Desde Nós Diario:
“Na mañá do domingo 22 de novembro, o xurado do Certame de Microrrelatos reuniuse de maneira telemática para escoller a obra gañadora entre as 101 presentadas e as nove que chegaron até a final.
A peza En tinta negra, de Alma Alonso Costas (alias Moanne), de Gondomar, foi a vencedora, cun premio de 250 euros e mais a publicación do relato; seguida por Xaora, unha obra de Sabela D. Núñez (co pseudónimo Ollomao), de Muimenta, que percibirá 150 euros, e tamén verá editado o seu relato.
O xurado do certame organizado por Nós Diario, en colaboración coas asociacións Arelas, Sete Outeiros, Avante LGTBI+ Lugo e a Rede Museística Provincial de Lugo, quixo destacar “o nivel dos relatos presentados sendo, máis difícil o labor da escolla das obras premiadas”.
Así, os textos presentados analizáronse desde varios puntos de vista, tendo en conta a vertente lingüística, a construción do microrrelato, o seus ritmo e profundidade e, por suposto, a mensaxe de diversidade sexual, motivación do certame.
Sobre En tinta negra, de Alma Alonso, o xurado explicou que nela “a palabra ten un poder fascinante”. “Durante séculos as persoas con identidades sexuais diferentes á norma víronse na necesidade de interpretar as palabras para tentar ver a vida nelas”, di o xurado.
“En tinta negra logra capturar o poder liberador de atopármonos nesa palabra impresa, na que se mostra un golpe emocional capaz de sentírmonos libres, sentírmonos acompañadas, sentírmonos válidas”, recalcan.
Da obra tamén destacan que se desenvolve “cunha prosa limpa e áxil que promete un camiño despexado no que os actos cotiáns e mecánicos van ligados directamente ao poder da liberdade”.
“Enmarcar a acción no sistema educativo fai que a lección sexa máis profunda aínda e deixa un regueiro de aprendizaxe para os presentes futuros” comentan, para engadir que “a tinta que tantas veces se ten usado para marcar as diferenzas é un antagonismo propio do relato, a mellor metáfora da disfunción coa que, acotío, nos presentamos neste mundo real e inxusto”.
Arredor de Xaora, de Sabela Núñez, o xurado destacou o “magnetismo” do microrrelato e mais “a súa sinxeleza e a perspectiva que nos dá do tempo”.
Segundo a persoas que analizaron e premiaron Xaora, a diversidade sexual non se mostra como algo novidoso ou patente neste mundo contemporáneo se non que os nosos devanceiros, perdidos na historia oculta, xa practicaban sen ningún tipo de traba até o nacemento do mundo moderno.
E de aí o interese da obra, que “lembra a existencia destas hoxe chamadas “distopías” a través de tres xeracións dunha familia e a importancia que ten este código xeracional á hora da educación do futuro”.
O concurso estivo aberto entre o 23 de setembro e o 23 de outubro de 2020, e nel participaron un total de 101 obras, das que nove chegaron á final, entre elas, ademais das gañadoras, contáronse os títulos: Os vagalumes do Misurina, Metamorfose das bolboretas, O jardín dos iguais, O lique dos bicos, Solange, Bolboretas de liberdade e Disidentes.
O xurado estivo composto pola escritora e tradutora, Ánxela Gracián; Cathaysa Veiras, en representación do Colectivo LGBT + Lugo; Cristina Palacios, da Asociación Arelas; Montserrat González, da área de Cultura da Deputación de Lugo; Xácia Ceive, de Sete Outeiros; o escritor Alberte Momán; e a redactora de Nós Diario, Belén Bouzas. Con voz pero sen voto, actuou Lino García, tamén de Nós Diario, secretario do xurado.”
Arquivos da etiqueta: Nós Diario
Xavier Senín: “A tradución dos Astérix foi difícil, supuxo un reto”
Entrevista a Xavier Senín en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): En primeiro lugar, parabéns por este Premio Nacional á obra dun tradutor. Que significado ten para vostede?
– Xavier Senín (XS): É unha honra, síntome moi ben pagado por todo o que fixen e espero que sirva de algo para o país, para remover conciencias, e se pode servir para que o país progrese e cambie, e para que a nosa lingua sexa máis protexida e máis utilizada, moito mellor.
– ND: Posúe unha longa bibliografía de obra traducida, de modo individual ou colectivo. Foi o afán por “remover conciencias” o que o levou a realizar esta tarefa?
