Entrevista
de Montse Dopico a Montse Fajardo en Praza:
“(…) – Praza (P): Foi unha proposta túa, da concellería de Igualdade [Invisibles]…?
– Montse Fajardo (MF): As dúas cousas, en realidade. Unha vez estaba falando en facebook sobre o libro que publiquei antes deste, Un cesto de mazás, que fala sobre a represión franquista desde o punto de vista das mulleres. Unha amiga preguntoume que cando ía facer un libro sobre a violencia machista e eu pensei que si, claro, que tiña que facelo. Comenteino un día no concello de Pontevedra coma un proxecto a facer a longo prazo. A idea chegou aos ouvidos de Carme Fouces, a concelleira de Igualdade, e un día díxome: “vas facer ese libro, pero para a campaña do 25 de novembro”. A min non me parecía posible porque tiña só seis meses, pero tiven a sorte de formar parte dun equipo no que estabamos Carme, Rosa Campos, que é a psicóloga do Centro de Información á Muller do concello, e eu, e finalmente si foi posible.
Tiñamos claro que o obxectivo era escoitalas a elas, que elas fosen as protagonistas. Tamén que no libro debían aparecer as distintas tipoloxías de maltrato: o físico, o psicolóxico… e que tiña que levar un foco especial nas criaturas. E que había que darlles visibilidade non só a elas, senón aos maltratadores. Porque non pensamos neles, mais calquera podería ser: o profesor do teu fillo, o condutor do autobús, o panadeiro que che vende o pan todos os días… Tiñamos que tentar visibilizar unha serie de condutas que acaban levando á problemática da violencia machista. (…)
– P: Hai unha reflexión moi importante que sae no relato de Ana. “Estudan o perfil psicolóxico da vítima. Pero ti non es vítima porque encaixes no papel. Es porque deches cun criminal”.
– MF: Penso en Eva, por exemplo. Unha muller intelixente, culta, guapa, co seu propio negocio… Unha muller que chama a atención. Pois comeza a contarche as malleiras que levaba… Ela non tiña dependencia económica del. Tiña dependencia afectiva dun tipo que pasou de aparentar ser un home marabilloso a ser o peor. Cando me contou que, dez días despois de que el lle rompese un brazo, lle desprazase dúas vértebras e lle rompese o tímpano, ao volver atoparse con el, ouriñouse enriba, comprendino. Paréceme unha imaxe devastadora. Ela estaba psicoloxicamente devastada.
Non hai perfil de vítima. No libro hai mulleres de distintas idades, do rural e da cidade, de distintos niveis de estudos, moitas delas son independentes economicamente… É algo que pode pasarlle a calquera e é moi importante dicilo, porque elas pensan que foi culpa delas por ser parvas, por escoller mal, porque tragaron demais, porque lles contestaban e iso facía que eles se enfadasen, porque non fixeron caso das alarmas cando comezaron a notar cousas que non encaixaban… E todo iso é moi inxusto. Igual que dicir que é culpa delas por escoller homes que van de duros. Hai maltratadores que son, de cara para fóra, homes moi tranquilos, bos veciños…
As mulleres maltratadas non fixeron nada mal. O único que lles pasou é que namoraron daquel tipo que parecía marabilloso e que resultou ser un criminal. É o maltratador o que fai mal. Ti non fixeches nada. Hai que deixar de xulgar as vítimas. A Ana un amigo avogado pregúntalle que problema psicolóxico ten para que lle pase iso… E non é así. É como ter un accidente. Pode pasarlle a calquera. Non podemos evitar que pase, pero se pasa si temos que saber como saír. E ten que haber medios para que a sociedade apoie as mulleres. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Entrevista a Cris Pavón no Diario Cultural
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“Valorar a diferenza, crear comunidade. Intelixencias artificiais protagonizan e narran Limiar de conciencia de Cris Pavón. Pode escoitarse aquí.”
O historiador Ramón Villares publica Identidade e afectos patrios
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“‘Gran parte da Galicia contemporánea fíxose na emigración’. O historiador Ramón Villares publica en Galaxia Identidade e afectos patrios. A entrevista pode escoitarse aquí.”
“O poeta da lingua de ouro”
Artigo
de Tamara M. Pastoriza en Sermos Galiza:
“Aos 101 anos do seu falecemento, a Asociación Cultural O Galo de Compostela organiza unha homenaxe ao poeta Eduardo Pondal. Será esta sexta feira, ás 19:30 horas, no Museo das Peregrinacións. O profesor e escritor Carlos Callón disertará sobre o significado político e literario do autor do Himno Galego.
