A AELG lamenta fondamente a perda da pedagoga Antía Cal Vázquez

A AELG lamenta fondamente a perda da pedagoga Antía Cal Vázquez, cuxo pasamento tivo lugar hoxe, 30 de marzo de 2022, en Vigo, aos 98 anos de idade.
Educadora insigne, fundadora da escola laica Rosalía de Castro en Vigo en 1961, centro pioneiro en Galicia do ensino en inglés, castelán e galego. De familia orixinaria do concello de Muras (Lugo), naceu na Habana o 18 de abril de 1923 e regresou a Galicia en 1932. Despois de estudar o Bacharelato na Coruña, estudou Comercio, e despois da guerra Maxisterio e Filosofía e Letras, especialidade de Xeografía e Historia, na Universidade de Santiago de Compostela. Estivo casada co eminente oftalmólogo Antón Beiras García.
Antía Cal participou na polafía que a Sección de Literatura de Tradición Oral organizou no Centro Sociocultural Daniel Castelao de Moaña en outubro de 2010, deixándonos para a memoria unha gravación na que rememora desde o nacemento, os anos de emigración, estudos e as súas reflexións sobre a necesidade de formación e a reivindicación dos dereitos das mulleres.
Quen así o desexe, pode gozar a través deste vídeo do maxisterio vital deste eximia galega universal, nesta ligazón.

(A fotografía da autora, obra de Estevoaei, procede da Wikipedia galega).

Carlos Taibo: “Cando alguén celebra a desaparición dunha lingua, pregúntome que ten dentro da cabeza”

Entrevista de Antón Escuredo a Carlos Taibo en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal é a razón escribir agora unha obra entre autobiográfica e lingüística?
– Carlos Taibo (CT): Ás veces non hai unha razón precisa. A miña vida intelectual, e non lle dou ningún relevo a este adxectivo, é unha mesa con catro pés. Un deles é o meu traballo na universidade vencellado coas mudanzas na Europa central e oriental. Outro o activismo político que me invita a contestar ao capital e ás súas regras. O terceiro serían os libros como obxecto marabilloso sen os que a miña vida non tería sentido. E o cuarto as linguas.
Decateime non hai moito que boa parte das historias e brincadeiras que eu conto teñen unha base lingüística. Pareceume que tiña sentido de facer unha homenaxe ás linguas que para min son a creación máis marabillosa da especie humana. Ese é o miolo do que xorde o libro.
– ND: Ese amor polas linguas tamén é algo revolucionario nun mundo que, cada vez máis, procura concentrarse en poucas e dominantes?
– CT: Cando alguén celebra a desaparición dunha lingua, eu pregunto que é o que ten dentro da cabeza. A desaparición dunha lingua é a desaparición dunha cultura. Certamente, aínda que no libro hai unha dimensión de brincadeira, mesmo nalgún caso canalla, hai unha reivindicación das linguas e singularmente das linguas minorizadas.
Este libro é produto dun compromiso lingüístico coa lingua do meu país, o galego-portugués. É unha mestura entre a vocación de chamar a atención dunha maneira razoabelmente divertida e relaxada sobre as linguas e ao mesmo tempo unha reivindicación política coas que están nunha situación difícil e que creo que merecen o noso apoio.
Debo salientar, en calquera caso, que eu non son un gran dominador de linguas. Ás veces a xente pensa que eu teño grandes habilidades, que son un políglota e non é así. Son un curioso que foi mergullando en moitas linguas e que espera seguir facéndoo no tempo..
– ND: Boa parte do libro trata do reintegracionismo e da necesidade dun intercambio mutuo. Hai esa vontade tamén en Portugal e no mundo lusófono?
– CT: Esa vontade foi forte na retórica mais nos feitos débil. Porén, teño a impresión de que as cousas están empezando a mudar. Ultimamente escoito moito en Portugal, cando saben que es da Galiza, dicir “que sorte tedes na Galiza que conservades a nosa lingua primixenia cando a nosa está deturpada pola influencia do inglés e falamos cada vez peor”. Esa idea ten a parte saudábel de que identifican unha xenealoxía entre o galego e o portugués mais a parte débil é unha ignorancia manifesta do estado decrépito da lingua da Galiza.
De calquera maneira, este tipo de percepcións en Portugal significan que algo está comezando a mudar. Nos estamentos oficiais probabelmente continúan a triunfar a retórica que anuncia unhas cousas mais sen medidas precisas que supuxesen un achegamento efectivo entre os dous espazos lingüísticos.
– ND: Cales cre que son os atrancos máis importantes que teñen as persoas para non dar o salto ao galego-portugués?
– CT: Eu pasei por esa situación hai 20 anos. Houbo unha época en que eu era reintegracionista, porén empregaba a ortografía oficial. O paso non é sinxelo. Escribir un galego reintegrado reclama un esforzo innegábel. Mais, sospeito que por tras hai un exercicio de comodidade, de aceptación dunha orde que sabemos que non é a nosa e que depara certas vantaxes.
Eu non podo queixarme moito de ter sido discriminado por empregar un galego internacional ou reintegrado. É verdade que é unha reflexión un pouco falsa por ser expulsado dos medios de comunicación do sistema, polo que non ten sentido escribir en galego internacional en La Voz de Galicia porque non penso en escribir nese medio.”

