Entrevista a Ramón Nicolás en A Movida:
“(…) – A Movida (AM): Como resultou a tarefa de condensar todo o traballo e o que foi Paco del Riego nunha biografía tan divulgativa e amena como Francisco Fernández Del Riego. Vida e obra dun obreiro do galeguismo?
– Ramón Nicolás (RN): Pois foi, como é doado de imaxinar, todo un desafío. Unha vida, por un lado, tan longa e, por outro lado, tan fértil en actividades políticas, literarias ou culturais resultaba difícil de sintetizar nunha monografía divulgativa -exactamente o que se me solicitou desde Edicións Xerais- que estivese dominada pola brevidade, a concisión e que se destinase a un público amplo que podía serlle familiar a figura de Fernández del Riego ou mesmo que podía descoñecelo totalmente. O reto arrincou tamén desde esas instancias: ofrecer algún dato ou reflexión pouco coñecida ou nalgunha medida nova e conxugalo cunha visión máis xeneralista e informativa tanto da súa biografía como da súa obra, inxente por certo.
– AM: Aínda hoxe, e a pesar do enorme labor levado a cabo por Del Riego, continúa a ser descoñecido por moitas persoas, principalmente das máis novas. A que cres que se debe isto?
– RN: É probable que así sexa. A difusión ou coñecemento das figuras da nosa cultura vincúlase estreitamente co legado literario que deixaron e a súa inclusión no canon. Malia ser a súa tarefa intelectual, no caso de Don Paco, moi vizosa o certo é que os xéneros polos que transitou -basicamente o ensaio de carácter divulgativo, a crítica literaria, mesmo os seus aínda pouco coñecidos libros de viaxes- non se contemplaron nunca como xéneros de maiorías. Por outro lado, a súa presenza no currículo do ensino da literatura galega limitábase, no mellor dos casos, a apuntar o seu labor como ensaísta, ás súas actividades no nacionalismo de preguerra o á reconstrución do galeguismo na posguerra, a carón do papel que desempeñou no suplemento de La Noche, na editorial Galaxia, na revista Grial e na Biblioteca Penzol, estas últimas actividades contempladas máis como tarefas que se abordan desde o estudo da socio-lingüística do século XX que desde o punto de vista estritamente creativo. De feito, a súa vida estivo sempre ao servizo de Galicia, sen querer ostentar ningún tipo de protagonismo e en moitas ocasións situouse, conscientemente, nun segundo plano. De aí que a súa personalidade, pasados certos anos desde a súa desaparición física, fose esvaecéndose nun ámbito máis bretemoso e, teño para min que hoxe, malia non decatarnos, nos beneficiamos de moitos dos proxectos e iniciativas que el ideou, abrazou ou abandeirou. (…)
– AM: Despois de ter investigado tanto, cal é para ti a maior achega de Del Riego á sociedade galega?
– RN: Podía apuntar moitos extremos. Desde a intensísima actividade cultural e política que levou a cabo da República, pasando polo papel na reconstrución do Partido Galeguista na posguerra, o que significou o seu traballo en Galaxia cando esta botou a andar, a Biblioteca Penzol, a súa obra literaria e tantas e tantas cousas…, pero quedo, sobre todo, cun aspecto que se deriva da súa personalidade: a súa xenerosidade, a rectitude, a lealdade: pórse ao servizo do seu país cando isto era moi complicado e podía arrastrar graves consecuencias. A isto incorporo que era consciente da relevancia do papel de transmisor da memoria do nacionalismo da República e da posguerra que, dalgún xeito, a súa lonxevidade lle permitiu realizar: velaí dous libros de memorias aínda hoxe esenciais, outros volumes de carácter semellante e tantas e tantas horas compartidas con xornalistas, investigadores, etc., que o abordamos unha e outra vez case sempre coas mesmas preguntas. A súa foi sempre unha paciencia ilimitada cando se trataba de dar conta do que sabía porque o experimentara. Nese sentido creo que nunca quixo prescindir dalgunhas das dinámicas que imprime unha que foi unha das súas profesións como foi a docencia: paciencia, bo talante, comprensión… (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Fran Alonso: “O idioma segue a ser unha barreira, hai xente que nunca le en lingua galega”
Manuel Pombo Arias: “A poesía nace do que é cada un”
Andrea Fernández Maneiro: “Hai un relevo xeracional boísimo”
Entrevista a Andrea Fernández Maneiro en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Acumula diferentes galardóns coma escritora cunha traxectoria difícilmente mellorable.
