Entrevista de Xesús Fraga a Miguel Anxo Seixas Seoane en La Voz de Galicia:
“«Castelao é máis evocado que visitado». A frase de Miguel Anxo Seixas Seoane (Arzúa, 1970), quen vén de poñerlle o ramo a sete anos de intenso traballo académico sobre o intelectual -nado en Rianxo o 29 de xaneiro de 1886 e finado en Bos Aires o 7 do mesmo mes en 1950-, resume a necesidade de afondar nunha figura tan influínte como complexa. Próbao o feito de que a tese de doutoramento de Seixas –Castelao. Biografía dun construtor da nación, dirixida por Lourenzo Fernández Prieto e cualificada con sobresaliente cum laude– sexa das poucas sobre o escritor, artista e político. E coa novidade de achegarse á súa vida dende unha visión holística.
Hai factores externos e internos que contextualizan esas achegas parciais a Castelao en detrimento dunha máis global. Primeiro, o franquismo fixo todo o posible por desfigurar a súa memoria a partir de 1936; dous feitos son sintomáticos disto: cando morreu en 1950 a información oficial foi cativa e centrada na súa faceta como artista e cando Galaxia publica en 1953 Os vellos non deben de namorarse aínda tardará varios anos en esgotar os douscentos exemplares da primeira edición. Xa que logo, cando morre o ditador en 1975, «é un descoñecido para as novas xeracións», di Seixas. E segundo, o seu labor múltiple facilita a fragmentación: «É coma un acio de uvas, cada un colle a que quere, ou un hotel, onde sempre hai un cuarto que che gusta máis», explica o historiador. «Un colle o debuxante, outro o escritor, outro o político…».
O propósito de Seixas era pescudar nun Castelao de «raíces, árbore e froitos», no que o home, a árbore, «unha figura exemplar», tamén contribuíse ao entendemento da «obra excepcional». Así, deste perfil de conxunto pódense extraer conexións na obra, como a que enlaza o debuxo dunha rapaza nova cun home rico e que semella anticipar Os vellos non deben de namorarse. Ou sintetizar o pensamento político de Castelao en catro termos: «Republicano, federalista, demócrata e nacionalista solidario». (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Entrevistas a Marcos Abalde e Lina Pérez en Praza
Entrevista de Montse Dopico a Marcos Abalde e Lina Pérez en Praza:
“Umha instantânea deste tempo: um sistema económico que nos conduze à morte social -com o desemprego- e à morte física -com a exploraçom laboral-. Deste jeito define, em poucas palavras, o dramaturgo e poeta Marcos Abalde a peça com a que ganhou o XI Premio Diario Cultural de Teatro Radiofónico, Psicofonias. A dramaturga Lina Pérez levou o premio do Público, escolhido pelos ouvintes, por Alianzas. Mas, além da coincidência no reconhecimento, ambos autores comfluem na sua opção por um tipo de teatro, o que Abalde chama “teatro-sabotagem”. Que se nega a ser amável com a opressão.
– Praza (P): Escreveste Psicofonias já para apresentar ao prêmio, adaptaste algo que tinhas feito…?
– Marcos Abalde (MA): Escrevim-na pensando nas condiçons do prémio e também na audiência da rádio.
– P: O texto é uma conversa de um casal. Vai frio. Ela volta ao trabalho antes de recuperar-se de algo que lhe aconteceu. Ele está no desemprego. Nada mais começar a ler, sabemos que fala de violência, da do mundo laboral: que exclui a uns e que trata a outros coma objectos, coma peças de uma máquina que só pode funcionar engolindo-os. Era o teu objectivo falar desse tipo de violência? Por que? Por que o frio?
– MA: A friagem da exclusom. A violência que arrepia. O mundo é bem hostil para as pessoas que vendemos a nossa força de trabalho. A peça está inspirada numha história real que aconteceu no hospital da Corunha em julho de 2012. Umha trabalhadora, obrigada a incorporar-se dumha baixa, acabou tirando-se do noveno andar.
– P: Ele dedica-se às psicofonías. Por momentos, poderia parecer até cómico. -As psicofonías de Pondal em São Amaro, por exemplo-. Mas não o é. É como um ponto absurdo que sublinha o absurdo de uma situação social -e política-. Era o objectivo? É dizer, por que o das psicofonias?
