Henrique Monteagudo publica en Galaxia: Carlos Casares, Un contador de historias, vida e obra

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
““O que máis vai perdurar, creo, da súa figura é a súa obra literaria”. Henrique Monteagudo publica en Galaxia: Carlos Casares, Un contador de historias, vida e obra. Pode accederse á entrevista aquí.”

Antón Riveiro Coello: “As obras de Carlos Casares foron unha ponte entre a tradición e a modernidade”

Entrevista a Antón Riveiro Coello na Real Academia Galega:
“(…) – Real Academia Galega (RAG): Que características pensa que definen mellor o legado de Carlos Casares?
– Carlos Casares (CC): O seu legado creativo é fantástico. Como escritor, era versátil, e del pódense destacar moitos aspectos, o principal era a súa individualidade, que el defendía, afastándose de grupos como o da Nova Narrativa onde estaban outros escritores como Méndez Ferrín, Mourullo ou María Xosé Queizán, máis decantados por unha liña de ton simbólico e experimental. Carlos gustaba de desmitificar o escritor e rexeitaba o elitismo hermético. Apostou claramente polo realismo. E a oralidade é un aspecto crucial na súa literatura, chea de naturalidade e dunha atmosfera coloquial. Carlos foi quen de trasladar toda esa frescura e espontaneidade da narración oral ao relato máis culto, é dicir, escolleu o realismo e vestiuno coas técnicas narrativas máis anovadoras do século XX.
Outra característica importante de Carlos é que escribe na procura dun público amplo e popular, talvez arrimándose á mesma preocupación de Cesare Pavese que non era outra que abrir a posibilidade de facer accesible a cultura a todas as capas sociais, unha cultura con raíces no pobo. “O contacto cos lectores para min debe ser sempre condición esencial á literatura”, dicía Carlos. E era doado crelo porque a luminosa transparencia da súa prosa ía nesa procura de chegar ao lector. Unha depuración impecable, onde el mesmo rexeitaba a presenza do escritor e teimaba na idea de que o estilo non se debe notar. E, certamente, el acadábao coa súa prosa, aparentemente sinxela, sempre ao dispor da historia que contaba.
Outra particularidade do Carlos escritor sería esa reivindicación da inocencia, desa ollada infantil que bota sobre o mundo e que está presente na meirande parte da súa obra. Carlos no fondo era un neno grande, que quería seguir contemplando todo coa ollada da infancia. Salientar tamén o seu talento natural para ese humor que funciona como curación e contrapunto para a violencia e os conflitos. (…)
– RAG: Que pegada coida que deixou na cultura galega?
– ARV: Poucas persoas concitaban tanto cariño e admiración en todos os eidos da sociedade como acontecía con Carlos. E ese respecto serviulle para atraer á causa galega persoas que, de primeiras, estaban en contra ou desconfiaban dela. Carlos, como home de altura que era, aceptou as teses de Ramón Piñeiro e tocou poder con fórmulas conciliadoras que axudaron a establecer puntos de encontro con sectores que estaban nos antípodas do que el pretendía. Non se puxo á contra, senón que mesmo emprestou a súa figura para a institución cultural do país. Sen el é imposible comprender todo o que se conseguiu. De feito, co paso do tempo e as circunstancias actuais, o seu valor non deixa de medrar na ausencia. Estou seguro de que, se vivise, tratariamos de buscar nel unha resposta para a situación cultural tan alarmante en que nos atopamos neste intre. (…)”

Francisco Castro: “A Xunta de Galicia faría un gran favor se decidise que o Día das Letras Galegas fose un día de festa pero laboral”

