Artigo
de Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“Ás poucas horas de ditarse as normas que nos confinan nas nosas casas agromaron numerosas iniciativas que ofrecen na Rede moitos contidos de balde. Campañas como a da AELG animaron a empregar diversos cancelos como #CorentenaLiteraria, #EuQuedonaCasa ou #CulturaNaRede por só citar algúns, que promoveron que diversas persoas con presenza na rede espallasen nelas contidos orientados a promocionar a lectura e outras actividades vinculadas coa literatura galega. Axiña se sumaron a estas campañas promocionais da lectura e do libro a Federación de Librarías de Galicia co lema Os libros non contaxian pero enganchan ou a Asociación Galega de Editoras coa campaña Mergúllate. Le en galego.
É salientable, sobre todo, o esforzo das diversas editoriais, que actúan con convicción en tempos de verdadeira incerteza polo complicado futuro que se albisca, como motores que vivifican o acceso á literatura galega na rede. Eis o caso de KalandrakaTV, o canal de televisión dixital de Kalandraka Editora, que potenciou os seus contidos con numerosas propostas audiovisuais baixo a etiqueta Contos contados. Asemade, Xerais convidou a diversas voces do seu catálogo para ler a primeira páxina dun dos seus libros baixo os cancelos #envozpropia #librosxerais mentres que, pola súa parte, Galaxia, ofreceu en aberto a película A esmorga e publicitou o envío gratuíto das vendas en liña do seu catálogo. Apiario sumouse igualmente á campaña de promocionar a poesía a través da lectura de poemas de diversas autoras ao abeiro da etiqueta #poesíaNaCorentena.
Unha editora especializada no ámbito da tradución tamén se sumou a estas iniciativas: a canguesa Rinoceronte, baixo a denominación #RinoplanDeContinxencia, cargou na súa web de libre acceso o título O Parnaso sobre rodas, de Christopher Morley, traducido por Estela Villar e o audiolibro O ano do xardineiro, do escritor checo Karel Capek.
Cómpre non esquecer iniciativas particulares como a de Francisco Castro, que ofrece na súa páxina persoal o primeiro capítulo da súa novela Tantos anos de silencio; a que impulsou Diego Giráldez baixo a etiqueta #CorentenaLiteraria que agrupa un bo grupo de voces contemporáneas que len na rede un capítulo ou un fragmento da súa obra. A estas súmanse propostas como a do Colectivo de Narración Oral de Galicia, que ofrece unha substanciosa #Pandemiadecontos ou a do Festival Atlántica, O Conto non para, con relatos orais verdadeiramente suxestivos.
Exemplos todos os citados, e outros que quedan fóra, do compromiso solidario e xeneroso de institucións, particulares e empresas editoras a prol de encher de recursos culturais e literarios esta corentena.”
Arquivos da etiqueta: Tantos anos de silencio
Francisco Castro le un fragmento de Tantos anos de silencio
Desde a AELG recollemos 
a lectura que fai Francisco Castro dun fragmento da súa obra Tantos anos de silencio, aquí.
Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora e/ou #CulturaNaRede.
Moaña: presentación de Tantos anos de silencio, de Francisco Castro
Francisco Castro: “Non coñezo unha forma mellor para loitar contra o fascismo que a cultura e a educación”
Entrevista a Francisco Castro en Atlántico Diario:
“(…) – Atlántico Diario (AD): En Tantos anos de silencio conta un acto de represión franquista. Está inspirado dun feito real?
– Francisco Castro (FC): Ningún dos personaxes existíu, pero houbo moitos que podían ter sido os protagonistas desta novela, dende intelectuais a membros da clase alta comprometidos coa República que foron represaliados, como militares franquistas que aproveitaron a guerra para requisar propiedades.
– AD: E as localizacións tan detalladas, tamén son froito da imaxinación?
– FC: O pazo de Flavia é totalmente ficticio, aínda que recrea en todo a estas construcións. Todo transcorre no mesmo escenario de xeito consciente. Quería crear sensación de claustrofobia para que o lector compartise ese sentimento ante peche dos presos.
– AD: Ao tempo conta unha historia paralela sobre o maltrato ás mulleres na actualidade. É unha equiparación buscada?
– FC: Si, porque é a violencia dunha e doutra é idéntica. Os que maltratan as mulleres son fascistas que non toleran que pensen por si mesmas. A terceira forza política de España é a que nega os dereitos das mulleres, pero tamén do colectivo LGTBI. Os mesmos fascistas que non queren que Ana, nen Ánxela (as protagonistas da novela en épocas distintas) sexan libres.
– AD: Para abordar a violencia machista escolle a unha muller profesional e intelectual, foxe así da tipificación da vítima?
– FC: Iso é algo que me interesa moito, rexeitar un perfil único da vítima. Non ten que ser de pouca formación ou baixos recursos para ser maltratada. Tamén o poden ser profesionais de prestixio con acceso á información. Non hai máis que ver a realidade. (…)”
Entrevista a Francisco Castro sobre Tantos anos de silencio
A República como historia de amor
Entrevista de Daniel Salgado a Francisco Castro en Nós Diario:
“Emilio Varela é un doutor ilustrado. preocupado polo progreso social e os ideais republicanos. Ramón Gándara, un poeta inédito a quen, desde cativo, criou Varela. Igual que á súa filla Ana e a outro rapaz adoptado, Darío Rocha, despois militar alzado contra a democracia en 1936. Neste cadrado político sentimental, situado no imaxinario pazo de Vila Flavia naquel ano de Atila, sucede o núcleo da trama de Tantos anos de silencio (Galaxia, 2020), a novela coa que Francisco Castro (Vigo, 1966) quere afondar “na horríbel aldraxe que para as vítimas supón a súa ocultación” e, ao tempo, refutar discursos sobre que “non pasou nada” ou que “os dous bandos eran iguais”.
