Artigo 
de Xosé Duncan en Lermos:
“A finais de 2011 saíu do prelo o primeiro volume da revista Contos Estraños que foi numerado coa cifra 0 e titulado ‘Amañeceres Estraños’. A diferenza dos seguintes, este número non tivo unha temática definida xa que foi o único, polo menos no 100%, que contou con relatos de achega libre (algo obvio por ser a primeira convocatoria e na que só se fixo un chamamento ao envío de textos de fantasía, misterio ou terror, mais sen determinar unha temática concreta). Foi, tamén, o único no que todos os participantes eran homes (érano no momento de escribiren os relatos e seguen séndoo agora). Veremos que a maioría masculina mantívose nos seguintes volumes e que os editores tentaron resolver esa disparidade co número 5 ‘Verbas de Atenea’ no que se levou o 100% da participación ao campo das autoras. Outra curiosidade máis deste número 0 é que xa nel se instaurou o sistema híbrido de relatos e mais novelas curtas por entregas. Formato que, finalmente, remataría por ser abandonado en prol do volume único de relatos. O deseño da capa era de José María Picón que, malia que non volvería facerse cargo do traballo gráfico até o número 4 de ‘Nadal impío’, converteríase co tempo no ‘portadista’ habitual da revista. (…)
Unha vez presentado este número 0, imos falar con algúns dos autores nun formato de mini-entrevista que repetiremos ao longo de toda a serie. (…) Sigue lendo
Arquivos da etiqueta: Lermos.gal
Entrevista a Gonzalo Hermo
Entrevista
de Xosé Duncan a Gonzalo Hermo en Lermos:
“(…) – Lermos.gal (L): Como se consegue ter dous poemarios publicados e, segundo a Galipedia, cinco premios, dous deles por Celebración?
– Gonzalo Hermo (GH): Coido que é o tempo o que fai canónica unha obra e será o tempo o que diga se Celebración é un libro referencial no contexto da poesía galega ou soamente foguete dun día. Os premios teñen moito de continxentes e non hai que darlles excesiva importancia. Non hai dúbida de que son un mecanismo para ampliar o horizonte de lectores, e tamén unha das poucas entradas de diñeiro que temos os poetas, pero non creo que engadan valor a un libro.
– L: Pregúntoo porque na narrativa o habitual é a situación contraria, @ autor@ adoita ter moito publicado mais poucos certames gañados (agás excepcións) e non es @ primeir@ poeta que atopo cunha chea de premios e que, así e todo, lle custa moito publicar…
– GH: A escaseza de oferta editorial fai que moitas veces a posibilidade de publicar un libro de poesía en galego pase por gañar un premio. Esa dependencia de certames financiados por institucións non é exclusiva de Galicia; basta botar unha ollada ao noso redor para decatármonos de que os sistemas literarios veciños funcionan así en maior ou menor medida. Mais iso non sucede en todo o mundo. Hai pouco estiven en Córdoba, Arxentina, e alí existe unha ampla oferta de editoras independentes que publican poesía, moitas veces promovidas por poetas. A miña sensación é que en Galicia o camiño pode ser ese. Deixar de reclamarlles ás editoras asentadas que publiquen máis poesía e artellar unha alternativa editorial independente que dea cabida á produción de calidade que existe en galego. (…)
– L: Alén da dureza do realismo, deixas entrever algunha mensaxe política nos teus versos? E, se é así, é intencionado?
– GH: Cando se fala de poesía política dáme a impresión de que se tende a asumir unha visión moi restrinxida da noción de política. É máis político Longa noite de pedra, de Celso Emilio, ca Tempo de ría, de Xohana Torres? Sería interesante pescudar que hai de político naqueles libros onde o poeta non se esforza en facer gala dunha determinada ideoloxía porque se cadra levamos unha sorpresa.
– L: Nalgunha ocasión comentaches que Crac era a obra de alguén que comeza e que Celebración era unha evolución, máis madura. Cara a onde irá a túa poesía no futuro?
– GH: Non o sei. Dixen en varias entrevistas que tiña a impresión de que Celebración era o meu primeiro libro, no sentido de que a miña voz poética estaba aí e non tanto en Crac. Pero igual o tempo me desmente. Creo que non hai que facernos moito caso aos escritores cando facemos proxeccións sobre a nosa obra. Non digo que non teñan interese, porque manifestan un determinado estado de ánimo en relación á propia escrita, pero sería iluso pensar que podemos prever totalmente o que está por vir. (…)
– L: Como ves o panorama galego?
– GH: Levamos demasiados anos agardando a que Breogán desperte do seu sono e talvez sexa hora de darlle un chute de cafeína que o faga acordar de vez. Eu sempre son optimista.”
