Reportaxe de Lara Rozados na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“Outro setembro volvémonos xuntar en Salvaterra do Miño para partillar poesía, música, encontro, e si, tamén bebida. O XXVIII Festival de Poesía do Condado, co lema “Escrever nas margens”, xuntou unha chea de xente unha vez máis a pasada fin de semana, o venres 5 e sábado 6 de setembro, acampando arredor da Muralla, montando postos de artesanía, de pequenos negocios, asociacións ou colectivos, recitando, tocando, cantando, bailando, ou ben paseando e gozando da festa sen máis. Unha festa destas que nacen da xente e para a xente.
A Sociedade Cultural e Desportiva do Condado continúa, case tres décadas e varias xeracións despois (ás que roldamos a trintena empeza a desacougarnos a cantidade de cativada e pre-cativada, ou barrigas, para ser máis clara, que se atopa no festival), loitando por esta festa, con escasos apoios institucionais, pero moito da propia xente. Dicía Lara Soto (quen loce unha das barrigas destas das que falo) cando presentaba a Blues do País, ao inicio da Noite nas Minas, que custa traballo facerse ver, pero aí seguen. Pouca xente, pero con moita gana e moito que dicir. E así arrincou, desde esa marxe física e simbólica que é a fortaleza á beira do Miño, unha nova edición do festival. (…)”
Arquivos da etiqueta: Plataforma de Crítica Literaria A Sega
Ao aghinaldo imos ao ghinaldo andamos, por Susana Sánchez Arins
Artigo de Susana Sánchez Arins na Plataforma de crítica literaria A Sega:
“(…) Foi uma enorme surpresa quando, uma tarde de novembro ou dezembro, não lembro, Pablo veu buscar-nos à casa. Combinara no teleclu com Virucha e Carmem da Quenlha. O teleclu do Fojo era uma casinha com paredes de papel que naqueles tempos malarranjaramos para ter como local próprio e juvenil. Ensaiavam vários grupos musicais e a estética do espaço era do tipo casa okupada: móveis resgatados dos faiados e das palheiras, asseio básico, cartões de ovos nas paredes e cheiro a tabaco. Para as línguas marmuradoras, espaço de vício e perdição. Por isso, que Virucha e Carmem foram ao teleclu era uma surpresa. E mais surpresa foi saber a razão: iam aprender-nos uns cantos de reis.
Se no Fojo ninguém sabia cantar… (…)
A gravação foi divertida (ainda existe o CD que o corrobora) porém o melhor foi a festa. Porque o 5 de janeiro de 2001 lá nos juntamos todas para cantarmos os reis polas casas do Fojo e polas da volta. Começamos na de Virucha, que não dava creto ao que escuitava e via: gente moça celebrando os reis passados mais de 50 anos. Não se animou a acompanhar-nos, mas sim Carmem, que foi a segunda a quem lhe pedimos o aguinaldo, castanhas, chouriços, fabas e torresmos. E assim como para nós foram inesperadas cantadoras Carmem e Virucha, nas casas do lugar foi grande a surpresa do chamado noturno. Nalguma acirraram os cães pensando-nos ladras (também o faziam quando corriamos o entroido). Em muitas abriam as portas amedonhadas para depois convidar a passar, e lamentavam não saber da visita para ter preparado um biscoito, uma rosca, o aguinaldo. Porque em todas as cozinhas, de súbito, emergia a memória daquelas noites de reices arrombadas em faiados e palheiras, como os móveis do teleclu, para serem substituidas por programação televisiva especial.