“Tiña unha gran capacidade para crear un mundo mítico a partir da realidade, ás veces precaria, que o rodeaba”, sinala Callón. A maiores, salienta a procura pondaliá dun galego culto, daquela “un rexistro inexistente”, e a súa tendencia cara ao monolingüismo: “Comeza a escribir en español, logo pasa ao bilingüísmo e remata escribindo toda a súa literatura en galego”. Célebre é a súa sentenza “déstesme unha lingua de ferro, devólvovos unha lingua de ouro”.
Segundo Callón, o creador de Queixumes dos pinos (1886) -unha das obras fundamentais do Rexurdimento- é un espello para as xeracións posteriores. “Marca un camiño importante cara á recuperación da soberanía cultural do país”, subliña. Eduardo Pondal (Ponteceso, 1835 – A Coruña, 1917) procedía dunha familia acomodada e puido dedicar a súa vida á escritura: “Era canto menos raro que un home que vivía de rendas constituíse a escrita en galego como eixo da súa vida, a súa razón de ser”.
O poeta vixiaba a súa obra con atención. De feito, lembra Carlos Callón, estaba obsesionado coa posibilidade de que lle roubasen as súas composicións. “Visto agora con perspectiva, como podía estar tan obsesionado con que lle roubasen poemas nunha lingua prohibida?”, pregúntase.
No acto tamén participará a Coral Solfa, interpretando Os Pinos e outras pezas de grandes autores da literatura galega como Rosalía de Castro, Curros Enríquez e Ramón Cabanillas.”
“Memoria do último Del Riego”
Artigo
de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Conversas de aperitivo e de sobremesa, regadas cunha botella de viño e cadanseu vaso de whisky, culminadas cun Montecristo, conforman a manda política e cultural de Francisco Fernández del Riego. Elaborounas o xornalista Perfecto Conde e publicaraas Xerais sete anos despois da morte do intelectual galeguista.
“Dous anos antes de morrer, Paco del Riego e mais eu estivemos véndonos practicamente cada xoves”, relata Conde (A Pontenova, 1943), “xantabamos xuntos, case sempre na súa casa, e falabamos como dous amigos. Un día propúxenlle traer un magnetofón. ‘Fai o queiras, grava o que queiras’, díxome. E así foi”. O resultado, 20 horas de parladoiro transpostas nun libro de 200 páxinas, fotografías incluídas.
“Eran conversas de amigos, sen método ningún. A única preocupación que eu tiña era ir descubrindo a biografía do paisano”, sinala Conde, veterana sinatura que pasou polas páxinas de Interviú, El País ou A Nosa Terra. Todo este material descansou durante seis anos nun caixón. As razóns? “Antes de que Del Riego morrera, transcribira as gravacións, pero non lle din importancia, non vía moita chicha. Ate que volvín tropezar con elas hai pouco”.
Na relectura daqueles encontros advertiu a fariña máis alá do farelo. O intelectual, un dos fundadores e soportes da histórica Editorial Galaxia, militante galeguista na República, non facía moitos prisioneiros. Aos 95 anos, “pega un bo repaso crítico á cultura galega e a algúns dos seus protagonistas”: a Carlos Casares, Ramón Piñeiro ou Álvaro Cunqueiro, entre outros. “E confésase politicamente”, di.
Del Riego, nado en Vilanova de Lourenzá e falecido en Vigo, fixera a guerra no bando franquista “de maneira forzosa, pero fíxoa”. Tamén narra o seu papel na configuración do Partido Galeguista durante a Segunda República. “Ou a súa entrañábel relación con Otero Pedrayo, a quen el admiraba profundamente”, conta Perfecto Conde.
O libro estará na rúa entre abril e maio, da man de Edicións Xerais. Aínda non hai título definitivo, pero Conde xoga cun verso que Del Riego escribiu de mozo: “Adeuses de lonxanía”.”
Xabier P. DoCampo: “Para escribir a novela vin arredor de 70 películas estreadas en Lugo entre os anos 46 e o 47”
Desde
Xerais:
“Radiovoz emitiu unha entrevista da xornalista María Meizoso no programa Con Voz de ao escritor Xabier P. DoCampo sobre a súa nova novela A nena do abrigo de astracán. Pode escoitarse a entrevista nesta ligazón.”
O Grupo Ouriol homenaxea a Avilés de Taramancos
Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“O grupo Ouriol homenaxeou a figura de Avilés de Taramancos na Noia natal do poeta. Un espectáculo co gallo dos 25 anos do pasamento de Avilés con música, pintura e os textos na voz de Eva Veiga. Con ela falamos, precisamente, desta montaxe multidisciplinar para lembrar ao poeta. A entrevista pode verse aquí.”
Entrevista a Xurxo Esquío en Contos Estraños
Entrevista
a Xurxo Esquío na revista Contos Estraños:
“(…) – Contos Estraños (CE): Cales son os teus gustos literarios/artísticos?