A idade adulta? da fantasía en galego, por Xosé Duncan
Artigo
de Xosé Duncan en Lermos.gal:
“(…) O que podedes ler a continuación non é unha entrevista nin unha reportaxe (por isto de non caer na monotonía) senón, máis ben, unha reflexión. Levoume a ela varias cousas. A primeira é a miña constante teima de me queixar do reducido número de lectoras e lectores que hai en galego; a segunda, a convicción que temos algúns sobre o menosprezo do xénero fantástico e, a última, os éxitos que están a ter grandes escritoras e escritores no campo da LIX galega e que fan que miremos, aínda máis, cara os marabillosos cadernos ilustrados concibidos para as crianzas. Digo ‘aínda máis’ porque non é a primeira vez que esta reflexión me vén á cabeza.
Tería que volver a vista atrás catro ou cinco anos cando, antes da aparición de Contos Estraños e do selo Alcaián de Urco Editora, se me dera por analizar a presenza nas librarías e nas feiras da fantasía en galego. Nesa época podíase constatar a fortaleza que tiña Kalandraka no ‘albúm ilustrado’ para o público infantil e a aparición esporádica dalgún que outro título nalgunha que outra editorial (case sempre xustificado por un certame creado con tal fin). A escena non era outra que a literatura fantástica en galego era sinónimo de LIX (Literatura Infantil e Xuvenil) malia que, por desgraza, tirando máis a infantil que a xuvenil. E non o digo como desprestixio nin crítica senón como consecuencia de considerar que a masa lectora adolescente ten unha maior comprensión que a necesaria para ler Gerónimo Stilton ou, mesmo, Os cinco. E tampouco o digo por ter unha estima desmedida pola mocidade actual (en xeral), senón porque así debería ser xa que, hoxe en día, a súa antiga cota de mercado está ocupada pol@s nov@s preadolescentes. Si, esa rapazada que o sistema se empeña en lanzar ao consumismo voraz cada vez con menos idade.
Considerando que isto é certo, calquera podería supoñer que esa masa adolescente constitúe un mercado de moito peso e importancia. E non só iso senón que, ademais, deberíase subir o listón da comprensión lectora e supoñer que con dezaseis aniños cumpridos, e sendo fans de sagas como Crepúsculo, Os xogos da fame e/ou Diverxente, malo será que non queiran facer uso da LIX até niveis case de adultos (como por idade, hormonas, neuronas e entendemento lles correspondería). (…)”
Dez obras significativas da LIX galega, segundo Helena Villar Janeiro
Desde
Lermos.gal:
“(…) A grande escritora Helena Villar Janeiro proponnos unha listaxe dos 10 títulos máis significativos da LIX galega de todos os tempos.
– A galiña azul, Carlos Casares.
– A Marela Taravela, Xosé Neira Vilas.
– Os soños na gaiola, Manuel María.
– A expedición do Pacífico, Marilar Aleixandre.
– Abracadabras, Marica Campo.
– Contos por palabras, Agustín Fernández Paz.
– O misterio dos fillos de Lúa, Fina Casalderrey.
– A nena de auga e o príncipe de lume, Xabier P. DoCampo.
– O segredo de Marco Polo, Francisco Castro.
– O meu pesadelo favorito, María Solar.”
O cubil das letras de… Xabier P. DoCampo
Desde
Lermos.gal:
“(…) Este é o recuncho onde paso o máis do día e de xeito especial desde que, hai case dez anos, me xubilei. Aquí leo, escribo, penso e recibo a algúns amigos que teñan gana de botar unha parrafeada. Como se ve, aínda que na foto non sae o cuarto enteiro, estou rodeado de libros (hai outros dous cuartos da casa destinados a acubillar os moitos libros que fun acumulando ao longo da vida), de recordos e dalgunhas das ilustracións (tamén hai moitas máis pola casa adiante) que me agasallaron os ilustradores dos meus libros. Por diante dos libros, ademais de recordos de viaxes e agasallos, hai tamén fotos de momentos da miña vida e dos meus seres queridos ou fotos varias da autoría da mesma persoa que fixo a que aquí podedes ver. Tamén as hai de Castelao, Rosalía de Castro, Bóveda e dos amigos Uxío Novoneyra, Manuel Maria, Paco Martín ou Agustín Fernández Paz. E múltiples debuxos do meu benquerido amigo Xosé Cobas, ligados algúns deles a momentos especiais da miña vida ou do noso traballo en común.
A mesa, como se ve, está chea de libros, papeis, revistas, cadernos… ademais do computador no que escribo ou leo a prensa cada día.
E mais nada, só que aquí tedes a vosa casa tod@s cant@s veñades de boa fe.”
(Fotografia: DNL)
Entrevista a Xavier Estévez
Entrevista
de Xosé Duncan a Xavier Estévez en Lermos.gal:
“- Lermos.gal (L): Quen é Xavier Estévez?
