Entrevista a Chus Nogueira na Real Academia Galega:
“(…) – Real Academia Galega (RAG): Dicir que unha voz poética é singular pode soar a tópico. Por que a de Xela Arias o é? Que fai diferente a súa poesía da escrita por outros autores do seu tempo que tamén contribuíron a anovar as letras galegas?
– Chus Nogueira (CN): Ela mesma sentiu orfandade xeracional, manifestouna en moitas ocasións. Coido que o que marcou a súa poesía foi, por unha banda, o afán de innovación, de ruptura con boa parte da tradición que a precedía; e por outra a vontade de seguir un camiño propio, á marxe doutros vieiros que xa existían. Xela Arias mantivo distancia a respecto da estética dominante dos anos 80, non foi explicitamente culturalista, non elaborou un discurso retórico conforme aos canons do momento. Creo que todo iso fíxoa sentir entre dúas xeracións, por iso é tan difícil situala na historiografía.
– RAG: Que vieiros abriu seguindo o seu propio camiño? Adiantou o que sería máis común nas décadas seguintes?
– CN: Penso que si. Estaba a facer unha poesía urbana xa desde os primeiros poemas que publicou en revistas e fanzines a comezos dos anos 80, algo que era bastante infrecuente no momento. Abriu camiños temáticos e tamén formais, rompendo, como dicía, o discurso dominante. E sobre todo adiantouse en actitudes. Quixo levar a poesía á rúa, quitala do sillón do lector, en palabras textuais dela, mediante recitais e outras intervencións. Xela Arias anticipa a poesía, as actitudes e as consignas das xeracións dos anos 90. (…)
– RAG: Tense dito que Xela Arias é unha poeta de culto entre poetas e, ao mesmo tempo, pouco coñecida.
– CN: Produciuse un paradoxo. Por unha banda existe ese recoñecemento, pero Xela Arias tamén sufriu certa exclusión do canon. Hai unha reivindicación explícita de Xela Arias, moitas veces case como icona, como poeta de culto, sobre todo por parte das voces da poesía e das lectoras máis novas. Creo que a súa actitude rebelde e rupturista, e talvez a súa circunstancia biográfica, influíron na creación desta icona; mais tamén o seu esquecemento, porque foi esquecida precisamente pola difícil adscrición. Houbo un momento en que a súa obra estaba practicamente descatalogada, non era accesible máis alá das bibliotecas e das coleccións privadas, chegou a circular case dunha maneira alternativa, en fotocopias e a través da Rede. (…)”
Arquivo da categoría: Poesía
A Coruña: recital de Xesús Rábade Paredes e Rodolfo Häsler no Ciclo Poetas Di(n)versos (por streaming)
A segunda feira 8 de febreiro, ás 20:00 horas, no Auditorio do Centro Ágora, continúa o Ciclo Poetas Di(n)versos, coordinado por Yolanda Castaño e promovido polo Concello da Coruña, cun recital de obra propia nun man a man de Xesús Rábade Paredes e o poeta cubano Rodolfo Häsler. Máis información aquí: Folleto Poetas Di(n)versos febreiro 2021.
María Lado: “Tomei como reto persoal escribir algo moi lírico, poesía seria, con palabras moi da rúa”
Entrevista de Montse Dopico a María Lado en Praza:
“(…) – Praza (P): Por que o título Gramo Stendhal?
– María Lado (ML): Cando levaba xa uns poucos poemas do libro escritos comecei a preocuparme por como se podería titular. Tiña en mente que o libro falaba de cousas fermosas pero fráxiles, momentos de beleza como flashes, que enseguida desaparecían. Sabía que era un libro triste pero chapuzado de pequenos brillos efémeros. Entón pensei en que o título debería levar esa palabra, “beleza”, pero todo o que se me ocorría me parecía espantoso. Pensei en chamalo “un gramo de beleza”, que é un dos versos dun poema, pero como título non me enchía. Entón ocorréuseme Gramo Stendhal, polo síndrome Stendhal.