– Andrea Fernández Maneiro (AFM): Eu non miro para atrás, miro para adiante. O pasado non me interesa. No referente aos premios, cada un significa un libro e téñolles un especial aprecio, pero en especial lémbrome do Illas Sisargas de poesía erótica, posto que foi un exercicio duro para min tras criarme nunha escola de monxas. Divírteme moito experimentar en cousas novas e iso era una nova experiencia onde traballei anos arreo para preparar este poemario. Cando gañei flipei. Non o esperaba para nada.
– FV: Periga o relevo xeracional na poesía?
– AFM: Non. Hai un montón de mozos moi bos. O problema é que na xente da miña idade ou estás consagrado ou se acabas de chegar mírante con certo receo. Escoiteille a unha poeta nova que lle estábamos a ocupar un espazo que era deles. Faime moita graza, penso que os espazos non son de ninguén. Se gustas a xente vanche ler. A poesía non é unha cuestión de espazos senón de chegar á xente e que ela escolla. Isto non está na man de quen escribe. Se tes que adicarte a vender únicamente, xa non estamos falando de poesía. Hai un relevo xeracional boísimo.
– FV: Como se conquista á mocidade?
– AFM: Xa está conquistada. Quenes non están conquistados son os mestres e mestras de Secundaria. Os rapaces, se nos fixamos, prefiren a poesía. Os cativos inclínanse polas frases que rimen e os adolescentes están a outras cousas máis existencialistas. Ao final, os únicos que renegamos somos os adultos.
– FV: Nunha época na que prima o infoentretemento, ¿hai espazo para a cultura?
– AFM: Teñen outro xeito de ver a cultura. É lóxico. Nós tamén o tiñamos e cada xeración o tiña. Encántame ver os mozos participando, a pesar de ser un xeito diferente ao que facíamos nós. (…)”
Entrevistas a María Reimóndez e Leticia Barbadillo
Xosé de Cea: “Detrás do termo `xarnego´ hai un sacrificio enorme das familias”
Entrevista a Xosé de Cea no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“No barrio barcelonés de Horta está a rúa de Coímbra. Coímbra é o escenario e o título da primeira novela para adultos de Xosé de Cea despois dunha consolidada traxectoria na poesía e no infantoxuvenil. Coimbra nos anos 70, cando o autor era neno e despois adolescente. Un lugar de xarnegos onde vivían familias procedentes do Levante, do Sur de España, de Aragón, de Castela e algunha galega. Alí entre os pisos vellos e os novos naceron estas lembranzas que conforman o libro Coímbra de Xosé de Cea. A entrevista pode verse aquí.”
Ramón D. Veiga: “O libro Medo me dá! fala dos medos dos que nos dan medo a nós, mais con moito humor”
Entrevista de Laura Veiga a Ramón D. Veiga en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Por que decidiu achegarse á escrita teatral?
– Ramón D. Veiga (RDV): Para min era unha especie de reto persoal. Gústame arriscar en todo o que poida porque non desfruto especialmente destacando nunha soa cousa. Adoito escribir narrativa, mais cando publiquei poesía foi ben, polo que decidín ver que pasaría co teatro. Con todo, tamén é certo que despois de escribir a obra fixen un curso de escrita dramática para ver eu mesmo que tal o fixera.
Non foi especialmente difícil porque é certo que eu meto moitísimos diálogos nas miñas obras, sobre todo gústame cando escribo para crianzas porque fai que haxa unha lectura máis rápida. Si que me resultou máis complicada a cuestión técnica, como o feito de dividir a obra en actos e escenas, porque é algo que non dominaba. Neste curso precisamente vin que tiña todo dividido en actos que realmente eran escenas pequenas, mais serviume para poder modificalo antes de mandalo ao premio. Tamén me custou pensar na escenografía mentres escribía, pensar en como se ía representar, porque tiña claro que quería facer unha obra moi sinxela para crianzas.
De feito, buscando razóns polas que puido gañar a miña obra e non outras de xente que escribe moi ben, penso que quizais puido gustar que é unha obra moi pensada para representar en centros escolares. Así, os elementos para poder representalo poden conseguirse de maneira moi doada; pode facelo unha compañía grande e con medios, mais realmente cunha cadeira e unha mesa chega.
