Entrevista 
a Eva Mejuto en Zig-zag, da Televisión de Galicia:
“O protagonista da novela da que imos falar agora tamén precisa contarlle ó mundo, o que sente, o que é. 22 segundos é a primeira novela xuvenil que afronta o tema da transexualidade. Eva Mejuto proponnos a necesidade de visibilizar a loita pola liberdade dun colectivo habitualmente silenciado. Pode accederse á entrevista aquí.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Emma Pedreira: “As galegas levamos a retranca na cana do óso desde a prehistoria”
Entrevista
a Emma Pedreira en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Bibliópatas e fobólogos é un libro que fala de libros. Os libros como xeito de explicar a existencia. É quizais ese o principal valor da literatura?
– Emma Pedreira (EP): Se nos poñemos filólogas, debería botar man do aprendido na carreira e dicir que a literatura está feita para aquilo do docere et delectare (ensinar e deleitar), algo que sigo ao pé da letra en todo o que busco, como lectora e como escritora. Pero a literatura e a súa función dependen de moitas máis cousas; do momento, da formación, da facultade de espellar, das expectativas (e falo sempre tendo en conta a biface persoa lectora/persoa escritora). Se nalgún momento da vida a literatura puido ensinarme a aprenderme, agora abonda con que me satisfaga nos máis primarios sentidos. Sexa no momento que sexa ou desde o recanto vital que for, para min os libros sempre son e serán fascinantes.
– B: Neste volume optou por intercalar o formato curto co moi curto. Non sei se se sente cómoda con etiquetas como micronarrativa.
– EP: Eu síntome cómoda escribindo. Punto. Non escollo abeirarme a ningunha proposta nin pegar na fronte unha etiqueta antes de poñerme a escribir. Vaia, hoxe teño o corpo de microrrelato resultón con tendencias modernistas, e aí vén o texto. Coido que as etiquetas veñen pola banda da recepción, non da emisión. Correspóndenlle á xente que nos le e valora o noso traballo. Eu emito unha mensaxe a través dunha canle, cífroa; a maneira que me apoñan despois de descifrala xa non é tanto cousa miña como pode selo o traballo de codificación, o sentido crítico e a complicidade lectora fan o resto. Por iso o certo é que o mínimo, o curto, o micro, si levan consigo un código específico pero tamén unha consideración moi activa da persoa que le porque a microficción pretende a retroalimentación para que o texto e a súa mensaxe se abran –ou se pechen- para “acabar de facerse”. Niso parécese á poesía, na confianza que depositamos en quen le para que a mensaxe se decodifique. É máis íntima aínda a relación entre poesía e relato se á poesía lle aquelamos o de “en prosa” e ao relato o de “micro”, porque aí se eslúe unha ínfima fronteira, pero non, aínda así son lugares diferentes que requiren de formacións e experiencias diferentes e non teñen por que funcionar os textos poéticos na narrativa e viceversa. (…)
– B: Vostede publica desde que tiña 20 anos. Daquela foi encadrada na xeración poética dos 90. A este respecto interésame coñecer que pensa sobre a influencia daquel tempo literario sobre a cultura contemporánea galega. Foise mitificando aquela época conforme se afasta? Tiveron que loitar vostedes, as escritoras daquel tempo, para individualizar a súa visión literaria?
– EP: A primeira vez que me apuxeron unha etiqueta foi nese momento. Publiquei o meu primeiro libro antes de rematar a década dos 90 e alí me pegaron na fronte o colante de “Poesía de muller” que foi como se nos denominou ás mulleres que publicamos no momento, como escindindo as voces femininas das masculinas e creando un subgrupo programado para traballar xuntas. Eu estaba no momento do arranque, do querer aprender e ser aconsellada e non me molestou. Tiña vinte anos e a aceptación no mundo adulto é importante nesta idade, tomeino como algo iniciático e conformeime con esa consideración porque non me pareceu pexorativa. Agora mesmo continúa a parecerme algo circunstancial e froito do boom das voces femininas daquela década, pero, xa con perspectiva, paréceme que considerar que o fenómeno era algo novo ensombreceu o esforzo das que traballaron antes ca nós. Tamén hai que dicir que somos un país mitómano e, dentro da literatura o mito é fundamental, así que como non mitificar cada paso dado se deixou pegada e foi exitoso! Queda aí o que pasou nos 90 para apreixalo e aprender e, por suposto, para manter a convivencia porque as autoras dese momento aínda somos novas e nos queda moito por traballar. O bo é que o traballo e o tempo foron destrenzando aquel pack literario e puidemos ir mantendo os nosos discursos persoais, que é doado localizarnos como poetas dos 90 pero tamén enunciar os nosos nomes individualmente. Iso solidifica cada un dos nosos discursos persoais. (…)”
Entrevista a Antonio García Teijeiro sobre Poemar o mar
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
““Aos nenos si que lles gusta a poesía e son precisamente os adultos os que lle poñen fronteiras”. Antonio García Teijeiro gaña o Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil con Poemar o mar. Pode accederse aquí.”
