Entrevista a Montse Pena Presas en Lecturafilia:
“(…) – Lecturafilia (L): Do teu libro da homenaxeada nas Letras Galegas deste ano transpírase unha fonda paixón. Cando comezaches a admirar a María Victoria? Que che parece que por fin se lle dedicasen as Letras?
– Montse Pena Presas (MP): Supoño que esa paixón é froito, en xeral, do meu amor polos libros. Aínda así, eu fun unha das tantas lectoras adolescentes de Anagnórise e coido que de nena tamén lera A festa no faiado. Logo perdinlle un pouco a pista á autora ata que, cando escribín a miña tese (que se centra na influencia do feminismo na LIX), volvín sobre a súa novela xuvenil e puiden comprobar que, realmente, seguía sendo de moitísima actualidade. Por isto, e porque MVM foi todo o que unha persoa pode facer en relación á literatura (escritora, tradutora, libreira, editora, conferenciante e profesora) creo que ben merecidas son estas Letras.
– L: Como foi o proceso de recompilación de documentación para este libro?
– MP: Preocupábame moito saber como pensaba, como falaba, que lle interesaba, a que dedicaba os seus escasos momentos de lecer. Por iso tentei acudir moito á hemeroteca, á familia, os amigos e amigas que a coñeceron… A abordaxe da obra inquietábame menos, porque tiña máis ou menos claro o que quería resaltar, xa que coñecía moito mellor á MVM autora que a MVM persoa. (…)
– L: Es amplamente recoñecida por ser crítica sobre todo de literatura infantil e xuvenil galega. Poderías realizar unha radiografía dela?
– MP: É imposible radiografiar con precisión un eido tan vizoso nun espazo limitado, pero aínda así, direi que coido que é un momento inmellorable, tanto no que se refire ao texto como na ilustración. Cada vez hai máis autoras e autores que publican fóra das nosas fronteiras, os ilustradores e ilustradoras continúan experimentando coas formas e hai un público lector fiel máis alá do ensino. Pola contra, necesitariamos unha maior variedade editorial e, dende logo, máis espazos para a súa divulgación e visibilización que axude a que non sexamos unha literatura gueto, unha literatura tan só para uns poucos. (…)”
Arquivos da etiqueta: A voz insurrecta: María Victoria Moreno entre a literatura e a vida
Pontevedra: actos destacados na Festa dos Libros 2018 para o 22 de xuño
O 22 de xuño comeza a Festa dos Libros 2018, na praza da Ferrería de Pontevedra, organizada polo Concello de Pontevedra e as librarías da cidade. O horario será de 11:00 a 14:30 h. e de 18:00 a 23:30 h. Os actos máis destacados para ese día son os seguintes:
– 12:30 h. “Pontevedra si ten quen lle escriba”. Rafael L. Torre, Rafael Fontoira Surís e Xosé Fortes. ESCENARIO. Presenta Miguel Ángel Rodríguez.
– 12:30 h. Blanca Millán, Lola e as 21 vacas. Editorial Triqueta verde. La Nube de Papel.
– 12:30 h. Loli Veloso, Siro cos nenos; Xosé Neira Vilas e Anisia Miranda no corazón dos nenos; Isaac Díaz Pardo para as nenas e os nenos galegos. Beneficios da venda destes libros destinados á investigación do cancro en pro da Fundación Pública Galega de Medicina Xenómica e apoio a crianzas de Nicaragua. Clip.
– 13:30 h. Rosa Espiñeira, Elerre e Marta Purriños, Certezas alumeadas de Luís Seoane. Figurandorecuerdo(s)Edicións. ESCENARIO.
– 13:30 h. Rafael Fontoira Surís, Xan do Arrabaldo. Edicións Laiovento. Paz.
– 18:30 h. Adrián Morgade, Xinfu na maldición guauchuky. Xerais. Aviones de papel.
– 18:30 h. Elerre, STOP. Figurandorecuerdo(s)Edicións. Metáfora.
– 19:00 h. Manuel Lourenzo González, Ceiba de Luz. Xerais. ESCENARIO. Presenta Manuel Bragado.
– 19:30 h. Montse Fajardo, Invisibles. Luna Nueva.
– 19:30 h. Montse Pena, A voz insurrecta: María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida de Xerais e Feminismos e literatura infantil e xuvenil en Galicia de Laiovento. Libraría Paz.
– 20:00 h. Poesía e edición. Galicia e Portugal. Genaro da Silva, Antón Blanco Casás, António Sá Gué, da editorial Lema d’Origem e César Lorenzo Gil. Aira Editorial (Allariz). ESCENARIO.
– 20:00 h. Carlos Taboada, A biblioteca de Pedrarcana. Xerais. Espazo Lector Nobel.
– 20:15 h. Manuel Lourenzo González, Ceiba de Luz. Xerais. Libraría Paz.
– 21:00 h. Mesa redonda sobre María Victoria Moreno. Interveñen Eli Ríos, Fina Casalderrey, Montse Pena, Xavier Senín, Montse Fajardo e Ánxela Gracián. Modera Manuel Bragado. ESCENARIO.
– 22:00 h. Proxección do documental. María Victoria Moreno. Galega por amor. ESCENARIO.
– 22:00 h. Fina Casalderrey, A muller que durmía pouco e soñaba moito. Xerais. Seijas.
