Polafías Polavida, memoria da infancia de Dolores Macías Pose

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe escoitamos a memoria da infancia de Dolores Macías Pose (Cabana de Bergantiños – A Coruña, 1930), Mestra da Memoria 2016.
Esta gravación realizouse no Centro Arqueolóxico do Dolmen de Dombate o 21 de febreiro de 2016.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

Polafías Polavida, Mazurca ao acordeón interpretada por Pazos de Merexo

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe escoitamos a interpretación desta mazurca ao acordeón de Manuel Pazos Redonda ‘Pazos de Merexo’ (Ozón, Muxía 1926 – 2019), Mestre da Memoria 2018.
Esta gravación realizouse na residencia de Manuel Pazos ‘Pazos de Merexo’, o 26 de marzo de 2018.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

Polafías Polavida, poema de Caetano Arias López, lido por Josefa Arias Castelo

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe escoitamos este poema de Caetano Arias López (1881-1952) recitado pola súa sobriña, Josefa Arias Castelo (Santaballa, Vilalba 1921-2019), Mestra da Memoria 2015.
Esta gravación realizouse na Casa Habanera de Santaballa (Vilalba, Lugo) o 5 de novembro de 2011, é Mestra da Memoria desde o ano 2014.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

A AELG apoia a iniciativa #NonNosCanceles

A AELG apoia a iniciativa #NonNosCanceles, que se divulgou desde o 6 de abril en internet.

Recollemos aquí o artigo de Antón Escuredo, publicado en Nós Diario:
“O sector da cultura galega lanzou esta segunda feira polas redes sociais un S.O.S, un berro de socorro. Baixo o cancelo #NonNosCanceles, numerosas profesionais que traballan no mundo da cultura expresaron o seu temor a un futuro incerto e reclamaron que se lles teña en conta agora que se comeza a falar do “dia despois” da pandemia.
“Xurdiu de maneira casual, foi unha acción espontánea, non hai manifesto nin liñas estratéxicas de traballo en perspectiva”, explica a Nós Diario unha das persoas promotoras da idea.
Queren “marcar un vínculo entre o sector e o seu público” como un “golpe de atención” ás institucións que están agora mesmo tomando decisións. “O propio Ministro dicía que a cultura vai tardar en entrar e nós fomos os primeiros en saír”, relata a mesma fonte.
A idea comezou en Portugal, un país que está a vivir a mesma situación. O pasado 16 de marzo a União Nacional Empresas Fornecedoras de Audiovisuais lanzaba o #MovimentoCancelado que en pouco tempo se espallou a través das redes sociais.
Os motivos da súa protesta figuraban nun manifesto a modo de resposta ao Goberno portugués após o anuncio de medidas de feche de eventos con máis de cen persoas.
No texto do documento sinalábase como “coma profundo” da industria a situación que vivía este sector estruturado nun ecosistema complexo de empresas individuais independentes (de pequena, media e grande dimensión), empresas de servizos e empresas de técnicos especializados para a área de eventos.
Traballadoras e traballadores da cultura en Portugal explican que as súas perdas non son de 50% como no comercio, “son de 100%”. Lembran que levaron a imaxe de Portugal ben alta “e contribuímos de forma decisiva” no sector da cultura e o turismo.
Demandan que o Estado se implique e tente “impedir que esta crise hipoteque” de forma irreversíbel a súa industria.
“A cultura achega máis de 2% do Produto Interior Bruto (PIB) e xera moitos postos de traballo”, explican desde Galiza, “e entendemos que o público tamén estea amolado”, engaden.
Teñen claro que seguirán expresando como se senten nunha situación tan extrema como esta aínda que non queren adiantar novas accións. “Polo de agora desatrancamos ese peche que temos nas nosas casa, como toda a xente, para comunicarnos con esta sinxela acción”.”

Polafías Polavida, “O segador”, interpretada por Elba Requeijo

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe convidamos a escoitar este romance, “O segador”, interpretado por Elba Requeijo, gravado na súa casa das Basilias (Labrada, Abadín) o 14 de outubro de 2015.
Elba Requeijo (Montouto, Abadín, 1943), ademais de atesourar a memoria dun inmenso caudal de narracións populares, é Mestra da Memoria desde o ano 2014.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

Polafías Polavida, “Santa Helena”, interpretada por Manuela Cortizo Medal, Manuela de Barro