Para nós cantaram Carmem e Virucha, mais antes o figeram, em fevereiro de 1981, para Dorothé Schubarth, Cecilia, de 71 anos e outra Carme, de 67. Eram do lugar de Fontenlo, em Codeseda, e cantarom o Caminito, tal qual o aprendemos nós. Também o cantou em Calhobre e fragmentado, Mercedes, que em 1979 tinha 79 anos, é dizer, era vinte anos mais nova que Carmem da Quenlha. E no Cancioneiro de Dorothé aprendo que o nosso Caminito não é outra cousa que um canto sobre um dos temas do ciclo natalício, a fugida a Egito da Virgem, José e o Meninho, e dentro deste, o encontro com o cego. A que nós chamavamos Los pajarillos é uma versão, que não encontro literal no Cancioneiro, do nascimento de Jesus. Parece-me diferente das que recolheu Dorothé porque variam as assonâncias. (…)”
Caderno do I Día das Galegas nas Letras
Desde a plataforma de crítica literaria A Sega:
“O pasado 15 de agosto celebramos no Areal de Berres, na Estrada, o I Día das Galegas nas Letras para render homenaxe a Dorothé Shubarth, compiladora do Cancioneiro Popular Galego. Foi unha romaría na que nos xuntamos, falamos e cantamos para saudar a dignidade da literatura de tradición oral e o labor silenciado de todas as cantadoras que lograron manter vivo até hoxe o acervo musical que nos alimenta.
No marco desta celebración editamos un caderno con colaboracións de diferentes autoras: Andrea Nunes Brións, Mercedes Peón, Olga Kirk, Isabel Rei Sanmartim, Olga Nogueira, Susana Sánchez Arins, Chévere e Ugia Pedreira.
Compartímolo aquí para que poida ser lido e descargado.”
Un lugar, todos os lugares, por María Reimóndez
Artigo de María Reimóndez na Plataforma de crítica literaria A Sega:
“Hai libros que por algunha razón pasan desapercibidos e quedan nas marxes dun sistema literario que debería acollelos coa ledicia da biodiversidade enriquecedora. Sen dúbida, a atención recibida por Aquel lugar, de Antía Nara, dista moito de ser a merecida. Este libro, publicado no ano 2007 e xa descatalogado, constitúe un elemento literario único que debería ser reeditado como unha alfaia das máis significativas dos últimos tempos. Rara vez unha novela é quen de crear un xogo de espellos de tal desacougo e profundidade política, utilizando con mestría recursos literarios que, mediante un discurso por veces aparentemente antropolóxico, conseguen descolocarnos e desacougarnos da forma máis significativa que pode facelo unha obra literaria.
Aquel lugar parte do desacougo da interpelación en segunda persoa do singular, nunha narración que sabemos que non se dirixe a nós e ao tempo si. Dende este punto de vista, a obra fálanos dende o principio, obríganos a buscar un lugar diferente de lectura. Isto permanece na cerna da trama que se nos presenta, a dunha muller (ese ti ao que se fala e que por veces fala de si) nacida nun lugar facilmente recoñecible como unha aldea perdida do interior de Galicia, que busca a súa outra e igual no aparentemente afastado Paquistán. A obra desmonta dende a primeira páxina as expectativas exotizantes da narración da outra, ao poñernos cara a cara cun discurso antropolóxico que se utiliza para narrar o que evidentemente é o noso contexto, e non o alleo. Así, a aldea galega, facilmente recoñecible na súa estrutura e trazos, denomínase como Al-Luaira, na que existe un zamindar, a xente que retorna da capital as fins de semana e unha violencia implícita cara ás mulleres que permanece invisible no cotián, pero que axiña se torna evidente cando se deita sobre ela unha mirada aparentemente externa. (…)”
Areal de Berres, A Estrada: A Sega, Homenaxe a Dorothé Schubarth, no Día das Galegas nas Letras
O 8 de marzo como pornocaricatura da muller, por Ánxela Lema París
Artigo de Ánxela Lema París en A Sega:
“Momento 1
Nesta última semana non deixei de me tropezar con multitute de carteis que anuncian o día da muller do tipo: desconto en sesións de beleza, carteis con imaxes de tacóns de fina agulla, maquillaxes…
A cuestión é que neste clima de performance do que é/representa/quérese facer que sexa ser muller unha repara na comicidade que supón a relación directa entre o martes de entroido que acaba de pasar e o chamamento a investir os nosos corpos dese modelo de muller.
