Quiosco: Grial 195

“Chega aos quioscos a entrega 195 de Grial. A revista de Galaxia centra boa parte dos seus contidos en Diálogos O2, encontro no que antigos bolseiros da Fundación Barrié reflexionaron sobre a ordenación do territorio no noso país e o proceso global de urbanización acelerada. Canda a isto, a publicación aborda temas como a relación de Celso Emilio Ferreiro coa censura, recuperando un conto inédito do autor, ou o Conto galego de Rosalía de Castro, entre outras cuestións.” Desde Cultura Galega.

O Consello de Europa critica a redución do galego no ensino

“Galicia está a incumprir a Carta Europea de Linguas Rexionais ou Minoritarias, promovida polo Consello de Europa e á que o noso está adscrita. O comité de seguimento deste convenio expresou nun informe que se facía público a semana pasada a preocupación “pola redución progresiva do ensino en galego en todos os niveis e da súa estrutura de apoios” que se está a dar no noso país. Ao tempo, reclamoulle ao goberno da Xunta que implante un número suficiente de escolas “que ofreza educación completamente ou esencialmente en galego” de xeito que se garanta o dereito dos pais a que os seus fillos teñan unha educación na nosa lingua.
Este comité denunciou tamén a falta de información fornecida pola Xunta sobre a situación da lingua e a escasa presenza do galego nos medios de comunicación.” Desde Cultura Galega.

Dieste por correspondencia

Aínda que está recoñecido como un dos autores sobranceiros das nosas letras, especialmente no campo do teatro e do conto, Rafael Dieste foi tamén un agudo pensador e desenvolveu un destacado traballo de dinamización cultural. A pasada semana, a xornada María Zambrano-Rafael Dieste: o legado de dúas figuras insubornables afondaba nas perspectivas menos coñecidas deste autor a partir da súa relación epistolar coa coñecida filósofa. (…)
Para alén do pensamento, as cartas permiten coñecer, como non, visións máis íntimas do personaxe. (…) Axeitos di que nestes textos “poden atoparse moitas anécdotas. Alguna exemplifica como el era, por exemplo que el sempre quixo ter un piano na casa e practicar, aínda que moitas veces tiveron que o vender por problemas económicos. El fala do piano nas cartas como dunha persoas, das súas características. No entanto, nas cartas da súa muller é onde atopamos as referencias ao prezo do instrumento”. En xeral, para o arquiveiro da RAG, esta cartas “Danlle unha dimensión importantísima ao autor, e o epistolario no seu conxunto é un tremendo espazo de dignidade”.” Desde Cultura Galega.

Pegada de tradución

“As versións en galego de obras doutras literaturas e, ao revés, as traducións internacionais feitas desde a nosa lingua non deixan de medrar. A tradución revélase como un fenómeno cunha importancia crecente na configuración do noso sistema literario. A coincidir coa celebración do Día Internacional da Tradución, repasamos as cifras deste fenómeno da man da Biblioteca da Tradución Galega da Universidade de Vigo. Unha porcentaxe cada vez maior de obras literarias están dispoñibles en galego. Desde o comezo do período autonómico rexístrase nada menos que o 95% das traducións que existen cara á nosa a lingua e desde a mesma. O ámbito ten cada vez máis importancia na configuración do noso sistema literario, tanto á hora de definir un canon (mediante o recoñecemento exterior dunha obra) como ao permitir o contacto dos nosos autores con outras letras. Por non falar do feito de que obriga aos nosos autores a competir, na súa propia lingua, con traballos recoñecidos de xeito internacional. A analizar este fenómeno, a Biblioteca da Tradución Galega da Universidade de Vigo (BITRAGA) leva un exhaustivo reconto que permite cuantificar o volume de obras e ollar as tendencias do fenómeno. A coincidir co Día Mundial da Tradución, presentan a monografía Traducción de una cultura emergente, un traballo que repasa os grandes números das bases de datos desta investigación nunha serie de artigos de Áurea Fernández Rodríguez, Iolanda Galanes Santos, Ana Luna Alonso e Silvia Montero Küpper.
Unha das tendencias que máis caracterizan a evolución do fenómeno das traducións nos últimos trinta anos é o crecente peso, desde os anos 90, das obras de tradución inversa, é dicir, as que desde o galego pasan a outras linguas. En total este fluxo supón un 33,61% de todas as obras traducidas desde e para a nosa lingua. “A importancia da tradución non é unha anécdota, trátase dunha realidade asentada, e estas cifras supoñen unha afirmación do noso sistema literario”, asevera Ana Luna, unha das responsables da BITRAGA. (…)” Desde Cultura Galega.

Descende a edición en galego en 2011

“O 2011 foi un mal ano para a edición en Galicia e en Galego. Así o sinalan os informes Comercio Interior del libro en España 2011, da Federación de Gremios de Editores e máis El sector del libro en España 2010-2012 do Observatorio da Lectura e do Libro. O director de Xerais, Manuel Bragado, recolle no seu blog unha análise dos datos presentados, que revelan que a edición na nosa lingua minguou un 16,3% (de 2.544 a 2.130 títulos) segundo o informe de comercio interior, mentres o do Observatorio cifra o descenso nun 5,22% con 1.922 títulos editados o pasado ano. O nivel de produción editorial, independentemente da lingua, no noso país a edición diminuiu un 28,8% no último ano, pasando de 4.754 títulos en 2010 a 3.384 en 2011.” Desde Cultura Galega.

