Agustín Fernández Paz: “Se aquí lemos novela islandesa, tamén a nós nos poden ler fóra”

Entrevista a Agustín Fernández Paz en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): ¿Como se convence a un neno rodeado de pantallas para que se concentre nun libro?
– Agustín Fernández Paz (AFP): Hoxe as casas están inundadas de pantallas, pero ao seu carón están os libros. Aos rapaces que son bos lectores encántalles o cine e Internet. Antes o libro ocupaba un papel central e agora foi desprazado. Pero a lectura segue sendo fundamental para unha sociedade democrática e para crear cidadáns libres e críticos para ler no soporte que sexa. (…)
– LVG: ¿Os seus premios proban que escribir en galego non é un límite?
– AFP: Iso téñoo claro desde os primeiros libros. Cando un escritor traballa o centro do mundo está no seu cuarto, calquera que sexa a lingua que empregue. Despois están as cuestións sociolóxicas. Se aquí lemos novela islandesa, un país cos habitantes de Vigo, ou a Murakami, que escribe en xaponés, tamén a nós nos poden ler fóra. É precisa unha política de fomento da cultura propia no exterior e os escritores galegos estamos desasistidos.
– LVG: A literatura infantil galega xa ten un prestixio propio.
– AFP: Porque fomos furando e facendo o que podiamos para que nos coñecesen, presentando textos a todos os certames que admitían orixinais en galego”.

“As editoriais galegas apostan pola narrativa clásica e contemporánea nas novidades de outono”

“Despois do repouso do verán, as editoriais galegas prepáranse para a recta final do ano cunha oferta que abrangue os xéneros e autores máis diversos. Unha das novidades máis esperadas nos andeis é a das novelas galardoadas nos premios Xerais. O gañador, Xavier Queipo, recupera o xénero de aventuras en Extramunde, un relato de mar e viaxes. Na categoría infantil triunfou nestes premios a ciencia-ficción. A chave da Atlántida, de Anxo Fariña, fala da creación do primeiro ser humano artificial nunha literatura cargada de fantasía e humor. O terceiro premiado, Héctor Carré, publica a novela xuvenil Febre, unha historia do Oeste situada en terras galegas na que non faltan espías, armas e unha moza que decide non someterse ao destino e forxar o seu propio camiño. Estas tres novelas estarán acompañadas do último traballo de María Xosé Queizán, que presentará nos próximos meses Meu pai vaite matar (Xerais). Outra das novidades estrela será a nova entrega de Domingo Villar protagonizada polo detective Leo Caldas. Despois de Ollos de auga e A praia dos afogados, chega Cruces de pedra (Galaxia), unha novela que arranca coa desaparición dunha muller en Moaña. Nesta editorial publicarase tamén Laura no deserto, o regreso de Antón Riveiro Coello, e Contos da terra da tarde, de Bieito Iglesias. (…)” Vía La Voz de Galicia.

Ignacio Silva: “Poesía e narrativa non son máis que palabras nun papel”

Entrevista a Ignacio Silva en La Voz de Galicia (Carballo):
“(…) – La Voz de Galicia: ¿Que pode desvelar do contido de Cara B?
– Ignacio Silva: É un volume de tres novelas, porque non me gusta categorizalas. Son tres historias que teñen en común o fondo da temática, que é a exploración dese lado escuro da xente, comportamentos que todos temos dun xeito illado e que aparecen en determinados momentos. (…)”. Vía Xerais.

Miguel Sande: “Hai que escoitar aos vellos”