– XS: Hoxe en día, desde logo. Agora ben, empecei a traducir un pouco por casualidade e por necesidade. Era un momento no que había poucas traducións, empezabamos a saír as primeiras promocións que estudaban galego na universidade e había que arrimar un pouco o ombreiro. Pódese dicir que tiña en conta a necesidade de remover conciencias pero igual un pouco en segundo plano, iso veu despois, fun tomando conciencia pouco a pouco ao ir falando e traballando con outra xente, con profesores, con colegas.
– ND: Ten traducidos clásicos do francés e do inglés e tamén moita obra catalá. Responde a unha selección persoal?
– XS: Algúns dos libros que traducín foron escollas persoais, pero teño que dicir que eses foron os menos. Colaborei, naquel primeiro momento, con Galaxia ou con Argos Vergara, e a escolla facíaa a editora. Pero nos dous casos preguntaban quen podía escribir un libro para unha determinada colección e aí xa tiven a opción de dar a miña opinión sobre xente que podía interpretar, e tamén sobre obras que podiamos traducir. (…)
“Nos 80 necesitábase moita obra infantil”
A Literatura Infantil e Xuvenil é outra das áreas de traballo de Xavier Senín, que lembra, “necesitábase, realmente, moita obra infantil porque non había nada ou había moi pouco, e logo tamén tiven a honra de traballar noutros campos a prol da Literatura Infantil e Xuvenil”. Ao valorar a situación actual, non só da tradución senón da creación literaria xuvenil, Senín comenta, “antes podías ler todos os libros que saían no ano, nos 80, agora é imposíbel pero non só hai que falar de número, senón de calidade”.
E recalca que “basta ver que con moitos dos nosos autores e autoras que publican en castelán, inmediatamente sacan a tradución ao galego e, ás veces, até ao mesmo tempo, e isto demostra que hai moita calidade”. “Cambiou moitísimo a situación para ben e as nosas crianzas, e a mocidade, teñen o que merecen, realmente”, conclúe Xavier Senín.”
Francisco Xavier Senín, Premio Nacional pola súa traxectoria de tradución ao galego
Desde Nós Diario:
“Francisco Xavier Senín Fernández foi galardoado co Premio Nacional á Obra dun Tradutor 2020, segundo informou o Ministerio de Cultura e Deportes, que distingue así a súa “dilatada” carreira como tradutor ao galego, “a partir de obras de gran variedade temática e tipolóxica”.
O xurado do premio, que concede o Ministerio de Cultura, destacou como a obra de Senín abrangue desde clásicos como O Quixote a libros de literatura infantil e xuvenil, banda deseñada…
“As súas traducións destacan pola súa calidade e meticulosidade, nas que mostra un coñecemento pouco común das variedades diatópicas, diastráticas e diafásicas do galego”, indica o fallo do xurado deste galardón, dotado con 20.000 euros.
O Premio Nacional á Obra dun Tradutor ten como obxecto distinguir o conxunto do labor realizado por un tradutor do Estado español, sexa cal for a lingua ou linguas utilizadas no desenvolvemento do seu traballo, e que dedicase especial atención á tradución de obras estranxeiras a calquera lingua do Estado español.
Como tradutor, Xavier Senín ocupa un espazo de relevancia tanto pola cantidade como pola calidade das súas achegas. Ademais, foi impulsor e presidente da Asociación de Tradutores Galegos (ATG), creada en 1985 para potenciar a tradución ao galego como ferramenta de normalización lingüística; e redactor responsable da edición galega de O Correo da Unesco dende a súa aparición en 1989 ata 2001.
Moitos dos títulos que levou á lingua galega están dirixidos ao público máis novo, sempre no centro da súa atención, un interese que o levou tamén a asumir a presidencia da Organización Española do Libro Infantil e Xuvenil (1998-2001).
O filólogo, nacido en Pontecesures, encarna unha das figuras máis destacadas do panorama da tradución ao galego con máis de 150 volumes publicados en numerosas editoriais, desde obras de gran popularidade como Astérix até clásicos como O enxeñoso fidalgo don Quixote da Mancha.”
Anselmo López Carreira: “Sánchez Albornoz e Castelao representan visións contrapostas da historia medieval”
Entrevista a Anselmo López Carreira en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Con que obxectivo se publica este libro [O reino medieval de Galicia. Crónica dunha desmemoria]? Como xorde?
– Anselmo López Carreira (ALC): Foi unha proposta que Isidro Dubert fixo a Xerais. É unha colección sobre a historia de Galicia e o noso libro é a primeira achega. Non é unha historia do reino de Galicia, senón un libro de divulgación sobre a existencia do propio reino e sobre o seu tratamento historiográfico, é dicir, sobre o seu esquecemento.