Momento 2
No mesmo día en que vin estes anuncios escoitei na radio insinuar que malia que na España podemos falar de violencia machista non temos que nos alertar porque podemos dicir que contamos con moita mais información que moitos países da Europa e que, ademais, non contamos con índices tan altos de abusos sexuais.
[Pausa]
Quero deixar claro que estaba a escoitar isto mentres estaba a almorzar, é dicir, estaba nese débil momento do día en que a unha aínda lle custa abrir os ollos e no que aínda non sabe moi ben a que mundo pertence. Foi exactamente nese momento no que, ademais, eu cría que era cedo para escoitar cousas que che revolvan o estómago.
[Volvo]
Que quere dicir isto exactamente? Que poder pode ter a (sobre)información neste momento central no que non paramos de ir para atrás? Se ben se considera que acumular información sobre certos aspectos é, sen dúbida, enriquecedor para o noso propio desenvolvemento e posterior evolución isto non deixa de ser, en certos aspectos, algo errado. (…)”
Día das Galegas nas Letras
Desde A Sega:
“Hai quen senta e observa mentres outros tentan dicirnos quen son dignos e quen non son dignas de entrar no concepto que temos de literatura e de país. Hai quen se laia, hai quen concorda, hai quen simplemente nin atende. E logo estamos as que collemos o foucín, arrefuzamos as mangas e botamos o sombreiro ancho para saír de Sega.
Nese espírito, dende A Sega convocamos o I DÍA DAS GALEGAS NAS LETRAS que busca celebrar a figura dunha muller que contribuíse de forma sobranceira á cultura en xeral e á literatura en particular. Escollemos o día 15 de agosto como data central dos actos de celebración por ser o día DA NOSA SEÑORA (das letras galegas). A nosa convocatoria será sempre aberta e participativa.
Este ano 2014, a muller a quen renderemos homenaxe é Dorothé Schubarth, compiladora do Cancioneiro Popular Galego. Nos vindeiros días darse a coñecer o programa completo de accións de celebración.
Neses silencios da literatura escrita estivemos sempre nosoutras. Nun tempo breve por analfabetas. Noutro moito máis longo que perdura ata a actualidade por descoñecidas e minusvaloradas. Mais en todo momento, nunca deixamos de falar. Escribimos nas nosas voces as historias das nosas vidas, dos nosos pensares, saberes e coñecementos. O noso humor, a nosa maneira de arrepoñernos aos papeis dados. A nosa letra estivo sempre viva, e así continúa.
Vimos dunha estirpe de mulleres que crearon textos para cantalos, que compuxeron música de palabras. Elas, que foron feitas silencio polo peso dunha tradición patriarcal que ditamina para eles os nomes e para elas o anonimato do “colectivo”.
Ata que chegou ela. A primeira que ousou poñer os nosos nomes a cada unha das composicións. Facernos por fin visibles. Facernos donas mediante ese simple xesto dunha tradición cooptada, como tantas outras. E haberá quen diga que a tradición é un “ben común”, mais este non pode sosterse mantendo de xeonllos ás mulleres, unha vez máis. Porque para nosoutras, as que cantamos e escribimos hoxe, saber que foron outras as que antes cantaron e escribiron non é un feito menor. Dános unha lexitimidade que está moi lonxe de entender a autoría como autoridade e propiedade senón máis ben como o acceso á condición de suxeitAs, á condición de persoas con dereito a ter a nosa propia voz recoñecida na sociedade. Dela, da voz, emanan o resto dos dereitos, o dereito ao noso corpo, á nosa liberdade, á nosa vida mesma. A que ninguén nos diga: cala que ti diso non sabes. Ou aquilo de “non hai mulleres que…”.
Hai quen di que os seres humanos seremos unicamente quen nos lembre. Seremos quen garde os nosos nomes, quen aturuxe os alalás cos que demos saída ao pasar dos días, ao humor, ao sentir, ao pensar, ao coñecer, ao que sabemos e aprendemos. Quen garde, en definitiva, o texto dos nosos afectos. Ese foi o traballo de Dorothè Schubarth.
