Fina Casalderrey: “A vida é o mellor taller literario”

Entrevista a Fina Casalderrey en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): Pode dicir que se vai da docencia coa mochila chea.
– Fina Casalderrey (FC): Pois é certo. Voume coa mochila chea de afectos, dos compañeiros, e dos nenos e nenas. Iso faino por un lado máis doce, e por outro, notas un pouquiño de “demasiado pronto”. É coma se foses un afogado; eu nunca estiven afogándome, pero polo que din pasa a vida como nun momentiño toda por diante. Pois a miña vida profesional tamén. É coma se me pasase toda por diante. De todo o que me levo non son as cousas prácticas ou as teorías que ensinei, senón outras as que máis quedan. Cando alguén se emocionaba cun poema… Ou dicía: “Profe, fixen un poema ao estilo de O divino sainete de Curros”. Agora mesmo, cando pensas que os nenos pasan máis desas cousas non é certo, porque estes días demostráronmo con esas bágoas sinceras, con cartas deliciosas ou con frases como: “Cando me dean o Nobel de Ciencias, voucho dedicar a ti e á miña avoa…” Con isto pensas: non o debín facer tan mal. E prefiro irme sen que me boten, cando sinto que aínda me queren, cando eu os quero. Prefiro irme cando só me cansan e non me aburren. Esta é unha dor que paga a pena vivir, aínda que doa, é peor non a ter vivido nunca. É máis, este ano, que xa sabía que me ía, parecíanme os nenos máis bos que nunca. Daba Galego nuns cursos e noutros Matemáticas e tiven moita sorte, tiven un curso excelente. Había uns nenos espabiladísimos. (…)
– LVG: Agora que deixa a docencia terá máis tempo para escribir.
– FC: Agora quero vivir, que a vida é o mellor taller literario. Terei tempo para vivir outras cousas e beber do que xa vivín. Xa entro nesa etapa [ri] de mirar dentro. E por suposto non perder o contacto coa realidade de fóra, supoño que cos nenos non a perderei cando haxa encontros en escolas ou así. Se penso que vou perder, si que me entra unha saudade que doe e non me gusta.”

Paco Martín: “Levo anos fóra del, pero o ensino é un oficio fascinante”

Entrevista a Paco Martín en La Voz de Galicia (Lugo):
“- La Voz de Galicia (LVG): -Tendo en conta o dito de que segundas partes non son boas, ¿como lle foi a vostede con Das novas cousas de Ramón Lamote?
– Paco Martín (PM): Pois non me foi nada mal. Iso de que segundas partes non son boas, neste caso non é unha segunda parte, pero tamén temos El Quijote como demostración palpable de que iso é unha falacia, porque a segunda parte é moito mellor que a primeira. A min foime ben, leuse moito e tivo moi boas críticas, tamén en castelán, aínda que supoño que non foi tan rompedor como o primeiro, que abriu un camiño, pero estou satisfeito.
– LVG: ¿Como era a literatura infantil en galego cando comezou a publicar, no 1971, e como é agora?
– PM: Daquela non era. Aínda non era e había que facela, por iso a maioría dos que nos dedicamos a isto somos xente do ensino. Necesitabamos material para traballar cos nosos alumnos e como non o había, tiñámolo que facer nós, e de aí nacemos.
– LVG: Como mestre xubilado, ¿como ve a profesión hoxe?
– PM: Levo un tempo afastado dela, pero sigue sendo un oficio fascinante, que da a oportunidade de traballar con persoas nunha idade na que aínda a sinceridade e as paixóns máis directas están aí fóra e non se preocupan de gardalas, e iso é algo que enche. Agora hai máis medios pero a profesión segue sendo a mesma. (…)”

Paco Martín: “Soamente me presentei a un premio”

Entrevista a Paco Martín en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Como sentan os premios tras 40 anos publicando?
– Paco Martín (PM): Non teño o costume de presentarme, supoño que por medo a que non mos dean. Soamente me presentei a un, o de Barco de Vapor, pero sentan ben porque os recoñecementos que os compañeiros e os veciños lle fan a un, nunca chegan tarde.
– LVG: O Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil foi o que máis sona lle deu. ¿Un autor ten premios preferidos?
– PM: Non. Cada premio ten a importancia que ten, aínda que a ese téñolle un certo cariño por unha razón fóra do propio premio: nunca un libro en galego levara un premio nacional, e faime sentir un pouco pai dun certo recoñecemento ao meu idioma.
– LVG: ¿Cara onde avanzará a literatura infantil nesta cultura do audiovisual?
– PM: Como toda a literatura, imaxino que acabará en formato dixital, pero sempre haberá quen necesite mover a imaxinación e participar máis directamente na historia que está lendo.
– LVG: ¿A infantil é unha especialidade da literatura?
– PM: Salvando os primeiros niveis, é literatura a secas.”