Xoán Carlos Domínguez Alberte: “Non estaremos nunha democracia real até que a dereita repudie o franquismo”
Entrevista
de Daniel Salgado a Xoán Carlos Domínguez Alberte en Sermos Galiza:
“O artigo O segredo mellor gardado levou a primeira edición do premio de xornalismo Manuel Lueiro Rey do Concello de Fornelos de Montes. É obra do escritor Xoán Carlos Domínguez Alberte (Ramirás, 1966). Cunha prosa tensa, repasa a vida dun avó que combateu por defender as liberdades, “a xustiza social e os seus inmorrentes ideais”.
“Non vivimos nunha democracia normalizada. As vítimas nin sequera puideron verbalizar” a súa condición de vítimas, denuncia a respecto das dificultades para recuperar o relato do antifascismo. Domínguez Alberte, que prepara un libro de poemas para Galaxia, vén, a maiores, de entregar un ensaio á revista A Trabe de Ouro: “Senlleiros e esquecidos, sobre a represión na Terra de Celanova”.
O 5 de novembro, en Fornelos de Montes, recollerá o galardón.
– Sermos Galiza (SG): O avó que protagoniza o artigo existiu?
– Xoán Carlos Domínguez Alberte (XCDA): Si, existiu, e existiu ate non hai moito tempo. O texto baséase en fontes de memoria oral moi achegadas a min. E a área de incidencia é a miña bisbarra, a Terra de Celanova, onde teño traballado durante décadas sobre a memoria histórica.
– SG: A que se debe o medo á memoria?
– XCDA: Débese, evidentemente, ao círculo vicioso de políticas, leis, tribunais e medios de comunicación que se retroalimenta. Vémolo agora co que sucede en Catalunya. A base do sistema en que vivimos foi pactada co franquismo. E eu insisto, así o escribín moitas veces en Sermos e noutros lugares, non estaremos nunha democracia real ate que a dereita rexeite e repudie o franquismo. (…)”
Antonio García Teijeiro: “Mírannos con moito respecto cando viaxamos por aí”
Entrevista de María Obelleiro a Antonio García Teijeiro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que supón para ti este novo recoñecemento?
– Antonio García Teijeiro (AGT): Após ter un premio europeo, que aquí non se valorou moito pero que é importante [o Pier Paolo Vergerio], que no Estado gañes o Premio Nacional cun libro de poesía en galego para min é a máis grande satisfacción, porque hai tempo que deixei a narrativa a un lado por escribir poesía. Sigo crendo que ese xénero esquecido é necesario, pero a xente tenlle moito medo.
– SG: E a que se debe ese medo?
– AGT: Débese a que a xente non foi educada na sensibilidade poética, porque a poesía sempre foi recitar como papagaios e poemas pouco axeitados cando se estudaba. Eu lembro, cando estudaba, que non había un poema que pagase a pena e a poesía case non existía máis alá do libro de texto, e algunha cousa só, para despois facer un comentario. Eu creo na poesía como medio de transformación da persoa, como medio de emoción, de cultivar as emocións e a sensibilidade. Igual que coa música. Son as miñas dúas grandes paixóns, a poesía e a música, e considero que a poesía ten que estar presente desde as primeiras idades para as nenas e os nenos. Loxicamente, desde hai moitísimo tempo, tratei de levar iso adiante. Como docente, as miñas clases empezaban sempre cun poema; nos últimos catro anos estiven dando obradoiros a rapaces de Secundaria e era unha pasada como eles se emocionaban a través da poesía… para min iso é fundamental. Eu manteño que os adultos, polo que che dicía, viven de costas á poesía, pero aos rapaces encántalles e iso é o que sempre me animou. Este premio reforza e dá azos para continuar por unha liña pola que creo que hai que seguir. Agora que estou xubilado, hai xente que está facendo cousas por min, cousas que eu facía, e iso éncheme de satisfacción.
– SG: Paco Martín, Xabier P. DoCampo, Fina Casalderrey, Agustín Fernández Paz, Ledicia Costas e agora Antonio García Teixeiro. Que riqueza de literatura infantil e xuvenil! Temos algo que envexarlle a outras LIX doutros sistemas?
