Libro galego: S.O.S. Hai alguén aí?, desde Letra en Obras

DesdeLetra en obras Letra en Obras:
“(…) Decidimos lanzar as seguintes preguntas:
1- Está a callar a idea de que o libro galego está a vivir un momento especialmente crítico que incluso abre dúbidas sobre o seu futuro. Como ves a situación?
2- Que precisa para saír deste estado anémico e gañar terreo?
Eis as primeiras respostas.

– Paco Macías (fundador e propietario de Positivas, proxecto que ten tras de si 24 anos de traxectoria).
1- O libro, en papel, está a diminuír en todo o mundo. Galicia non está á marxe. Ao contrario, aquí está peor. As empresas son febles, tanto as editoras, como as distribuidoras, ou as librarías. O único que non perdeu vitalidade son os creadores. A mostra máis clara desta debilidade é a ausencia de debate, de preocupación pública, de lanzamento de iniciativas conxuntas… etc.
2- Pois recoñecer o evidente, unirse, e traballar máis conxuntamente que nunca. É o principio. E lanzarse aos novos espazos dixitais. Non hai fórmulas máxicas.

Mercedes Queixas Zas (escritora, profesora e secretaria da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega). En resposta única ás dúas cuestións:
– Vivimos unha realidade moi ambigua e distorsionadora. Por unha banda, a pluralidade, diversidade, calidade e recoñecemento interior e exterior dunha gran parte da literatura galega confirman o bo momento creativo. Por outra banda, no entanto, é insuficiente o nivel de compromiso da sociedade á hora de consumir produtos culturais en galego en xeral, e literarios en particular, moitas veces debido á non superación de prexuízos que fan de menos as formas de expresión cultural na lingua propia. É parte corresponsábel no presente a propia Administración ao gravar impositivamente cun IVE inxusto e inxustificábel o libro, así como ao non elaborar unha planificación cultural que realmente teña como centro de gravidade o libro e a lectura, entendida como ferramenta de formación, instrución, ademais de lecer, para a sociedade, nomedamente a infancia e a mocidade, substrato crítico lector do futuro. Con certeza, o futuro do libro galego correrá a mesma sorte que a lingua que lle dá as palabras para a escrita.

Francisco Castro (Escritor e traballador da Editorial Galaxia).
1.- Sen dúbida estamos nun intre crítico. O recente informe do Gremio de Editores deixa claro que volvemos ao nivel de hai 20 anos en facturación. No caso concreto do libro en galego, estamos editando aproximadamente a metade do que editabamos hai seis anos. Mais o peor da crise, ao meu entender, é que non estamos fabricando lectores. O galego necesita lectores. De nada sirve ter unha industria editorial se non hai lectores. E non parece que teñamos moitos máis alá da prescrición educativa. Pero iso vale tamén para o teatro ou a música ou os xornais e para toda aquela manifestación cultural que teña o galego como lingua vehicular.
2- O primeiro que necesitariamos sería un país detrás. Lectores e lectoras que aposten pola nosa produción editorial. Os índices de lectura son baixos. En galego, máis que baixos. Como saír desta? Entre outras cousas, promovendo políticas que fagan lectores, que lle aprendan á cidadanía que a lectura é un pracer, que é algo útil. Que se fagan campañas que vaian máis aló da cosmética e a maquillaxe. Que se aposte polas bibliotecas. Que non se recorte en educación. Que se forme aos futuros profesores en animación á lectura e no coñecemento da nosa literatura.

Marcelino Fernández Mallo (escritor)
1- Véxoa en situación límite, o libro galego na marxinalidade dentro dun sector xeral en grave crise de seu.
2- Estratexia de lingua e de literatura próxima ao cidadán que integre edición, distribución e promoción.”