O autor francés describía que sentira vertixe e se lle acelerara o corazón ao ver unha basílica en Florencia, e de aí lle vén o nome ao síndrome. Esa idea, a de enfermar fisicamente ante a beleza da arte, é algo do que Aldao e eu sempre rimos, porque é moi esaxerado, pero que funcionaba para dicir beleza sen empregar esa palabra. Beleza enfermiza. Quero dicir, que a xente escoita Stendhal e pensa no síndrome antes que no autor francés. Gramo Stendhal soábame ben, pero non estaba segura. A mesma tarde que se me ocorreu, nunha conversa por whatsapp con Lucía Aldao comezamos a facer coñas sobre a cantidade de droga que aparecía nalgúns poemas. Entón díxenlle o título que barallaba e a ela pareceulle que soaba ben. E quedoulle. A verdade é que respondía ao que eu quería contar.
– P: Nada máis comezar, o libro remite ao pasado, a memoria. Cal é a relación de Gramo Stendhal coa memoria?
– ML: Tiña dúas intencións claras mentres escribía o libro. Unha era facer un poemario xeracional, que puidese representar a xente da miña idade. Xente que estamos nese momento no que nos decatamos de que xa medramos, que as nosas vidas mudaron e, tal vez, renunciamos xa a algúns soños ou emprendemos camiños insospeitados. E lidamos con iso.
Outra era falar da importancia da linguaxe e da literatura como elementos creadores de realidades, aproveitando para reflexionar sobre que a autora non é o eu que fala nos poemas, que hai unha ficción de por medio, algo que semella esquecerse sempre que lemos poesía. Ninguén dubida que a narrativa é, ou pode ser, ficción, pero na poesía semella que se queres que se lea como tal o tes que explicitar.
Os recordos e a ficcionalización do pasado teñen esta función no libro, serven para facer esta reflexión. De feito, eu creo que os recordos que temos son aquelas cousas que contamos, son creacións feitas a través da linguaxe, fundamentalmente. Exemplifican á perfección a idea de que a palabra é quen de construír certo tipo de realidade. Son cousas que existen porque as contamos, pero que non tiveron por que pasar desa maneira. Nin sequera tiveron que pasar. Eu non estou nestes poemas contando a miña biografía, senón creando un relato, coma se dixésemos que moldeo un personaxe que pode parecerse a min (mesmo podo regalarlle algo propio para construílo) pero non son eu. O que lle ocorre a ese personaxe é algo que non é a miña vida, algo que eu invento. (…)”
Vídeo da presentación de Distancias, de Tamara Andrés e Marcos Viso en Vigo
Entrevista a Teresa Seara sobre Clave de bóveda, de Manuel Álvarez Torneiro
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Clave de bóveda é o título do último poemario de Manuel Álvarez Torneiro, publicado por Kalandraka de xeito póstumo. Falamos sobre esta obra coa súa editora, Teresa Seara, que ademais foi a encargada de escribir o limiar co que abre este poemario. A entrevista pode escoitarse aquí.”
A vila imaxinada. Proxectos docentes sobre espazos literarios da provincia da Coruña 2020
A vila imaxinada. Proxectos docentes sobre espazos literarios da provincia da Coruña 2020 é unha iniciativa da AELG co patrocinio e colaboración da Deputación da Coruña.
Explicar a relación entre literatura e os espazos, e definir a relación entre literatura e actitudes, son dous dos cometidos de A vila imaxinada, o novo proxecto publicado pola Asociación de Escitoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) destinado ao estudantado galego para o seu uso nas aulas, que conta co respaldo da Deputación da Coruña. María López Sández, Antonio Manuel Fraga, Andrea Barreira Freije e Roi Vidal Ponte son as/os autoras/es das catro unidades didácticas co seu correspondente vídeo que pretende ofrecer á rapazada outra porta de entrada á literatura. As catro unidades xa están dispoñíbeis na web da AELG.
