Entrevista
de Ramón Nicolás a Xabier P. DoCampo na revista Qué leer, na versión en galego publicada no seu blogue, Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Que cambiou na LIX galega dende os seus inicios como narrador?
– Xabier P. DoCampo (XPD): A LIX en Galicia é un fenómeno literario que se inicia como tal ao comezo dos anos oitenta. Nese tempo comezamos a publicar unha serie de escritores e escritoras da miña xeración, e facémolo como resposta á carencia de obras na nosa lingua que se poidan propoñer como lectura nas aulas. Esta necesidade continúa, pero superouse a urxencia daquel momento.
– RN: Sempre conxugou, na súa obra, a calidade literaria co interese argumental…
– XPD: É certo que se trata de contar historias, pero a literatura faise na linguaxe, ela é quen xera o elemento artístico da obra. Importan as historias, pero máis importa contalas ben, conxugar eficacia narrativa e beleza literaria.
– RN: A súa última obra: A illa de todas as illas, é unha homenaxe indubidable á mellor literatura….
– XPD: É o meu tributo á literatura que nos converteu en lectores, a aquelas obras que na infancia e adolescencia, debuxaron na nosa alma o mapa do arquipélago onde habitan as palabras. Mais tamén é un libro sobre a lectura. Ler é unha aventura, a de buscar en cada libro o que nos di de nós mesmos. É un camiño de formación do individuo, porque lle vai dicindo de si e da súa relación co mundo. Eu non nego o que a lectura ten de pasatempo, esa é unha forma de ler, pero non a única, porque hai esoutra: a de saber de min. Esa é a que eu quero para a LIX, xa que a ela, sempre que sexamos esixentes coa súa calidade literaria, está encomendada a formación do lector literario. A LIX fai lectores, pero máis debe facer bos lectores.
– RN: Como acolle o recoñecemento próximo que lle tributan dende a AELG?
– XPD: Estas cousas hai que acollelas sempre como algo que nace no cariño e na xenerosidade dos que deciden que sucedan. Eu recíboo con agradecemento a esas persoas e a todas cantas se alegran de que isto aconteza.
– RN: A súa loita pola defensa do idioma galego é insubornable. Que é o máis necesario hoxe para asegurar a súa continuidade?
– XPD: Se a alguén, individuo ou pobo, o despoxan da súa lingua aniquilan a súa capacidade de recoñecerse no mundo e na historia. Xa sempre vagará como un ser adimensional. Todos os idiomas son igual de importantes, de grandes e, mesmo, de extensos, porque todos chegan aos confíns das persoas que os falan e os entenden, e os confíns da alma están alá onde o universo se curva e se fai infinito. Tan difícil é de entender que somos galegos porque falamos galego?
– RN: E para aumentar a base lectora?
– XPD: Os lectores e lectoras fanse na escola. A educación debe consistir en ler e escribir (e despois todo o demais, pero despois). En aprender a facelo con criterio persoal, pero harmónico coa historia. Ler axúdanos a facernos sabios e o ser humano naceu destinado ao saber.”
Arquivos da etiqueta: Qué leer
Ramón Nicolás: “Identidade fronte unha guerra sen bombas. Conversa con Mario Regueira”
Entrevista
de Ramón Nicolás a Mario Regueira en Qué leer, no seu blogue Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Transitan con frecuencia na súa obra as clases sociais menos favorecidas e nunca faltan reflexións sobre as identidades… Por que?
– Mario Regueira (MR): En Galicia a cuestión identitaria é un debate recorrente, algo que no meu caso se suma ao feito de proceder dunha cultura de traballadores de estaleiro nunha bisbarra (Ferrolterra) en crise permanente e infinita. No meu contexto vital, a clase traballadora foi sempre a protagonista, mesmo a pesar das veces que se pretendeu borrala da historia, unha lectura que creo que pode ser extensible a outros escenarios e máis nestes tempos.
– RN: No seu último libro poético O silencio (2012) rastréxase unha preocupación por analizar o discurso da guerra e a violencia…
– MR: Algún día recordaremos estes tempos de crise económica como os nosos avós lembraban o panorama devastado da posguerra, aínda que non vísemos caer ningunha bomba. O silencio está construído sobre esa idea, as imaxes bélicas que o poboan tratan de destapar esa guerra de exterminio sen bombas que sofre hoxe unha parte da sociedade.
– RN: Como crítico literario, cal é a súa valoración do noso panorama literario?