A Rosalía que vén

“A imaxe de Rosalía de Castro está a mudar. Novas perspectivas de investigación sobre esta autora fundamental das nosas letras coinciden ca remuda na fundación que leva o seu nome. Proxectos de divulgación, a celebración dos 250 anos de Cantares Gallegos e outras iniciativas amosan unha imaxe da poeta que difire en boa medida da icona popular. No marco do X Congreso da Asociación Internacional de Estudos Galegos, celebrado en Cardiff hai dúas semanas, convocouse un Seminario Rosaliano, no que diferentes investigadores amosaron as últimas achegas arredor da poeta. Entre os relatores estaba Anxo Angueira, presidente da Fundación Rosalía desde o pasado mes de xuño. “Este encontro demostra que Rosalía está moi viva e que se están a dar avances na investigación rosalianista”. Para el, estes avances cífranse sobre todo “nas relecturas que se fan” da autora. “Ten unha grande importancia o traballo no ámbito feminista, pero eu entendo que o grande avance é a concepción global e sistémica que está a ter sobre Rosalía”. É dicir, o feito de considerar a autora atendendo tanto á súa obra en galego como a escrita en castelán, á prosa ou á poesía. Este perspectiva permite unha aproximación “ao pensamento global dunha escritora global. Non se poden ler os Cantares Gallegos sen ter en conta o que xa fixera en La Flor ou o que faría logo en Follas novas. Agora tendemos a coller unha perspectiva global que tamén nos pode axudar a avanzar na análise da súa figura, do seu pensamento e estratexias e mais ver o que representa”. (…)
Nese sentido, Angueira recoñece que as mudanzas están a se multiplicar nos últimos anos. “En xeral hai un activismo pro rosalianista, tanto no mundo social como a nivel político, artístico ou literario. E o mundo académico non é alleo a este activismo”. Encol das razóns polas que se están a dar nestes ultimos anos estas novas aproximacións, o presidente da Fundación Rosalía recoñece que existía un respecto pola figura que puido dificultar a aposta por novas interpretacións do seu traballo. “Xa desde finais do século XIX e da man do propio Murguía produciuse unha canonización de Rosalía que logo deu nunha certa sacralización, ténselle moito respecto”. Malia a isto, apunta que “o rosalianismo estivo sempre vivo”, e cita as achegas que se fixeron desde o grupo de Ramón Piñeiro, Lois Pimentel, as análises sociolóxicas de Francisco Rodríguez ou as lecturas desde óptica feminista que se suceden desde os anos 90. A esta “Autores tan extraordinarios como ela non se esgotan nin se esgotarán xamais”. (…)” Desde Cultura Galega.

Antonio Gamoneda publica Estética e temporalización do Camiño Xacobeo

Editorial Trifolium publica o ensaio Estética e temporalización do Camiño Xacobeo, unha obra do poeta Antonio Gamoneda, quen en 2011 foi nomeado Escritor Galego Universal pola AELG, traducida ao galego por María Fe González Fernández. Trátase dunha obra inédita que ve a luz en galego, antes que en calquera outra lingua, por expreso desexo do autor, que elixiu a colección Musa pedestris, de Trifolium, para a súa publicación. O ensaio, relativo á obra de creación de e verbo do Camiño de Santiago, toca aspectos formais e iconográficos ligados, uns e outros, á arquitectura, á escultura, á pintura e á escrita en función estética.” Vía Trifolium. Recollido tamén, posteriormente, en Cultura Galega.

Quiosco: Revista Galega de Teatro, 71

“No marco da programación da Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia presentouse o número 71 da Revista Galega de Teatro. Esta publicacion editada pola asociación cultural Entre Bambalinas mantense fiel ás súas seccións habituais. Así, no último volume, Inma López Silva entrevista a Manuel Guede, director do Centro Dramático Galego, para falar do teatro institucional; inclúese o texto O principio de Arquímedes, de Josep Maria Miró Coromina (Premi Born del Cercle Artístic de Menorca) na sección para difundir a dramaturxia en galego; así como críticas dos espectáculos Kamouraska, de Inversa Teatro e Malena llena eres de gracia, de Compañía das Marías, xunto coas crónicas das Mostras de Teatro Universitario de Vigo e Ourense, o ALT 2012 e a Feira Europea de Teatro para Nenos e Nenas de Xixón.” Vía Cultura Galega.

A Arousa enche a literatura

“A última novela foi Tonas de laranxa, de María e Manuel Lourenzo, ambientado nunha aldeíña da costa da desembocadura do río Ulla e a ría de Arousa, rodeada de laranxeiras. E non está publicada porque foi galardoada co Premio Xerais de novela hai menos dun mes. Pero non só iso: nos últimos anos, numerosas novelas de éxito escollen a ría de Arousa, a súa cultura e a sáu paisaxe humana como un fértil territorio literario. Explóraa connosco no noso mapa interactivo e participa con outras paisaxes literarias. (…)” Vía Cultura Galega.

As letras, paso a paso

“A pasada fin de semana Dublín acollía, un ano máis, o tradicional roteiro no que unha multitude percorre os escenarios da cidade onde transcorre a coñecida novela Ulises, de James Joyce. Aínda que no noso país o equivalente máis próximo é o roteiro literario de A Esmorga, que percorre Ourense tralos pasos da obra de Blanco-Amor, nos últimos temos están a se multiplicar as opcións para coñecer, paso a paso, os lugares onde transcorren obras literarias. (…)” Vía Cultura Galega.