– MA: Umha noite no programa da Rádio Galega que trata destes assuntos puxerom umhas psicofonias realizadas no castelo de Doiras, em Cervantes. De maneira surpreendente os defuntinhos falavam espanhol. Sonho com o dia em que, em vez de dedicar programas de rádio e televisom ao mundo do paranormal, lho dediquem a divulgar os clássicos da emancipaçom: Marx, Luise Michel, Kropotkine, Simone de Beauvoir, Lenine, Angela Davis, Frantz Fanon, Silvia Federici ou Castelao. Talvez as nossas filhas vejam como as livrarias substituem a seçom de Autoajuda pela de Ajuda mútua. (…)
Acho que sempre falo do mesmo no meu trabalho: do absurdo ao fim e ao cabo, da falta de sentido. Dou-lhe tão pouco valor a esse lugar social, valorado pela maioria, que está presente em tudo o que escrevo”. Isso diz Lina Pérez ao fio desta conversa sobre Alianza, a peça com a que ganhou o prémio do público do certame Diario Cultural de Teatro Radiofónico. Um texto sobre os espelhos que nos devolvem a realidade que não queremos ver. Sobre a incomunicação no espaço relacional.
– P: Primeiro, perguntar-te em que andaste a trabalhar nos últimos meses, ademais de escrever esta peça. Estavas com Os cans non comprenden a Kandinsky. Como foi de funções?
– Lina Pérez (LP): Desde a estreia dediquei-me, sobretudo, a escrever. Estou a trabalhar noutra peça. Também estive com os “retoques” de Honey Rose, -com direcção e dramaturxia minha- que se estreou em junho, e agora estou a iniciar um processo de trabalho que busca um diálogo entre teatro e poesia, com Cinta Adhesiva. A poesia cénica de Silvia Penas sempre me resultou muito atraente e nisso andamos. Tenho alguma coisa mais iniciada, mas ainda não posso falar porque está nos primeiros momentos.
Os cans non comprenden a Kandinsky deu-me muitas satisfações. Não é uma peça fácil de mover porque não é o seu lugar ideal um teatro à italiana e porque a sua linguagem cénica tem esta consideração de “alternativa” -cada vez gosto menos destas palavras, a verdade. Pergunto-me, alternativa, a que? Como se tivermos que ter um centro de referência constantemente. E mesmo assim foi estreada no Teatro Ensalle , que considero um bocadinho “fogar” para mim, e passou pela Mostra de Cangas, pelo FITO de Ourense, pela Sala Montiel e pela Sala Ingrávida. E não só isso, senão que com estas funções teve muita repercussão nos médios. Pode parecer frivolidade falar de repercussão mas não é tal, para mim como teatreira é importante a visibilidade. Também foi publicado o texto na Erregueté. Enfim, muito contente. (…)”
Margarita Ledo Andión: “Galiza é un país subexposto, moi censurado”
Entrevista de Daniel Salgado a Margarita Ledo Andión en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): O premio Otero Pedrayo é oficialista…
– Margarita Ledo (ML): Si, moi oficialista.
– SG: …como se evita que este tipo de recoñecementos domestiquen a cultura?
– ML: Esta é unha cultura tan anómala que está ateigada de premios. En troques de haber eses premios nacionais a algo que en determinado momento che fai avanzar, hai toda esta sucesión de recoñecementos. Eu fiquei sorprendida. Porque non é un mapa que teña na cabeza. Cando me chama Carmela Silva, a presidenta da Deputación que convocaba este ano, sorprendeume. Despois o nome, Otero Pedrayo, fíxome sentir a gusto. Logo dígome que son a primeira muller e obrígome a saber por que. Ten a ver co rol da muller no terreo da proxección cultural. Logo descubro que, para alén das entidades convocantes, hai un xurado máis amplo, de 20 persoas. Pero podemos darlle a volta e, en honor a Junqueras, dicir “hai que recuperar as institucións”. Calquera sociedade se dota de instrumentos institucionais, que son xusto ese mundo de relación entre o diferente: diferentes intereses, diferentes tácticas, diferentes prioridades. Aquilo que é urxente para que unha sociedade non desapareza, que é o noso risco: que desapareza aquilo que Otero representa para converternos en reclamo turístico. Esa función como única posíbel. Nunha situación normal, nas institucións entrarían os recoñecementos. Na nosa, creo que hai unha sobreexposición dos premios.