– MR: A literatura galega vive moi mediatizada polo seu propio contexto político, así que a situación global nos últimos anos é claramente negativa. Non obstante, os tempos de carestía son sempre un reto á creatividade e nese sentido, os nosos creadores responderon sempre a un alto nivel.”
Rosa Aneiros: “Unha road movie marcada polo optimismo. Conversa sobre Ámote Leo A“
Entrevista
de Ramón Nicolás a Rosa Aneiros en Qué Leer, desde o seu blogue Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Resistencia foi unha novela moi reeditada. Confiaba no feliz percorrido que gozou e goza este libro?
– Rosa Aneiros (RA): Era a primeira vez que escribía unha novela de adultos e bastante esforzo foi aprender a construíla como para imaxinar o eco que traería consigo. Se o chego a saber, talvez me tería condicionado máis a súa escritura pero foi algo espontáneo e por iso o resultado tan gratificante.
– RN: Intérnase agora, de novo, no ámbito da literatura xuvenil: un xénero no que se sente cómoda?
– RA: Os mozos son un público agradecido, xeneroso e entusiasta que vive cada historia coma se fose a última. Están nunha fase da vida en que todo resulta un descubrimento e esa alegría de vivir contáxiana ás lecturas polo que creo que as miñas obras son máis grandes cando eles as len. Unha tamén busca egoistamente a beleza das súas obras e, a través das súas lecturas, estas crecen e supéranse a si mesmas. Claro que ese é mérito seu como público e non meu como autora.
– RN: Ámote Leo A. é o primeiro volume dunha triloxía para novos lectores. Que significa o proxecto para vostede e por que esta estrutura?
– RA: Cada proxecto literario supón un reto para min. Neste caso, quixen construír unha triloxía na que teñen especial peso os diálogos, as viaxes, as redes sociais e as aventuras. Trátase dunha especie de road movie marcada polo optimismo e pola necesidade de loitar para conseguir os teus soños. A medida que a protagonista, Leo, devora quilómetros descubrimos como afronta as vicisitudes da viaxe máis fascinante da vida: ao interior de si mesma. E todo iso pasando por Istanbul, Venecia, Bos Aires, París, O Cairo, Ushuaia… (…)”
Ramón Nicolás: Berta Dávila e as fracturas da poesía
Entrevista
de Ramón Nicolás a Berta Dávila en Qué leer, desde o seu blogue Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Desde os seus comezos como creadora alterna prosa e poesía. Que a leva a un ou outro xénero?
– Berta Dávila (BD): No meu caso, os proxectos de poesía adoitan ser máis continuados no tempo, detéñense e retómanse, pero permanecen como pano de fondo. Supoñen case sempre un enfrontamento coas palabras, un acto de abrir fendas ou fracturas. Creo que, cando escribo narrativa, o intento responde máis á idea de pechar ou conectar esas fracturas entre si, de construír os bordos do oco, en vez de sinalalo como fai o poema. Iso creo, pero non o teño moi claro, porque ás veces sucede o contrario.
– RN: O proceso de creación e maduración de textos poético en vostede, polo que coñezo, é moi meditado. Tamén na narrativa?
– BD: Para min son procesos de escritura moi diferentes. Cada vez corrixo máis o que escribo e síntome máis insegura. Cando escribía Raíz da fenda fun colgando os poemas no corredor da miña casa para ordenalos e corrixilos, necesitaba velos todos á vez, se non na miña cabeza, polo menos si na miña parede. Cando traballo en narrativa o fago sempre en ordenador, imprimo as versións e corrixo a man, supoño que é o máis convencional. (…)”
Xesús Constela: “Nada morrerá xamais se está dentro dun libro”
Entrevista
de Ramón Nicolás a Xesús Constela, en Qué leer, publicada en galego no blogue Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Que permanece en vostede, como autor, desde os primeiros pasos naquela revista artesanal salmantina dos oitenta até hoxe?
– Xesús Constela (XC): Permanecen inalterables as miñas ganas de (re)interpretar a realidade e o meu desexo de plasmar esa (re)interpretación sobre un papel. Actúo como unha especie de filtro, permítaseme a comparación: capto a realidade, ou quizais a absorbo, que sei eu, para despois transformala, ou procesala, ao meu xeito, e finalmente liberala en forma de palabras escritas, de literatura, á fin e ao cabo. (…)
– RN: De 15.724, a súa última novela, destaco persoalmente ese alegato contra a pena de morte e a reflexión sobre as fronteiras entre a cordura e a tolemia…
– XC: A pena de morte é algo que me repugna no máis fondo porque de ningún xeito podo compartir a idea de que unha institución poida ser quen decida cando debe finalizar a vida dun ser humano, independientemente do delito que poida cometer, e 15.724 responde a un desexo de expresar esa repugnancia. E aínda me repugna máis cando o condenado é unha persoa que vive nun mundo propio que ninguén intentou comprender xamais, unha persoa a quen a sociedade deixou de lado… Resultoume duro facelo pero… tiña que dicilo!”