Francisco Castro: “Vivimos nunha sociedade machista e patriarcal, hai que dicilo con total claridade”

Entrevista de Antón Escuredo a Francisco Castro en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Primeiro ensaio e moi persoal. Por que falar de feminismo?
– Francisco Castro (FC): Eu levo falando de feminismo moito tempo. Escribín moitos artigos reivindicándome como home feminista. Nos meus libros os meus personaxes masculinos son o que se adoita chamar “masculinidades moi disidentes”. Homes que se apuntan ao bo trato. Homes que están concienciados da necesidade de traballar xunto coas mulleres por un mundo en igualdade.
Ao mesmo tempo, nos últimos anos dei moitas charlas sobre esas outras masculinidades. Entón, pensei que era interesante tentar sistematizalo, partindo desde a experiencia persoal e dunha maneira moi divulgativa, reflexionar sobre a miña educación patriarcal, a miña toma de conciencia dese patriarcado que vive dentro de min e que segue moi presente.
Hai que loitar todos os días contra ese virus que nos meteron dentro sen vacina nin nada. Ademais, creo que é interesante que homes que temos unha certa presenza e voz pública a poñamos a favor do que é, probabelmente, o movemento revolucionario máis importante no que vai de século XXI: a forza do feminismo militante e con vocación de transformación do mundo.
– ND: Coincide en que vivimos nunha sociedade machista?
– FC: Vivimos nunha sociedade machista e patriarcal, hai que dicilo con total claridade. Se preguntas a Santiago Abascal vai dicir que non. Agora mesmo temos unha forte reacción patriarcal. Que haxa 52 deputados de Vox é unha maneira incontestábel de mostrar a forza do machismo.
Ese partido ten tres ideas básicas: unidade de España, sexa iso o que sexa, inviolabilidade das fronteiras e loita contra o feminismo. Polo tanto, unha das súas tres patas ideolóxicas é o antifeminismo.
Que exista un partido votado por millóns de persoas que ten como un dos seus alicerces a loita contra o feminismo é a demostración de que esta sociedade nosa é profundamente machista.
– ND: Cal é a razón de que moitos homes non dean ese paso que explica no libro?
– FC: Hai moitos factores. En primeiro lugar, é moi difícil renunciar aos privilexios. Nós somos a parte privilexiada polo feito de nacermos homes e polo tanto custa renunciar aos privilexios. Non coñezo moitos ricos que falen mal do capitalismo, están moi cómodos nese sistema.
Despois por unha cuestión, no fondo, de ignorancia. Hai moitos homes que consideran que o tema da explotación sexual é algo que teñen que solucionar as mulleres. Cren que o machismo teñen que solucionalo elas, que a desigualdade é unha cuestión que compete ás mulleres. E non. Falo no libro, basicamente, da decencia. O que explico é que unha persoa decente é feminista.
O feminismo é a ideoloxía que promulga a igualdade entre homes e mulleres. Polo tanto, quen non sexa feminista non cre nunha sociedade igualitaria e iso é indecente. Por que os homes non dan o paso? Por levar o patriarcado dentro.
– ND: A responsabilidade neste tema é da sociedade e das Administracións?
– FC: Hai unha interpelación á cidadanía para que saia dese sono feliz que é o patriarcado para os machistas. Logo están tamén as institucións. Aí vese ben o triunfo do feminismo. Hoxe non hai ningún partido que se atreva a definirse como machista abertamente. Polo 8-M, agás os trastornados de Vox, todo o mundo en Concellos, Deputacións e outras Administracións fan actos e lense manifestos.
O feminismo conseguiu que, polo menos, pareza que lles preocupa a cuestión. Se permitimos que un partido claramente antifeminista ocupe as institucións iremos cara a atrás. Todo o que as feministas gañaron pódese perder. Está todo relacionado, sociedade e Administracións. Os políticos de Vox non chegan ao poder a través dun golpe de Estado… é a cidadanía quen os pon aí. Temos moito que traballar.”

Carballo: presentación de Unha etapa estelar e conflitiva de Galiza (a segunda metade do século XIV) Tomo I. A relevancia do reino galego medieval, de Francisco Rodríguez