– Xavier Estévez (XE): Nacín en Bruxelas no ano 1969, fillo de emigrantes. Alí pasei os meus primeiros anos ata finalmente regresar coa miña familia a España no ano 1977. Tras estudar EXB en Vigo, fixen BUP e COU no Instituto da Guía da mesma cidade. En 1987 comecei os meus estudos de Maxisterio en Pontevedra para acadar a diplomatura en 1990. Os seguintes doce anos paseinos dando clase en diferentes escolas públicas de Galicia, ata entrar no ano 2003 no Colexio Divino Salvador (Vigo), onde sigo traballando na actualidade dando clase de Primaria.
Dende moi novo sentín unha grande atracción pola lectura e pola escrita. Os meus primeiros contos datan de cando tiña nove anos e o meu primeiro relato foi publicado (Faro de Vigo) á idade de dezaseis. Precisamente ese mundo infantil-xuvenil, vivido por min, é o que aparece reflectido nas miñas obras. En 2008 publico o meu primeiro libro A lenda do Rei Lobo (Ed. Tambre) e no ano 2010 o segundo, A rapaza da fiestra, na mesma editorial. No ano 2015 publico O corazón da maxia (Ed. Xerais) e Todos os soños (Ed. Tambre). (…)
– L: Pensas que é para ti máis doado motivalos [ao alumnado] por ter contacto cos dous mundos, o da docencia e o da escrita?
– XE: Quizais o feito de publicar teña unha grande relación co feito de ser mestre. Escribir, escribo dende moi pequeno. Non lembro moitas etapas da miña vida sen algún libro nas mans, que ler, para min sempre foi un dos grandes praceres. E o paso seguinte, escribir os meus contos, foi pouco despois, (gardo un conto meu de cando tiña nove anos que, seguramente, sexa o primeiro). Pero nestes anos de profesor, con tantas conversas sobre libros cos nenos, un acaba por descubrir cales son as súas inquedanzas, os seus soños, as súas preferencias. Así que, non só escribo as historias que a min me terían gustado con once anos, tamén escribo para eles, para os meus alumnos. (…)”
Agroterror con Botana, Duncan e Rodrigues
Entrevista en Lermos.gal a David Botana, Xosé Duncan e Roberto A. Rodrigues:
“(…) – Lermos.gal (L): Xa sabemos que o número de lector*s en galego é moi reducido e que librarías, bibliotecas, crítica e demais organismos do mundo literario enfócanse principalmente nos contidos das dúas grandes editoriais… Sería unha tolería soñar cunha serie de novelas de ‘agroterror’ cando mesmo a fantasía o ten realmente difícil?
– Roberto Rodrigues (R. R.): Nada é imposible. Pero hai que ter en conta que publicar ten un prezo, económico e de tempo. Penso que para que un proxecto así saia adiante hai que lle botar moito altruísmo.
– David Botana (DB): Vender libros nesta terriña é complicado. Dígovolo eu que son fillo de libreiros, menos mal que tiñamos o As e a Superpop. Penso que primeiro vamos ter que buscar quen nos queira ler e quen o queira pagar, senón, como di Roberto, terase que escribir en plan misionero (polo do altruísmo, non polo da posición sexual… inda que…)
– Xosé Duncan (XD): Se a arte (si, o que nós facemos pode chamarse arte) ten que estar supeditada á economía… Todos temos a certeza que, agás uns poucos escollidos, non imos vivir disto de escribir e que sacrificamos o noso tempo de ocio (si, nós traballamos en outras cousas que non teñen que ver coa escrita) e martirizamos coas nosas neuras ás nosas familias é porque queremos ver o terror e a fantasía entre os xéneros que hai na literatura publicada en galego. Só espero que os nosos impulsos suicidas de escritores ignorados se contaxien a alguén máis…
– DB: Eu confío, sempre foi esta unha terra de tolos afoutos.
– L: E xa para rematar, se consideramos o rural galego algo tan ‘normal’ ou ‘habitual’ como os ermos páramos ingleses das novelas góticas, non debería ser o agroterror un elemento máis en calquera das obras de misterio escritas en galego? Ou xa o é/foi?
– DB: En parte xa o foi. Grandes autores galegos (falouse de Dieste e Fole) se teñen achegado ó rural na forma do terror, o misterio ou a fantasía. Pero o certo é que agora hai novos elementos, unha contaminación literaria distinta que está a dar cousiñas que dá gusto ler. Poida que o día de mañá ninguén se acorde, pero que risas que botamos mentres.
R.R.: Eu creo que debería, xaora, pero é que neste país as cousas non funcionan do mesmo xeito que no resto do mundo.
