Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
Primeira tradución do sánscrito ao galego
Desde
Sermos Galiza:
“O célebre Pañcatantra, unha colección de fábulas escrita no século III a.C., é a primeira tradución directa do sánscrito ao galego. O profesor da Universidade de Santiago José Virgilio García Trabazo encargouse da versión que Rinoceronte Editora, dentro da súa colección Vétera, vén de publicar.
O Pañcatantra, orixinario do territorio que conforma a actual India, atópase nos alicerces da fabulística europea. Importantes autores do sur europeo, como o mallorquí Ramón Llull ou o castelán Arcipreste de Hita, recibiron a influencia da obra. Un irmán de Afonso X O Sabio, Fadrique de Castela, encargou o Sendebar ou Libro do engano das mulleres (1253) inspirado polo Pañcatantra.
Relatos en prosa e verso, organizados nos Cinco libros de sabedoría práctica, conforman a edición de Edgerton (1924) na que se basea a versión galega e que no seu día, aseguran desde Rinoceronte, foi o primeiro autor en dar “unha reconstrución plausible do Pañcatantra“. A obra, engaden, “unha senlleira mostra do uso das fábulas de animais para a transmisión da sabedoría mundana e política na India clásica”. Parte destas historias pasaron ao folclore do lugar.
O sánscrito en que se escribiu orixinalmente o Pañcatantra e desde o que traballou García Trabazo é unha lingua clásica da India, onde é un dos 22 idiomas oficiais, malia que o seu uso actual é sobre todo litúrxico no hinduísmo ou no budismo.”
Morre o poeta estadounidense John Ashbery
Desde
Sermos Galiza (foto de Wikipedia):
“John Ashbery morreu o domingo 3 de setembro en Rochester (Nova York), onde nacera hai 90 anos, por causas naturais. O máis importante, e probabelmente o máis influínte, dos poetas estadounidenses aínda activos iniciara a súa traxectoria co libro Algunhas árbores (Some trees, 1956).
Entre as súas obras principais salientan O xuramento da pista de tenis (The Tennis Court Oath, 1962), o Autorretrato en espello convexo (Self-Portrait in a Convex Mirror, 1975) -para boa parte da crítica a súa obra mestra-, Galeóns de abril (April Galleons, 1987) ou Por onde hei andar (Where Shall I Wonder, 2005). O seu nome figuraba desde hai anos e de xeito recorrente como candidato ao premio Nobel de literatura.
Para Ashbery, a poesía é capaz de abranxelo todo. Materiais lingüísticos de derrubo, frases feitas, retrousos da música popular, intertextualidades cultas ou un diálogo demorado con outras artes, especialmente coa pintura, conforman textos complexos, atravesados de contradicións, en que palabras de orixes diversas conviven en igualdade. A súa obra proteica e abondosa tiña a envergadura da dun Walt Whitman da modernidade. Ou da posmodernidade, segundo algúns.
A revista A Trabe de Ouro, dirixida por Xosé Luís Méndez Ferrín, publicou en 1993 a tradución galega do seu longo poema Unha onda (A wave, 1984), en versión de Xaquín Vélez e Manuel Outeiriño. O seu traballo é arestora apreciado polas novas poetas galegas. Alba Cid (Ourense, 1989) empregou un verso de Ashbery -“esta foi a nosa ambición: sermos pequenos e claros e libres”- para introducir en sociedade Os fillos da fame (Xerais, 2016), o exitoso debut de Ismael Ramos (1994).”
“Olga Novo, a guímara do Amor”, por Carlos Negro
Artigo de Carlos Negro en Sermos Galiza:
“Trataremos de non estorbar as palabras da poeta. Deixaremos que o discurso vital de Olga Novo (Vilarmao, A Pobra de Brollón, 1975) flúa como un regato de aldea, nítido e cantareiro. Non diremos, pois, todo o que a poeta lucense leva escrito, traducido ou pensado. Non diremos que obras súas merecen ser máis ou menos lidas, cando todas elas constitúen retallos incandescentes, impactos que apelan á reivindicación dunha beleza radical, ceiba de restroballo retórico e peaxes académicas. Erótica e oracular, labrega e surrealista, libertaria a través do Amor. Guímara desde o xenoma da infancia.
Ler Olga Novo non permite a indiferenza. Os seus poemas abrasan, apelan á memoria colectiva, á linguaxe orixinaria do paraíso, reclaman a intensidade dos afectos como unha revolución política; e cada verso que emite resoa no noso interior como o eco dun tambor de madeira delicada, como o ruído cóncavo que fan as vogais cando entran en contacto co sangue. E a verdade dos seus versos crávase nas entrañas como unha agulla, doendo para que sintamos.