– Xurxo Estévez (XE): Pois son amplos, cinguíndome ao eido literario, podo ler e gozar con case que calquera cousa, non necesariamente fantástica. En todo caso, os meus preferidos son autores de finais do século XIX comezos do XX: Bram Stoker, H.G. Wells, Tolkien… e sobre todo o inmenso H. P. Lovecraft. Despois son un melómano empedernido, aínda que o rock (rock, punk, hc, stoner, metal….) é meu estilo preferido.
– CE: Cal é a túa opinión da situación actual da literatura/ilustración galega?
– XE: Do eido da ilustración non podo dicir nada, porque descoñezo. No tocante a literatura, aínda sendo un pouco autista co que pasa ao meu redor, teño a sensación que, ao igual que pasa coa música que si controlo máis o tema, aquí hai moito amiguismo, un eido moi endémico. Demasiado clasicismo tamén na maioría dos certames e premios, hai un mercado pequeno que se centra en manter aos que levan toda a vida nisto, e non en apoiar a novos valores, é a miña opinión.
– CE: Que pensas que se podería facer para mellorar dita situación?
– XE: Pois sinxelamente ser máis obxectivos e máis abertos. Abandonar o sectarismo e o amiguismo. Dar cabida ás novas xeracións en todos os ámbitos literarios e, por suposto, contar cun goberno que, xa que non apoia a cultura galega, polo menos non tente afundila. (…)”
María Reimóndez publica As cousas que non queremos oír
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“”Interesábame saír do discurso dos lazos rosas, do discurso arredor do cancro de mama, por veces tremendista e por veces dunha suposta heroicidade”. María Reimóndez publica As cousas que non queremos oír, nova novela do Ciclo dos elementos. Pode escoitarse aquí.”
“Para ser libre tes que ter ferramentas para conseguilo”
Entrevista
de Montse Dopico en Praza:
“Nacidas libres, a montaxe da Contraproducións que explora unha fórmula semellante á que tan ben funcionou con As do peixe, non é a súa predecesora. Non o tería doado ao ser, de xeito quizais inevitable, comparada coa auténtica marca de acertos -no texto, nas interpretacións, na posta en escena…- que alicerzou o éxito da primeira.
Mais está claro que segue un mesmo camiño, e non só porque as dúas compartan dramaturgo -Cándido Pazó- directora -Cristina Domínguez- e intérpretes -Mónica Camaño, Susana Dans, Casilda Alfaro e Rocío González-. Ambas conflúen nun mesmo vieiro de ollar, de fronte e desde a perspectiva das mulleres, a verdade do mundo do traballo. Do máis invisible. Coas súas feridas: a desigualdade, os abusos. Malia as preguntas sen resposta. Poñendo o foco, tamén, nos xeitos de resistencia. Nas distintas maneiras, máis e menos recoñecibles socialmente, de loitar pola liberdade e pola xustiza. Sen obviar as contradicións. Coma mulleres normais. Reais. Falamos coas actrices.
– Praza: Como foi o proceso de investigación?
– Mónica: Pois a verdade é que chegaba un punto no que xa non podías ir máis alá. Preguntas que é o que as fai acocharse do mundo e optar por vivir nunha sorte de prisión, e sempre acabas dando co punto da fe. Elas din que son felices e libres. Mais á pregunta de como é esa chamada, responden coa fe, e aí quedas. É algo moi difícil de entender para nós, claro.
– Praza: Con que monxas puidestes falar? Eran de clausura?
– Mónica: Falamos coas monxas de Armenteira, que teñen unha hospedería. En Santiago, coas Oblatas. En Armenteira estabamos alí co resto de persoas aloxadas na hospedaría. Podiamos acompañalas nos rezos, por exemplo. E fomos, menos ao de primeira hora da mañá…
– Rocío: A verdade é que foi unha experiencia. Foi interesante estar alí con elas, ver como se relacionan, tentar achegarnos ao seu modo de vida sen entender a súa escolla, e sen prexuizar. As de Santiago, as Oblatas, traballan ademáis con Vagalume, unha asociación que con mulleres prostituidas. Para min foi moi interesante porque eu, ademais, non tiña nin idea de como era ese mundo: nunca fun a un colexio de monxas…
– Casilda: E estando alí observabas. Por exemplo, mentres o Capelán esperaba, sentado, elas preparaban todo para a Eucaristía. Unha estampa moi familiar: mentres el espera lendo a prensa, ela afánase en preparar a cea.
– Mónica: Si, o Capelán vivía moi ben na hospedería.
– Susana: É o que se ve na función. Elas lavan e pranchan a roupa para eles. Mais, á marxe da cuestión de xénero, que tamén o é, hai que ter en conta que a Igrexa é unha institución moi xerarquizada. Se es Capelán, estás situado nun estrato superior á monxa e tamén ao monxe. Se fose un mosteiro de homes os monxes tamén servirían aos superiores. (…)”