Cuestionario Proust: Arturo Lezcano

DesdeArturo Lezcano o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Arturo Lezcano:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– A lóxica.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A gratitude.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Sinceridade.
4.– A súa principal eiva?
– A inconstancia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ler.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Conservar todo o meu.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Perder a memoria.
8.– Que lle gustaría ser?
– Pintor.
9.– En que país desexaría vivir?
– No Reino Unido.
10.– A súa cor favorita?
– Azul celeste.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A mapoula.
12.– O paxaro que prefire?
– A anduriña.
13.– A súa devoción na prosa?
– Faulkner.
14.– E na poesía?
– Shakespeare.
15.- Un libro?
– O Quijote.
16.– Un heroe de ficción?
– Sherlock Holmes.
17.– Unha heroína?
– Penélope.
18.– A súa música favorita?
– Bach.
19.– Na pintura?
– Goya.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Xesús.
21.– O seu nome favorito?
– Eva.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O gregarismo.
23.– O que máis odia?
– A oligarquía.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Franco.
25.– Un feito militar que admire?
– Batalla de Inglaterra.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Destreza.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Sen me enteirar.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– O optimismo.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os vicios.
30.– Un lema na súa vida?
– “Yo y mi circunstancia”.”

Pilar García Negro: “Rosalía de Castro soubo máis de todos nós do que nós chegaremos a saber dela”

EntrevistaPilar García Negro a Pilar García Negro en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Dentro da amplitude que ten a cultura galega, cales son os temas que máis lle interesan ou preocupan a Pilar García Negro?
– Pilar García Negro (PGN): Varios relacionados coa literatura, nomeadamente do século XIX e da primeira metade do XX; o feminismo; a lingua en toda a súa extensión e, en concreto, na súa didáctica. (…)
– NG: De todos os escritores e persoeiros sobre os que levou a cabo estudos, con cal se identifica máis? Por que?
– PGN: Sen dúbida, con Rosalía de Castro, por moito que sigo a pensar que soubo ela máis de todos nós do que nós chegaremos a saber dela. A admiración por esta muller que nos fundou é a cada paso maior. (…)
– NG: Podemos falar de Literatura Feminina? Ou este cualificativo é, en si mesmo, un tipo de machismo?
– PGN: Coido que non cabe falar de literatura feminina nin como un totum nin como un continuum, por tanto, nin do punto de vista histórico nin do temático, ou ideolóxico. Hai múltiplas sinaturas femininas (na política, na empresa, na escola, na universidade…) que serven competentemente ós predominantes intereses masculinos e masculinistas ou, máis concretamente, capitalista-masculinistas (falo de capitalismo, porque quen non o discuta pouco pode defender en positivo para a maioría das mulleres). Dentro da literatura feminista, hai tamén considerábeis diferenzas de óptica e de mentalidade. Porén, entre autoras moi diferentes, existe un río profundo de afinidade ou de compenetración, que revela respostas semellantes a unhas realidades materiais e sociais marcadas pola servidume, a discriminación, a subordinación a patróns externos e superiores a elas mesmas. A atracción que suscita a nosa Rosalía de Castro por parte de reputadas intelectuais feministas de moitos lugares do mundo é proba disto. Unha cousa é o “feminismo de catálogo” dos nosos días, que só admite a quen previamente o compón. Ou a banalización do concepto que o priva de todo sentido liberador: “poña uns gramos de feminismo no seu discurso, a ver a cantas incautas conquista”. (…)”

Mercedes Queixas: “Vivo rodeada de palabras, como todas as persoas, e gústame escoitalas, lelas, tocalas”