Marina Mayoral: “Sempre estou en Brétema“
Entrevista
de Ramón Nicolás a Marina Mayoral en Qué Leer, desde o seu blogue, Caderno da crítica:
“A última proposta da escritora de Mondoñedo, polo de agora editada só en lingua galega, é O anxo de Eva (Xerais). Falamos sobre este libro e a súa traxectoria literaria. (…)
– Ramón Nicolás (RN): Dende os seus comezos literarios alternou o uso do galego e o castelán. Que proceso o conduce a escoller un ou outro idioma para escribir?
– Marina Mayoral (MM): Eu vivín nunha familia na que o meu pai era castelán, de Toledo, e a miña nai e a miña avoa eran galegas e, naturalmente, entre elas falaban entre elas en galego. Eu vivín con naturalidade esta duplicidade, aínda que a miña nai me falaba sempre en castelán polas convencións sociais daquela época. Para min, así pois, o natural é escribir nas dúas linguas. (…)
– RN: A presenza de narradoras na literatura galega contemporánea é moi estimable, ao meu xuízo, en calidade e cantidade… vostede, que foi pioneira neste ámbito, como valora esta realidade?
– MM: Ao meu parecer o movemento das mulleres é imparable. Eu creo que non é algo específico de Galicia: é un movemento universal, somos o último movemento emerxente. As mulleres, como colectivo que estivo moi reprimido durante moitos anos, toman conciencia delas mesmas.
Tucho Calvo: “Nos dez anos de Biblos”
Entrevista
de Ramón Nicolás a Tucho Calvo, en Qué leer, desde o seu blogue, Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Cal foi a orixe deste proxecto [Biblos Clube]?
– Tucho Calvo (TC): A idea xurdiu ao valorar a grande importancia que tiña, cuantitativa e cualitativamente, a edición en galego e comprobar a súa escasa presenza nas librarías, por outra parte inexistentes en amplas áreas do noso país. Facilitar o acceso desde calquera lugar a todo tipo de novidades, incorporar as do mercado portugués e atender tamén a nosa música e cine, pareceunos un labor ilusionante. (…)
– RN: O premio literario anual que organizan deu a coñecer novos e sólidos valores…
– TC: É unha aposta polos mozos de menos de 25 anos que queren ser novelistas e teñen un proxecto interesante. A resposta, reducida no número de participantes, foi extraordinaria no que se refire a calidade. O formato do premio, que entre outras vantaxes ofrece ao gañador a estanza durante un mes na Casa Grande do Bachao para rematar o proxecto de novela e a axuda dun titor de alto nivel (Méndez Ferrín, Fina Casalderrey, Agustín Fernández Paz, Manolo Rivas, María Xosé Queizán…) funcionou tan ben que a maioría dos gañadores contan xa coa súa segunda e ata terceira novela. (…)
– RN: Cal é o maior reto de Biblos Clube de Lectores nestes momentos?
– TC: Como dende o primeiro momento, conseguir levar a información bibliográfica ao maior número de persoas posible. Día a día -e nos últimos meses fixemos un esforzo recompensado coa incorporación de numerosos socios-comprobamos que é moi difícil ser coñecido mesmo entre xente con interese no tema, xente que se mostra sorprendida de non ter recibido antes noticias da nosa existencia.”
“Hugin e Munin, edición por subscrición”, entrevista de Ramón Nicolás a Alejandro Tobar
Entrevista
de Ramón Nicolás a Alejandro Tobar en Qué Leer, desde o seu blogue, Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Que o impulsou a se aventurar nun proxecto editorial?