– ND: Ao comezo falan dunha polémica: Sánchez-Albornoz repróchalle a Castelao a súa castelánfobia e Castelao a Sánchez-Albornoz o seu excesivo castelanismo. Por que é significativa?
– ALC: Os dous representan visións contrapostas da historia medieval de Galicia. Castelao non é historiador: bebe do que escribiran Risco ou Vilar Ponte, pero ten claro que Galicia ten unha historia de seu e reivindica, a través dela, a nacionalidade galega. Sánchez-Albornoz é a versión historiográfica da Xeración do 98, moi castelanista.
– ND: Sánchez-Albornoz recoñece que se chamaba Galiza a todo o noroeste da Península e Modesto Lafuente que ao reino de Asturias se lle chamaba Galiza. Mais iso non muda nada…
– ALC: Ambos os dous recoñecen ese feito, pero en notas ao pé de páxina. Eles sabíano. As crónicas árabes chamaban a todo o noroeste Galicia, pero a historia oficial feita por Modesto Lafuente e despois por Sánchez Albornoz, xa no século XX e con máis fontes, opta por chamarlle reino de Asturias e reino de León.
– ND: A documentación, en realidade, é interpretábel, alén dos motivos ideolóxicos. Aparecen expresións moi distintas para definir os reis e os seus territorios.
– ALC: É interpretábel, si, pero os motivos ideolóxicos pesan moito. Cando se comeza a facer unha historia académica normativa, a mediados do século XIX, non hai aínda unha historia de Galicia. O traballo de Murguía e Vicetto chega despois. A historia de España herda unha interpretación que vén de moi atrás, do século XIII, relacionada coa unión do reino de Castela co de Galicia-León e co proceso de hexemonización de Castela.
Os historiadores do XIX traballan coas crónicas do século XIII, sobre todo as feitas na corte de Afonso X, ou coas do XIV e XV, que salientan a historia de Castela por enriba dos demais reinos. Non é así no caso de Catalunya e Aragón, que teñen unha historiografía de seu moi potente. Ademais, Galicia pasa a ser xa o territorio da Galicia actual: non é a antiga Gallaecia, que tiña a capital en León. Modesto Lafuente continúa a tradición historiográfica do século XIII, que era a que había. Sabían que houbera un reino de Galicia, pero para eles era un título baleiro de contido.”
Fica deserto o premio Carlos Mosteiro 2020 pola “baixa calidade” das obras
Desde Nós Diario:
“”Ningunha das obras presentadas nos parece merecedora de recibir galardón pola súa baixa calidade”. Con estas palabras pronunciábase Francisco Castro, director xeral da editorial Galaxia e membro do xurado da III edición do Premio de Literatura Infantil Carlos Mosteiro, “para nós é moi importante manter o nivel que este premio conseguiu nas dúas anteriores edicións”, acrecentaba.
Desta maneira, fica sen adxudicar o premio, ao que concorreran un poemario e sete pezas narrativas, segundo informa o concello da Pobra do Caramiñal nun comunicado de prensa.
Castro manifestou que a decisión das tres persoas integrantes do xurado, que formou con Eulalia Agrelo Costas, filóloga e ensaísta, e Xosé Antonio Neira Cruz, gañador da segunda edición, foi “difícil” mais debe ser entidade “como unha boa nova”, pois afirmou que “por enriba de calquera cousa está a dignidade deste premio, a calidade deste premio e, polo tanto, este xurado cre que dignificamos máis aínda o premio e a memoria de Carlos Mosteiro declarando neste ano 2020 que esta terceira edición queda sen adxudicar”.
Pola súa parte, Eulalia Agrelo apuntou que “o criterio da calidade debe ser prioritario neste tipo de certames” e que as obras asociadas a este recoñecemento “deben ofrecer un mínimo de calidade”, tanto no que respecta ao texto como á trama que se desenvolve.
Neste senso, expuxo que non se trata unicamente dun elemento dinamizador e que hai que pensar na persoa receptora, toda a traxectoria e todo o que implica a lectura, razón pola cal “temos que ser moi coidadosos no tipo de produto que chegue ás súas mans”.
O alcalde da Pobra, Xosé Lois Piñeiro, expresou o seu agradecemento ao xurado porque “é unha decisión que hai que tomar con valentía e que esperamos que sirva para ese obxectivo de salvagardar a calidade do premio e que siga figurando entre os importantes dentro da Galiza para a literatura xuvenil”. Tamén quixo trasladar unha mensaxe de ánimo para que se sigan presentando obras de cara á próxima edición.
