Fina Casalderrey: “Ás veces unha idea chama á porta e xorde a maxia”

Entrevista de Selina Otero a Fina Casalderrey en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Por que agora un libro sobre Mozart, de neno? Era unha idea que xa tiña de hai tempo ou xorde agora por algo concreto?
– Fina Casalderrey (FC): Ás veces unha idea chama á porta literalmente… Hai dous anos, un pouco antes de comezar este pesadelo da COVID, Luís Soto, virtuoso frautista da Real Filharmónica de Galicia, veu á miña casa cun CD na man, Mozart á galega, e unha proposta nos beizos: “Queres escribir unha historia para esta música?”. Fusionara catro cuartetos para frauta e cordas de Mozart con música popular galega: O Alalá das Mariñas, o Pousa pousa, A saia da Carolina… Hei dicir que a miña primeira reacción foi de desconcerto, vaia ousada excentricidade tratar unir música clásica coas cantigas de sobremesa das festas na casa. Pero ao tempo que falaba con entusiasmo contaxioso, púxome o CD e… Oh, marabilla! xurdiu a maxia, recoñecín entre a música clásica o Alalá das Mariñas!, poño por caso, pero non percibín ningún cambio brusco. Era a mesma peza! Seduciume e dixen “SI”. Así comezou todo.
– FV: Supoño que a figura dun xenio músico dende a infancia é moi atractiva para a rapazada… (e non só para a rapazada, tamén para os maiores).
– FC: Imaxinemos un neno que con catro aniños xa toca o clavicordio, con seis comeza a facer pequenas composicións, toca o violín e dá concertos polas máis selectas cortes europeas, viaxando continuamente, pasando meses, e incluso anos, fóra da casa, que é aclamado coma un cantante pop ou de rock, que, cando volve á casa, os domingos dá concertos improvisando a música e a xente paga por entrar, que toca co teclado tapado, cos ollos vendados…, que nunca foi á escola con outros rapaces… Un neno que, por non lle permitiren ser tal, se comporta coma un neno toda a vida. Que, con once anos, foi encerrado nun cuarto para compoñer un oratorio espiritual; o Arcebispo Real, Segismund quería comprobar se era realmente el quen compoñía. Un neno con teima por todo o escatolóxico, hiperactivo, que padecía o síndrome de Tourette… Un neno prodixio, un xenio da música con oído absoluto. Claro que interesa!
– FV: En que se baseou, como se documentou sobre a vida do xenio?
– FC: Non é un personaxe descoñecido, calquera neófito no tema sabe algo da súa personalidade inqueda, sóalle A frauta máxica, As vodas de Fígaro, ou o Requiem de encarga, que el, xa enfermo, compuxo para o seu propio funeral; pero dos 35 intensísimos anos que viviu este xenio da música -quizais o máis grande de tódolos tempos-, xa non sabemos tanto. Con todo, existen variadas biografías e ampla documentación que mesmo podemos atopar na rede, tanto sobre Mozart coma sobre Leopold, o seu pai, ou Marianne, a súa tamén prodixiosa irmá (aínda que por ser muller fose apartada da música antes de cumprir os dezaoito). Porén, se quería meterme na súa pel tiña que viaxar a Salzburgo, camiñar pola beira do Salzach, visitar o Castelo, entrar na casa de Mozart, colarme nalgún dos seus concertos, aprender a montar a cabalo, acompañalo nas súas longas viaxes: Viena, París, Londres, Italia…… A maxia das lecturas permítennos todo iso sen nos mover da casa e, sobre todo, nesa derradeira viaxe que o mundo descoñecía… (…)”

Antonio Manuel Fraga: “As historias arrepiantes lévannos a territorios inexplorados pola razón”

Entrevista de Selina Otero a Antonio Manuel Fraga en Faro de Vigo:
“De neno adoraba as historias da Santa Compaña. Aqueles contos que escoitaba na casa aterrorizábanme e atraíanme á vez”, conta o autor. Con Papá Caníbal (Xerais) Antonio Manuel Fraga (Nogueirosa, Pontedeume-1976) crea unha historia “disparatada, enxeñosa, macabra e tremendamente divertida” incluso na estrutura: hai varios finais posibles, é o lector quen escolle. E parte dun detalle ben significativo: unha nena que está farta de que un abusón se meta con ela…
– Faro de Vigo (FV): Como definiría este libro?
– Antonio Manuel Fraga (AMF): Trátase dunha comedia moi fedella e un chisco macabra cuxo punto de partida é unha situación de bullying. Evidentemente non é casual que ese sexa o comezo, porque é un problema moi frecuente nas escolas e, ollándoo con certa sensibilidade, quixen que fose o detonante da acción de Papá Caníbal.
– FV: A protagonista é quen de darlle a volta inventando un pai caníbal?
– AMF: Se o inventa ou non é algo que non descubriremos até o final (e até aquí podo ler). Respecto ao de darlle a volta, Fedora consegue nun inicio frear os ataques do Vinagre, o abusón que lle amarga a vida. Mais o asunto complícase cando entra en escena un policía apartado do servizo a quen todo o mundo coñece na vila como o Efebeí. Devagar, a lea do papá caníbal medra coma unha bola de neve que estoura na mesma noite do Samaín.
– FV: Que agocha esta estratexia? É posible que un golpe de efecto así poida axudar a saír de situacións de abuso?
– AMF: Fedora bota man do enxeño para tentar saír desa situación. Cando lle di ao Vinagre que seu pai é un caníbal faino sen pensar nas posibles consecuencias, procurando o que ti dis: un golpe de efecto que free o abuso que está a sufrir. Parte un pouco da desesperación da nena, que é nova na vila, na escola e, aínda por riba, ten que aturar o abusón da súa clase. Malia a diferenza física, Fedora non se achanta.
– FV: Cre que é un tema que hai que tocar polo alcance que ten hoxe en día?
– AMF: Por suposto. Calquera tema é susceptible de ser tratado na literatura infantil, sempre que se faga coa óptica adecuada. O abuso (tristemente) aconteceu, acontece e acontecerá nas escolas. Tratar este tema nas ficcións non vai facer que desapareza como por arte de maxia, mais se axuda a reflexionar sobre este tipo de situacións estou convencido de que axudará dalgún xeito a que exista unha maior conciencia. (…)”