Olga Novo: a deusa campesiña que hoxe comparte con nós retallos dun diario de lava. Ese que nos vai levando desde A teta sobre o sol (Edicións do Dragón, 1996) ata Cráter (Toxosoutos, 2011), con Nós nús (Xerais, 1997) e A cousa vermella (Espiral Maior, 2004) como chanzos esenciais no camiño. E sen renunciar nunca á unión libre con outras artes e pescudas filolóxicas. (…)”
Ferrol: presentación de Os nomes do terror
Suso Moinhos: “Neira Vilas animoume a traducir a súa obra ao esperanto”
Entrevista
a Suso Moinhos en Sermos Galiza:
“Suso Moinhos (Vigo, 1970) acaba de publicar a primeira tradución ao esperanto da obra de Neira Vilas Memorias dun neno labrego. O tradutor, que tamén é poeta e escritor en esperanto, comezou a estudar esta lingua por casualidade con tan só dezaseis anos. Cursou Filoloxía Galega na Universidade de Santiago de Compostela e actualmente está a realizar un posgrao de esperanto na Universidade de Adam Mickiewicz, en Polonia. Forma parte do equipo de redactores da revista literaria en esperanto Beletra Almanako e vén de publicar no ano 2016 o seu primeiro poemario, Laminarioj, escrito tamén nesta lingua.
– Sermos Galiza (SG): Como xorde a idea de traducir ao esperanto Memorias dun neno labrego?
– Suso Moinhos (SM): Eu traducira xa anteriormente un capítulo dunha obra de Neira Vilas, precisamente, de Memorias dun neno labrego, xa que os diferentes capítulos teñen unha unidade temática moi grande, o que permite presentalos de maneira autónoma. Ademais, ten unha estrutura circular, comeza máis ou menos como acaba, etc.
Neira Vilas animoume á que traducise ao esperanto o libro enteiro. O que pasa é que foi un camiño un pouco longo. Quixen preparame ben. Estiven dous anos estudando as traducións modélicas ao esperanto doutros autores e despois fun traducindo a obra. Máis adiante envieina a dous correctores de probas, un español e outro sueco, para que me desen as súas suxestións.
– SG: Á hora de traducir ao esperanto, hai poucas referencias?
– SM: Non, hai unha grande literatura. Hai unha literatura propia que ocupa o mesmo espazo cronolóxico que a literatura galega dende o rexurdimento até agora. Dende Rosalía até aquí está todo o que temos.
Na cultura do esperanto é moi importante a tradución, xa que sempre foi unha maneira de probar a lingua, de traer outras culturas para o esperanto, de vehicular outras culturas para o esperanto. Si que hai unha grande cultura de tradución nesta lingua. (…)”
Burela: actos destacados na Feira do Libro 2017 para o sábado 26 e domingo 27
O
domingo 27 de agosto finaliza a Feira do Libro de Burela, que terá lugar na Praza da Mariña, con horarios de 11:00 a 14:00 h. e de 17:00 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para estes dous días:
Sábado 26
– 12:30 h. Pregón a cargo de Marica Campo.
– 17:30 h. Presentación de O misterio de Portomarín, de Antía Yáñez, publicada por Galaxia.
– 18:30 h. Presentación de Soños como Xógaras, de Xaime Oroza e Otero Regal, publicado por Círculo Rojo.
– 20:30 h. Mesa debate “A cultura como investimento produtivo (I)”, con Antonio Reigosa, Matías Escalera, Antonio Gregorio e Pablo Mosquera, moderados por José Díaz.
Domingo 27
– 12:00 h. Contacontos Xa voooou! (Editorial Bululú).
– 13:00 h. Caxoto contacontos: “Contos a pé de rúa”.
– 19:30 h. Presentación do libro Os nomes do terror, publicado por Sermos Galiza, con Xosé Ramón Ermida Meilán e Carlos Nuevo.
– 20:30 h. Mesa debate “A cultura como investimento produtivo (II)”, con Carlos Nuevo, Ramón Ermida, Vicente Míguez e Manuel Miranda, moderados por Pepe Peinó.
“O galego do exterior, protagonista dun recital en Ribadeo”
Desde Sermos Galiza:
“Dentro das actividades de verán dedicadas á historia, cultura e lingua da Comarca do Eo, a Agrupación Cultural Francisco Lanza organiza a quinta feira, día 24, ás 19 h., un recital poético nas escaleiras do parque de San Francisco, en Ribadeo, en que o protagonista será o chamado galego exterior.
E é que a agrupación empraza as persoas participantes, que só terán que se apuntar a través deste enderezo de correo electrónico, a recitar poemas de escritoras e escritores da zona Eo-Navia, ou mesmo de León. “Queremos que poetas como Quique dos Roxíos, Héctor Acebo, Viqui Veiguela, Crisanto Veiguela Martins, Aurora García Rivas, Moisés Cima ou Xavier Frías Conde sexan tamén coñecidos na marxe esquerda do río Eo, e que todos e todas poidamos gozar coas súas composicións”, sinala a entidade que preside Dores Fernández Abel.
