Compostela: A escrita e a fala na rede

Con motivo das Letras Galegas, ante a imposibilidade de poder realizar actividades culturais no interior da libraría, presentámosvos “A Escrita e a Fala na rede”, unha homenaxe a Ricardo Carvalho Calero, unha viaxe a través da súa obra da man de Henrique Rabuñal, Pilar García Negro e Héctor Cajaraville, transmitido en directo a través da conta en Facebook da Libraría.
– Xoves 14 ás 19:00: encontro con Henrique Rabuñal, autor de Ricardo Carvalho Calero. O Anxo da Terra (Ed. Galaxia).
– Venres 15 ás 19:00: encontro con María Pilar García Negro, autora de Ricardo Carvalho Calero: A Ciencia ao Servizo da Nación (Ed. Laiovento).
– Sábado 16 ás 12:00: encontro con Héctor Cajaraville, autor de Ricardo Carvalho Calero. A Pegada do Compromiso (Ed. Xerais).

Henrique Rabuñal: “Carvalho Calero é un autor moi complexo, moi moderno, un pouco afastado das modas, un clásico”

Entrevista a Henrique Rabuñal na Real Academia Galega:
“(…) – Real Academia Galega (RAG): Este Ano Ricardo Carvalho Calero déixanos, entre outras biografías, a que vostede mesmo asina: Ricardo Carvalho Calero. O anxo da terra (Galaxia, 2020). Por que elixiu este subtítulo, que bebe da súa obra poética, para sintetizar o seu retrato?
– Henrique Rabuñal (HR): Ademais dunha referencia á súa obra poética –hai varias no meu libro– e de buscar un subtítulo suxestivo, o que fago desde o comezo é unha declaración de intencións. Para min, Ricardo é un anxo entregado á súa terra na nosa mellor tradición, a de Otero ou Castelao, de quen Carvalho se recoñece discípulo. (…)
– RAG: Descubriu del, durante o proceso de documentación, algún aspecto que descoñecese e que lle sorprendese especialmente? Que Carvalho Calero queda pendente de descubrir colectivamente?
– HR: A figura de Carvalho é tan completa e complexa que seguirá pendente dunha biografía como as que nos últimos anos se publicaron de Murguía, Rosalía ou Castelao. Pero penso que coñecemos os aspectos básicos da súa biografía intelectual e humana porque sobre Carvalho traballaron, e moi ben, moitos e moitas investigadores aos que teño en conta na miña biografía. O que me sorprendeu elaborando o libro son dous aspectos. Un, a súa inmensa capacidade de traballo sobrepóndose a adversidades de todo tipo. Outro, o seu altísimo compromiso co país mesmo cando levaba aparellado unha certa incomprensión ou decididamente unha certa exclusión. Isto só acontece nos grandes intelectuais.
– RAG: Coñeceu a don Ricardo persoalmente? Que recordo garda del?
– HR: Coñecino. Trateino na última década da súa vida. Viaxei con el, asistín a actividades académicas e a conferencias súas, compartín publicacións, falamos por teléfono, prologoume o meu primeiro libro. Non fun alumno seu pero nos meus anos de estudante, Ricardo era a bandeira da mellor tradición galeguista. Unha persoa xenerosa e rigorosa que tamén representaba unha dignidade exemplar no exercicio propio do labor intelectual. (…)
– RAG: Que destacaría do seu legado na Galicia do século XXI?
– HR: Ricardo dicía de Otero Pedrayo, de quen foi durante 50 anos un dos seus mellores analistas, que o noso país non se podía construír contra el. Eu dígoo de Carvalho. A mellor Galiza non se pode construír máis que inserindo o exemplo e a obra monumental de Ricardo dentro da nosa sociedade. Penso que en conxunto a súa obra está á altura dos máis grandes autores e autoras que deu a cultura contemporánea. Este ano é unha ocasión única para verificalo.”

Henrique Rabuñal: “Carvalho Calero é un espello de como se configurou o actual galego culto”

Entrevista a Henrique Rabuñal en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): Cal é a estrutura do libro [Ricardo Carvalho Calero. O anxo da terra]?
– Henrique Rabuñal (HR): Hai una serie de narradores que van contando en primeira persoa a vida de Carvalho Calero e a súa produción literaria e científica en base á súa relación con el. Son, ben personaxes históricos que o coñeceron ou ben ficticios e creados por min. Por exemplo, Castelao narra a época na que coincidiu con Carvalho, no Madrid dos momentos previos á Guerra Civil, e creei unha xornalista que comenta a pegada do autor desde que morreu ata os nosos días. Inspireime dalgunha maneira na novela Scórpio, escrita por Carvalho Calero, onde hai un grupo de narradores que contan a vida do protagonista. Protagonista que ten moito que ver coa figura do propio Carvalho.
– LO: Como se documentou?
– HR: Fixen un labor de documentación do periplo biográfico do protagonista, moi intenso e variado, e da súa produción escrita, absolutamente enciclopédica e vasta en todos os campos. Na creación, tocou a poesía, narrativa e teatro. Tamén traballou a lingüística e na sociolingüística. O labor fíxose co máximo rigor e extensión nunha obra que ten que ser necesariamente breve. Unha gran biografía daría para centos de páxinas. (…)
– LO: Carvalho Calero foi tanto autor de novela, teatro e poesía como ensaísta sobre literatura e filólogo. Defíneo máis a súa vertente creativa ou académica?
– HR: Creo que as dúas son importantes, e diría que complementarias. Cando se dedicou de xeito moi intenso ao traballo académico tivo que descoidar un pouco o labor de creación, pero está desde que practicamente era un neno ate os últimos anos da súa vida.
– LO: Carvalho Calero é unha figura moi relacionada coa vertente reintegracionista do galego.
– HR: De Carvalho Calero hai que entender que ao longo de toda a súa vida sempre tivo unha inquietude e compromiso co galego. O seu propio galego escrito é un espello de como se foi configurando un galego culto no que estamos instalados. A partir dunha determinada época acentúa a visión de que o idioma debe coordinarse e reintegrarse no que consideraba un espazo lingüístico común galego-portugués. Pero esta aposta sempre a quixo verificar desde o consenso, o diálogo e a participación. Todas as funcións que desenvolveu na vida pública foron un servizo e compromiso permanente co noso país e a súa lingua e cultura.”