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe convidamos a escoitar este romance, “Santa Helena”, cantado pola inesquencible Manuela Cortizo Medal, “Manuela de Barro”, gravado na Polafía de Cerdedo o 1 de decembro de 2007. Acompaña coa zanfona Guillerme Ignacio Costa.
Manuela Cortizo Medal, “Manuela de Barro” (Cerdedo, 1930 – 2018) era, ademais de gozar dunha extraordinaria voz, a alegría e o arquivo andante das nosas músicas populares, é Mestra da Memoria desde 2013.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

Polafías Polavida, “O ferreiro e o demo”, interpretada por Ángel Rivas Veiga

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe convidamos a escoitar este romance, “O ferreiro e o demo”, interpretado por Ángel Rivas Veiga, de Orxás (Pousada, A Pastoriza) o 5 de novembro de 2011.
Ángel Rivas Veiga (Eirexúa, Xudán, A Pontenova, 1924- Pousada, A Pastoriza, 2016), ademais de ser un xenuíno “tesouro humano”, é Mestra da Memoria desde 2013.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

Polafías Polavida, “Unha vez salvamos un home”, por Serafín Mourelle

Desde a sección de Literatura de Tradición da AELG convidámosvos a reunirnos cada día, momentaneamente, arredor da lareira virtual que representa o noso inmenso arquivo.
Hoxe, na memoria de Serafín Mourelle Bugallo, falecido onte, 31 de marzo de 2020, convidamos a escoitar a narración dun suceso feliz “Unha vez salvamos un home”, gravación realizada o 12 de marzo de 2017 na Lonxa Vella do Porto da Coruña.
Serafín Mourelle Bugallo (Corme, 1933- A Coruña, 2020), home de mar, poeta e narrador oral excepcional, é Mestre da Memoria desde o ano 2017.
Esta é a ligazón ao vídeo.

Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.

As asociacións profesionais da Cultura remítenlle as súas demandas á Xunta de Galicia

Desde Erregueté:
“As Asociacións profesionais do sector cultural de Galicia veñen de facer público un documento remitido á Xunta de Galicia no que se expoñen as demandas dun sector que definen como “sector moi sensible ás crises económicas”. O documento subliña que “é o primeiro ao que renuncian as consumidoras en tempos de crise” e lembran que se recuperou “moi malamente da crise do 2008”.
Despois de lembrar que a cultura achega o 2% do PIB galego –que equivale a 1100 millóns de euros–, o documento explica que “as distintas federacións e asociacións están facendo estimacións das perdas” mais que “non son fáciles de calcular debido a que o impacto da crise sanitaria aparte do inmediato vai ser a corto e medio prazo”.
Algunhas das peticións que consideran urxentes os diferentes colectivos implicados son, entre outros: axilizar os pagamentos, revisar as bases das subvencións, manter as contratacións preferentemente aprazándoas, non rebaixar orzamentos en cultura, incentivar o consumo cultural baixando o IVE, ou establecer axudas directas ao sector para que poida facer fronte ás súas necesidades.
As dezasete asociacións que asinan o documento manifestan a súa solidariedade e fonda preocupación a todos os colectivos afectados por esta crise e a toda a cidadanía en xeral. Segundo lembran, “o dereito á cultura de todas as persoas está recollido no artigo 44 da Constitución española e os máis relevantes organismos internacionais documentan a importancia da cultura e a creatividade na sociedade, máis aínda nun tempo de conmoción emocional como o que se vai vivir unha vez que pasemos este primeiro momento de confinamento”.
“Pode parecer inoportuno estar reclamando medidas para o sector cultural nestas circunstancias nas que está morrendo tanta xente”, declaran os colectivos afectados, “pero o sector cultural é un sector moi precarizado, con moito autoemprego e pequenas empresas, que o están pasando realmente mal ao suspenderse toda a programación cultural e estar pechados os espazos de exhibición. Ademais da enorme incerteza sobre o que vai pasar no futuro. Moita xente vive das funcións, que neste momento están todos suspendidos e non se sabe cando se vai retomar a actividade cultural. O sector cultural é un sector solidario, proba disto é as actividades que se están facendo na rede, artistas que están facendo concertos, monólogos, obradoiros, etc para facer máis doada a situación de confinamento da sociedade. Outros países como Italia Francia ou Portugal xa aprobaron medidas específicas para o sector cultural”. Sinala Pilar Portela, presidenta da Asociación Galega de Profesionais da Xestión Cultura (AGPXC).
O documento remitíuselle á Xunta de Galicia para que o tome en consideración, na medida das súas competencias, así como para que llo faga chegar ao Goberno do Estado para que se coñezan as demandas do sector cultural galego que son de competencia estatal, á FEGAMP e as entidades locais galegas, así como aos grupos parlamentarios.”