Entrevista a Miguel Sande en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Esta [A vida fóra] é a historia de alguén que non fai outra cousa que observar?
– Miguel Sande (MS): Xurdiu así desde o primeiro momento. Está escrita desde a perspectiva dunha observadora, unha muller vella que mira como suceden cousas comúns. É un personaxe inspirado na miña avoa, nos seus últimos anos. Ela falaba e eu escoitaba.
– LVG: Tamén é unha obra contada minuto a minuto.
– MS: Transcorre nunha tarde e esa é outra das circunstancias dos vellos que observan. Eu quería que o tempo fose real.
– LVG: ¿O libro tamén é unha reivindicación das persoas maiores?
– MS: Hai que escoitar aos vellos. Eles son a maioría, pero témolos arrecunchados. Non é un texto para vellos nese sentido, pero si que é un texto que quere romper coa visión prototípica que ten a sociedade dos vellos, porque os miramos tristes ou insignificantes, pero están moi lonxe deles. A protagonista di que quere morrer, pero pinta as uñas. É unha contradición que deixa claro que son moito máis vitalistas e teñen máis enerxía do que moitas veces parece. Eles falan como se xa non houbera máis que facer, pero logo a súa actitude é moi diferente. Esa contraposición quería contala.”

Fina Casalderrey: “A vida é o mellor taller literario”

Entrevista a Fina Casalderrey en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): Pode dicir que se vai da docencia coa mochila chea.
– Fina Casalderrey (FC): Pois é certo. Voume coa mochila chea de afectos, dos compañeiros, e dos nenos e nenas. Iso faino por un lado máis doce, e por outro, notas un pouquiño de “demasiado pronto”. É coma se foses un afogado; eu nunca estiven afogándome, pero polo que din pasa a vida como nun momentiño toda por diante. Pois a miña vida profesional tamén. É coma se me pasase toda por diante. De todo o que me levo non son as cousas prácticas ou as teorías que ensinei, senón outras as que máis quedan. Cando alguén se emocionaba cun poema… Ou dicía: “Profe, fixen un poema ao estilo de O divino sainete de Curros”. Agora mesmo, cando pensas que os nenos pasan máis desas cousas non é certo, porque estes días demostráronmo con esas bágoas sinceras, con cartas deliciosas ou con frases como: “Cando me dean o Nobel de Ciencias, voucho dedicar a ti e á miña avoa…” Con isto pensas: non o debín facer tan mal. E prefiro irme sen que me boten, cando sinto que aínda me queren, cando eu os quero. Prefiro irme cando só me cansan e non me aburren. Esta é unha dor que paga a pena vivir, aínda que doa, é peor non a ter vivido nunca. É máis, este ano, que xa sabía que me ía, parecíanme os nenos máis bos que nunca. Daba Galego nuns cursos e noutros Matemáticas e tiven moita sorte, tiven un curso excelente. Había uns nenos espabiladísimos. (…)
– LVG: Agora que deixa a docencia terá máis tempo para escribir.
– FC: Agora quero vivir, que a vida é o mellor taller literario. Terei tempo para vivir outras cousas e beber do que xa vivín. Xa entro nesa etapa [ri] de mirar dentro. E por suposto non perder o contacto coa realidade de fóra, supoño que cos nenos non a perderei cando haxa encontros en escolas ou así. Se penso que vou perder, si que me entra unha saudade que doe e non me gusta.”

Paco Martín: “Levo anos fóra del, pero o ensino é un oficio fascinante”

Entrevista a Paco Martín en La Voz de Galicia (Lugo):
“- La Voz de Galicia (LVG): -Tendo en conta o dito de que segundas partes non son boas, ¿como lle foi a vostede con Das novas cousas de Ramón Lamote?
– Paco Martín (PM): Pois non me foi nada mal. Iso de que segundas partes non son boas, neste caso non é unha segunda parte, pero tamén temos El Quijote como demostración palpable de que iso é unha falacia, porque a segunda parte é moito mellor que a primeira. A min foime ben, leuse moito e tivo moi boas críticas, tamén en castelán, aínda que supoño que non foi tan rompedor como o primeiro, que abriu un camiño, pero estou satisfeito.
– LVG: ¿Como era a literatura infantil en galego cando comezou a publicar, no 1971, e como é agora?
– PM: Daquela non era. Aínda non era e había que facela, por iso a maioría dos que nos dedicamos a isto somos xente do ensino. Necesitabamos material para traballar cos nosos alumnos e como non o había, tiñámolo que facer nós, e de aí nacemos.
– LVG: Como mestre xubilado, ¿como ve a profesión hoxe?
– PM: Levo un tempo afastado dela, pero sigue sendo un oficio fascinante, que da a oportunidade de traballar con persoas nunha idade na que aínda a sinceridade e as paixóns máis directas están aí fóra e non se preocupan de gardalas, e iso é algo que enche. Agora hai máis medios pero a profesión segue sendo a mesma. (…)”