– Alejandro Tobar (AT): A tradución de literatura estranxeira ao galego é un campo apenas cuberto a nivel empresarial. En consonancia coa proposta de campo literario de Bourdieu, quixen situarme no subcampo da produción restrinxida, xa que o da gran produción goza de pouca autonomía, ao se guiar polo beneficio económico, que é o que articula o campo do poder, onde os produtores se miden segundo o éxito comercial e a notoriedade social e se dá primacía aos artistas recoñecidos polo gran público. En troques, no da produción restrinxida, existe maior autonomía, e o beneficio económico queda nun segundo plano; os produtores mantemos unha forte independencia respecto da demanda maioritaria. (…)
– RN: Como ve a tradución en Galicia?
– AT: Respondería rotundamente que moi mala. Gáñase ben máis como garda-xurado na Deputación de Ourense. As tarifas pactadas non sempre se respectan, ás veces non somos citados nos créditos nin informados das liquidacións anuais. Existe unha patente falta de control do proceso de creación: libros que non se revisan, exemplares que non recibimos, cambios non pactados no texto final, prazos incumpridos, urxencias non pagas, etc. Con todo, eu nos últimos meses estou a ter moita sorte, se cadra por traballar con empresas de fóra de Galicia que tamén publican en galego, como Vicens Vives, a cal non leva a cabo ninguna desas prácticas.”
Pere Tobaruela: “Coñecer outra lingua ábreche a mente”
Entrevista
de Ramón Nicolás a Pere Tobaruela, en Qué leer, publicada en galego no blogue Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Que leva a un escritor profesional en catalán a escribir en galego?
– Pere Tobaruela (PT): Actualmente vivo en Galicia e o simple feito de vivir nun país cunha lingua propia leva consigo, para min, falar e escribir nesa lingua. É pura cuestión de lóxica, creo eu. De respecto tamén… Coñecer outra lingua, somerxerte nas súas palabras ábreche a mente, sérveche para valorar e ver o mundo desde outra perspectiva. Creces como persoa. E no meu caso pásao ben. Que máis se pode pedir?
– RN: Que diferenzas advirte entre estes dous sistemas literarios?
– PT: Á parte de que en Cataluña haxa unha masa de lectores proporcionalmente máis ampla que en Galicia, outra das grandes diferenzas pódese resumir coa palabra «profesionalidade». Ao meu modo de ver, en Galicia a maioría dos escritores non conciben o feito de escribir como unha profesión. Respéctoo pero non o comparto. Por que un zapateiro, por poñer un exemplo, pode dicir que o é un profesional e a xente o asume e o respecta? Que un escritor diga que é un profesional, en Galicia non «soa» ben. Polo menos iso é o que eu percibo…
– RN: A súa presenza tanto na rede coma na promoción dos seus libros é moi intensa, trens que non se deben perder?
– PT: Non se trata de perder trens, trátase de subir a eles. Penso que, a nivel de promoción literaria, a rede ofrece unha gran posibilidade de visibilizar o que fas, e iso xa é moito. Está claro que é unha opción persoal e á que lle tes que dedicar tempo. Eu hai anos que asumín que a promoción é importante, por iso dedícolle o mesmo tempo que ao proceso de escritura. (…)”.
María Solar: “Os lectores gáñanse desde pequenos”
Entrevista 
de Ramón Nicolás a María Solar en Qué Leer, desde o blogue Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Como naceu a súa querenza polo xénero da literatura infantil e xuvenil?
– María Solar (MS): Naceu seguramente dunha infancia solitaria e do convencemento de que é un xénero poderoso nas súas posibilidades e nos seus resultados. Os lectores gáñanse desde pequenos e cando aos nenos lles gusta o que len son o público máis apaixonado, entregado e soñador. Devolven moito ao autor. (…)
– RN: Canto hai da súa experiencia profesional n´A verdadeira historia da mosca da tele?
– MS: Naceu dunha vivencia profesional, en concreto dunha mosca moi pesada que tiñamos no estudio de TV onde gravo o meu programa cada día e que se comportaba como unha profesional amolando só cando se acendía a luz vermella. De aí xurdiu unha historia moi divertida e tola contada por un destes insectos en primeira persoa, na que un humano a fai pasar por mil vicisitudes en teles de medio mundo. É un libro moi ecoloxista que non fala nada de ecoloxía.
– RN: O seu traballo na TVG vincúlase con contidos culturais. Dende esta perspectiva, cal é a súa visión sobre a importancia deste tipo de programas?
– MS: Máis que nunca a cultura ten que ter os seus propios programas para amosarse e, á vez, ten que estar tamén no resto da programación. Os libros, as películas, a música son atractivos para o espectador, por iso é imprescindible que haxa programas de cultura accesibles que nos abran os ollos sobre o que se está a facer, que é moito.”