– SG: Esa é a sensación.
– ML: E ao tempo hai aspectos da cultura absolutamente abandonados. Agora traballamos nun programa europeo de subtitulado en linguas non hexemónicas. Traballamos con diferentes países europeos e con Catalunya e Euskadi. Galiza é o único país que non ten política de subtitulado. Hai áreas absolutamente abandonadas e outras sobreexpostas. Galiza é un país subexposto, moi censurado. Para a visibilización da cultura galega é necesaria unha institución como o Ramón Llull catalán ou como o Etxepare vasco. Hai subexposición nalgun Hai subexposición nalgunhas cousas e sobreexposición noutras. E seguramente o mundo dos premios está sobreexposto.”
Xosé Manuel Sánchez Rei recompila máis de 400 cantares tradicionais galegos
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Xosé Manuel Sánchez Rei recompila no volume Cantar na Coruña. Cancioneiro coruñés dos séculos XVIII e XIX máis de 400 cantares tradicionais galegos. Pode escoitarse a entrevista aquí.”
Ramón Caride: “Que a biblioteca do colexio do teu pobo leve o teu nome é algo moi fermoso”
Entrevista a Ramón Caride en La Voz de Galicia:
“A Ramón Caride Ogando (Cea, 1957) fixéronlle en novembro un xantar de homenaxe os seus compañeiros do IES Ramón Cabanillas de Cambados. Prexubilouse daquela e recoñecía que «sempre seguirei formando parte do Cabanillas», ao tempo que xa avanzaba o que ía ser a súa nova vida: investiría o seu lecer en escribir, viaxar, pasear e cociñar. Hoxe e mañá volve ao seu pobo e faino con satisfacción e co valor engadido do recoñecemento: o colexio Virxe da Saleta ten organizado encontros do autor cos rapaces e dáselle o nome de Ramón Caride á biblioteca do centro.
– La Voz de Galicia (LVG): Xa leva uns meses alonxado do ensino. Cumpre co anunciado?
– Ramón Caride (RC): Si. De feito xa teño tres libros a piques de saír. Son dúas obras para o público infantil e unha para os lectores xuvenís que edita Xerais e que se presentarán nos vindeiros meses. E estou coa tradución de Soños eléctricos ao castelán. Neste caso a previsión é presentala na vindeira Feira do Libro de Madrid.
– LVG: Fanlle homenaxe no pobo.
– RC: Presentei libros e participei en actividades e proxectos, aínda que nunca me fixeron ningunha homenaxe ou recoñecemento no meu pobo -Caride conta con varios premios, do Blanco Amor ao Risco ou o Merlín-. Que agora o faga o colexio é para min un orgullo e unha cita especial. E aprézoo moito, aínda que non fun alumno do centro.
– LVG: E iso?
– RC: Daquela non existía o colexio. Estudiei na unitaria de Pereda e aos dez anos fun para Ourense. Fun dos últimos da unitaria, meu irmán -ao que lle levo catro anos- xa estudou alí no Virxe da Saleta.
– LVG: Como valora a homenaxe?
– RC: Que o fagan uns compañeiros, os profesores do centro, e sexa en Cea dálle un significado especial e fai que sexa un honor para min ser obxecto do recoñecemento. E máis sendo un colexio tan dinámico, que desenvolve moitos proxectos e que ten acadado numerosas distincións. (…)”
“A Crítica da razón perralleira ou por que os galegos son, de seu, un “pobo anarquista que non pode vivir sen caciques””
Entrevista de Montse Dopico a Carlos Santiago en Praza:
“A que non se terán enfrontado Mofa e Befa. De Shakespeare e Valle-Inclán. De Diderot a McDonagh. De Quevedo a Calderón. Ningún texto, escenario ou público deu vencido o dúo cómico formado por Evaristo Calvo e Víctor Mosqueira. E parte do segredo está na súa filosofía: se non hai solución, inventa unha. Improvisa. Xa o demostraron hai ben tempo co seu Manifesto para un Teatro Perralleiro, un dos seus primeiros espectáculos.