– AGT: Temos unha literatura galega dun altísimo nivel. Eu leo moitísima literatura infantil e xuvenil, en castelán, catalán e en galego, e traducións do vasco, e podo dicirche que a nosa literatura está á altura de calquera. É unha auténtica referencia en literatura infantil e xuvenil a todos os niveis. Por iso eu estou moi satisfeito, porque se está a valorar moitísimo a nosa literatura e porque seis Premios Nacionais dunha lingua como a nosa é algo moi complicado. Isto débese a que hai moitísima calidade dentro. Ademais, son libros completamente diferentes os seis, non teñen nada a ver. É estupendo que haxa variedade e calidade. Mírannos con moito respecto cando viaxamos por aí. (…)”
Ramón Nicolás : “Martiño configúrase como o elo necesario e contemporáneo que precisaba unha historia que quería contar e que estaba ancorada no pasado”
Entrevista
a Ramón Nicolás en Palabra de Gatsby:
“(…) – Palabra de Gatsby (P): Cal foi o xerme de O espello do mundo?
– Ramón Nicolás (RN): Non quero usar un lugar común pero, na realidade, foi un proceso realizado a lume lento para prender un pouco de luz nun territorio da memoria, sepultado polo paso do tempo. O espazo correspondíase a un cenobio medieval feminino en San Pedro de Ramirás, do que hoxe só se conserva a igrexa orixinal. Quen poboaba aquel territorio e como era o mundo daquela foron as interrogantes, de modo breve, que intentei responder coa novela.
– P: Tras moitos anos de servizo a literatura galega dende a crítica, por que toma a decisión de participar nela como autor?
– RN: Aínda mo pregunto agora e non dou cunha resposta concreta. Eu sempre escribín, e nuns primeiros momentos publiquei algúns relatos. Con todo, por diversas circunstancias e algunhas delas un tanto fortuítas, entrei no mundo da crítica ou da divulgación e neses mares navego aínda hoxe.
O certo é que na realidade sempre contemplei o exercicio da crítica, do ensaio, da tradución, da investigación ou dos estudos biográficos como un proceso parello ao da creación. Se ben nestes ámbitos non articulas un universo literario ao uso si se dan neles outros factores creativos comúns. O salto non foi difícil malia que as regras compositivas variasen.
– P: Como foi o proceso de documentación? Foi complexo o acceso a algúns documentos?
– RN: Foi laborioso e lento pero ao tempo moi satisfactorio porque me permitiu reconstruír, dalgún xeito, un mundo que na realidade non está tan afastado de nós. Existe unha colección diplomática que recolle os textos conservados do mosteiro de San Pedro de Ramirás e que constituíu, de seu, unha axuda inestimable. Outras fontes documentais que revelaban as claves dunha época ou a biografía da co-protagonista da novela, Hildegarda von Bingen, non supuxeron unha especial dificultade para conseguir o seu acceso. (…)”
María Solar: “En Galicia véndense mellor os meus libros en galego ca en castelán”
Entrevista
a María Solar en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Cales son os obxectivos de Chamando á terra?
– María Solar (MS): Queremos facer un magazine sobre libros baseándonos en dous xéneros xornalísticos que favorecen esa invitación permanente á lectura: a entrevista e o comentario. Para iso conto con tres colaboradoras que me parecen perfectas para ese labor de recomendación, para abrirnos o apetito por achegarnos á libraría e ler en galego. Montse Pena, que é unha crítica con ampla experiencia e moi recoñecida, atende principalmente a literatura infantil e xuvenil, a que, para nós é, seguindo as palabras do mestre Agustín Fernández Paz, unha literatura que se pode ler a todas as idades. Malores Villanueva, que agora é editora en Galaxia, leva moito tempo asesorando a editoriais para a publicación de orixinais e estou convencida de que nos vai descubrir lecturas de hoxe e de onte moi suculentas. Alba Cid é unha poeta cunha gran bagaxe académica, unha das grandes coñecedoras das nosas letras a pesar da súa mocidade. Gústanos combinar a accesibilidade co rigor literario para que todos os públicos se sintan representados na nosa proposta. (…)
– B: Era unha rapaza que soñaba con ser escritora?
– MS: Si. Cando era adolescente escribía moito; gustábame moito. É nesa idade cando desenvolvemos o interese pola literatura. Por iso me interesa tanto ese público. Por iso me gustaría que a relación entre a mocidade e a lectura se dese dun xeito máis natural. Non pode ser que haxa unha taxa de lectura na adolescencia e que logo se perda ao deixaren o instituto. Dáme a sensación de que se xogan todas as cartas ao mercado das recomendacións escolares e esa é unha vía perigosa. Hai moitos profesores que len pero tamén hai moitos que recomendan sen criterio. Algo falla na transmisión de interese pola lectura. Eu non sei como mudalo. Seguramente non nos corresponde aos escritores mudalo pero que algo falla é evidente.