Pontevedra: Vermú entre libros, con Montse Pena Presas e Rosalía Fernández Rial
Tabela dos libros. Abril de 2018
Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Co primeiro luns de mes, chega a nova Tabela dos Libros que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”
Entrevista a Montse Pena Presas sobre A voz insurrecta
Desde o Chamando á Terra, da Radio Galega:
“María Solar entrevista a autora de A voz insurrecta, Montse Pena Presas. Pode escoitarse aquí.”
A Coruña: presentación de A voz insurrecta, de Montse Pena Presas
Montse Pena Presas publica a biografía A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“”Unha das expectativas máis interesantes que poden abrir as Letras de María Victoria Moreno é a da dignificación da literatura infantil e xuvenil”. Montse Pena Presas publica a biografía A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida. A entrevista pode escoitarse aquí.”
“María Victoria Moreno, “escritora total””
Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Ningún ámbito relacionado coa literatura foi alleo a María Victoria Moreno. Escritora en xéneros diversos, editora, libreira, tradutora, profesora. E aínda así, considera a súa biógrafa Montse Pena Presas, “unha grande descoñecida”. A tirala desa zona de sombra pode contribuír o Día das Letras Galegas deste ano, que a Academia dedica á autora de Anagnórise (1988). (…)
Pena Presas presenta A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida (Galaxia, 2018), a súa indagación na obra e nos días desta “escritora total”. “Aos poucos días do anuncio da Academia, e a proposta do editor Francisco Castro, embarqueime no proxecto”, relata, “que encaixaba co meu ámbito de especialización na literatura infantil e xuvenil”. Nel traballou para a súa tese de doutoramento.
E María Vitoria Moreno (Valencia de Alcántara, Cáceres, 1939 – Pontevedra, 2005) foi pioneira en transitar ese campo. “De feito, eu creo que esta foi a súa achega fundamental á literatura galega”, sinala a súa biógrafa, “decatouse do que pasaba noutros sistemas literarios con eses libros deostados e esforzouse en que iso pasase tamén no galego”.
Conectar a literatura para a mocidade coa súa propia realidade social resultou chave na estratexia de Moreno. “A cuestión da droga, por exemplo, aparece en Anagnórise ou en Guedellas de seda e liño (1999)”, explica. A primeira das novelas citadas é, talvez, a máis celebre das súas obras, lectura obrigada nos institutos e narración sobre as identidades, o espertar ao mundo adulto e certo “feminismo iconoclasta”, en palabras de Pena Presas.
Anagnórise foi o seu traballo máis vendido e recoñecido, fito dunha existencia dedicada a suturar a fenda entre lectura, adolescencia e lingua galega. Que ela adoptou con entusiasmo, militancia e alén de ideas exotizantes.
“No volume Escritores alófonos, ela rexeita esa etiqueta e lembra a súa ‘historia de amor’ coa lingua”. Se alófona é aquela autora que escolle para a súa obra un idioma diferente ao propio, María Victoria Moreno prefería falar de “autofonía”. Unha vez tomada a decisión, non hai separación, o galego xa era dela. Compromiso e vontade definen mellor, a dicir da biógrafa, a súa relación con Galiza. Ou coa que foi a profesión que a identificou: a docencia. “O meu corazón florece nas aulas”, escribiu unha vez.
Para elaborar A voz insurrecta, Montse Pena entrevistou familia -a filla e o seu segundo marido-, compañeiras -o escritor David Otero, con quen codirixiu a colección Árbore, de Galaxia-, amigas –Fina Casalderrey ou Xavier Senín, que tamén prepararon estudos sobre Moreno- ou alumnas -a académica Rosario Álvarez.
“Fixo todo o que pode facer alguén desde o ámbito literario”, conclúe a biógrafa (…).”
Compostela: presentación de A voz insurrecta. María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida, de Montse Pena Presas
Galaxia promove dúas obras teatrais sobre novelas de María Victoria Moreno e outra sobre a súa vida
Desde a Real Academia Galega:
“Ubú Teatro, tras adaptar o pasado ano A galiña azul de Carlos Casares, volver levar aos escenarios da man de Galaxia unha obra da figura á que a Real Academia Galega lle dedica o 17 de maio. Desta volta será a historia do can Leonardo, Antón e os seus compañeiros de curso, os fontaneiros, galardoada en 1985 co 3º Premio Barco de Vapor. Limiar Teatro asume o reto de adaptar a novela máis recoñecida de María Victoria Moreno, Anagnórise, que narra a fuxida de Nicolau, un adolescente que escapa da casa, acompañado da muller que o recolle facendo autostop.
Limiar Teatro representará ademais unha segunda obra baseada na vida de María Victoria Moreno, unha traxectoria que tamén poderá percorrerse a través das páxinas da biografía que preparou para Galaxia a profesora Montse Pena Presas. O libro sairá do prelo a finais de xaneiro baixo o título A voz insurrecta: María Victoria Moreno, entre a literatura e a vida. Máis adiante, en colaboración co Consorcio de Santiago, a editorial publicará nunha edición especial É a lúa que baila, un estudo de María Victoria Moreno sobre os poemas de Federico García Lorca prologado polo académico Xesús Alonso Montero.
Galaxia está a reeditar desde 2017 títulos de María Victoria Moreno que son parte do seu catálogo. É o caso das novelas xa mencionadas, A festa no faiado (1983), ¿E haberá tirón de orellas? (1997) ou Guedellas de seda e liño (1999), así como Onde o aire non era brisa, novela escrita nos anos 60 en castelán e traducida ao galego en 2009.”