Mais van alá xa máis de 25 anos e agora parece máis claro ca nunca, pois así o confirma a Cranios Privilexiados ou Crítica da razón perralleira, a súa última montaxe, dirixida por Carlos Santiago, na que percorren nada menos que a Historia da Filosofía. Apuntando ademais algunhas irrebatibles teorías sobre o ser galego -co seu carácter “anarquista”- ou sobre temas de actualidade que, como mostra da “estupidez” hexemónica, superarían o talento creativo do máis retorcido dos pensadores. Falamos con Carlos Santiago aproveitando o paso de Cranios Privilexiados polo Teatro Principal de Santiago.
– Praza (P): O texto é teu e de Pepe Sendón. Atopei algunha información que dicía que tamén era autor Quico Cadaval…
– Carlos Santiago (CS): É que inicialmente iamos ser Pepe, Quico Cadaval, Manolo Cortés e eu pero, despois, por circunstancias varias, quedamos só Pepe e eu. Ao principio foi como unha choiva torrencial de ideas. Xuntamos tanto material que tiñamos un tocho descomunal e, despois, fomos desbotando cousas. Fomos traballando con eles dous, con Evaristo e con Víctor, para pulir o texto e pasalo pola turbomix imbatible do dúo. Foi un proceso moi guai, moi divertido.
– P: O público podería preguntarse, pero, Mofa e Befa van poñerse serios? Mais Mofa e Befa teñen feito de todo…
– CS: Son dous actorazos de recursos ilimitados que teñen tocado todos os paus: o teatro isabelino, o barroco español…. Esta vez tocoulle á filosofía, xa en plan rachar coa pana. (Ri).
– P: A obra estreouse no FITO. Leva xa unhas cantas funcións. Como andas indo e vindo a Portugal, non sei se puideches acompañalos moito…
– CS: Estreouse no FITO, si. Eu estiven en todo o proceso, claro, despois fun un tempo para Portugal e xa volvín coa xira avanzada. Mais aínda lle demos unha volta despois da estrea. Quedaban algúns filósofos por meter e decidimos meternos con eles en masa, na escena do Philosophical Freak Show, que acaba por ser unha psicanálise aldeá da historia da filosofía.
– P: Cando comezaba a obra, a min facíame pensar na túa outra peza Finlandia…
– CS: Algo pode ter que ver, é parte do meu estilo… Pero a verdade é que este traballo está pensado a medida deles, co tema da filosofía como pretexto. A obra está feita en función deles, que levan xa 25 anos sendo Mofa e Befa. O xogo foi partir da súa propia filosofía escénica, que declararon hai dúas décadas e media no Manifesto do Teatro Perralleiro. A idea era retornar o formato inicial deles: o dúo cómico, o biombo… pero cunha volta filosófica. (…)”
A escritora Mercedes Queixas presenta dúas novas obras
Desde o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Boas novas son sempre os libros que veñen polo camiño e tamén os que chegan voando ata este plató. Ata aquí chegou Xandra, desde a serra do Courel, trae soños de liberdade e algún verso de Novoneyra prendido no pico. Xandra, a landra que quería voar é un dos últimos traballos de Mercedes Queixas. A entrevista pode verse aquí.”
Lucía Novas: “Procuro a beleza agochada nos bordos, nas marxes, nas periferias, nas fisterras”
Entrevista de Montse Dopico a Lucía Novas en Praza:
“(…) – Praza (P): En Epiderme de estío estaba a celebración da vida a través do amor, da sexualidade, do corpo. En Neve estaba a celebración da beleza e as ruínas, a ferida, a devastación do corpo. É como se os dous libros levasen, no aspecto temático, a Cervatos, que tamén é o corpo, o amor, a sensualidade, a beleza, e por outra banda a dor, a desolación, a decadencia… De que xeito os dous libros anteriores puideron levar a este?