– XD: Pois, sinceramente, penso que, se a estas alturas da historia e da vida ás que estamos, temos que agardar a morrer ou a que pasen varias xeracións para que alguén se deteña, xa non digo a ler, a estudar o fenómeno do agroterror… Somos un país de zombies e non o sabemos. (…)”
Entrevista a Eli Ríos en Lermos.gal
Entrevista
de Xosé Duncan a Eli Ríos en Lermos.gal:
“(…) – Lermos.gal (L): Pensas que a poesía é un xénero para entendidos? É habitual que os rapaces de hoxe en día saiban de memoria as letras das cancións de Miley Cyrus ou, peor, de temas de Reggeaton. Así e todo, non os ves cun libro de poesía na man ou recitando versos.
– Eli Ríos (ER): Aínda que vou procurar agora moitos inimigos, moita parte do problema está nunha parte do persoal docente. Naqueles que non lles achegan a poesía porque é complicado para un adulto facelo, porque os recortes non lles deixan tempo ou porque a narrativa parece máis sinxela para adaptar a un temario.
O problema somos nós, os adultos, que só lles sabemos transmitir o concepto do que é un retrouso, que se temos que medir… No momento no que complicas a poesía, estás a complicar a percepción. Estou totalmente segura, ademais porque o vexo na práctica, que tanto María Reimóndez, Carlos Negro, toda esta xente ten unha recepción da súa poesía incrible pero.. fóra das aulas. Porque non estás condicionando á rapazada a buscar unha metáfora, unha patáfora, un hipérbato, non. Están lendo por que queren e por que lles gusta! De feito, o conto infantil Bicha naceu nunha exposición que fixen nunha aula de quinto de primaria de poesía. Foi falando de María, que é un dos poemarios máis complicados que teño. É un poemario borgiano que xoga coa cábala… e os nenos entendérono. Penso que lle estamos a poñer a etiqueta de “difícil de entender” á poesía, que non ten. (…) Sigue lendo
Entrevista a NovoVinilo Edicións
Desde
Lermos.gal:
“Nas últimas semanas soubemos do nacemento de NovoVinilo, un novo selo editorial galego radicado en Vigo, e que se presentou ao público o pasado 17 de decembro. Lermos.gal quixo facerse eco desta magnífica nova e conversar un anaco con Verónica e Vicente, os impulsores desta iniciativa.
– Lermos.gal (L): É case unha constante dos últimos anos que, mentres que se fala dunha terríbel crise no mercado editorial global e galego, no noso país non deixen de aparecer novos proxectos editoriais como o voso, que achegan novas ideas e xeitos de facer. Credes que aínda existe oco para unha editora como a vosa no noso sistema literario?
– NovoVinilo (NV): O paso ó mundo editorial o damos dende unha posición de lectores que botaban en falta unha maior oferta de títulos en galego, e que se querían ler un libro concreto debían facelo en castelán en moitas ocasións, nunhas traducións e edicións polo xeral pouco coidadas (peto, dixital, traducións nefastas…). Non podemos falar por outros, pero imaxinamos que esta carencia de títulos traducidos ó galego está detrás do xurdimento de novas editoras nos últimos tempos.
Por suposto, alomenos no noso caso, tamén é unha reacción natural ao “descoido” (por escoller unha expresión politicamente correcta) que está sufrindo o galego dende as institucións dende hai xa anos; tamén é unha cuestión de compromiso e militancia… consideramos que cantos máis proxectos editoriais existan no país, moito mellor, pensamos que hai espazo para todos e que aínda caben moitos máis. (…)
– L: Alén de literatura traducida, tedes pensado publicar obra de autores galegos?
– NV: Si, por suposto, estamos agardando polo noso primeiro título.
– L: Polo que dicides na vosa presentación, semella que prestades moita atención ao aspecto formal dos libros, faládenos un pouco diso.
– NV: O propio nome da editora está vencellado a esta idea. Do mesmo xeito que o vinilo languideceu durante anos e rexurdiu hai pouco como obxecto de culto, con novas reedicións mellor coidadas e rematadas, cun mellor son… a nosa idea é que o libro en papel vai ser o novo vinilo. Buscamos o efecto das edicións dos anos 70, cando só existía libro en papel e calquera libro, independentemente da tirada, editábase dun xeito máis tradicional e o deseño tamén xogaba un rol fundamental, os libros imprimíanse en offset, estaban cosidos e envellecían co uso, sen laminados que ocultasen a súa verdadeira idade.
Custounos moito atopar os acabados que máis se asemellan a esta idea, de feito seguiremos traballando e mellorando o noso produto dende o aspecto formal, sempre dende as mesmas premisas: impresión offset, cosido, papeis porosos, deseño das cubertas e da maquetación…, por suposto coidar o aspecto formal tamén afecta ó interior, onde o tamaño da letra, do interliñado, as marxes, a propia cor do papel… están pensados pra facilitar a lectura. (…)”
Bases do I Certame de Relato Curto Lermos.gal