– ND: Con todo, non é a primeira vez que escribe sobre o Samaín.
– RDV: Son unha persoa á que lle gusta moito escribir sobre as festas, por iso quixen retomar o tema. Paréceme moi divertido que nos centros escolares se faga esta especie de festival no que todo o alumnado celebra o Samaín, fai as cabazas e o magosto. Por iso, pensei que sería divertido representar esta obra e a continuación facer toda a celebración.
De feito, a obra acaba cun magosto, aínda que neste caso é darlle un pouco a volta porque está protagonizada por monstros que se disfrazan de crianzas normais. E, aínda que non sei cando se publicará e depende moito de criterios de edición, gustaríame que se puidese ilustrar como se fose a obra de teatro. É dicir, en vez de ilustrar a historia en si, gustaríame ilustrar como se representaría a obra con crianzas e todo. Creo que sería tamén darlle outra volta. (…)”
Luís Álvarez Pousa: “O problema das redes sociais é saber se a información producida por elas é fiable”
Entrevista de Moncho Mariño a Luís Álvarez Pousa en Galicia Confidencial:
“(…) – Galicia Confidencial (GC): No teu libro apuntas á “industria da informacíón” nun contexto como o actual onde conviven medios “tradicionais” e as novas plataformas online. Estase producindo un traspaso desde os medios “tradicionais” ás novas empresas?
– Luís Álvarez Pousa (LAP): A industria da información deberase entender desde o punto de vista de que a información está producida por empresas cun obxectivo, ter beneficios, como calquera outro tipo de empresa. As novas tecnoloxías trouxeron novas plataformas como Amazon, Google ou Facebook ou Twitter que entraron no campo da produción de información cos mesmos obxectivos de carácter económico. Así pois, tamén forman parte da industria da información. (…)
– GC: Hoxe está en boca da maioría o fenómeno da Intelixencia Artificial, mesmo hai científicos que traballaron neste campo avisando do perigo para a emisión de información que pode ter a IA. Ves a IA como un perigo e mesmo unha fonte de desinformación?
– LAP: Digamos que a Intelixencia Artificial, o mesmo que cando falabamos no seu momento do fenómeno internet, vai ser boa ou mala dependendo de como se utiliza. Potencialmente, e relacionado co mundo da información, é un perigo a falta de regulación sobre ela en diferentes campos sobre os que se pode aplicar. No caso da información, paréceme moito máis grave que non estea regulada por lei, pois isto incentiva o que a IA está sendo xa, aquilo denominado postverdade. É dicir, a facilidade dos novos mecanismos tecnolóxicos, neste caso da IA, que poidan funcionar recreando mundos virtuais á marxe da mente humana. Se estamos xa nun xogo de postverdades no sentido de que todo aquilo facilitador da emoción é o máis consistente e por tanto, debemos esquecer poder vivir coa verdade e buscando a verdade das cousas, coa IA dentro dos medios de comunicación podemos estar multiplicando esa falsa realidade. Á parte, esa falsa realidade pode chegar a nós sen darnos de conta, sen sabermos que é ficción e que é real. Por tanto, estaremos nas mans das máquinas e estaremos malvivindo.
– GC: Os gobernos, sobre todo nos países occidentais, teñen suficiente poder para frear tanto os conglomerados como oligopolios empresariais detrás de grandes medios?
– LAP: Os gobernos teñen o poder que lles dá a sociedade aos poderes públicos para lexislaren en calquera sector onde estea en xogo a calidade da democracia e dos bens públicos. Mais eses poderes públicos durante moito tempo facilitaron que hoxe en día, dentro do mundo da comunicación, se formasen grandes conglomerados de empresariais con poderes ás veces maiores que o dos mesmos estados e iso é un perigo moi grande. Son grandes corporacións infiltradas por poderes económicos e de carácter financeiro que reduplican ese poder. Por exemplo, nos consellos de administración de moitos medios actuais en España están presentes como accionistas e con capacidade para impoñer unha liña editorial, representantes de bancos entre outros, por tanto, considero que os gobernos teñen por diante unha tarefa difícil. Mais chegou un momento en que é tan visible ese contrapoder externo á propia dinámica democrática é á propia vida política que é necesario paralo. Para iso, os gobernos deberan facer aquilo que a cidadanía lles damos a oportunidade de facer, regular ese campo. (…)”
Andreia Costas: “Estar do lado dos gañadores é fácil, o difícil é estar aos outros lados”
Entrevista a Andreia Costas no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“”Tempo é vida e a vida vive dentro da rebelión, e da ferida”, son versos que agroman nas primeiras páxinas deste libro, Magnolia punk e outras arritmias, de Andreia Costas. Poemas que latexan como a vida mesma. A vida que vive dentro da rebelión e da ferida provocános a arritmia das emocións e Andreia Costas non as disimula, máis ben traza músicas novas con elas. A entrevista pode verse aquí.”
