Entrevista 
a Xosé Neira Vilas en El Progreso:
“(…) A Balbino escribiuno Xosé Neira Vilas en 1960 nun cafetín de Bos Aires, coma os dos tangos, e debuxouno seis anos despois para a edición galega Isaac Díaz Pardo. E como xurdiu esta achega? Como naceu a colaboración?
«Foi sen eu pedirllo. Ou ao mellor si que o fixen; tanto ten». A primeira edición levou unha cuberta de Luis Seoane e, para a tiraxe galega, que viu a luz sete anos despois, Díaz Pardo trazou as cirolas rachadas de Balbino, os ollos enormes e abertos do rapaz de aldea que guía a parella de bois xunguidos cos pés núos polas congostras, como na ilustración que se reproduce nesta páxina.
Díaz Pardo creou a portada de Memorias dun neno labrego e fixo outro par de láminas para o volume que, como case todos os de Neira Vilas, foi publicado por Ediciós -escrito así, á luguesa- do Castro, a editora impulsada ao abeiro das cerámicas do Castro.
Acertou Díaz Pardo nos riscos que lle deu ao Balbino? «Balbino é inventado, se fose unha persoa real!», dá como resposta o pai literario da criatura.
Para 1967 -ano no que asina a obra-, había tempo que Isaac Díaz Pardo deixara a pintura para «ser un home do Renacemento».
«Hai que pensar que é unha figura fundamental para entender a cultura galega. Con quince anos facía carteis en favor do estatuto, foi autor de dúas obras de teatro, escribiu cantares de cego, ensaios coma o Galicia hoy», reivindica Neira Vilas.
Marcouno cando tiña 16 anos o asasinato do pai, Camilo Díaz Baliño, paseado e soterrado nunha beiravía de Palas de Rei. «Tivo que traballar na construción, de pintor de brocha gorda para manter a nai, que perdeu a razón». (…)”.
Arquivos da etiqueta: El Progreso
A fascinación pola contundencia e a voz de Isidro Novo dá pé a un estudo
Artigo
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“José Luis Calvo confesa que unha das primeiras cousas que o impresionou de Lugo non foi unha paisaxe, como adoita, senón un son. O escritor e investigador ovetense arribou á cidade en 1989, pero tomou conciencia físíca cinco anos máis tarde, na Noite dos Tolos, a celebración que organiza o club Clavicémbalo. Naquel evento, sentiu un recitado telúrico de Isidro Novo; «impactáronme a contundencia da súa voz e a forza das súas imaxes». Aínda lembra o título do poema que estaba lendo o poeta, Crise. A partir de aí entrou en contacto, unha canda outra, coa persoa e coa obra. A fascinación foi medrando e encauzouse nunha reflexión que quedou plasmada en Xograr da gravidade, que Calvo presentou onte xunto co autor estudado e Carlos Gegúndez en Lugo. O experto asegurou que o título está tirado dun poema que dedicou a Novo en Definitivo territorio -«un libro dedicado a Lugo»- e que fai referencia ao escritor «como xograr moderno e que ten gravidade por esa contundencia da súa voz e esas imaxes pouco comúns». (…) José Luis Calvo definiu a lírica de Isidro Novo como «un reflexo da desgraza humana», pero, a diferenza da visión opaca do parente, «sempre amosa un atisbo de esperanza». Reiterou que «trata temas moi duros, fai crítica social, pero o lirismo sempre está presente». A seguir citou ao poeta analizado para exaltar que «a poesía é a grande emoción», unha idea que lle valeu para anotar que «ten que existir esa beleza que sae do home, que aínda que escriba unha poesía dura, como no caso de Isidro, ten unha noción de canto musical, como acontecía con Neruda ou con Celso Emilio». Isidro Novo recoñeceuse «abafado» pola xeira de José Luis Calvo e «abrumado» porque ten conseguido ofrecer en Xograr de gravidade unha concepción da súa obra «moi parecida» á que ten el, sobre todo, na súa consideración da poesía «coma a magna arte». «Como poeta non son prolífico porque me dedico con devoción a cada libro», afirmou o escritor.”