“Non é unha novela sobre a Guerra Civil. Creo que vou comezar así todas as entrevistas”, explica Castro, en plena promoción do libro, a Nós Diario, “a Guerra Civil é o marco, o escenario onde acontece a historia que conto”. E que, engade, ten un obxectivo claro: “Demostrar que a violencia, concretamente a violencia contra as mulleres, e mais concretamente a violencia contra as mulleres que pensan e son libres, é sempre a mesma”.
Os paralelismos aos que se refire o escritor e tamén director xeral da Editorial Galaxia aparecen na obra en diferentes planos temporais. Os sucesos de Vila Flavia no verán do 36 conectan coa actualidade a través da profesora Ánxela, que participa nunha excavación da Asociación pola Memoria Histórica no pazo. “E que sofre o seu propio inferno de violencia, o terrorismo machista”, di.
“O fascismo é sempre unha reacción contra a liberdade, sempre é o mesmo”, teoriza Castro, “e isto evidénciase no caso do patriarcado e na existencia, ao longo da historia, de leis concretas para reprimir a liberdade das mulleres”. Ou, acrecenta, no caso dos pobos que queren realizar un referendo de autodeterminación. “Cando alguén, colectiva ou individualmente, reivindica seguir o seu propio camiño, agroma o fascismo a dicir que non”, afirma.
A andamiaxe narrativa de Tantos anos de silencio é, porén, o terríbel triángulo amoroso que compoñen Ramón, Ana e Darío. Con certo aire melodramático e doses de intriga, empurra a novela cara á súa resolución. “O amor é un dos elementos cruciais en todos os meus libros”, considera, “que son xa 19. O amor e a liberdade, sempre estou escribindo sobre o amor e a liberdade”. Esténdese: “Ao cabo, o dereito dos pobos á liberdade ten moito que ver co amor. E a de Tantos anos de silencio é unha fermosa historia de amor. Como a República representa unha historia de amor”.
Contra algunhas opinións críticas, que se fixeron singularmente audíbeis hai algo máis dunha década, Francisco Castro non compoarte que haxa demasiada literatura galega sobre a Guerra Civil. “Tampouco creo que haxa moitas novelas negras ambientadas en Vigo, como comeza a dicirse agora”, anota, “sinxelamente creo que os escritores escribimos sobre o que representa o espírito do noso tempo”. E, para Castro, no espírito do tempo actual flota o fascismo. A empezar por Vox, formación de ultradereita “que se identifica cos vencedores do 36″.”
“Un poeta descoñecido de 1936”
Entrevista de Xesús Fraga a Francisco Castro en La Voz de Galicia:
“O desenterramento de foxas comúns de vítimas da Guerra Civil, ademais de emoción e dignidade, ás veces trae sorpresas na forma de obxectos persoais que asumen un potente simbolismo dende a perspectiva actual. Acontece tamén no territorio da ficción na nova novela de Francisco Castro (Vigo, 1966), Tantos anos de silencio (Galaxia), no que entre os seis cadáveres executados no pazo de Flavia durante a sublevación militar agocha unha revelación: o esqueleto dunha muller abraza contra o peito o libro dun poeta do que ninguén oíu falar, Ramón Gándara.
O autor pescuda, a través da figura dunha investigadora, Ánxela, o que aqueles días supuxeron para a vida ilustrada nun pazo, fanada pola violencia e a intolerancia. Unha cuestión que Castro sostén que non está pechada, nin moito menos, para a creación artística. «Os que din “outra novela máis da guerra!” polo xeral son os fillos ou os netos dos vencedores e mantiveron unha boa posición durante o franquismo», reflexiona o escritor. Porén, cre que despois da ditadura e os anos de silencio tácito trala Transición, evidénciase a necesidade de abordar o que el denomina «a mal chamada Guerra Civil» -«en realidade, foi un golpe de Estado contra a legalidade democrática da República»- dende a literatura ou o cine.
Precisamente, sen restar valor á historia e o ensaio, Castro ve na ficción un xeito moi acaído para relatar aqueles episodios. E por isto mesmo a figura dese poeta esquecido está chamado a desempeñar un papel crucial en Tantos anos de silencio. Castro cita a figuras como Lorca ou Alberti, «que puxeron o seu oficio ao servizo da causa republicana», unha disposición ideolóxica na que tamén cabe o amor. «O amor é un acto revolucionario», defende o escritor. «É un acto de liberdade, o que non tolera o fascismo. Cando amas, e amas de xeito diferente, é motivo de represión para unha ditadura, que tamén prohibe a súa manifestación escrita, xa que só quere literatura patriótica e afecta», engade quen adoita retratar nas súas obras o que refire como «o poder salvador da literatura».
Francisco Castro avoga por unha concepción comprometida do creador e da cultura: «Os artistas están obrigados a dicir as verdades incómodas, as realidades que molestan». Un papel válido hoxe coma antano, no que o escritor percibe un «rexurdir fascista, no que partidos como Vox queren cambiar o relato e impoñer unha sorte de posverdade na historia», algo que aínda fai máis necesaria a contribución da cultura.
Tantos anos de silencio publícase este luns en galego en Galaxia, editorial da que Castro é director xeral, simultaneamente coas súas versións en castelán (Rayo Verde), catalán (Capital Books) e éuscaro (Alberdania). O escritor cre que fóra de Galicia hai en xeral unha percepción moi positiva da literatura en galego, pero o seu desacougo mira máis preto: «Preocúpame que haxa tantos galegos que vivan de costas dos seus creadores».”
Vigo: presentación de Tantos anos de silencio, de Francisco Castro