Ramón Villares: “A cultura non é un trasto inútil”

Camilo Franco entrevista a Ramón Villares en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Pero podemos falar do fin dunha etapa de facer xestión cultural?
– Ramón Villares (RV): O Consello [da Cultura Galega] non marca etapas. Pero un cambio si que hai. Desde a perspectiva do propio Consello tamén hai un cambio porque a institución naceu cunha vontade preservacionista, quizais propia dunha cultura etnográfica e moi letrada. Foi evoluíndo. Introduciu as novas tecnoloxías, a cultura científica, e estamos nun punto distinto. Temos que ir adaptándonos, pero non só o Consello, todo o sector. Todo mudou moito, os medios de comunicación, o xeito no que se moven os contidos, o audiovisual. Incluso a maneira en que nos contan os relatos. E temos que operar sobre eses cambios. Agora estamos posiblemente na crise, entre algo que morre e algo que nace. Temos a conciencia dese tránsito. Canto menos pensen os demais por nós, moito mellor.
– LVG: Unha das conclusións da Reflexión é que hai demasiadas infraestruturas culturais e moitos menos contidos.
– RV: Nos últimos anos confiamos demasiado nos continentes. Porque é o máis fácil. Temos que pensar moito máis nos contidos. É fácil de dicir e difícil de facer. Ten unha tradución política directa. Tamén sucede, e sobre isto nunca se reflexiona desde a perspectiva cultura, que temos unha poboación máis dispersa que a media e iso tamén inflúe. Aínda non pensamos ben o custe que supón esta dispersión. Porque esta dispersión fai que sexa máis difícil cadrar a oferta e a demanda.”

Manuel Portas: “Apaixóname crearlle vidas e mundos a rostros do común”

Entrevista a Manuel Portas en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Ten que ver coa busca de aire fresco na literatura galega?
– Manuel Portas (MP): Estase facendo unha narrativa moi boa no país, moi boa, e estase recoñecendo internacionalmente. Creo que a narrativa ten que ensaiar novas fórmulas, arriscar. Necesita a conivencia co lector, e paréceme imprescindible o hibridismo. A narrativa tense que mesturar con outras expresións artísticas como en orixe o fai a poesía.
– LVG: De aí o disco que inclúe a novela [Un dedo manchado de tinta]. ¿Como naceu a idea?
– MP: É casual, aínda que hai tamén algo causal. Deuse a coincidencia de ter á vocalista de Loaira, Clara Pino, traballando no mesmo centro. Leu o orixinal do libro e acabou convertendo en texto poético, que logo musicou, seis temas creados a partires doutros tantos personaxes que aparecen na novela. É un produto diferente a partir da mesma materia artística. Hai que ir por aí.”

Convocado o Premio de Novela por Entregas de La Voz de Galicia

“Ata o vindeiro día 1 de xuño de 2011 estará aberto o prazo para presentar orixinais ao Premio de Novela por Entregas de La Voz de Galicia, certame do que sairá a obra que se publicará ao longo do mes de agosto na edición impresa do xornal mais na súa páxina web. Ademais da extraordinaria difusión que acadará o texto gañador, o seu autor recibirá os 6.000 euros cos que está dotado o galardón. O premio chega á súa undécima edición, que está aberta á participación de todas as persoas que presenten unha novela inédita que non opte a outros concursos, que estea escrita en idioma galego e que se compoña de 31 capítulos. Cada un destes deberá ter a mesma extensión, fixada en 3.500 caracteres con espazos, para a súa publicación durante os 31 días do mes de agosto.
Os aspirantes deberán remitir catro copias dos orixinais, impresas a dobre espazo e por unha soa cara, co enderezo 11.º Premio de Novela por Entregas de La Voz de Galicia, Avenida da Prensa, parcelas 84 e 85. Polígono Industrial de Sabón, 15142, Arteixo, A Coruña, polo sistema de plica pechada, introducindo nela os datos do autor que permitan poñerse en contacto no caso de resultar finalista ou gañador. Os orixinais que non sexan reclamados nun prazo dun mes dende o momento do fallo serán destruídos. A organización do premio designará o xurado, cuxa decisión será inapelable e que se fará pública antes do 25 de xullo, tanto no xornal como na súa web.
Os premios distinguiron, sucesivamente, a Marilar Aleixandre, Miguel Suárez Abel, Xosé Antonio Perozo, Ángel de la Cruz, Carlos Freire, Santiago Lopo, Concha Blanco, Emilio Alonso, Alberto Ramos e An Alfaya. Anteriormente, nas Páxinas Literarias aparecera O xabaril branco, de Tucho Calvo.”

Antón Patiño: “Para Lois Pereiro, Monforte era como o centro do mundo”

Entrevista a Antón Patiño en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿En que medida influíu Monforte na súa [Lois Pereiro] formación vital e cultural?
– Antón Patiño (AP): Para Lois Pereiro, Monforte era como o centro do mundo, era o seu principal espazo vital e de afecto, onde vivían os amigos de sempre, cos que nin sequera era preciso falar para entenderse. Monforte tamén deixou nel unha pegada cultural moi fonda. Na súa época, a cultura humanística e literaria tiña moito peso no colexio dos Escolapios e iso foi moi importante para a súa formación como escritor. Tamén estaba o cinema, que para el tiña tanta importancia como a literatura ou a música. Neses tempos o cinema era moi popular en Monforte e nos cines Capitol e Lemos botaban filmes novos case todas as semanas. Para Lois tamén foi importante a presenza en Monforte de Manuel María, que o axudou a contactar coa tradición literaria galega. No plano literario son moi desemellantes, as súas obras teñen moi pouco que ver unha coa outra, pero entre os dous sempre houbo moito respecto mutuo.
– LVG: ¿Que interese cre que pode ter a obra de Pereiro para as xerazóns máis novas?
– AP: A súa é unha figura heterodoxa e rebelde, que non é doado asimilar, e como marchou moi novo, aínda que xa tiña uns anos, deixou unha imaxe case como de adolescente. A súa obra está chea de referencias que poden conectar moi ben coa xente nova e creo que pode ser unha bomba de futuro, unha inxección de osíxeno para o idioma que é moi oportuna nunha época en que desde arriba se está a proxectar unha imaxe de negatividade cara á lingua galega. A súa obra literaria ten un carácter plural e poliédrico que non admite esquematismos, pero quen se achegue á súa poesía quedará enganchado pola autenticidade da súa palabra.”