Eva Moreda: ”Cinguir a emigración á economía en Galicia é evitar facer autocrítica”
Entrevista 
a Eva Moreda en El Progreso:
“Con moitas novelas ás costas a pesares de ter só 30 anos, Eva Moreda case, case asinte cando se lle di que A Veiga é como un tempo distinto (Xerais Narrativa) é a mellor que fixo, e de feito di que «tiña moi claro desde o principio o que quería». Aparentemente sinxela, curta, conta a historia de xente da vila asturiana de Vegadeo, A Veiga, en linguaxe coloquial, emigrada a Londres nos 60, cada un afrontando o seu pasado, presente e futuro dun xeito moi diferente.
– El Progreso: Un dos protagonistas do libro é o propio Londres. Están os barrios dos que escribe coma na época do libro?
– Eva Moreda: Son reais, desde logo, e seguen tengo unhas características parecidas. Pero por exemplo Croydon, daquela, si que era algo así coma unha cidade dormitorio para emigrantes, e moitos deles españois e, polo tanto, galegos. Hoxe, se cadra, eso xa non é tanto así. O que si está tamén moi cambiado é Portobello. Segue habendo o bar Galicia, un colexio español que é un centro do Ministerio de Educación. Daquela, o 90 por cento dos que tiñan alí eran fillos de galegos. Hoxe Portobello é unha zona que está de moda, os prezos encarecéronse e hai un feixe de tendas de roupa, complementos… de marcas de primeira. (…)
– El Progreso: Está escribindo outro libro ou de momento está a descansar?
– Eva Moreda: Estou escribindo un infantil, pero levo tempo con el porque é unha novidade para min. Falei con outros escritores que din que este tipo de literatura é máis sinxela, pero para min non o está sendo. Á marxe de ter que, obviamente, simplificar a linguaxe, tés que simplificar a trama, evitar flashbacks, e non quero facer algo como de Disney, así que hai atopar fórmulas para tratar temas como… a morte, por exemplo, sen que sexa un trauma.”
Fernando Arribas afirma que ”hai unha historia tras cada cruceiro”
Artigo 
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“O técnico de Difusión do Museo Provincial de Lugo Fernando Arribas aseguraba onte que «cada cruceiro ten unha historia». Experto nestas construcións relixiosas, que son obxecto da tese doutoral que prepara, disertou sobre o cruceiro de Fioucos na revista oral O Pazo das Musas, que dirixe Antonio Reigosa, e se desenvolveu onte no pazo de San Marcos de Lugo.
Arribas subliñou a singularidade desta cruz situada entre San Bartolomé de Cadavedo (A Pastoriza) e San Pedro de Argomoso (Mondoñedo) dado «que non hai unha igual en toda a provincia». O detalle que a fai distinta, son as dúas figuras de santos que aparecen no fuste, que se corresponden cos nomes relixiosos de ambas as parroquias.
O cruceiro dos Fioucos «é tamén coñecido como o cruceiro da Amizade», apuntou o investigador. Sinalou que foron dous amigos quen financiaron a peza. Como cada un deles era veciño dunha parroquia, encargaron que os seus santos mirasen cara a elas. Os canteiros que atenderon á petición eran os Carboeira «unha saga de cinco xeracións de Román, en Vilalba, que deixou o seu símbolo na pedra», apuntou Arribas.
Engadiu que o cruceiro continúa aínda hoxe sendo lugar de culto e, no seu tempo, serviu aos dous amigos promotores «para comunicárense a través de obxectos que se deixaban ao pé e que lles permitían citarse para facer unha tarefa do campo, por exemplo».
Sega
Unha desas tarefas está relacionada coa herba seca. O grupo de Sober O Trícole interpretou a canción popular Hei de ir ás segas a Lugo, como parte das súas actuacións na revista.
Musicalidade tamén teñen os poemas do galardoado Luís Valle, que leu onte varios fragmentos de Fedor, A caída e Caderno do mendigo.
Completaron o programa as pezas dos artistas da escola Ramón Falcón de Lugo agrupados na asociación Munníacos. Como complemento a este apartado de imaxe proxectáronse imaxes do traballo de Xosé Reigosa, Entre Marbella e Torremolinos, que amosa na propia sala.”
Álvaro Cunqueiro: “O autor que esqueceu inxectarse ouro”
Reportaxe 
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“Álvaro Cunqueiro cumpriría hoxe 100 anos de seguir vivo, pois naceu o 22 de decembro de 1911. Ou tal vez estea cumpríndoos ao seu xeito, gozando das existencias e publicando as obras que el fachendeaba de ter vivido e publicado sen que haxa indicios.