Entrevista a Mercedes Queixas en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Foi vostede coordinadora da Editorial Laiovento, cal foi o seu labor neste tempo? Como recorda aquela etapa?
– Mercedes Queixas (MQ): Traballar no equipo de Laiovento aprendeume a coñecer, a querer e a valorar todo o que ten a ver co proceso de edición. Desde a recepción dun orixinal até o momento da entrada recendente do primeiro volume impreso. Un proceso que, para min, aínda hoxe non perdeu boa parte da maxia que encerra. (…)
– NG: Despois chegou a docencia. Cal é o seu obxectivo no que respecta ós seus alumnos? Ata que punto pode influír un mestre na formación dos alumnos?
– MQ: O profesorado ten influído en min, especialmente na etapa do bacharelato, e posteriormente na Facultade de Filoloxía da UDC. Inconscientemente, ten contribuído para formarme, para ir construíndo un pensamento, asumir uns valores e non outros, concibir un determinado proxecto de país, etc. No meu caso, no meu labor docente, teño presente a procura de comunicación, diálogo e proximidade na relación co alumnado. Prácticas que vin levar a cabo a unha parte do meu profesorado; asemade, teimo en evitar aquilo que penso que non funcionou cando eu era estudante. Procuro que o meu alumnado consiga as competencias na materia que a lexislación impón, mais preocúpame cumprir outros obxectivos para min moi importantes como escoitar as súas preguntas, medos e incertezas. É fundamental, ao meu ver, axudarlles a analizar a realidade desde ópticas diferentes ás que reciben, dialogar con elas e eles, facelos partícipes das ensinanzas, porque sempre saben moito máis do que lles parece. Así é como eu tamén aprendo día a día e me contaxio da súa forza e enerxía. (…)
– NG: Algunha das súas obras da que estea especialmente orgullosa?
– MQ: Sentinme satisfeita co resultado de todos os traballos porque, unha vez rematados, era consciente do avance na mellora das miñas aprendizaxes, das descubertas inesperadas, da posibilidade de partillalas con aquelas persoas que se achegasen a ler. Escribir axudoume sempre a entender moito mellor o presente, a desanobelar confusións históricas que explican que este país con tantas fortalezas non poida ser dono de seu. Ora ben, non podo deixar de recoñecer un afecto moi especial polo último libro, por esta biografía da que falabamos, xa que o procedemento de escrita foi moi diferente. O tempo de conversas con Carme, recibir a súa vida tan xenerosamente, que aceptase que eu a contara, compartir cada palabra, cada experiencia, cada fotografía, cada poema… Todo isto foi unha experiencia que nunca esquecerei, e que sei que nunca lle agradecerei bastante. (…)
– NG: Ademais de filóloga, docente e escritora, é vostede tamén a Secretaria Xeral da Asociación de Escritoras e Escritores e Lingua Galega. Fálenos desta asociación, da súa función e do seu obxectivo. En que consiste o labor da AELG?
– MQ: A AELG foi fundada en 1980 e reúne nesta altura máis de 430 socias e socios. Traballa para a dignificación do oficio de escritor e escritora, así como da súa promoción e das súas obras, do fomento da interconexión entre eles e da interrelación con outros profesionais, quer sexa doutras literaturas quer doutras artes en xeral. Por outra banda, preocúpase tamén pola transmisión da cadea da escrita, por ofrecer un sistema lingüístico, literario e cultural propio no que asentar as súas raíces. Por iso a Escola de Escritoras e Escritores da AELG organiza periodicamente, en diferentes concellos do País, obradoiros de escrita creativa, guiados polas propias escritoras e escritores, para transmitir á sociedade, e moi especialmente á mocidade, a experiencia apaixonante do acto creador, tentando concienciar do imprescindíbel que é a estimulación creativa na escrita e o seu papel complementario na formación do individuo. Visibilización e formación serían dous eixos vertebradores do traballo da AELG que nestes anos conseguiu unha implementación social importante e necesaria como demostra o elevado volume de consulta diaria do seu web.
– NG: Xa para rematar, Mercedes, aínda que sexa unha pregunta demasiado ampla e difícil de sintetizar, seino, como valora vostede a situación da literatura galega na actualidade? Coa visión de quen a escribe, a le, a ensina, e trata ademais de defendela a través do asociacionismo…
– MQ: Eu vívoa con paixón e con moito orgullo, porque observo unha literatura que sempre foi quen de dar pasos adiante, de se superar no fondo e na forma, de construír referentes éticos para a cidadanía, de dar respostas e suscitar interrogantes ao lectorado, de gañar progresivamente lectoras e lectores cada vez máis novos e mellor formados, de contribuír a crear unha importante industria cultural galega sustentadora dun nada despreciábel capital económico e de postos de traballo para o noso País. (…)”

Miro Villar: “Sen vida non hai literatura posible e, sen literatura non hai vida”