Arancha Nogueira: “Parece que hai unha fronteira social, cultural e de desinterese entre Galiza e Portugal”
Entrevista de Laura Veiga a Arancha Nogueira en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como recibe este galardón?
– Arancha Nogueira (AN): Por unha parte, supón un recoñecemento a unha obra que xa foi publicada no 2021. Para unha autora, ou polo menos no que a min respecta, é moi grato porque ás veces parece que as obras que escribimos pasan rapidamente de moda. Como que teñen o seu momento de que todo o mundo as coñeza e posteriormente, polos ritmos da industria editorial, deixan de estar no foco. Paréceme que este tipo de premios, dalgunha maneira, desafían estes ritmos frenéticos e a mercantilización. Tamén me pon moi contenta este recoñecemento en concreto, porque parte do profesorado das Escolas Oficiais de Idiomas da Galiza, mais despois é a xente quen escolle a persoa gañadora, o cal significa que tamén houbo unhas cantas persoas que estiveron votando polo meu poema. Estou moi agradecida á organización, non só polo premio, senón porque creo que fan un labor moi necesario para achegar as culturas de ambas beiras do Miño. É un pouco triste e di bastante da nosa sociedade e de cara onde van os apoios institucionais que haxa tan poucas iniciativas que intenten facer isto. Sei a ciencia certa que desde Portugal se descoñece bastante o que estamos facendo aquí e nós tamén descoñecemos moito do que acontece alí. Parece que hai unha fronteira social, cultural e de desinterese institucional máis grande que a propia fronteira física. Por iso valoro moito o esforzo de Ari(t)mar, que levan desenvolvendo desde hai varios anos con moito éxito e, para min, con moito gusto. Agardo que poida seguir así coa mesma forza ou máis, se cabe.
– ND: Que cre que puido facer que a xente votara por este poema en concreto?
– AN: O certo é que estou bastante sorprendida de que gañara o certame porque creo que é un poema que se entende moi ben inserido dentro do conxunto de Antese. O poemario ten unha historia que vai avanzando de modo cronolóxico en tres meses, que en principio son eses tres meses de confinamento que vivimos en 2020, e hai unha voz poética que entendemos que é unha filla que por estas circunstancias debe convivir coa súa nai, que representa outra xeración e outra forma de facer as cousas. A medida que vai avanzando o poemario as dúas se van atopando en certos lugares comúns, mentres aprenden tamén a respectar e a valorar as súas diferenzas, fundamentalmente no que respecta á comunicación. Como digo, chamoume a atención porque creo que non é un poema tanto para ler solto como para comprendelo dentro dunha narrativa. Con todo, si que creo que pode ser que reflicta ben o espírito de todo o libro, como unha sorte de resumo de toda a obra, e tamén que a xente que votou este poema quizais coñecía previamente Antese e por iso o votou. En calquera caso, ponme moi contenta.
– ND: Despois de ter superado a época de pandemia, que lectura fai agora da obra?
– AN: Non me preocupa demasiado que teña un referente tan claro agora que xa non a estamos vivindo. Son unha firme defensora de que a poesía ou a arte en xeral pode ter diferentes obxectivos, mais un dos meus desde logo é reflectir o momento presente, ser unha especie de fotografía do que estamos vivindo en cada momento, no aquí e agora. Por iso non me preocupa que poida quedar desfasado ou que non chegue a comprenderse porque para min reflicte o que tiña que reflectir nese momento. Por outra parte, creo que tamén é unha mostra de sentimentos e situacións moi universais. A pandemia pode non estar presente agora mesmo, afortunadamente, mais si que hai outras cousas como o que comentaba antes: a aprendizaxe entre mulleres de distintas xeracións, como aprenden a comunicarse e incomunicarse… Digamos que empreguei como recurso a pandemia, mais creo que realmente poden ser elementos comprendidos desde calquera momento, co cal non me preocupa ter esa referencia.”
