Entrevista
a Andrés Torres Queiruga na Real Academia Galega:
“(…) – Real Academia Galega (RAG): Escolleu Ramón Piñeiro: compromiso integral e integrador como título da súa intervención. Por que?
– Andrés Torres Queiruga (ATQ): Non por estar cerca de nós Piñeiro deixa de ser unha figura con auténtico relevo histórico, sobre todo polo seu carácter exemplar, pola dedicación plena coa que traballou para Galicia tanto desde o punto de vista teórico como na articulación práctica para unha realización sociopolítica. E a grandeza de Piñeiro está en que consagrou a súa vida enteiramente a iso, cunha exemplaridade da que creo que hai moi poucos exemplos. Fíxoo con constancia desde moi novo e ata que morre, sempre con ese espírito integrador, de non excluír nin caer nunha concepción estreita de Galicia. (…)
– RAG: E como recorda a ese Piñeiro capaz de atraer tanto a xente nova?
– ATQ: Recordo sobre todo o seu humanismo, a súa curiosidade intelectual. Todo lle interesaba, de todo lle gustaba falar, preguntar, e lembro tamén o respecto polo que falaba con el. Non era un home impositivo, senón que trataba de sacar o que as persoas levan dentro. Era un gran conversador e o seu poder, a palabra e a convicción.
– RAG: Como director literario de Galaxia, foi un dos grandes artífices da reconstrución cultural galega da posguerra, e apostou por levar o galego a todo tipo de xéneros. El mesmo demostrou, en 1951, que a nosa lingua era válida para o ensaio filosófico ao publicar, na Colección Grial, Significado metafísico da saudade.
– ATQ: Exacto, interesáballe que todo se galeguizara, na cultura, na política… E como ensaísta soubo explotar un tema tan difícil como o da saudade. Os portugueses recoñeceron que foi quen de verdade a elevou a rango metafísico, o primeiro en abordar a saudade na súa dimensión máis profunda. (…)”
Arquivos mensuais: Setembro 2015
Manoel Rodríguez Alonso, in memoriam, por Xosé Vázquez Pintor
Artigo
de Xosé Vázquez Pintor en Sermos Galiza:
“Bouvard e Pécuchet? Nese camiño aberto que percorre as luces da palabra vai de sempre silandeiro o rebusque dos albores. E os ollares son así do alén de cada día en obra e as tantas outras noites de suceso. A lus do candil cadra paseniña de noso, tal é o agarimo do silencio para namorar a escrita. E son así de seu as avenidas do fulgor e das faíscas que choutan, repenican, locen e asubían obra en marcha, aínda non feita e rematada. Sábeno de perto as matrias e as estimas. E así, tal data de hoxe ou de mañá, alguén que nos quere agradecer de luz e de por sempre, arrisca un aturuxo no brado do silencio e medra axiña canda nós outro namoro de obrador nas amencidas que axexan na procura o sorriso do Sol, ese aloumiño das esferas.
Caro amigo, Manoel Rodríguez Alonso, crítico aberto ás avenidas literarias de Galiza que soubemos tanto recoller de agradecidos na túa luz de madrugueiro en moitas légoas que traspasa a noite e sempre abrocha de volta a luz dos anos e dos días na agra aberta da mau que ti nos dás cabo de lonxe, en sempre cama un colo. Velaquí estás de autente. E aquel sorriso na flor da túa páxina que sabes tanto ler, servir e namorar a prol do tempo e do fulgor na Nosa Lingua. Contigo.”
Alberto Avendaño: “Eramos egocéntricos, pero tamén o era Whitman e Manoel Antonio e Huidobro…”
Entrevista
de Carlos Loureiro a Alberto Avendaño en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Amigo Alberto, non podiamos obviar nesta entrevista o teu labor poético sen nos trasladar a aquel ano 1975 e o nacemento do “Grupo poético Rompente”… Que supuxo este grupo poético para a nosa lírica de comezos da democracia?