Álvaro Cunqueiro aprendeu logo os límites da vida. O seu pai explicoulle que non debía apartarse das rúas máis céntricas e seguras do Mondoñedo no que naceu o 22 de decembro de 1911 porque os milleirais que ascendían sobre as mesmas lindes da cidade estaban inzados de comunistas sen afeitar e con chaquetas vellas que atoparían un bo agasallo de Nadal ateo facerse co fillo do boticario.
Dese xeito comprendeu que Mondoñedo era o mundo, ao xeito de Celso Emilio, e superou o cativo mapa local a base de transmutar cada obxecto das poucas rúas nas que corría ceibo e alleo ao medo en obxectos que representaban o máis acendrado de Occidente e o máis fascinante de Oriente. O desenvolvemento desta fantasía empezou polo que lle quedaba enfronte dos ollos: un almanaque ilustrado cunha Natividade de Fiemalle. «Botei horas mortas contemplando aquela pintura», confesa o escritor, que descubriu naquela representación «o meu país natal, a colina da Camba e a montaña de San Pedro de la Torre, a paisaxe cara a Viloalle e Masma… O mestre Fiemalle, dicíame eu, viu este Nacemento en Mondoñedo».
Unha mostra da fantasía como complemento da realidade é, por exemplo, a anécdota que contaba sobre o bedel do casino de Mondoñedo, sobre o que aseguraba que tiña unha melomanía de tales dimensións que sintonizaba a BBC para escoitar os concertos de Yehudi Menuhin dirixindo á London Simphony Orchestra. «Nun momento dado, o conserxe, enfurecido, soltou unha puñada sobre unha mesa ao tempo que berraba: Do sostido, animal!. (…)”.
Xulio Valcárcel percibe O Courel como “unha Galicia que desaparece”
Reportaxe 
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“O Courel representa unha «Galicia que desaparece, un escano que queda baleiro porque non hai continuidade para ese mundo rico», explica Xulio Valcárcel en referencia a O escano baleiro (Biblos). O escritor lucense considera que ese ámbito da nosa provincia e Uxío Novoneyra «non se poden entender o un sen o outro», polo que o poeta finado aparece unha e outra vez entreverado na crónica.
O escano baleiro recolle historia, sociedade, botánica, costumes e personaxes conformando unha obra que se mira «dende varias facetas e dimensións que vehiculiza Novoneyra». Segundo o seu autor, o volume recolle «o compromiso elexíaco, facendo unha achega ao mundo do Courel a través dunha paisaxe física, unha determinación biolóxica e unha riqueza presente nos camiños, na casa de Novoneyra ou nos costumes como a malla, a pisa ou os xogos».
«Uxío e o Courel son inseparables, foi Uxío quen nos falou da importancia da montaña e a pequenez do home», comentou o autor. Xulio Valcárcel apunta que traza esa relación a través dunha «documentación exhaustiva e dun anecdotario completo no que reflicto, por exemplo, o contido do exame que lle fixeron en Lugo ou cartas inéditas que ían dirixidas a Manuel María, aínda que non se sabe se chegou a mandalas»..
O autor de O escano baleiro reconoce que quedou «fascinado cando descubriu O Courel», algo que lle chegou porque o pai estaba destinado en Quiroga, polo que el botaba os veráns alí e o proxenitor adoitaba «visitar a zona para ver os amigos». (…)”.
Armando Requeixo sinala que a faciana de Díaz Jácome como xornalista truncou a de poeta
Artigo
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“O profesor e estudoso da literatura galega Armando Requeixo, mindoniense coma o homenaxeado co galardón, deu a coñecer entre o público o seu libro Xosé Díaz Jácome. Poeta e xornalista, que lle valeu o premio literario Ánxel Fole promovido pola fundación Novacaixagalicia e El Progreso dende hai 24 anos. A primeira entidade estivo representada polo seu presidente, Mauro Varela, e a empresa de comunicación lucense polo seu director xeral, José de Cora, quen salientou que falaba en nome da presidenta do Grupo El Progreso, Blanca García Montenegro.