O premio estaba dotado de 1.500 euros e coa súa publicación na editorial Galaxia.”
Aldaolado: “O noso humor non é o chiste polo chiste. Hai un fondo crítico”
Entrevista de Montse Dopico a Lucía Aldao e María Lado en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): A idea de sacar un libro [Ninguén morreu de ler poesía] foi proposta de Xerais?
– María Lado (ML): Era unha idea nosa que eu lle propuxen a Fran Alonso. Xa pensaramos había tempo en facer un libro Aldaolado, pero tampouco nos convencía a idea de baixar do escenario e pornos a vender o noso propio libro…
– Lucía Aldao (LA): A iniciativa foi máis cousa de María. Como é sabido, eu teño máis alerxia e medo a publicar…
– ND: Coñecéronse nun recital. Lucía tiña 17 anos e María fora con Yolanda Castaño…
– ML: Fora un recital na Fundación Seoane. Un insigne poeta dos 90 chegara moi tarde e deixara o coche parado no medio da rúa cun papel que poñía: “estou estragado, o meu dono volve en cinco minutos”. Pareceunos unha xenialidade…
– LA: Eu fora a aquel recital, de Letras de Cal, para ver as caras da xente que lera ou estudara. E tiven por primeira vez a sensación de: “mira, esta movida pode ser divertida”.
– ML: É que nese momento a xente tiña moito costume de contar batalliñas sobre os poemas nos recitais. Ás veces a explicación sobre o poema era máis longa que o propio poema. Foi a primeira vez que vin que, se había algo de chiste, a xente quedaba contigo. E foi o que acabamos facendo como Aldaolado. O que contamos é algo tanxencial ao poema, algo relacionado: unha imaxe, unha sensación…
– ND: Así naceu o humor de Aldaolado?
– LA: Cando empecei a facer recitais xa contaba parvadas ao empezar, pero facíao para perder o medo. Non era unha estratexia. Era unha maneira de conectar cos ouvintes. Despois xa vin que o facía máis xente…
– ML: Si, logo vimos que é un recurso común na narración oral, por exemplo. Pero nós comezamos a facelo de maneira máis intuitiva.
Lucía: Como ademais os nosos textos son serios, o humor é un modo de quitar ferro. Cando eu tiña 17 anos, o humor era tamén unha maneira de mostrar que era unha persoa divertida e con saúde mental pese ao dramatismo dos meus textos. (…)”
Diana Varela Puñal gaña o Premio Xosé Neira Vilas de Novela Curta con A conxura
Desde Nós Diario:
“A novelista, poeta e editora Diana Varela Puñal resultou a gañadora da quinta edición do Premio Xosé Neira Vilas de Novela Curta para nenos e adolescentes pola obra A conxura.
A novela impúxose a un total de 15 orixinais que foron avaliados nesta ocasión por un xurado formado polos membros do Padroado da Fundación Xosé Neira Vilas, Rosalía Morlán, Juan Andrés Fernández e o crítico Armando Requeixo.
A entrega do premio terá lugar o 3 de novembro, data na que cada ano a fundación que leva o nome do autor de Gres celebra o día de Neira Vilas e que nesta ocasión celebrarase no auditorio de Vila de Cruces.
A obra premiada constrúe un universo narrativo que se move axilmente entre o imaxinativo e o fantástico, habitado por personaxes hipnóticas e fascinantes, con descricións luminosas e unha estrutura feita a base de anacos narrativos que, a pesar da súa certa autonomía, logran fiar con solvencia o inicio e o final, explica a fundación.
A trama resólvese, ademais, dunha forma maxistral, unindo aquí aos variados recursos literarios empregados, outros procedentes dos campos da música ou do cinema.”
Alba Cid, Premio Nacional de Poesía Miguel Hernández 2020
Desde Nós Diario:
“A poeta galega Alba Cid foi galardoada co Premio Nacional de Poesía Joven Miguel Hernández 2020 pola súa obra Atlas, segundo informou o Ministerio de Cultura e Deporte, que concede este galardón, dotado con 20.000 euros.
O xurado elixiu esta obra “por constituír unha reflexión sobre como a literatura elabora mapas da realidade e sobre o valor moral que pode ter a literatura como problematización do mundo”.