Paco Martín: “Soamente me presentei a un premio”

Entrevista a Paco Martín en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Como sentan os premios tras 40 anos publicando?
– Paco Martín (PM): Non teño o costume de presentarme, supoño que por medo a que non mos dean. Soamente me presentei a un, o de Barco de Vapor, pero sentan ben porque os recoñecementos que os compañeiros e os veciños lle fan a un, nunca chegan tarde.
– LVG: O Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil foi o que máis sona lle deu. ¿Un autor ten premios preferidos?
– PM: Non. Cada premio ten a importancia que ten, aínda que a ese téñolle un certo cariño por unha razón fóra do propio premio: nunca un libro en galego levara un premio nacional, e faime sentir un pouco pai dun certo recoñecemento ao meu idioma.
– LVG: ¿Cara onde avanzará a literatura infantil nesta cultura do audiovisual?
– PM: Como toda a literatura, imaxino que acabará en formato dixital, pero sempre haberá quen necesite mover a imaxinación e participar máis directamente na historia que está lendo.
– LVG: ¿A infantil é unha especialidade da literatura?
– PM: Salvando os primeiros niveis, é literatura a secas.”

Ramón Villares: “A cultura non é un trasto inútil”

Camilo Franco entrevista a Ramón Villares en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Pero podemos falar do fin dunha etapa de facer xestión cultural?
– Ramón Villares (RV): O Consello [da Cultura Galega] non marca etapas. Pero un cambio si que hai. Desde a perspectiva do propio Consello tamén hai un cambio porque a institución naceu cunha vontade preservacionista, quizais propia dunha cultura etnográfica e moi letrada. Foi evoluíndo. Introduciu as novas tecnoloxías, a cultura científica, e estamos nun punto distinto. Temos que ir adaptándonos, pero non só o Consello, todo o sector. Todo mudou moito, os medios de comunicación, o xeito no que se moven os contidos, o audiovisual. Incluso a maneira en que nos contan os relatos. E temos que operar sobre eses cambios. Agora estamos posiblemente na crise, entre algo que morre e algo que nace. Temos a conciencia dese tránsito. Canto menos pensen os demais por nós, moito mellor.
– LVG: Unha das conclusións da Reflexión é que hai demasiadas infraestruturas culturais e moitos menos contidos.
– RV: Nos últimos anos confiamos demasiado nos continentes. Porque é o máis fácil. Temos que pensar moito máis nos contidos. É fácil de dicir e difícil de facer. Ten unha tradución política directa. Tamén sucede, e sobre isto nunca se reflexiona desde a perspectiva cultura, que temos unha poboación máis dispersa que a media e iso tamén inflúe. Aínda non pensamos ben o custe que supón esta dispersión. Porque esta dispersión fai que sexa máis difícil cadrar a oferta e a demanda.”

Manuel Portas: “Apaixóname crearlle vidas e mundos a rostros do común”

Entrevista a Manuel Portas en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Ten que ver coa busca de aire fresco na literatura galega?
– Manuel Portas (MP): Estase facendo unha narrativa moi boa no país, moi boa, e estase recoñecendo internacionalmente. Creo que a narrativa ten que ensaiar novas fórmulas, arriscar. Necesita a conivencia co lector, e paréceme imprescindible o hibridismo. A narrativa tense que mesturar con outras expresións artísticas como en orixe o fai a poesía.
– LVG: De aí o disco que inclúe a novela [Un dedo manchado de tinta]. ¿Como naceu a idea?
– MP: É casual, aínda que hai tamén algo causal. Deuse a coincidencia de ter á vocalista de Loaira, Clara Pino, traballando no mesmo centro. Leu o orixinal do libro e acabou convertendo en texto poético, que logo musicou, seis temas creados a partires doutros tantos personaxes que aparecen na novela. É un produto diferente a partir da mesma materia artística. Hai que ir por aí.”