– Lucía Novas (LN): Levo tempo dándolle voltas ó fío condutor dos meus poemarios, que é moi claro visto con perspectiva. Este feito aínda o percibo con maior claridade se inclúo un poemario inédito -aínda que acabo de colgalo recentemente na rede- que se sitúa entre Epiderme de estío e Neve, que indaga nunha estética de final do verán e principios do outono. A miña obsesión polo ciclo das estacións, a natureza e o paso do tempo é clara e asumida, pero aínda así non atinxo a entender que parte hai de decisión real e que parte é o destino que me leva por ese fío.
Cando comecei a escribir Cervatos, pensei que estaba escribindo algo moi diferente ós meus libros anteriores, que pechara un ciclo e abrira un novo. Pero a medida que outras persoas que van lendo o libro vanmo comentando, estas explícanme que si ven unha continuidade co anterior… e xa empezo a reformular as cousas… Do que me comentas, si teño unha certeza: Cervatos é un libro que procura termos contrarios e os harmoniza, pois ó final así e a vida: territorio de contrastes.
– P: Tamén hai unha relación clara entre Neve e Cervatos no aspecto formal: a presenza das enumeracións, que en Cervatos xa artellan todo o poemario en sucesións de substantivos nas que o verbo queda moi relegado a segundo plano. Os poemas convértense, así, en sucesións de imaxes. Como instantáneas da realidade. De que xeito te levou a forma de Neve á de Cervatos?
– LN: Na escrita, a miña parte racional inhíbese totalmente, e é o subconsciente, e á vez o lúdico e o xogo, o que toma as rendas… Non decido racionalmente “vou escribir deste xeito ou doutro”. Inevitablemente, xorde. Neve é un libro inspirado en Última fuxida a Harar, de Avilés de Taramancos, e en xeral de sempre me fascinaron os poemas en prosa con enumeracións marabillosas deste poeta tan querido por min. Supoño que a miña indagación iría por aí. E logo seguín pescudando dese xeito noutros poemas soltos que fun escribindo nos últimos anos.
E en Cervatos xa me deixei ir totalmente, desta vez tamén moi claramente influída pola translación da técnica da collage e da estética do videoclip, con imaxes tan rápidas, á poesía. Pois en Cervatos dialogo coa obra de artistas que utilizan a collage como Natalia Umpiérrez ou Isabel Fernández ou con videoclips concretos de Summer Camp, Superhumanoids, White Denim, Grimes ou Desir Lines. Por outra banda, tamén é unha busca da expresión da velocidade do mundo posmoderno e do seu carácter efémero. E por último, interésame moitísimo o carácter simbólico, plurisignificativo e connotativo da palabra. A palabra como alfaia e como unha explosión de emocións e recordos. (…)
– P: A crítica sinalou, deste libro, a presenza do fragmentario e, en relación con el, a crítica á posmodernidade, que xa citaches antes. Xa que somos, -dise na lapela interior-, tras a fin dos grandes relatos, seres ensarillados no amor, ou cervatos despistados ante o paso do tempo. En que sentido é o teu libro “crítica” á posmodernidade?
– LN: É unha crítica a esta sociedade capitalista, ateigada de velocidade, onde todo é relativo e non existe ningunha certeza, agás a do diñeiro. Unha sociedade hedonista, individualista, consumista, onde todo se pode mercar e vender, co seu culto excesivo á mocidade -e que sobre todo sufrimos por machismo as mulleres-, unha sociedade do espéctaculo, do culto ó ego, das aparencias… e onde apenas ollamos ó noso interior… Un mundo no que fuximos do amor por temor á frustración… e no que á vez pensamos que podemos elixir cando e a quen amar, como se todo se puidese programar ou arranxar cun só clic…
Por outra banda, intentei reflectir as relacións amorosas da miña xeración, loitando contra os convencionalismos herdados, influídos pola posmodernidade -cos nosos medos ó amor e á frustración-, intentando construír relacións igualitarias e libres e, á vez, aínda mediatizados por toda a imaxinería e educación patriarcal e do amor romántico, tema que trato dun xeito paródico e irónico. (…)”
Entrevista a Marcos Calveiro sobre O xardineiro dos ingleses
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“‘Penso que nunca volverei embarcarme nun proxecto de tan longo alento. Xa non son, penso, o escritor que escribiu esta novela’. Da Vilagarcía de comezos do século XX e da de hoxe. Marcos Calveiro presenta O xardineiro dos ingleses, a obra coa que gañou o García Barros. Pode escoitarse a entrevista aquí.”