“É poesía tanto do coñecemento como da emoción, e presenta unha nova cartografía na que se funden o mapa do corpo co do planeta, a memoria e o enigma”, sinala o xurado que destacou que é unha obra “escrita coa lóxica do asombro e chea de referencias culturais que se contemplan desde unha mirada excéntrica que fermenta en rebeldía”.
Alba Cid (Ourense, 1989) é poeta e investigadora en poesía contemporánea. Participou en volumes como Poética da casa (2006) e na antoloxía de Apiario No seu despregar (2016).
Os seus poemas foron traducidos ao castelán, grego, inglés e portugués.”
Raquel Lima: “Sinto que a aproximação estratégica parte mais dos galegos do que dos portugueses”
Entrevista de Irene Pin a Raquel Lima en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Botou uma década a fazer poesia, mas não escrita. Que a atrai da oralidade?
– Raquel Lima (RL): A oralidade chegou de forma muito natural e sempre me agradaram muito as possibilidades de manipulação de ritmos, silêncios, gestos, hesitações, respiração, frequências, interação… É algo que não conseguimos controlar com a poesia escrita duma forma corporal e orgânica. Mais do que a oralidade, interessa-me a oratura como dimensão filosófica e ontológica, e uma poética do corpo presente.
– ND: Como está o panorama do slam em Portugal?
– RL: O slam continua ativo e este ano a edição do PortugalSLAM! Festival Internacional de Poesia e Performance será em Coimbra, na cidade onde vivo, e poderei participar numa mesa. Existe uma nova geração a dinamizar imenso o poetry slam com energia renovada e a fazer um trabalho incrível de memorialização e arquivo do que tem sido feito em Portugal na área, como as entrevistas conduzidas pela slammer brasileira residente em Portugal Maria Giulia Pinheiro. (…)
– ND: Acho que a poesia da Galiza e Portugal não são muito conhecidas entre elas para o público geral. Qual é motivo, com a proximidade linguística que há? Ou considera que sim circulam abondo?
– RL: Sinto que a aproximação estratégica parte mais da iniciativa dos galegos do que dos portugueses e vejo isso à luz das tensões políticas e linguísticas que atravessam a história galega duma forma muito atual, e que resulta numa intenção clara de “integração” de outros territórios que partilham uma raiz linguística comum. Acredito que nós, aqui em Portugal, teríamos muito a ganhar se estabelecêssemos uma relação recíproca no sentido de diversificar a literatura inteligível para ambas as partes. (…)”
Olga Novo, poeta: “A poesía é unha forma de ollar a vida e de estar nela a través do amor”
Entrevista a Olga Novo en Nós Diario:
“Todo poema nace da intensidade creativa, do trallazo, e desde logo non procura a perfección formal, senón a emanación do amor”. Iso di Olga Novo sobre a poesía. E podería ser unha axeitada definición da súa propia escrita que é sempre fervenza. Corrente volcánica. Vida, e non só exercicio literario. Novo vén de gañar por segunda vez o Premio da Crítica Española na categoría de poesía en galego. Desta volta foi con Feliz Idade (Kalandraka), celebración dos afectos como alicerce vital. Repasamos con ela a súa obra.
– Nós Diario (ND): É a segunda vez, desde Cráter, que leva o premio da crítica española na modalidade de poesía en galego. Como recibiu o novo premio?
– Olga Novo (ON): Con total sorpresa, pois evidentemente é un premio ao que unha non se presenta, así que non é agardado. En todo caso, agradezo a distinción, porque implica unha lectura sensíbel do mundo que habita este libro.
– ND: En Feliz Idade encóntranse unha nena e o seu avó, que vai voltando á infancia a causa do alzhéimer. En que sentido é este libro unha celebración dos afectos?
– ON: Ese precisamente é o senso profundo do libro: a celebración do amor, máis aló do tempo, mesmo máis alá da propia vida, como o piar esencial no ciclo da existencia. O corazón desta obra asenta no encontro marabilloso dunha vida que nace e doutra que se apaga, ese breve pero intenso fragmento vital que gozan xuntos avó e neta. Asistir a ese momento, ter contribuído a esa experiencia é unha gran lección poética case inefábel, por iso esta escrita bordea a linguaxe e sitúase no seu límite en moitos momentos. A aceptación da morte no ciclo da existencia, o amor que traspasa a materia e o canto comunal de integración na intrahistoria natural deume a cifra exacta da felicidade como un tempo outro que está fóra das datacións convencionais. Así, fronte ás taxonomías clásicas de Idade da Pedra, do Ferro, ou do Bronce, eu quixen traer a primeiro plano a Feliz Idade: un tempo de medición emocional radicalmente humano. (…)”