– B: Escribe todos os días?
– MS: Intento facelo acotío. Pero non son unha persoa que escriba moito. Ás veces abráiame encontrarme con escritores que me din que a noite anterior redactaron 20 páxinas!! Eu gardo durante moito tempo as historias na cabeza e plásmoas no papel cando xa están maduras. Escribo case coma unha poeta, corrixindo frase por frase pero en realidade toco pouco o texto porque xa sae bastante procesado. Prefiro ir amodo pero moi segura. Non sei se é a maneira convencional de facelo. Recoñezo que son algo escéptica cos obradoiros literarios. De verdade hai un método para escribir? Dubídoo.
Coido, en todo o caso, que me organizo moi ben a diario e este xeito de escribir axúdame. Son quen de atender o traballo, coidar do meu neno pequeno, ler e tamén escribir. Aínda que haxa quen o pon en dúbida. (…)”
María Xosé Queizán: “Rosalía fai unha epopea feminina”
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“María Xosé Queizán publica Rosalía de Castro e o poder sexual, publicado por Xerais. Pode accederse á entrevista aquí.”
Eli Ríos: “Luns é unha novela visceral, chea de sentimento e de moitas historias de mulleres”
Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Eli Ríos fala da súa novela Luns, gañadora do Premio Torrente Ballester. A escritora fai un duro retrato da vida dunha muller enferma de cancro. A súa prosa debuxa unha loita frenética e visceral contra o avance inexorable da morte. Nesta tensión, a protagonista revisa non só as razóns da súa existencia, senón tamén a súa condición de muller. Pode verse aquí.”
Manuel Xestoso: “O libro parte da idea de que é a ruína a que realmente nos conforma”
Entrevista
de María Obelleiro a Manuel Xestoso en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): As ruínas de Europa consegue a amálgama precisa entre a historia e a actualidade: desde a destrución de Pompeia até o drama das persoas refuxiadas. Como construíches a obra?
– Manuel Xestoso (MX): Ben, antes de nada debo dicir que a alusión ao drama das persoas refuxiadas é unha interpretación túa que eu nin subscribo nin desminto: ante a idea de que o autor debe explicar os seus libros eu opoño a de que son os libros os que explican o autor. Por outra banda, a actualidade non me parece un terreo particularmente atractivo para sementar nel a palabra poética. Ao contrario, o libro parte da idea de que é a ruína a que realmente nos conforma. A ruína é aquilo que sobrevive á destrución, aquilo que se resiste á desaparición; é, xa que logo, o único que perdura á acción erosiva do tempo e da Historia, un indicio de permanencia ao que podemos agarrarnos.
O libro foi construído case como a crónica da viaxe por unha paisaxe crepuscular, unha viaxe de inverno por esa Europa posterior a Auschwitz na que, segundo Adorno, xa non se pode escribir poesía. Claro, cada libro de poemas que se escribe desde aquela debería pensar en como é posíbel refutar as palabras de Adorno, e con esa conciencia está escrito As ruínas de Europa. Tendo en conta, ademais, que a historia europea recente non fixo máis que engadir argumentos a favor de Adorno.
– SG: Falabas de Adorno. Precisamente, unha das principais características ten a ver coas múltiplas referencias filosóficas e literarias que agochan os poemas. Un trazo derivado da túa faceta como crítico?
– MX: Trátase de refutar o poema como aquilo que se definía como “expresión do eu íntimo”. O discurso poético está cruzado por infinidade de voces –ruínas, talvez– que proceden de, entre outros lugares, a propia tradición literaria. Enfrontarse con esas voces supón pasar da lectura como produción de sentido á relectura como produción de realidade. Desde Lacan sabemos que a conciencia está condicionada pola orde simbólica e, xa que logo, cuestionar e interrogar esa orde transfórmase nun deber de quen toma a palabra no espazo público.
Por outra banda, un dos detonantes na escrita deste libro foi precisamente o cuestionamento sobre a voz do crítico. Quen fala a través desa voz? Por soberbio que pareza, eu creo que o crítico debe falar en nome da comunidade, expresar as súas necesidades e, dalgún xeito, avaliar en que medida as obras que aborda contribúen ao ben común da sociedade á que se dirixe. Nun sistema cultural como o galego, sometido a circunstancias que impiden teimudamente a súa normalización, iso require unha responsabilidade e un esforzo suplementario que pode ser extenuante. Facer uso dunha voz na que ese compromiso se atenuase transformouse case nunha necesidade persoal para definir o lugar desde o que escribía. (…)”