Entrevista Miro Villara Miro Villar en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Normalmente é unha pregunta que non gusta, pero como escritor que tocou un pouco todos os xéneros, cal dirías que é a túa hábitat natural, Miro?
– Miro Villar (MV): A poesía, de sempre e por riba de todas as cousas. E síntome cómodo na investigación literaria, nomeadamente sobre a obra de poetas que me interesan por razóns diversas. Aínda que se respondese desde o ámbito da satisfacción persoal diríache que a miña obra infanto-xuvenil, porque a rapazada, sobre todo a máis miúda, é moi agradecida co que fas.
– NG: Empezar xa empezaches escribindo poesía. Recordas como e por que empezaches?
– MV: As primeiras publicacións foron en revistas escolares. Fóra dese ámbito os primeiros poemas meus que viron a luz e que aínda podo reivindicar, polo que recordo, foron publicados na revista Decrúa, de Muxía, por volta de 1985–1986, e noutras de ámbito comarcal, cara aos vinte anos. Foi unha etapa persoal moi introspectiva, e só abandonei esa temática para poetizar a paisaxe da nación galega, con especial énfase na Costa da Morte. O meu interese pola poesía veu primeiro das lecturas escolares tanto da literatura galega coma da española, e tamén de maneira moi decisiva pola denominada canción de autor. As letras dos cantautores da chamada “nova trova cubana” (Silvio Rodríguez, Pablo Milanés, Amaury Pérez…), doutros cantautores latinoamericanos (Mercedes Sosa, Víctor Jara, Violeta Parra…), galegos (Suso Vaamonde, Fuxan os Ventos, A Quenlla, Miro Casabella…), portugueses (José “Zeca” Afonso, Fausto, as fadistas como Amália Rodrigues e as máis novas voces), españois, franceses, ingleses e norteamericanos, africanos, unha enorme listaxe de músicos que, as máis das veces, utilizaban letras de poetas ou facían poesía nas súas propias. (…)
– NG: E volvendo á literatura para para os nenos e os mozos, dirías que é máis difícil escribir para eles? O que é certo é que ten un valor fundamental no mundo da literatura, non? Obras de calidade para a mocidade debería supoñer novos lectores para o futuro…
– MV: Escribir, cando menos para min, non é doado en ningunha circunstancia. Ora ben, a escrita infanto-xuvenil precisa dun achegamento mental a ese lectorado e ás veces non resulta doado. Creo que a literatura para estes tramos de idade que se está a facer na nosa lingua é dunha enorme calidade e non fai falla que sexa unha afirmación miña, pois abonda cos observar os recoñecementos que adoita acadar fóra do noso ámbito. E mesmo temos editoriais especializadas que están a conquistar novos mercados e novos lectorados, algún até exóticos, que falan de que se están a facer ben as cousas. Se cadra aínda é moi pequena, demasiado. a porcentaxe de obras que se traducen a outras linguas. E aquí boto de menos máis apoio institucional. A literatura irlandesa, poño por caso, goza duns apoios enormes para se promocionar fóra do seu territorio e a administración de Eire destina investimentos á tradución. (…)”

Cuestionario Proust: Roberto A. Rodrigues

Desde????????? o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Roberto A. Rodrigues:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Depende da lúa.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A sinceridade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Nada.
4.– A súa principal eiva?
– Teño moitas, a cada cal peor que a outra.
5.– A súa ocupación favorita?
– Vivir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Rir, beber, amar, falar, foder, como se non houbese mañá.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ter á sogra intranquila.
8.– Que lle gustaría ser?
– Eu mesmo, sen ter que erguerme para ir traballar.
9.– En que país desexaría vivir?
– En todos.
10.– A súa cor favorita?
– A cor dos ollos da miña namorada.
11.– A flor que máis lle gusta?
– O saramago.
12.– O paxaro que prefire?
– O moucho.
13.– A súa devoción na prosa?
– García Márquez, Homero, Blanco Amor, Twain, Woolf, Blasco Ibáñez, Lourenzo González, Norman Mailer, Tolkien…
14.– E na poesía?
– Celso Emilio, Rimbaud, Withman, Rosalía, Storni, Neruda, Cabanillas…
15.– Un libro?
– Unha biblioteca.
16.– Un heroe de ficción?
– Pereira.
17.– Unha heroína?
– Lilith.
18.– A súa música favorita?
– Calquera que non leve chundachunda.
19.– Na pintura?
– Xerónimo Bosch.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– As persoas que non se resignan.
21.– O seu nome favorito?
– Tintafemia.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– O cinismo.
23.– O que máis odia?
– A hipocrisía.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Ao malnacido que inventou o espertador.
25.– Un feito militar que admire?