Pensadas para o seu uso na aula e axustadas a un tempo de 50 minutos, as catro unidades buscan xeitos alternativos de aproximar a literatura ás lectoras e lectores novos, convidando o estudantado a achegarse a ela desde os espazos nos que habita a rapazada e utilizando como referencias aspectos actuais. A colección inicial chega da man de María López Sández, cunha proposta sobre a importancia dos lugares na obra de Rosalía de Castro como reivindicación política e do sublime. A segunda unidade didáctica é a de Antonio Manuel Fraga, cunha proposta organizada arredor da súa obra O bestiario científico de Anxos Nogueirosa (Urco editora), sobre a necesidade da fantasía na infancia e sobre a relación entre a visión de criaturas mitolóxicas e a catalogación científica. A proposta de Andrea Barreira Freije está baseada no manexo da perspectiva de xénero, tanto histórica como actual, partindo da súa obra Palabra de bruxa (Editorial Galaxia). A cuarta das unidades didácticas que incorporan un vídeo de uso nas aulas é a de Roi Vidal Ponte, quen convida a visitar os lugares da cidade de Santiago relacionados directamente co mundo do teatro, desde o momento en que se estrea Os vellos non deben namorarse até agora.
Cada unha destas unidades didácticas que se converten en actividades a realizar na aula preséntase coa biografía das autoras e un vídeo para proxectar na aula, con duración aproximada de 20-25 minutos, no que as/os autoras/es explican o argumento que elixiron, as súas argumentacións principais, anécdotas relacionadas coa súa escolla e preguntas dirixidas ao alumnado. A unidade inclúe tamén dúas actividades realicionadas argumentalmente coas propostas, adaptadas ao nivel educativo en cada caso e un solucionario cando é necesario.
Como complemento, tamén se ofrece nas unidades proposta de aplicación en distintos niveis educativos, as distintas materias ou días específicos de conmemoracións do calendario docente, que poden ser utilizados a xeito de guía polo profesorado.
As Unidades Didácticas son as seguintes:
– Palabra de bruxa, por Andrea Barreira Freije.
– Un bestiario en Oza, por Antonio Manuel Fraga.
– Paisaxes literarias na obra de Rosalía de Castro, por María López Sández.
– Compoescenas, por Roi Vidal Ponte.
A Coruña: recital de Carlos Santiago e Roger Wolfe no Ciclo Poetas Di(n)versos
A segunda feira 25 de xaneiro, ás 20:00 horas, no Auditorio do Centro Ágora, continúa o Ciclo Poetas Di(n)versos, coordinado por Yolanda Castaño e promovido polo Concello da Coruña, cun recital de obra propia nun man a man de Carlos Santiago e Roger Wolfe. Máis información aquí: Folleto Poetas Di(n)versos xaneiro 2021. Ademais, o evento poderá seguirse por streaming desde a web das Bibliotecas Municipais da Coruña.
Moncho Iglesias: “O bo é o que queda e o malo faise bo con tempo, agora cheiro Palestina a través da memoria”
Entrevista a Moncho Iglesias en Atlántico Diario:
“(…) – Atlántico Diario (AD): Unhas boas datas para presentar novo libro.
– Moncho Iglesias (MI): Xa saíu hai uns días. Como o anterior está publicado por Urutau, un bo editor que está a facer un traballo impresionante pola lingua e a literatura. Cheira combina poesía e imaxes sobre Palestina. Fala da vida cotiá e de tantas cousas que non se poden expresar só con palabras e imaxes, que hai que vivilas. Son momentos onde os cheiros e a choiva son diferentes segundo onde sexan. Fala de cor, vida, bulicio, da guerra e da paz.
– AD: Cando foi a última vez que estivo en Palestina?
– MI: Foi en 2013. Boto de menos cousas como voltar á casa por Nadal dende un Belén adornado, despois de comprar os agasallos. Este poemario naceu estando aínda alí, en 2011, e foi crecendo ata 2020. Son nove anos de escritos.
– AD: É certo que a morriña fai esquecer o malo e priorizar os arrecendos?
– MI: O bo é o que queda e o malo faise bo co tempo. Queda a sensación navideña, o deserto, as montañas ou os ríos, pero sobre todo os encontros coa xente. Agora non pode cheirar Palestina de xeito presencial, só a través da memoria. As comidas non saben igual ou non se fuma na casa como nos cafés.
– AD: Voltará a Palestina?
– MI: Non volvín tentar. Foron aparecendo outras historias e de setembro a setembro sempre estou ocupado co curso. Marchei lonxe e non foi doado. Pero espero voltar, porque a morriña crece.”