Entrevista a Francisco Castro en Novas do Eixo Atlántico:
“(…) – Novas do Eixo Atlántico (NEE): Máis dun 37% da poboación di que non leu ningún libro no último ano. Porén semella que as letras galegas viven unha época dourada, xa que se están publicando títulos fantásticos, entre as que figuran as súas obras, e as de outras autoras. Como podemos explicar esta dicotomía curiosa?
– Francisco Castro (FC): É unha traxedia que teñamos unha produción cultural das artes escénicas, da música e da literatura, de tan altísimo nivel e que a sociedade galega en xeral viva de costas. Un abre o twitter e ve xente celebrando que Amancio Ortega sexa un dos máis ricos do mundo, como se iso nos beneficiara aos cidadáns normais e correntes. Sen embargo, non damos presumido dos nosos creadores e creadoras, que no caso concreto da literatura están facendo unha literatura de moi alto nivel con recoñecementos internacionais moi potentes e cunha presencia moi forte noutras latitudes lingüísticas. O problema é que temos uns índices de lectura moi baixos e unha absoluta despreocupación política por esta cuestión. Non está na axenda política a cuestión cultural e moito menos a lectura. Queda moi bonito en campaña electoral; todos os partidos de todo o espectro político tócannos aos escritores e editores para que quedemos ben na foto. Pero despois non están para nós. Agás algunha política amiga miña, xa retirada, de enorme cultura e intelixencia, en xeral a clase política é especialmente inculta, polo tanto non teñen o libro como un dos seus intereses. (…)
– NEE: Por que considera negativo para a cultura galega o feito de que o Día das Letras Galegas sexa festivo?
– FC: Penso que desactiva a mobilización. No Día das Letras Galegas só hai un gran beneficiado do feito de que sexa festivo, que son as axencias de viaxes, que teñen un paquete marabilloso que se chama “Día de las letras gallegas”. Ao ser festivo, pillarnos en primavera e dado o moito que traballamos, é un convite a coller o coche e marchar á praia ou o monte, non para gravitar e organizarnos socialmente nunha festa arredor do libro.
Coma sempre, o modelo é o Sant Jordi Catalán, onda toda a sociedade o ten como un gran día, un día laboral, pero no que hai que destinar parte das enerxías e do tempo ao mundo do libro e do libro en catalán. Creo que a Xunta de Galicia faríanos un gran favor, xa non as editoriais ou os libreiros, senón ao país enteiro, decidindo que sexa un día de festa pero laboral.
– NEE: Precisamente o Día das Letras Galegas deste ano está dedicado a Carlos Casares, que foi director de Galaxia de 1986 a 2002. Como conmemora a editorial este acontecemento tan relevante?
– FC: O Día das Letras Galegas é crucial para as editoriais e todos facemos un esforzo terrible, no sentido positivo de actualizar as obras e sacar produtos interesantes. Obviamente cando o ano pasado recibimos a nova de que o 2017 sería para Carlos Casares a nosa ledicia foi inmensa, porque ademais de ser Carlos Casares un dos autores máis importantes da literatura galega, non se entende Casares sen Galaxia, nin Galaxia sen o traballo de Carlos Casares.
Isto implica, para nós, reactualizar toda a súa obra. Ademais vaise publicar a biografía escrita por un amigo íntimo, como é Henrique Monteagudo, así como libros que recuperan textos dispersos de Carlos Casares, xa que foi un autor moi prolífico. E a día de hoxe temos xa previstas dúas campañas de animación á lectura, nas que imos mover máis de 15.000 escolares arredor de A galiña azul. Non nos chega sen máis actualizar a Casares, temos que colocalo no seu lugar de ouro dentro da literatura galega e para nós é crucial chegar aos primeiros lectores, xa que el creou a colección Árbore.
– NEE: Falando de escribir, supoño que neste ano ou no seguinte, vostede nos dará a alegría de ter nas nosas mans un libro seu…
– FC: Fun nomeado o 26 de decembro, e ese día non escribín, pero ao día seguinte si; e onte escribín tres horas. É dicir, teño moi pouco tempo, pero o pouco que teño é tamén para escribir, porque senón eu non sería eu. Levo escribindo desde os 14 anos, que a poesía foi o consolo para a tristura que sentía porque unha compañeira de clase da que eu namorei ela de min non, pero a min serviume para descubrir que a través das palabras era capaz de explicarme. Entón, neste 2017 non haberá novidade, porque toda a miña intensidade ten que estar ao servizo da editorial Galaxia, pero sen dúbida no 2018 haberá nova novela para o público adulto.”

Antón Riveiro Coello: “Os tolos eran para min, desde os meus ollos de neno, a máxima expresión da liberdade”

Entrevista de Montse Dopico a Antón Riveiro Coello en Praza:
“(…) – Praza (P): A crítica salientou que, ademais de ser Carlos Casares un personaxe máis, a novela tamén é unha homenaxe ao estilo literario deste autor…
– Antón Riveiro Coello (ARC): A ferida do vento é, en certa maneira, unha continuación de Casas baratas. En Casas baratas chegara á adolescencia, e esta novela, que transcorre, en realidade, nunha semana, pode lerse como unha continuación. A ferida do vento está perto da concepción literaria de Carlos Casares, en concreto da súa segunda etapa, máis realista. A miña pretensión era, como dixen, homenaxear Vento ferido e, en xeral, a obra narrativa de Carlos e as súas teimas como escritor: facer historias accesibles, cun estilo directo, suxestivo, cunha sintaxe fluída, para chegar a un público amplo que inclúa a xente que non está afeita a ler. Unha literatura popular.
Quería recrear, ademais, o mundo vilego de xeito que fose recoñecible para calquera persoa que viva nun núcleo de poboación de entre, quizais, 5.000 e 30.000 habitantes. Tamén era para min importante a inocencia como perspectiva. Carlos reivindicaba a inocencia: el trataba de contemplar o mundo cos ollos dun neno. E tamén o humor, para o que el tiña un talento natural. Ou a oralidade. Hai moitas anécdotas que tirei da oralidade. Carlos é un personaxe secundario na novela, unha persoa cunha gran capacidade para absorber anécdotas e elaboralas literariamente. Ademais, contábaas moi ben: coas súas pausas, o mantemento da tensión ata o final…
– P: É unha novela de iniciación, de aprendizaxe. Un xénero tan coñecido… É por iso que falas da inocencia o motivo de que o protagonista sexa un adolescente, de que a historia estea contada desde o seu ollar?
– ARC: É unha novela de formación, de aprendizaxe, na que están presentes a miña experiencia e a miña imaxinación. É un rapaz de 15 anos, vive nese momento no que se está a formar a personalidade e no que son tan importantes experiencias como o amor, a relación coa morte…, que van configurando o que imos ser despois… É un tema recorrente na literatura, si, e tamén é unha das chaves da miña literatura. A adolescencia, ademais, leva sendo máis ou menos o mesmo dende hai séculos, polo que creo que calquera adolescente pode sentirse identificado…
Na novela, un feito tráxico marca a Antón, que ten o seu primeiro contacto coa morte. A personaxe de Gabriela inspírase nunha rapaza que se chamaba, en realidade, Dulce María. Foi o meu primeiro amor, de rapaz. Eu tiña 13 anos. Seguindo o consello das miñas fillas e doutra xente que me dicía que así sería máis crible, decidín que o personaxe de Antón tivese 15 anos. A min pasoume como lle pasa a el: agocháronme a traxedia e ao final o silencio foi aínda peor. Claro, todo o que conto non é tampouco exactamente o que me pasou a min: está pasado polo filtro da literatura, aínda que teña unha base real. (…)”