– Alberto Avendaño (AA): Responderche significa resumir unha vida ou o comezo dunha vida na literatura e nas artes da representación que remata vencellándose ao resto do meu quefacer. Naqueles anos, como escribín nalgures, eramos moi novos, tiñamos moitas ansias nas mans e moitas ganas de esnaquizalas. Sinto que fomos (especialmente Reixa, Romón e mais eu) un laboratorio de tres personalidades que viviron e sufriron as contradicións da súa época. As perversas militancias políticas que intentaban montarse a cabalo da experimentación dun rapaces que buscaban sobre todo a expresión e debían desembarazarse do afogo da mensaxe social realista á que nos obrigaba certa praxe e certa tradición que se revendía na historia doméstica que viviamos como o camiño correcto… Cometemos (cometín) moitos erros por mor desa presión dos que pensan que es deles porque falas unha lingua ou vistes unha chaqueta de pana. Pero finalmente redimes os teus pecados (sempre aquilo co que te apuñalas con sabia inconsciencia) turrando para diante e plasmando en textos máis do teu interior ca das pancartas dos teus donos ideolóxicos. Que significamos? Unha actitude –que sempre é máis transcendental cás aptitudes. Ser apto é un produto da técnica e do estudio, ter a actitude remexedora do teu tempo é sempre o máis importante…- logo, se cadra, escrebes ben… e se non, en calquera caso, fixeches ruído na longa noite de pedra… ata o punto que te rebelas contra a retórica dos que antes describiron a túa realidade, para escribir noutras claves e facer café concertos incorrectos e de certa fermosura adolescente. Iso é o que fixemos. (…)
– NG: E tras algo máis de vinte anos, unha nova obra poética (Texas). Que hai de innovador nesta nova obra a respecto da poesía túa daqueles anos setenta? Quizabes un pouco máis inmiscida na denuncia de inxustizas e algo máis narrativa?
– AA: Texas é o meu libro máis galego. Eu son coma Hernán Cortés: canto máis me afasto do Fogar do Breogán máis penetro nos seus castros. Texas é un roadpoem, entre Sam Shephard e Borges e un chisco de Corso e aquela busca de narrador lírico e sentimental que sempre serei. Denuncia? Mellor cabreo que é máis lírico. Máis ben acidez se procede e abraio a moreas na tradición da pedra solar de Octavio Paz.
– NG: O relato curto require unha fonda técnica que leva a que moitas das veces non se dean acadado os obxectivos narrativos que un busca. Por que tomares como referentes autores estranxeiros (O austríaco Peter Handke ou a brasileira Clarice Lispector)?
– AA: Porque eu daquela lía a Handke e a Clarice. Ollo con iso de “obxectivos narrativos”. O escritor escribe, non constrúe fórmulas químicas. O escritor comunica e fai cos seus vimbios o seu cesto. Non é un experto nin en cestería nin en vimbioloxía. Non convoques ao escritor para elaborar un discurso académico, convócao para propoñer o seu mundo cheo de intanxibles e se de aí a audiencia disfruta ou o profesor constrúe, todos contentos… Isabel Allende dicíame non hai moito que estaba farta de ser unha autora “máxica” e explicoume a súa rutina e logo, sen dicer esa palabra, eu comprendín a súa maxia. Pódesme crer, vive rodeada de maxia. (…)”
A AELG tece o futuro da literatura galega
Desde
Sermos Galiza:
“Unhas dez horas déronlles aos escritores e escritoras da AELG para debater e escoller os fíos cos que tecer o futuro da literatura en lingua galega. Precisamente, o sexto congreso da asociación celebrouse baixo a pregunta “Para quen escribirmos o futuro?”. Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, fai fincapé en que unha das cuestións principais que se acordaron no Congreso pasa pola necesaria visibilidade social do escritor e da escritora, así como traballar co idioma, para que o idioma sexa ferramenta de modernidade.
Entre as propostas destacadas que saíron dos grupos de traballo, Cesáreo Sánchez salienta a necesidade de crear un Instituto Rosalía de Castro que divulgue a literatura galega no mundo. Co mesmo obxectivo, falouse da necesidade de impulsar a visibilización internacional da literatura galega nas feiras internacionais.
En conversa con Sermos Galiza, o presidente da AELG dá conta das principais conclusións ás que chegaron os distintos grupos de traballo nos que se organizou o Congreso. En relación á mesa sobre os dereitos de autor e autora e a profesionalización, “incidiuse na necesidade de buscar que a nosa literatura saia ao mundo a través de traducións e da creación dunha axencia literaria, como hai noutros países”.