Francisco Castro: “A mensaxe de Vox conseguiu penetrar entre a rapazada”

Entrevista de Mar Mato a Francisco Castro en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Que busca transmitir con este novo libro?
– Francisco Castro (FC): O cemiterio de barcos é un libro no que transito por lugares que xa percorrera moitas outras veces como o amor malo, o maltrato, e a preocupación pola memoria histórica. Como xa os tratara en novela para adultos, quería agora dirixilo ao público xuvenil inda que os adultos tamén poden gozar da súa lectura. Preocúpame moito que haxa resultados como os que tivemos hai 15 días na estatística do Instituto de la Mujer con gran número de rapaces dicindo que o feminismo é unha ideoloxía que só busca fastidiar os homes ou que manteñen, mesmo mulleres, que a violencia de xénero non existe. Tamén me parece preocupante que a rapazada ignore o que aconteceu hai 80 anos e a represión trala Guerra Civil.
– FV: O inicio é moi contundente, cunha páxina do diario dunha rapaza dicindo “É certo que ás veces, cando se enfada comigo, rompe cousas. Pero o seu pouso é bo”.
– FC: Tiña moi claro que, dende o principio, había que conectar o lector ou lectora coa problemática que vive a protagonista. A través das páxinas de Piscis, o diario de Lucía, imos pasando por todas as fases polas que pasa unha muller maltratada. Ao principio, a xustificación do maltrato. Despois, pasa a culparse: di que o merece. Tamén hai outro personaxe (David) que representa unha nova masculinidade. Na novela vense os dous tipos de masculinidade: a baseada na testosterona e a outra de homes sensibles que se apuntan ao trato igualitario. Os homes emocionámonos, os homes choramos. Lucía ao coñecer a David ve que hai outra maneira de ser home. (…)
– FV: En que medida a literatura pode axudar a familias e centros educativos a sanar esa visión errada do amor? Hai un incremento considerable de violencia de xénero entre os novos.
– FC: Por unha banda, hai un fracaso educativo social pero outro lado, os resultados da enquisa demostran como a mensaxe de Vox conseguiu penetrar entre a rapazada. Hai 54 deputados dun partido que nega a violencia de xénero, que fala de feminazis, de chiringuito feminista, que ten nun dos seus piares o odio á igualdade, o que é terrible. Odiar a igualdade é de mala xente. Se lemos os resultados da enquisa son coherentes co que Vox comezou a implantar no conxunto da sociedade. Estamos dicindo que eses rapaces a pesar de mil accións educativas (charlas, libros…) están seguros de que controlar o móbil á rapaza como pasa na novela non é malo. E hai rapazas que están empezando a caer nesa dialéctica.
– FV: A literatura entón é clave.
– FC: Claro, eu escribo a novela por iso. Encantariame escribir libros de mero entretemento pero non me saen. Creo que a literatura é un xeito de intervir na realidad. Por iso, os dictadores o primeiro que fan é queimar aqueles libros que manteñen valores distintos aos que queren instaurar.Si que creo que unha xuventude lectora é unha xuventude mellor formada, máis protexidas ante a irracionalidade de determinados grupos políticos e sociais.”

María Luz Chorén: “Os temas que trato adáptanse mellor á poesía que á prosa”

Entrevista a María Luz Chorén en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): É certo que sempre mostrou entusiamo pola literatura?
– María Luz Chorén (MLC): Si. Teño que recoñecer que me encanta toda a arte. A miña faceta como mestra tamén fomenta outra das miñas paixóns como é a creación de contos infantís. A verdade é que me facía moita ilusión poder publicar e por iso tamén lle estou moi agradecida a Fervenza.
– FV: Foi complicado conseguir a primeira publicación?
– MLC: Xa hai moito tempo que escribo, o que pasa é que agora foi cando me decidín a publicar e por iso digo que lle debo moito a Xosé Luna e a Edicións Fervenza porque grazas a todos eles puiden conseguir facer realidade o meu soño. Aínda non tiña pensado publicar, o que pasa é que me gustaba que a xente vise o que eu escribira e non quedarme eu con iso para min. A arte hai que ensinala.
– FV: Sempre tivo claro que a súa primeira publicación tiña que estar escrita de xeito poético?
– MLC: A miña poesía está moi baseada na natureza e con contidos sempres relacionados con ela. Iso fai que sexa máis fácil facelo con poemas que coa prosa. Os temas que trato adáptanse moito mellor á poesía. Tamén son textos máis cortiños e más fáciles de escribir.
– FV: Tivo que descartar moitos poemas neste primeiro traballo?
– MLC: É un libro de poemas de temática variada, nos que se reflicten aspectos dispares da vida, do contexto social, da natureza por suposto e tamén da interacción entre as persoas e o medio que as rodea. Non é porque os faga eu pero os poemas que fago gústanme todos. Escollín uns poucos como puiden ter escollido outros porque teño un montón deles feitos. O que si fixen foi facer unha escolma variada para poder chegar a máis xente. (…)”