26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Poder voar.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Definitivamente non me gustaría morrer.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A indiferenza.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os meus propios.
30.– Un lema na súa vida?
– Aínda queda moito millo no canastro.”

Entrevista a Alfredo Conde en Tempo de Lecer Ourense

Entrevista en Tempo de Lecer a Alfredo Conde:
“(…) – Tempo de Lecer Ourense (TLO): Chovida do ceo é o seu último traballo. Que se vai atopar nel o lector?
– Alfredo Conde (AC): Unha historia de policías coa que por veces te podes rir, por veces preocupar, verte obrigado a pensar nalgunhas outras, e preguntarte durante trescentas e pico páxinas quen centellas mataría á muller que apareceu espida e morta na praza compostelá da Quintana de Mortos, ó pe mesmo da catedral.
– TLO: O libro podería enmarcarse en novela negra, pero ten tocado outros xéneros e estilos. Hai algún no que se sinta máis cómodo?
– AC: Eu son escritor de novelas e un escritor de novelas ten que se desenvolver en todos os xeneros posibles se non quere ser só escritor de novelas de xénero e sentirse amputado na súa capacidade narrativa.
– TLO: En que atopa a inspiración á hora de crear?
– AC: Na experiencia propia e allea. Isto é, na experiencia do vivido, do lido, do escoitado ou do soñado, collidas todas elas polos pelos e pese a que a ocasión adoitan pintala calva, axúntanse ben, póñense a enfriar un pouco e logo déixase que quen ferva sexa a cabeza… De tal cocktail sae a novela. (…)”

Cuestionario Proust: Xosé Enrique Acuña

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xosé Enrique Acuña:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
— Pelexar coa memoria.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
— A conversa.
3.– Que agarda das súas amizades?
— A conversa e un bo viño.
4.– A súa principal eiva?
— Dar dous pasos adiante e un atrás. Ou un adiante e dous atrás.
5.– A súa ocupación favorita?
— Será apostasía dicir a lectura?
6.– O seu ideal de felicidade?
— A conversa infinita (física e química).
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
— Facer sufrir á xente que che quere.
8.– Que lle gustaría ser?
— De maior… ir indo ao xeito.
9.– En que país desexaría vivir?
— Obviamente, non no país dos ananos (ou como, politicamente, hoxe, se diga).
10.– A súa cor favorita?
— A que vexo ao acordar.
11.– A flor que máis lle gusta?
— A do pensamento.
12.– O paxaro que prefire?
— O xílgaro que o meu pai tiña na casa.
13.– A súa devoción na prosa?
— Devoción, ningunha. Emoción, por moita.
14.– E na poesía?
— Ante unha pregunta tan íntima, de contestala, pasaría por tolo. Son os tempos que son.
15.— Un libro?
— O primeiro co que me emocionei como adulto.
16.– Un heroe de ficción?
— Phileas Fogg (e Jean Passepartout, por suposto).
17.– Unha heroína?
— Julia (a de Goytisolo).
18.– A súa música favorita?
— Non me queda outra que dicir, lugar común, Neil Young.
19.– Na pintura?
— (El, os, ela, ou as) de Altamira.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
— Bolche, futbolista e comandante. Classius Clay, boxeador.
21.– O seu nome favorito?
— Os das miñas fillas.
22.– Que hábito alleo non soporta?
— Certos olores, certas mentiras.
23.– O que máis odia?
— Odiar, acaba cansando.
24.– A figura histórica que máis despreza?
— Un Ramón Mercader calquera.
25.– Un feito militar que admire?
— As batallas gañadas por Vo Nguyen Giap.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
— O bailar ben bailado.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
— De morte morrida.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
— Á esculca.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
— A mentira piadosa.
30.– Un lema na súa vida?
— Unhas, dan outras.”