Desde
Sermos Galiza:
“Imos entrar no problema do uso oral do galego por Rosalía e mesmo do escrito en actividades non literarias. A algúns pódelles parecer inexplicábel se non se atende ás circunstancias concretas da nosa sociedade entón, á determinación do pasado histórico e á perspectiva ou vontade organizada ou non da súa superación, así como ás novas determinacións e condicionantes nos comportamentos lingüísticos derivados das nova realidade do Estado capitalista e centralista. No uso literario, Rosalía superou todos os condicionantes diglósicos. A súa obra en galego non está marcada, de forma inexorábel nin cualitativa, pois non detectamos diglosia temática, nin de estruturas ou xéneros, nin de rexistros.
As limitacións son só cuantitativas, determinadas pola necesidade e posibilidade de vender no mercado editorial e no xornalístico e pola vontade de exercer como escritora profesional, alén de pola evolución e acollida do seu proxecto de restauración dunha literatura nacional en lingua galega. Non se ten valorado na súa xusta dimensión o feito de Cantares gallegos ser tan compacto e homoxéneo no uso do idioma, que até as notas a rodapé están en galego, como o é Follas Novas, a non ser o alleo prólogo de compromiso de Castelar. Mais cal era o seu comportamento lingüístico persoal dentro da familia e nas súas relacións e actividades sociais? A súa lingua materna, como ela a denomina nas Dúas palabras da autora…, era sen dúbida algunha o galego, a lingua dominante, coloquial e informalmente, aínda da maioría dos señores dos pazos como o de Arretén, vinculados a unha contorna campesiña, oralmente unilingüe en galego na primeira metade do século XIX. Na súa infancia, malia a progresiva e intencionada educación formal e escrita en castelán, a meniña Rosalía vivía impregnada do galego, a lingua coloquial dominante. Desde logo, teñamos claro que non podería ter escrito nin Cantares Gallegos nin Follas Novas, de non ter sido así, pois demostran unha interiorización do idioma popular, coloquial e dialectal. Non é un idioma de laboratorio nin imitado de literatura escrita. Ela mesma confesouno no prólogo de Cantares gallegos: “por esto, inda achándome débil en forzas e n´habendo deprendido en máis escola que a dos nosos probes aldeáns, guiada sólo por aquelas palabras cariñosas e aqueles xiros nunca olvidados que tan dosemente resoaron nos meus oídos desde a cuna e que foron recollidos polo meu corasón como herencia propia, atrevínme a escribir estos cantares”. É o galego das terras do Sar, cos españolismos inevitábeis, algúns seguramente introducidos á hora da impresión polos linotipistas, pois trasladaban dun manuscrito a letra impresa uns textos nunha lingua que non era a habitual, tendo como norma abafante e exclusiva a do castelán Era consciente de que estaba a empregar un idioma carente de gramática e de dicionario, sen normas escritas . A. Marsal (Galicia, 4, 1888) referíndose a Rosalía, comenta: “No desconocía las deficiencias gramaticales y la carencia de estudio y cultivo del idioma de su país la dulcísima e inimitable poetisa Rosalía de Castro de Murguía, y así lo consignó al final de la introducción a sus bellísimos Cantares gallegos”. Porén era a nosa lingua, repite tres veces ao longo do ensaio introdutorio a Follas Novas. Temos, pois, a consideración individual e a colectiva do galego como idioma propio, natural. (…)”
Convocadas as bases do XXXIX Certame Nacional Galego de narracións breves Premio Modesto R. Figueiredo do 2013
BASES
“1. FINALIDADE DO PREMIO
A Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro, coa colaboración do Concello de Maside (Ourense) organiza o Certame Nacional Galego de Narracións Breves baixo o nome de Premio Modesto R. Figueiredo. Este certame organízase coa finalidade de promover a literatura narrativa en lingua galega e homenaxear ao seu artellador, o pontevedrés Modesto R. Figueiredo.
2. REQUISITOS PARA PARTICIPAR
Poderán participar todos os autores e todas as autoras de calquera nacionalidade, con unha ou máis obras, sempre que estean escritas en lingua galega, sexan inéditas e non se presentasen antes a ningún outro certame literario.