Morreu un Mestre da Memoria, morreu Serafín Mourelle

A AELG lamenta fondamente a perda dun dos seus Mestres da Memoria, nomeado en 2017 desde a Sección de Literatura de Tradición Oral.

MAR DE IRLANDA

Mar de Irlanda, Mar de Irlanda,
mar agarimoso e traidor,
fuches de min o sustento
e tamén depredador.
De ti saquei pan prós fillos
mais todo o que eu non tivera
a cambio en ti eu deixei
toda a miña vida enteira.
Catorce anos eu tiña
cando ata ti me acheguei,
agora xa son sesenta
e nunca máis voltarei.
Canta loita, Mar de Irlanda,
contra ti desenvolvín
para arrincarche ese peixe
que ti non queres ceder.
Agarimoso, as menos veces
ata te deixas querer,
traidor, falso e asasino,
cando bravo queres ser.
Cantos días, cantas noites,
sobre ti eu capeei,
defendendo aquel barquiño
que ti querías comer.
Agarradiño ó temón,
amedrentado me tiñas
mais con café e cigarros
eu sempre a ti che vencía.
Negras e longas noites
de ventos fuxindo endemoñados.
Fúnebre música de Santa Compaña
ó bater con paus, cables, cordas
e todo canto atopaban.
Mares falsos e tolos,
grandes coma montañas
ameazaban tragarnos
nun só momentiño.
Confésoche, Mar de Irlanda,
que no fragor da sonata
máis dunha vez escoitei
a voz do meu pobre irmán
e a de tantos amigos
que levaches, traidor,
ó máis mouro dos abismos.
Parecía que choraban
aínda pedindo auxilio.

Este é un resumo da vida mareira de Serafín Mourelle Bugallo e ao tempo o poema co que remata o seu libro recentemente editado en Caldeirón e dedicado ao querido compañeiro desaparecido Paco Souto titulado Carapelas de sal e iodo, se ben hai que dicir que cando fixo o poema, dedicado ao seu irmán e a outros mariñeiros desaparecidos nese mar, tiña uns poucos anos menos. El mesmo estivo a punto de perder a vida caendo á auga cando tiña 16 anos. Di que chegou ouvir algúns compases da derradeira sonata que escoitan os homes que finan no mar, pero por fortuna os compañeiros deron achegado a embarcación a onde el estaba e puideron salvalo.
Serafín naceu en Corme en 1933. Moi novo embarcou por primeira vez coa categoría de cho, que vén ser axudante de cociña, e chegou a converterse nun patrón de sona no Grande Sole (pronunciado Gran Sol) . Nos anos sesenta foi dos que descubriron os fértiles caladoiros de Porcupine (que traducido ao galego sería Ourizo cacho), un volcán submarino situado ao oeste de Irlanda. Dicía Serafín de si mesmo: “Eu nacín en Corme, crieime na Coruña, casei en Noia, vivín no Gran Sol. De onde son?… Son do mar máis que de sitio ningún”. A pesar de todo, o mar para el tamén era poesía, como ben dixo Xurxo Souto.
Tanta vida no mar leva a converter unha persoa intelixente e inqueda como Serafín en autodidacta e transformala en experimentado astrónomo. Un dos seus máis importantes instrumentos de traballo era un sextante mercado nun porto de Irlanda da marca Hezannith, ilustre marca que fabricaba instrumental para investigación científica e para navegación marítima en Londres no distrito de New Eltham, en Greenwich, dende 1845, case corenta anos antes de que aquilo se convertese en referencia do meridiano cero.
Pero as inquedanzas de Serafín Mourelle non remataron nin na astronomía nin na poesía, xa que ten unha novela inédita titulada Cartas ao meu avó, na que narra a súa aventura na mariña mercante, no banco Canario-Sahariano e nas augas do Grande Sole.
Cómpre dicir ademais de Serafín que a pesar de que a maioría dos patróns chegaban a adoptar a mesma ideoloxía do armador, nunca esqueceu as súas orixes e dende sempre estivo no lado dos traballadores, ata o punto de estar afiliado ao Partido Comunista de España.

Deixounos o 31 de marzo de 2020.

[Adaptación dun texto de Isidro Novo]

Aquí o fondo videográfico coas participacións de Serafín Mourelle no Proxecto Polafías; aquí, os vídeos gravados pola Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG o 12 de maio de 2017 na Lonxa Vella do Porto da Coruña; e aquí os correspondentes á Gala do Premios Mestras e Mestres da Memoria 2017.