Anxo Manoel, de Lucecús Teatro: “Tentamos facer teatro social en clave de comedia”
Entrevista a Anxo Manuel, de Lucecús Teatro, en Erregueté:
“A compañía Lucecús estreou no Auditorio Gustavo Freire de Lugo, Logos, a súa última produción. Formada por Isa Herrero, Anxo Manoel e Rubén Pérez, a compañía volve a apostar pola dirección de Santiago Cortegoso e incorpora ao equipo artístico ao actor Borja Fernández para achegar o universo distópico deseñado en Logos. Despois de ser presentado en Rianxo, falamos co actor e autor do texto, Anxo Manoel, para coñecer algunhas das claves sobre a compañía e este novo proxecto no que a liberdade, o consumo, a comunicación e as novas tecnoloxías se mesturan para reflexionar sobre o futuro e o propio presente.
– Erregueté (E): Despois de A órbita do lucecú e PingüiSOS, Lucecús presenta Logos: unha distopía sobre as relacións humanas. Como nace esta proposta dentro da traxectoria da compañía?
– Anxo Manuel (AM): Na compañía, desde o comezo, fixemos a aposta de traballar con textos propios, en ocasións escritos a varias mans, xa que Isa Herrero e Rubén Pérez tamén escriben; outras veces traballamos en base a improvisacións e no caso de Logos, partimos dun texto xa escrito. Logos nace dun interese persoal por falar da sociedade de consumo, da publicidade, da tecnoloxía e das relacións entre estas tres cousas. Como as compañías, gobernos e medios de comunicación poden influír en nós, manipularnos e incluso illarnos. Tamén quería falar de como podemos recuperar os espazos públicos e a nosa identidade privada, que a través destes medios nos foi arrebatada. Como quería facelo dun xeito cómico optei pola distopía. Deste xeito podería esaxerar as cousas para poder falar de algo tan triste no fondo, baixo un prisma de parodia. Tamén foi clave o tema das relacións humanas, como cada un entende a liberdade, ou a felicidade, como encaixa o diferente, como buscamos o noso sitio no mundo, creamos e cambiamos o noso discurso segundo imos tendo máis información e coñecemento.
– E: A órbita do lucecú falaba dos esforzos do ser humano para acadar as súas metas e nela mesturábanse, como en Logos, os novos medios de comunicación e as dificultades de relación nunha sociedade cada vez máis tecnolóxica. Se pensamos nestas claves como temas recorrentes da compañía, que outros aspectos conforman as liñas de traballo de Lucecús?
– AM: Por un lado, é unha aposta da compañía buscar temas e códigos que podan interesar ás xeracións máis novas, porque temos o firme propósito de achegalos ao teatro, de facer que se namoren del, que o vexan e desexen repetir a experiencia unha e mil veces. Eles son o futuro. Por outra banda, ao longo da nosa breve traxectoria e pola nosa forma de entender o teatro, intentamos facer cousas que estean apegadas á realidade, falar do que nos afecta e preocupa, daquilo que nos provoca carraxe ou calma e o máis visceralmente posible, teatro social pero en clave de comedia. Os nosos medos e as nosas ilusións están aí, reflectidas nas nosas obras. É inevitable. Os nosos textos poden non ser excesivamente literarios, buscamos unha naturalidade nós mesmos, con diálogos rápidos, nos que as personaxes se pisan ao falar, cambian de tema constantemente e cústalles seguir un fío único, cousa que nesta sociedade da información e da rapidez é unha constante en calquera conversa que podes ter con amigos, familia ou compañeiros de traballo. Na parte que me toca a min, sempre cargo un pouco cara á ciencia e o progreso, son biólogo de formación e interésame moito o feito de como os avances científicos, o progreso, que en principio buscan a mellora na vida das persoas, sempre acaban convertidos en armas contra nós mesmos. (…)”