
Crónica videográfica da Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria 2025, dedicada a María da Vrea e ao Equipo Chaira
A Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria 2025 foi unha actividade da Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, co apoio da Área de Cultura, Turismo e Promoción da Lingua do Concello de Lugo. A Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, previa deliberación do Grupo de Traballo composto por Ana Acuña, Félix Castro Vicente, Carme Pernas Bermúdez, Calros Solla, Xurxo Souto, Cesáreo Sánchez Iglesias, Xosé Manuel Varela, Lois Pérez e Antonio Reigosa, propuxo ao Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega recoñecer como Mestra e Mestras/es da Memoria 2025 respectivamente a María da Vrea e ao Equipo Chaira, polas súas achegas á mesma ao longo das súas vidas, contribuíndo así a manter viva unha parte fundamental da nosa memoria colectiva e o saber popular.
As distincións entregáronse no marco da X Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria, a celebrar en Lugo, co apoio do Concello de Lugo, que tivo lugar o 24 de outubro, no Centro Cultural O Vello Cárcere (Praza da Constitución, s/n). No acto, conducido por Lois Pérez, participarán Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG, Calros Solla, quen vai ler a laudatio de María da Vrea, e Xosé Miranda, quen lerá a laudatio do Equipo Chaira. A actividade contou co compañamento musical de Sés e a intervención de María da Pontragha.
Aquí pode verse a crónica videográfica completa:
A AELG nomea como Membros de Honra as autoras e autores da Asociación de Escritores de Galicia de 1936
Destacado
O Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega aprobou nomear como Membros de Honra da AELG as autoras e autores que formaron parte da Asociación de Escritores de Galicia constituída en marzo de 1936, coa presenza, entre outros nomes, de Fermín Bouza Brey, Manuel García Barros, Aquilino Iglesia Alvariño, Gonzalo López Abente, Ramón Otero Pedrayo ou Xaime Quintanilla, e que viu anulada a súa actividade e proxección debido á Guerra Civil e a posterior represión franquista.
Deste xeito, reivindicamos o inmenso labor feito para a valoración da literatura galega xa desde aquel tempo, onde se continuaron tecendo os camiños que nos permitiron chegar até hoxe.
Bases do XVIII Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil
Bases do XLIII Premio Xerais de Novela
Vigo: presentación de arte menor, de Susana Sanches Arins
Bases do XLI Premio Merlín de Literatura Infantil
Antonio Manuel Fraga: “Para min escribir unha novela non significa mentir, todo o contrario, é a procura dunha verdade emocional”
Entrevista de Ana G. Liste a Antonio Manuel Fraga en Praza:
“(…) – Praza (P): Tras ler esta novela [Askja] é preciso preguntar: ten fascinación polas illas?
– Antonio Manuel Fraga (AMF): Si, sinto certa fascinación polas illas, e tamén polos nortes xeográficos. Unha combinación de ambas cousas foi o que me levou en 2016 a viaxar a Islandia. Aluguei unha furgoneta coa intención de percorrer a illa enteira, pero decateime de que nos días que tiña que era imposible. Entón, viaxei pola costa sur, desde a capital, Reykjavík, ata os fiordes do leste do país. E como tiña medo de que durmir tantas noites na furgoneta afectase ás miñas costas decidín alugar un cuarto nametade da viaxe nunha vila pequena que se chama Djúpivogur. Esa noite, sen escuridade, porque viaxei en xuño, paseina na Guest House Hammersminni, que é onde se desenvolve despois a novela. Alí empecei tomar notas para escribir unha ficción relacionada con ese lugar, pero aínda sen moito foco, sen saber que era o que quería escribir.
A idea da novela partiu desa fascinación por estar nesa vila porque daquela eu tiña a sensación de que era o lugar máis afastado de todo onde estivera a miña vida. Era unha vila mariñeira, pequeniña, non especialmente bonita, sobre todo en comparación co resto do país, pero si que alí tiven esa sensación de estaba absolutamente lonxe de todo, e que me gustaría crear unha ficción centrada neste lugar.
– P: Ten moita potencia atoparse nun lugar no que non recoñeces nada.
– AMF: Si, porque aínda que sendo galegos temos en común ese alma de Fisterra, de fin do mundo, todo o demais era diferente. O paseo que da no comezo da novela a protagonista acompañada da súa parella é un paseo que din eu de noite, pero que non era noite, había unha luz estraña e permanente, case como a que sae dunha lámpada como velada por unha gasa. Este pasear entre a poalla ao borde do fiorde, ver os picos da montaña nevados en xuño… Esas sensacións recupereinas despois durante o proceso de escrita de Askja.
– P: Como tivo a idea de situarse na voz de Ana para para escribir esta novela? Ao avanzar na lectura semella que se puxera na pel dunha amiga para narrar esta historia.
– AMF: Pode ser, pode ser. A escolla dunha protagonista feminina non foi casual. Eu procuraba unha afastamento para, dalgún xeito ou de moitos xeitos diferentes, poder falar de min; que é algo que nos encanta ás veces aos escritores, pero facelo con disimulo. Este afastamento levoume ao descubrimento e ao abraio. O que procurei foi deixarme impresionar e observar a vida a través dos ollos de Ana, que creo que é algo importante, sobre todo para as persoas que creamos: deixarnos impresionar polo outro, pola mirada allea, e tratar así un pouquiño de fuxir do inferno da uniformidade.
Si que manteño unha relación moi estreita con Ana, como se fose unha amiga, porque aproveitei moitas circunstancias, formas de ser e vivencias en común cos miñas amigas, iso axudoume moitísimo. Tamén proxectei cousas miñas en Ana, esa inquietude vital, o desexo de narrar e a necesidade de se explicar a través da narración, como ela fai na novela. (…)”
Ourense: presentación de Odio, de Gabriel Romero de Ávila
Héctor Cajaraville: “Intento que quede un oco para a esperanza e o título do libro, ‘Aurora austral’, leva cara aí”
Entrevista de Sergio Casal a Héctor Cajaraville en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): É esta novela un aviso do lugar ao que podemos chegar como sociedade?
– Héctor Cajaraville (HC): Si que o é. Eu son lector de distopías e tiña ganas de escribir unha. Penso que cada vez de xeito máis acelerado, estas propostas literarias presentan escenarios que xa se están a dar dalgún modo no noso presente. O que eu conto neste libro, que en parte é unha distopía futurista, ten detalles que xa están instaurados na sociedade actual. Ademais, hai cousas das que falo na novela, como certos xeitos de controlar os individuos a través da tecnoloxía, que pode ser que xa sucedan hoxe.
– ND: O inicio desorienta o lector ou lectora tanto como a Mei. Por que é importante que o lector comece coa mesma información que a protagonista?
– HC: Eu quero que o achegamento á novela se dea de modo diferente ao convencional. Aquí hai unha especie de regresión temporal. Na primeira parte da novela, os días van cara atrás, en lugar de cara diante, e vas entendendo de que vai a historia a medida que vas lendo o dos días anteriores. Funcionoume na primeira parte e a intención era trasladar dalgún modo ao lector a inquedanza da protagonista, á que lle acaba de rebentar literalmente o seu mundo. Que a persoa que lea se sinta descolocada e vaia descubrindo mentres avanza. (…)”