Xa dende o título, Requeixo antepón o título de poeta para Díaz Jácome, pois percibe esa xeira súa como a máis descoñecida. «Se houbese unha obra completa se lle percibiría máis como poeta», valorou o gañador, quen anima a reunir nun volume os tres libros que publicou en vida, sumándolle as creacións espalladas en numerosas publicacións e algunhas inéditas. O ensaísta indulta ao lírico no sentido que «traballou como xornalista dende 1939 a 1983, nunha tarefa que o absorbeu; viuse envolto nunha vertixe de falta de tempo para reunir obra poética para dar máis volumes para o prelo». A ese atranco sumou o da «humildade».
A maiores da súa vertente lírica, Armando Requeixo suliñou a preocupación de Díaz Jácome por embelecer os xornais coa prosa e a poesía de escritores coma Álvaro Cunqueiro, Celso Emilio Ferreiro ou os Álvarez Blázquez, cuxa presenza nas follas grandes alentou durante toda a vida. (…)”.
Lugo: presentación de Xosé Díaz Jácome, poeta e xornalista, de Armando Requeixo
O 
luns 12 
de decembro, ás 20:00 horas, no Auditorio da Fundación Novacaixagalicia de Lugo (Praza de Santa María, s/n.), preséntase o libro Xosé Díaz Jácome, poeta e xornalista, de Armando Requeixo, publicado pola Fundación Novacaixagalicia e El Progreso, co que o autor gañou o Premio Ánxel Fole do 2010. No acto, acompañando ao autor, participan responsables das entidades convocantes (Fundación Novacaixagalicia e Grupo El Progreso) e representantes do xurado.
Chus Nogueira di que Álvaro Cunqueiro se recoñecía nos contadores de historias e soñadores
Artigo 
de Santiago Jaureguizar en El Progreso:
“A profesora de Humanidades María Xesús Nogueira explicou onte que Álvaro Cunqueiro identifícase fundamentalmente con dous modelos de personaxes seus: o contador de historias e máis o soñador. Nogueira foi convidada polo club Valle Inclán para falar sobre o escritor mindoniense co gallo de cumprirse o centenario do seu nacemento. A experta atendeu a dúas facetas do autor na súa exposición, que son a de contador de historias e a de creador de personaxes.
Segundo comentou, o creador mindoniense estivo sempre pivotando entre o popular e o culto, entre Galicia e o mundo, mesmo o mundo da fantasía. A respecto do seu catálogo de personaxes indicou que “unha boa parte están inspirandos en xente de Mondoñedo e outra, nas lecturas máis queridas para el da tradición literaria”. En referencia aos tipos clásicos, apuntou que “vai levándoos de libro a libro, como é o caso de Merlín ou Simbad, porque vai creando modelos”. Nesas categorías, citou tanto o contador de historias e o soñador, que identifican ao escritor na súa obra, como outros que poden ser o paxe, o viaxeiro ou os personaxes do teatro. Como contador de historias, “fai un simulacro de literatura popular, de personaxe que está contando, polo que, para moitos, entronca coa tradición oral; eu creo que entronca cun modo de contar que el reivindica como un trazo da nosa identidade”. O que si fai é “anosar personaxes para achegalos a Galicia, aínda que outras veces se mete nas coordenadas da fantasía, como con Simbad”.”
El Progreso convoca a 19 edición do premio Puro Cora
“El Progreso ven de convocar o XIX Premio Xornalístico Puro Cora, que premiará con 10.000 euros o mellor artigo en galego ou en castelán de entre os que concorran. Os textos terán que ser publicados por primeira vez entre o 2 de febreiro e o 15 de decembro de 2011 en medios de comunicación escritos e deberán estar asinados polo seu autor.
O tema do é libre, aínda que o xurado valorará especialmente aqueles que atendan á solidariedade, a comprensión entre vos homes e a defensa dos valores democráticos.
Os traballos dos aspirantes deberán ser remitidos por cuadriplicado e cun sobre cos seus datos persoais ao diario El Progreso, situado na Rúa Puro Cora, 3, 27002 de Lugo. O prazo para a recepción de orixinais remata o 30 de decembro de 2011.
Cada membro do xurado poderá propor cantos traballos considere merecedores do premio, un galardón único e indivisible que estará dotado con 10.000 euros. O xurado, presidido de forma vitalicia por quen ostente a presidencia do Progreso, dará a coñecer o fallo o 2 de febreiro de 2012, ao chegar o aniversario do nacemento do fundador do diario, Purificación de Cora y Más Villafuerte.”