“Tamén se acordou que a AELG, na medida en que poida, traballará por crear un servizo de orientación aos autores e autoras á hora de interpretaren os contratos”, sinala. “Aínda que non sexamos profesionais no sentido de non poder vivir das nosas obras, insistiuse moito en que cómpre que os escritores e escritoras sexamos percibidos pola sociedade como profesionais que traballan na construción dunha literatura nacional”, engade.
O grupo de oralidade acordou potenciar a liña de traballo no ámbito escolar, a través de modelos como o teatro e a narración oral. O presidente da AELG afirma, ao respecto, a importancia da oralidade, pois “ten relación coa situación actual do idioma, porque se non hai falantes de galego, non haberá contadores de historias”. Como elemento de prestixio, este grupo de traballo tamén propuxo que as Letras Galegas sexan dedicadas un ano á literatura oral.
No que respecta á mesa sobre novas formas de edición, Cesáreo Sánchez pon de manifesto que se coincidiu na necesidade de ser flexíbeis cos novos formatos mixtos tecnicamente e que contan cunha gran difusión. Tamén se acordou procurar para os autores e autoras un papel decisivo nos procesos de cambio da difusión dos contidos culturais e estar atentos e atentas ás novas formas de difusión de contidos.
Sobre a literatura dramática, o presidente da AELG sinala que se insistiu en que cómpre que o sector busque a recuperación da administración dos certames de escrita dramática e a garantía da publicación e da escenificación das obras gañadoras. Este grupo de traballo considerou preciso a levar a escrita dramática ao ensino e puxo o foco sobre a necesidade de promover lecturas dramáticas e, sobre todo, que se programen autores e autoras galegas, e non só autores e autoras traducidas. O presidente da asociación salienta que se acadou un acordo para que os dramaturgos creen unha sección de literatura dramática, como xa existe no caso da tradición oral.
En canto á lusofonía, as persoas participantes coincidiron na importancia de aproximar a literatura galega á cultura da lusofonía, de maneira que se poida amosar a riqueza da literatura galega ás culturas lusófonas. Este grupo de traballo acordou que a AELG potencia a tolerancia ortográfica sen discriminacións que impidan a difusión dunha parte da nosa literatura.
No que atinxe á formación de lectores e lectoras, grupo que, segundo Cesáreo Sánchez, espertou un grande interese, reivindicouse a literatura infantil e xuvenil como unha literatura á altura de calquera outra, alén de se considerar estratéxica na formación de novos lectores e lectoras. “Advertiuse de que é moi importante que a literatura infantil e xuvenil se inclúa como materia específica na formación do profesorado”, engade.
Cesáreo Sánchez salienta que as conclusións das distintas mesas de traballo representan unha guía de traballo para os próximos anos. “Reflexionamos sobre o conxunto de temas transversais necesarios sobre como enfocar o futuro da literatura sendo críticos coa situación actual, mais esperanzados, ilusionados e con moito optimismo”, confesa.
O punto final do Congreso, no que se presentaron os aspectos da páxina web (que celebra os 20 millóns de entradas cando apenas ten 10 anos de vida), púxoo a música de Xardín Desordenado, que musicou poetas galegos e galegas.”
A Coruña: Paseos pola Coruña Literaria 2015, con Dores Tembrás, Pedro Feijoo e Felipe Senén
Paseos pola Coruña literaria é 
unha iniciativa da AELG desenvolvida coa colaboración e patrocinio da Concellaría de Cultura do Concello da Coruña, na que terán lugar novos paseos pola nosa cidade coas propias escritoras e escritores que escribiron obras ambientadas na Coruña.
17 de outubro
A Coruña, unha cidade ao descuberto, con Dores Tembrás.
Saída: Xardíns dos Cantóns.
A cidade que se abre nunha cartografía infantil, unha urbe que se pon ao descuberto por medio das historias dos avós pero tamén dos referentes literarios coñecidos na adolescencia. Unha pequena deriva pespuntada palabra a palabra:
e as pegas rebuldás
cubriron as rúas
o asfalto nevado de noces
e todos
cos zapatos de Dorothy
en compaña do lobo
choutando nelas.
31 de outubro
A Coruña de Rosalía e Murguía: tras o vento da negra sombra, Pedro Feijoo.