3. TRABALLOS QUE SE PODEN PRESENTAR
Os traballos deben ter un mínimo de cinco e un máximo de trinta páxinas mecanografadas a dobre espazo e por unha soa cara en follas de tamaño DIN-A4. Non obstante, o Xurado poderá reconsiderar esta base se entendese que a temática ou desenvolvemento lóxico do argumento o precisasen.
4. TEMPO E MODO DE PRESENTACIÓN
As persoas que participen deberán enviar os seus traballos por quintuplicado sen remite, ou outra forma de identificación, antes do 1 de novembro de 2013 a algún destes enderezos:
– FUNDACIÓN DO PADROADO DO PEDRÓN DE OURO
Apdo. de Correos, 627. Santiago de Compostela
– CONCELLO DE MASIDE
Praza Maior s/n 32570 Maside
Para a identificación das persoas premiadas ou para aquelas autoras de obras que o Xurado considere apropiadas para publicar, todos os traballos deberán engadir un sobre pechado, cos seus datos (nome, apelidos, enderezo, teléfono ou correo electrónico) e o currículo vitae se o considera oportuno.No exterior do sobre só aparecerá o título ou lema da obra.
(***) Con respecto aos traballos que o Xurado considere merecentes de publicación poderán abrirse as plicas correspondentes para poñerse en contacto cos autores e autoras para que dean o consentimento para publicalos.
5. PREMIOS
A obra gañadora será premiada con 1000 € (suxeito ás obrigadas retencións fiscais). Porén, se o Xurado considera de calidade outras obras, dúas delas máis poderán obter segundos premios que serán de 400 € cada un (e asemade tamén suxeitos ás obrigadas retencións fiscais). Ademais, o Xurado poderá recomendar a publicación daqueles traballos que así o considere (aínda, que non contarán con premio económico).
(***) En todo caso, a publicación destas obras soamente será posíbel co consentimento dos seus autores ou autoras.
6. XURADO E DECISIÓN
O Xurado estará composto por especialistas en crítica literaria designados pola Fundación do Pedrón de Ouro co asesoramento e colaboración das Asociacións de Escritoras e Escritores (AELG e Centro Pen de Galicia) e do Concello de Maside (Ourense). Así, a Fundación do Pedrón de Ouro reservarase os postos de presidente/a, e secretario/a (este último con voz, pero sen voto).
(***) Se a calidade literaria das obras non fose estimábel, segundo o criterio do Xurado, o premio poderá declararse deserto.
O Xurado reunirase cara á terceira semana do mes de decembro e dará a coñecer a obra ou obras premiadas coa apertura de plicas diante dos medios de comunicación. Finalmente, ao remate da decisión do Xurado o/a secretario/a redactará a acta que asinarán todos os membros deste.
7. ENTREGA DE PREMIOS
Os premios que obteñan as obras seleccionadas entregaranse nun acto organizado polo Concello de Maside ( Ourense) na segunda quincena de decembro en día e data que se dará a coñecer oportunamente. Os/as autores/as premiados/as terán que recoller persoalmente os seus galardóns.
8. OBXECCIÓNS E NORMAS DE INTERESE
A Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro reservarase o dereito exclusivo de publicar as obras premiadas na súa primeira edición. O/a autor/a ou autores/as, ao aceptaren estas bases, renuncian voluntariamente aos seus dereitos en favor da Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro.
A partir da seguinte edición, as obras son da total propiedade das súas autoras e autores, os/as cales terán a obriga de facer constar que a obra foi premiada no Premio Modesto R.Figueiredo da Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro. As obras non premiadas seranlles devoltas aos seus autores e ás súas autoras se as requiren antes de rematar o mes seguinte á decisión do Xurado. Se ninguén as require, serán destruídas.
A Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro é a única entidade con capacidade para decidir en última instancia calquera dúbida que puidese suscitar a interpretación das bases deste certame.
O feito de concursar xa obriga ás autoras e aos autores a aceptar as bases deste Certame.”