Igual que facemos o corro para bailar, igual que as voces das cantareiras enganchan as unhas coas outras, quen hoxe escribimos debémoslles ter o noso nome propio, a nosa voz inscrita mesmo nas marxes da literatura a aquelas que cantaron antes. A aquelas que construíron o maior acervo literario de lingua galega: a lírica popular. Se nós temos voz é porque houbo quen foi quen de conservala e aínda máis importante, quen foi quen de recoñecela como de nosoutras, lonxe deses discursos da “comunidade” nos que as mulleres ficamos invisibles. Ese foi o traballo de Dorothè Schubarth que hoxe celebramos, vindicamos e recoñecemos.”
Gayatri C. Spivak: Incomodadora do discurso, por María Reimóndez
Artigo de María Reimóndez na plataforma de crítica literaria A Sega:
” Enfrontarse á obra da filósofa feminista poscolonial Gayatri C. Spivak supón sempre un desafío de enorme complexidade. Non só porque a súa obra sexa total e abranguente e dialogue de forma crítica e simultánea coa filosofía canónica patriarcal occidental, o feminismo branco imperialista, a globalización, a tradición filosófica patriarcal india… senón sobre todo pola capacidade interminable de incomodar o discurso. Unha das maneiras máis eficientes que ten Spivak de facelo é zarrapicar o seu complexo discurso filosófico sempre coas puntadas da experiencia próxima, coas realidades filosóficas da propia vida e das vidas propias das mulleres que se silencian no discurso, con esas que ela denomina “as subalternas”. Precisamente isto é algo que fai de maneira senlleira no seu artigo fulcral Can the Subaltern Speak?.
Neste artigo, Spivak pon as bases do que serán algúns dos seus temas recorrentes de pensamento sobre a outredade. O artigo divídese en varias partes e vai pasando dende unha análise poscolonial do “suxeito” na filosofía occidental ata chegar á maneira en que a subalterna é construída como un silencio violento por discursos patriarcais enfrontados. Así, a primeira parte do artigo analiza de que maneira discursos aparentemente “críticos” coma os de Marx, Deleuze ou Foucault foron construídos sobre as costas da outra, esmagando a súa posición dende unha totalización que contrapón de forma implícita o nós e o outras dende diferentes ópticas. Spivak fai isto dunha maneira moi eficiente, escollendo o suxeito colectivo preferente do pensamento “de esquerdas”: “os traballadores” (e traduzo de forma deliberada o masculino para o neutro inglés “the workers”). (…)”
Propostas con premio: Doe tanto a túa ausencia, de Eli Ríos, premio Francisco Añón de poesía
Entrevista de Ramón Nicolás a Eli Ríos en Caderno da crítica:
“(…) -Ramón Nicolás (RN): Por outro lado, o xurado do premio Francisco Añón salientou o peso do dramático no teu libro [Doe tanto a túa ausencia], por que este camiño?
– Eli Ríos (ER): Principalmente por experimentar, por mergullarme nun desafío poético. Nunha conversa cun amigo falamos sobre a capacidade que ten a poesía para ser representada e interesoume moito o tema. Quixen ver até onde podía ir… e aquí estamos. (…)
– RN: Recoñeces como trazo singularizador o minimalismo e o desdobramento ao que aludiu o xurado na acta do mesmo?
– ER: Isto foi algo que destaquei no mesmo acto de entrega. Estaba alí sentada na cadeira, escoitando a acta do xurado (aínda non tivera ocasión de lela), e houbo un momento no que as palabras de Mercedes Queixas me meteron moito medo, puxéronseme todos os pelos de punta! Se non fose porque sei que non é posible até dubidaría se conseguiran lerme os pensamentos!
