Ana Romaní: “Escribo contra min”

Entrevista a Ana Romaní en Galicia Hoxe:
“A pesar da dureza coa que está concibido -e desenvolvido- Estremas, o final do libro deixa unha fiestra aberta, un lugar de encontro coa utopía e a esperanza. Ana Romaní fala de “reconciliación”: reconciliación co movemento e coa acción. Suspender o tempo e, sobre todo, “suspender o río que nos leva e que non nos dá para pensar”: Paralizar as augas, “e os seus confinamentos”. ¿E se o lograse? É dicir: ¡e se lográsemos paralizar as “tramas do sistema”?
Fronte a esta pregunta, a resposta da poeta é “¿por que non vai ser posible?” e a resposta, recoñece, “pode ser a consecuencia desta idade á que chegamos: pode ser unha nova estación”.
No da idade, Ana Romaní é clara: “o momento é moi duro e a nós cóllenos exhaustos: espero unha renovación na que nós nos seremos xa os protagonistas, pero todos temos un pouco de responsabilidade de non deixar sós aos que veñan detrás”.
A sensación política, subliña, “é de desvalimento, de estar á intemperie, pero de aí necesariamente teñen que saír novas formas de organización: non cuestionamos as causas para acabar reproducindo unha causa igual”.

Francisco Castro: “As monarquías non teñen sentido ningún nunha democracia”

Entrevista a Francisco Castro en Galicia Hoxe:
“- Galicia Hoxe (GH): Francisco, se collemos como referecia os últimos dez anos das nosas vidas, e con respecto á evolución e situación da lingua galega, dende todos os ámbitos susceptíbeis de ter en conta á hora de facer resumo e balance, cal sería para ti a reflexión verbo do pasado, así como o futuro que nos agarda aos galego falantes nunhas circunstancias –ao meu ver e sentir– cada vez máis adversas?
– Francisco Castro (FC): Teño unha amiga que o outro día se definía como ilusionada pero sen facerse ilusións. Pois eu igual. Quero dicir, que eu son de natural optimista. E tamén optimista á forza, porque coido que o pesimismo leva ao suicidio, e é algo que non nos podemos permitir como país. Non teño outro remedio, como escritor, como editor, como pai, como persoa, que ser optimista e seguir apostando por esta lingua, incluso e a pesar de que moitos galegos e galegas non apostan por ela. A situación véxoa complexa, pero só se temos fe no futuro imos poder gañar esta batalla na que, a priori, temos todas as de perder. E eu non faría a reflexión verbo dos últimos dez anos, senón que levaría o asunto máis atrás. Teño a sensación de que nos anos oitenta do século pasado, cando eu era un adolescente, a sociedade era moito máis sensible fronte do galego que hoxe. Cústame entender que saian novas que falan dunha posible extinción da lingua e non pase absolutamente nada. Estou certo de que se perigase a costa galega, ou o marisco, ou a moda galega, sairían todos en masa a protestar. Pero este país é sabedor de que pode perder o máis propio, a lingua, e non se rebela diante dese futuro tan escuro. (…)
– GH: A literatura galega, en xeral, goza dunha estupenda saúde?
– FC: Moito mellor que a lingua, dende logo. Eu sempre digo o mesmo: que a literatura galega non é mellor ca outras do noso contorno, pero que tampouco peor. Iso é bo e é un síntoma de normalidade. Coido que neste intre publicamos libros excelentes, normaliños e malos. Como debe ser. A nosa é unha literatura completa, sen complexos, moderna, á altura, cando menos, do resto dos sistemas literarios do noso entorno. Outra cousa, dende logo, é o seu recoñecemento social. Eu aínda teño que aturar que de cando en vez me pregunten por que escribo en galego. Eu sempre digo que caín do berce cando era neno e que por iso quedei así e fago estas cousas tan raras… en fin… A saúde da nosa literatura si, é excelente.”

Isidro Novo: “Gústanme os outsiders”

Entrevista a Isidro Novo en Galicia Hoxe:
“(…) Unha das iniciativas nas que está a traballar na actualidade Isidro Novo é Palabras con memoria, un proxecto da Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG) que ten como obxectivo recuperar palabras galegas que caeron en desuso e que se poden consultar na súa páxina web. “Xa levamos case 900 entradas deste glosario de palabras e expresións que non aparecen en ningún dicionario galego. E, ademais, teñen a particularidade que son case todas inéditas porque malia que son empregadas pola xente, non están recollidas en ningunha parte”, explica o escritor. Unha das partes importantes deste traballo de recolleita é a revitalización do agro galego, de aí que dediquen esforzos a recuperar o nome de produtos que se cultivaban tradicionalmente nas hortas do país. De aí que engadan, sinaladas en verde, unha serie de palabras que designan castes de froitas e verduras. “As novas xeracións coñecen o que son variedades en inglés ou francés como red winter ou golden que venden no supermercado pero non saben os nomes das froitas galegas que, malia non ter moi bo aspecto, si que tiña mellor sabor”. Unha das ideas do proxecto é chegar a editar unha obra en papel. “Iso decidirao a asociación pero unha vez que cheguemos ás mil palabras poderíase levar a papel, sería unha difusión fantástica porque agora que queren que desaparezamos, darémoslle á xente a posibilidade de coñecer moitas máis palabras das que xa sabía en galego”, apunta o autor lugués. Palabras con memoria é así unha estratexia contra o esquecemento do noso vocabulario. “Estámonos fundindo como país cunha placidez sórdida. A xente non reacciona e parece que está aparvada”, asegura o escritor.”

Dolores Vilavedra: “A nosa literatura está viva”

Entrevista a Dolores Vilavedra en Galicia Hoxe:
“- Galicia Hoxe (GH): A busca do gran texto ou do grande autor é, segundo asegura, síntoma da febleza do sistema literario galego naquelas décadas. ¿Que provocou este tipo de debates?
– Dolores Vilavedra (DV): Creo que eran debates pendentes. A literatura e a narrativa galega viviron moito tempo cun exceso de proteccionismo, é dicir, que non se podía falar de determinados libros ou autores. Así non había maneira de medrar. Chegou o momento en que se impuña abordar todos eses temas e discutilos como unha sociedade madura e libre. Era unha necesaria crise de crecemento, era algo que non se podía adiar máis. En certa maneira preocúpame que poida suceder o contrario, é dicir, que en momentos como o actual onde a cultura galega se ve ameazada por unha serie de factores externos evidentes, caiamos na mesma tentación de non discutir, non debater, pechar filas e adoptar unha actitude defensiva. Botar o lixo baixo a alfombra en lugar de debater as cuestións. Era a crise de medrío imprescindible para poder seguir adiante. (…)
– GH: O libro galego pasou de ser considerado un obxecto de culto a un reclamo publicitario. Por que?
– DV: Niso afectou sobre todo os premios. De súpeto, hai unha serie de institucións que descobren o valor simbólico dos premios e a cultura galega e apostan por eles. Hai momentos nos que incluso se produce unha certa inflacción de premios convocados. A contrapartida é o momento actual no que a cultura galega está relativamente desvalorizada e empezamos a encontrarnos orfos dese apoio dos poderes públicos que o daban a cambio desa lexitimidade simbólica que a literatura e a cultura lle outorgaban. Era unha especie de pacto: eu douche diñeiro, convoco un premio ou publico un libro e ti, a cambio, dótasme dunha certa lexitimidade galeguista e cultural. Ese pacto está en suspenso.”