Tabela dos Libros de setembro, por Armando Requeixo
Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Co inicio do novo curso retomamos a publicación da Tabela dos Libros do mes. Nela figuran seleccionados os volumes que, ao ver d@s crític@s participantes (Manuel Rodríguez Alonso, Inmaculada Otero Varela, Francisco Martínez Bouzas, Montse Pena Presas e Armando Requeixo), son estimados como os máis recomendables de entre os publicados nas últimas semanas. Boas lecturas!”
Santiago: aberta a inscrición para a Feira das Culturas de Compostela
“Comezamos 
a enviar información deste interesante proxecto que se realizará todos os primeiros sábados de mes. Esta Feira terá como espazo mensual Área Central. Organizaranse espazos para que todos os sectores da cultura de Compostela e comarca se organicen autonomamente para presentarlle á sociedade compostelá as súas producións.
Se queres participar na Feira das Culturas de Compostela, descarga o formulario de solicitude na seguinte ligazón: https://www.dropbox.com/s/392dlk4is01adbq/Formulario%20inscrición.doc, para logo envialo cuberto ao correo electrónico discovergalicia@gmail.com, e responderémosche á maior brevidade.
Lembrade que as prazas son limitadas!”
Outeiro de Rei: inauguración da Casa Museo Manuel María, o 7 de setembro
Desde Sermos Galiza:
“Despois de dous anos de obras de remodelación a casa natal de Manuel María inaugúrase o próximo día 7 cunha xornada de encontro popular e actividades literarias e musicais arredor da que será sede da Fundación co nome do poeta.
A inauguración oficial terá lugar ás 11:30, cunha visita guiada ás 12:30 na que se visitarán os distintos espazos da casa e se coñecerá o proxecto arquitectónico de Xan Casabella e Xosé Vieites ademais do museístico que permitirá achegar ao público á figura de Manuel María. Un xantar popular na carballeira de Santa Isabel, espazo de evocación poética e persoal no escritor, coa intervención de Os Minhotos dará paso á tarde a unha xornada de música, poesía e maxia da man de Fuxan os Ventos, Miro Casabella, María Manuela, Uxía, Berrogüetto, Roi Casal e o Mago Antón. O concerto será conducido por Xurxo Souto e durante todo o día organizaranse visitas guiadas ás instalacións.
A Fundación cumpre así un obxectivo que persigue desde hai cinco anos, cando se adquiriu a casa natal do poeta co fin de abrir a súa Casa-Museo. Desde entón, alén de xestionar a evolución da reforma, publicáronse tres novos títulos inéditos de Manuel María e organizouse a homenaxe que cada ano lembra ao poeta na Coruña no mes de setembro, no aniversario da súa morte.
“Vaise poñer ao dispor da xente -nun espazo de grande valor arquitectónico- a obra e o legado de Manuel María e unha grande cantidade de documentación, desde videográfica a epistolar ou xornalística da que se fixo baleirado nestes anos. Todo isto foi posíbel grazas a un traballo moi prolongado no tempo de Camilo Gómez Torres e moi intenso nos últimos anos por parte de numerosos voluntarios”, explica Alberte Ansede, secretario da Fundación, presidida por Saleta Rei.
Despois da inauguración, a casa ficará aberta para quen se quixera atopar co universo de Manuel María. Durante os días da semana programaranse visitas escolares e colectivas e os fins de semana a entrada será libre. Contará co programa de actividades propio da Fundación mais tamén acollerá iniciativas de asociacións e entidades que soliciten o uso das súas instalacións con programas acaídos a súa filosofía.
Para quen busque a memoria de Manuel María e a súa obra literaria, a casa, a través de novas tenoloxías, proporcionaralle a posibilidade de descubrir a súa obra, a súa biografía e a ampla actividade que desenvolveu durante toda a súa vida. Quen queira, poderá atopar desde pregóns a escritos arredor de distintos puntos de Galiza, personaxes que conviviron canda el ou roteiros que pode percorrer con indicacións precisas da súa relevancia natural, histórica e literaria. Na Fundación atoparase a súa biblioteca, que se está a trasladar a Outeiro unha vez inventariada, cos sinais persoais de quen atesourou en vida máis de 12.000 libros.