De feito, creo que o Concello da Serra de Outes debería plantexarse recoller as actas nalgún volume porque, hai uns días, nunha Feira, achegouseme unha persoa a pedir Doe tanto a túa ausencia e quería que llo asinase. Expliqueille que o poemario non se publica até o ano próximo e terqueoume que si, que vira a acta do premio, que lle interesaba moito e que o quería ler. Como ves, o xurado non só me impresionou a min coa súa lectura…
– RN: Combinas outras actividades con participación na web de crítica feminista A Sega. Como entendes esta plataforma e as túas colaboracións na mesma?
– ER: A Sega é moito máis do que unha plataforma. A xente que alí estamos somos cada unha de idades, formacións, orixes, etc, diferentes e temos unha cousa en común: a vontade de cambiar as regras deste xogo patriarcal que non queremos xogar. Isto fai que cada texto, cada acción, cada idea á que lle damos visibilidade teña por detrás un espazo de debate compartido no que nunca paras de aprender. Para min, é realmente enriquecedor contar cunha xentiña como as segadoras sempre dispostas a solucionar dúbidas, a facer as críticas constructivas que che axudan a mellorar ou entender as cousas… É un privilexio crear na colectividade e na sorodidade para dar voz a propostas que non terían cabida noutros medios.
As miñas colaboracións n´A Sega gustaríame que fosen máis habituais pero, por falta de tempo, faise o que se pode. Non se pode estar en misa e repenicando! E isto é fantástico na Sega. Sempre hai unha segadora na ceifa! Hai semanas que non me dá a virada para entrar ao grupo de debate e, cando o fago, sorpréndome con todas as aportacións que hai, propostas, recomendacións de lecturas, etc. E claro! Logo pasas outra semana rompendo os miolos sobre as teorías que se expoñen…, e cando te dás conta levas máis aprendido que nun ano de carreira universitaria. De aí que, cando unha colaboración que leva o meu nome sae n´A Sega, eu non a sinta de meu senón de todas e cada unha das segadoras que están nese proceso de aprendizaxe, de debate, de corrección, etc., que se propón na comunidade de crítica literaria feminista que é A Sega.”
Orlando. Unha biografía, de Virginia Woolf, por Lara Rozados
Artigo de Lara Rozados para A Sega:
“(…) É unha moi boa noticia a aparición desta nova editorial, pequena e independente, dedicada á tradución ao galego de clásicos da literatura universal. Irmás Cartoné, creada por Carlos Valdés e Celia Recarey, preséntase ante as lectoras e os lectores cunha novela [Orlando. Unha biografía] que constitúe, en palabras de Nigel Nicolson (fillo, por certo, de Vita Sackville-West) na contracapa, “a máis longa e encantadora carta de amor da literatura…” O libro foille dedicado pola súa autora, Virginia Woolf, a Vita Sackville-West, e en efecto preséntase como un canto de amor e liberdade, escrito coa intelixente ironía, co afán experimental e co bo facer técnico que caracterizan á escritora.
Baseada en pasaxes da vida da propia Sackville-West, a novela preséntanos os paradoxos da sociedade patriarcal e tamén da historia británica: @ protagonista (a arroba aparece aquí cargada de significado) vive, ao longo de catro séculos e dos dous sexos, todas as emocións e pensamentos posibles, nun impecable exercicio de creación de ficción. “A natureza e as letras parecen terse mutua antipatía: se un as xunta, esnaquízanse unha á outra”. (p. 16). Comeza o biógrafo situando a quen le na época isabelina para leval@, da man do seu/da súa Orlando, a través dos séculos. Un mozo nobre e ilustrado vive libre de preocupacións, até que, a piques de contraer matrimonio, chega unha Grande Xeada. Orlando escribe, antes de facer vinte e cinco anos, “unhas corenta e sete obras, relatos, novelas, poemas” (p. 59), posuído pola “enfermidade” da escrita. E con trinta anos, “este xove nobre non só vivira todas as experiencias que a vida ten que ofrecer, senón que vira a futilidade de todas elas”. (…)”