Saída: Praza do Humor.
Teñen todas as cidades unha outra vida que, por veces, non se ve. Ou si, se se observa cos ollos adecuados… Unha vida feita da textura das letras, de sangue de tinta, e alma vestida nas historias. Nas que foron e nas que non foron… Desta volta, eu propóñovos un paseo por esoutra cidade, A Coruña de Rosalía e Murguía. Un paseo após as pantasmas daqueles nomes, de Gala, de Alejandra, de Anxo Aian e de Aurelio Aguirre, desde as miserias de rúa Tabernas, axustando as contas da Real Academia Galega, até as sombras do cemiterio de San Amaro e as súas tebras, a escuridade na que, moitas veces, vive a luz verdadeira. Se é que tal cousa existe, claro está. E todo, por suposto, sen deixar de lado o humor, que por algo hai na cidade unha praza a el adicada. Ou acaso non vos parece suficientemente gracioso que veña un de Vigo a ensinarvos a cidade? ;) Espero que sexa do voso maior agrado!
14 de novembro
De conversa co “Genius loci” dunha cidade vella, con Felipe Senén
Saída: Porta do Xardín de San Carlos.
Adentrarémonos na Prehistoria e na Historia desa croa ou croio de pedra rosa que é a Coruña. Dende o baluarte Vello ou Xardín de S. Carlos, ás 12 do mediodía dese sábado 14 de Novembro, cando aínda celebramos por Galiza adiante aos dous santos homonimos das Panoias, aos San Martiños de Tours e mais ao de Dume, cando aínda arrecenden na memoria as lumeiradas e as castañas asadas dos Magostos. Encetaremos unha pequena xeira arredor das luces e das sombras, na busca da conversa co “genius loci” dese couto ou “locus amoenus”, entre as pantasmas de Xerión, de Moore e de lady Sther Stanhope, de Porlier… polas paisaxes e as paisanaxes inspiradoras de Aguirre, Pondal, Rosalia, o Murguía dos Precursores, Francisca Herrera… sen librarnos da Condesa. Escudos, campas, epígrafes, lendas, mitos e ritos que se perden e que lembraremos baixo o Arco do Arquivo do Reino de Galiza… a carón do templo dos Domine-Cane, das fratellas de San Francisco e a carón dunha imaxe que foi Venus, feita Virxe da Estrela para os nautas do Mar dos Ártabros…Porto de Compostela.
A Coruña é cidade serea, ben o sabía Lugrís, da María das Batallas, de Ines de Ben, de Xoana de Vega, de Concepción Arenal, de Rosalía, Carolina Herrera, María Barbeito, Luisa Villalta que facía música coa palabra. Aqueloutra Coruña que cheiraba a tabaco e chicolate e un raparigo abríase ó mundo entre o amor e a morte, Pabliño Picasso. Marineda atlántica, de castros, altares, torres e muiños a beilar movidos por un vento toleirón… A Cidade amada de Garcés, de ida e volta de Manuel María, de atlántidas… Unha conversa en alto para coñecer, querer e defender realidades fronte a virtualidades, a orixe, a orixinalidade fronte á macdonalización´.
Lugo: Darío Xohán Cabana fala da chegada do tren á cidade
O
martes 29 de setembro, ás 20:00 horas, no refectorio do Museo Provincial de Lugo, con motivo da mostra A arte de xuntar II. Colección Quiroga-Monte de trens e xoguetes, realizada con motivo do 140 aniversario da chegada do tren a Lugo, exposición que pode visitarse neste recinto, terá lugar no un parladoiro a cargo do escritor e académico Darío Xohán Cabana, quen falará sobre “A chegada do tren a Lugo e algunhas interquinencias de historia local”.
Lugo: homenaxe no centenario de Ramón Piñeiro
Santiago de Compostela: presentación de Tres décadas de Galiza coa revolución cubana
Iván García Campos, Cuestións vitais secretas, no Zig-zag
Entrevista a Rodolfo Alonso no Diario Cultural
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“”Cada lingua que desaparece no mundo é un tesouro da humanidade toda que se perde”. Rodolfo Alonso publica a súa obra poética en galego no volume Cheiro de choiva (Barbantesa). A entrevista completa pode escoitarse aquí.”