O auditorio promete converterse en espazo de referencia dunha casa chairega que acolle na planta baixa parte da biblioteca, ao pé da cociña e unha pequena estancia con materiais, libros e administración da entidade.
Cinco estancias dividen a planta superior. Tres delas reproducen a faceta máis persoal de Manuel María, o cuarto onde naceu -coa cama na que viu a luz- o seu despacho e a sala, tres estancias nas que a vida se atopa coa poesía do escritor a través das novas tecnoloxías. A obra literaria protagoniza tamén neste andar unha estancia na que as primeiras edicións dos seus case cen títulos xúntanse con edicións singulares e de coleccionista. O activismo cultural e político, a súa actividade como editor ou viaxeiro e os recoñecementos que recibiu achéganos á figura comprometida do escritor nun espazo de seu na que foi a súa casa e será a partir do día sete de setembro a sede da Fundación Manuel María e un espazo de referencia no mapa cultural galego.”
Penas de Rodas, Outeiro de Rei: cabodano de Manuel María, o domingo 8
O
domingo 8 de setembro celébrase o Día Nacional Manuel María, organizado pola Irmandade Manuel María da Terra Chá e a A. C. Xermolos de Guitiriz. O programa de actos é o seguintes:
– 14:00 h. Xantar de irmandade no restaurante Río Ladra, entre Rábade e Penas de Rodas. Para reservar chamar ao teléfono 646413890 ou enviar un correo electrónico a xermolos@xermolos.org
– 17:30 h. Recital poético e lecturas de Manuel María en Pena de Rodas.
– 18:30 h. Acto de afectos e lealdade a Manuel María. Memoria e ben, no cemiterio de Outeiro de Rei. Ofrenda floral (as persoas asistentes levarán consigo unha flor). Lecturas ao Manuel.
– 19:30 h. Na Carballeira de Santa Isabel (devoción máxima de Manuel María), acto de entrega da Navalla de Manuel a Paco Martín. De seguido, acto musical e de irmandade fraterna no ir das voces de Mini e Mero, Miro Casabella e nos saberes compartidos de pan de Boimorto, queixo de Ulloa e Tabeirós e viño de Sober.
A Coruña: obradoiro De literatura e outras artes, impartido por Dores Tembrás
Desde 
o blogue de Dores Tembrás:
“Arrinca este outono, dentro do programa de lecer do Ágora, un curso que leva por título: De literatura e outras artes.
Había tempo que quería traballar neste sentido. Prestar atención ao contacto de determinadas obras da literatura universal con outras disciplinas artísticas como cine, pintura, arquitectura… Coido que dita conexión permite contextualizar a palabra e aprofundar nas características que singularizan determinados movimentos. O que me interesa é reparar nos fíos, máis ou menos explícitos, entre disciplinas.
Como dialogan a literatura e outras manifestacións da vangarda histórica? Cal é a relación entre o personaxe de Ana Karenina de Dostoievski e a protagonista da última adaptación que se levou ao cine? E entre De sobremesa e a pintura prerrafaelita? Ou entre a cerámica de Sargadelos e a obra de Luís Seoane?
Dende clásicos do século XIX, pasando pola vangarda, ata autores recén publicados, o percorrido sinalará conversas, apuntará fontes comúns e espazos transitados pola interdisciplinaridade.
O prazo de matrícula será os días: 9, 10 e 11 de setembro na conserxería do Ágora (9:00 a 14:00 e 16:00 a 20:00 h.).”
Betanzos: obradoiro de guión Os primeiros pasos cara o Goya, por Ángel de la Cruz, todos os luns de outubro
A Coruña: As letras das ciencias, no Día Internacional da Tradución
Betanzos: presentación de Infiltrados, de Alfonso Eiré
O
venres 6 de setembro, ás 20:00 horas, na Libraría Biblos de Betanzos (Rúa Santiago, 4), preséntase Infiltrados, de Alfonso Eiré, publicado por Biblos Clube. No acto, xunto ao autor, participa Tucho Calvo.
O sábado 7 de setembro, ás 12:30 horas, presentarase o libro Nicomedes, o Pelado, de Pinto & Chinto, publicado en Kalandraka.