Aliás, algúns deses versos xa poden ser lidos estes días en varandas do centro da vila de Ribadeo, dentro da actividade Palabras no Balcón.”
Ledicia Costas: “Estamos militando na resistencia. Oxalá algún día non esteamos nela”
Entrevista
de María Obelleiro a Ledicia Costas en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Teu nome xa está á par de grandes da literatura galega como Agustín Fernández Paz, Xabier DoCampo, Fina Casalderrey e Paco Martín, tamén gañadores do Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil de España. Que representou para ti este premio?
– Ledicia Costas (LC): Foi un antes e un despois. Aquí hai unha materia pendente: escribimos estupendamente, hai grandísimas e grandísimos creadores, temos moito potencial e talento, pero non exportamos. É moi difícil saír de aquí, é moi difícil que unha autora ou autor saia da Galiza e saiban quen é. O Premio Nacional deume a oportunidade de acceder a un mercado no que doutro xeito probabelmente non estaría, coñecín outras autoras e autores, outros sistemas literarios… permitiume abrir camiños aos que, doutra maneira, tería tardado, no caso de chegar, moitos anos. Tiven esa sorte, que te posiciona, ademais desde o galego. Estiven o outro día en Avilés, no Festival Celsius, e a persoa que me presentou dixo “ademais es unha autora galega que reivindica, por encima de todo, o galego, e todo o mundo te coñece por ser a autora que escribe en galego, e podemos lerte”. E lenme en castelán, porque len as obras traducidas, pero saben perfectamente que está esa militancia. É algo moi gratificante, valoran moito ese esforzo, e aí si que estou levando sorpresas moi agradábeis.
– SG: Valórase ese feito máis fóra de Galiza que na Galiza?
– LC: Por suposto. Ás veces, aquí, pregúntanme: “¿Y por qué escribes en gallego?” e eu dígolles, “se vivise en Rusia, escribiría en ruso, e se escribise en Catalunya, en catalán. Eu estou na Galiza, en que vou escribir?” e entón din, “Ah! Pois si!” e fóra dano por sentado, vés de Galiza, e escribirás en galego.
– SG: Dalgún xeito, o Premio Nacional [estatal] serve tamén para poñer a literatura galega alén das fronteiras do país?
– LC: Si, eu sempre o digo, temos un sistema literario de calidade, en que as autoras e autores estamos á altura de calquera. Falla a lingua, a perda de falantes nas xeracións que veñen detrás. Iso falla, pero estrepitosamente. Falla o autoodio, eu creo que hai un rexeitamento moi potente cara ao noso, e non se entende que a lingua é o principal trazo de identidade dun pobo. Non hai conciencia de país. Estamos militando na resistencia e oxalá algún día non esteamos na resistencia. Sempre se refiren aos vascos e os cataláns, e a nós, ás veces, nin sequera nos mencionan como país, e iso é doloroso.”
Xosé Estévez: “Na Galiza houbo represión nacional, contra nacionalistas”
Entrevista
de María Obelleiro a Xosé Estévez en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que representa para vostede recibir o Premio Día da Galiza Mártir?
– Xosé Estévez (XE): Levei unha agradábel sorpresa, sobre todo por vir da man dunha fundación que leva o nome de Alexandre Bóveda, que para min é unha das figuras máis importantes do nacionalismo galego. Non pensei na miña vida que me fosen dar semellante agasallo, sobre todo porque eu teño traballado o Galeusca, a relación entre os nacionalismos galego, vasco e catalán; Castelao e a relación co nacionalismo vasco e o catalán; a soberanía de Galiza… De aquí en adiante, este agasallo suponme un compromiso firme á hora de recuperar figuras e de loitar a favor de que aquelas vítimas que foron silenciadas, esquecidas, fusiladas, paseadas… sexan recoñecidas e non estean no esquecemento.
– SG: Precisamente, na mesma cerimonia vanlle entregar o III Premio Manuel Murguía ao Mérito e Labor Historiográfico, concedido por Murguía, Revista Galega de Historia e o Instituto Galego de Historia.
– XE: Vou facer 74 anos, levo desde o 73 en Euskadi de profesor, escribín moito sobre temas galegos, vascos e cataláns e este premio non me caeu tanto de sorpresa porque é ao meu labor historiográfico, que é bastante amplo en temas de historia contemporánea e moderna.
Estou sumamente agradecido e emocionado cos dous premios, pois foron os agasallos máis inesperados da miña vida. Que se lembren de un despois de 47 anos fóra da patria produce unha satisfaccion enorme. (…)”
