Berta Dávila: “É emocionante ver un teu libro en xaponés”

Entrevista a Berta Dávila en Letra en Obras:
“(…) – Letra en Obras (LeO): En 2010 Barbantesa publicaba un libro teu de relatos agrupados baixo o título A arte do fracaso. Agora acaba de saír a tradución ao xaponés. Como se leva iso de saber que vai haber xente léndote a 12.000 quilómetros de distancia?
– Berta Dávila (BD): É emocionante, desde logo. O libro será distribuído como e-book, aínda que se fixeron algúns exemplares en papel para cuestións de promoción. Así que potencialmente pode chegar a calquera falante de xaponés, estea onde estea, algo que resulta moi interesante porque permite que as linguas soborden fronteiras xeográficas.
– LeO: Como acabou o libro traducido ao xaponés e quen se encargou da tradución?
– BD: Foi unha proposta de Pulp Books que, desde Cangas do Morrazo, levan a literatura do país a todo o mundo. Eles editaron a tradución ao castelán e agora preparan outra para o eúscaro. Da versión xaponesa encargáronse Mona Imai e Megumi Shiozawa. Unha non pode ficar máis que agradecida por ter recibido unha proposta deste tipo. (…)
– LeO: A pesar de que es unha escritora ben nova xa sabes o que é ser traducida a dous idiomas diferentes ao galego (castelán e xaponés). É a internacionalización a chave mestra que precisa a nosa literatura?
– BD: Creo que escribindo en galego é posible chegar a todas partes, outro cantar é que interese nalgures algo que escriba eu, iso dubídoo. A verdade é que non teño a resposta sobre as chaves mestras que precisa a nosa literatura, pero o proxecto de Pulp Books paréceme moi interesante e coido que tamén importante. (…)”

A literatura galega ábrese paso en Bulgaria

Reportaxe de Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“Cinco títulos de catro autores galegos xa están ao dispor dos lectores búlgaros na súa propia lingua. A Memorias dun neno labrego, de Xosé Neira Vilas, e O lapis do carpinteiro -edición xa esgotada- de Manuel Rivas, veñen de sumarse Que me queres, Amor?, do mesmo autor, a Poesía completa de Lois Pereiro e Aire negro, de Agustín Fernández Paz.
Todos eles aparecen en Small Stations Press, o selo do tradutor Jonathan Dunne, e que tamén ten versións inglesas de títulos galegos no seu catálogo. Dunne subliña a acollida que están a ter os libros, en boa medida polo interese da comunidade lectora e unha tradición de respecto polas traducións, que arranca dos anos do socialismo. «En Bulgaria están afeitos a outras culturas, a leren traducións, non representa ningún problema para eles», resume Dunne.
Ademais, Small Stations continúa co labor de difusión da literatura galega en inglés. Dunne quere poñer o foco sobre a literatura infantil e xuvenil, empezando por títulos de Fina Casalderrey, Fernández Paz, Elena Gallego e Marcos Calveiro. Tamén pretende ampliar a colección Galician Classics con Nimbos, de Díaz Castro, unha obra de Novoneyra e continuar coas traducións de Rosalía, despois do «éxito considerable» de Cantares gallegos en versión de Erín Moure.
Ademais, nas vindeiras semanas aparecerá Poesía última de amor e enfermidade, de Lois Pereiro, en edición bilingüe galego-éuscaro, preparada por Joxemari Sestorain para Cenlit-Denonartean. «Es una poesía fuerte, poderosa, dramática, muy sentida y sincera», explica o tradutor. Tamén destaca a orixinalidade da voz de Pereiro, quen nas numerosas referencias da súa poesía tamén incluía a ría do Nervión. Sestorain cita os congresos de Galeusca como exemplo do interese dos lectores en éuscaro pola literatura galega, ademais da súa condición de linguas minorizadas: «Hay un interés, que nace de una solidaridad y una simpatía, por ver qué se hace en Galicia, sus mundos y su expresión».”

O Congreso da Asociación Internacional de Estudos Galegos terá lugar en Bos Aires en abril de 2015

Desde Sermos Galiza:
“A Asociación Internacional de Estudos Galegos (AIEG) celebrará a XI edición do seu congreso en Bos Aires os días 6, 7 e 8 de abril de 2015. (…)
A AIEG vén de tomar a decisión despois dun debate entre socios e socias buscando as datas máis acaídas para a organización do importante evento que convoca a especialistas en estudos galegos de todo o mundo.
A Asociación organizou os seus tres primeiros congresos nos Estados Unidos. Pasaría logo a Europa ao escoller Reino Unido e Alemaña como sedes. Habana e Bahia serían citas relevantes do encontro de especialistas en estudos galegos en Latinoamérica e Barcelona, a única sede estatal do congreso, cando asume a presidencia Basilio Losada. En 2009, o Congreso desenvolveuse por única vez na Galiza, con sedes na Universidade da Coruña, Santiago e Vigo.
Desta volta, a presidencia de Débora Campos, profesora na Universidade de Bos Aires e coñecida xornalista e dinamizadora dos estudos arredor de Galiza e a cultura da emigración e o exilio debeu pesar á hora de inclinar a balanza cara a capital arxentina. Ámbito de desenvolvemento dunha parte relevante da cultura galega creada por tantas persoas que tiveron no país americano o seu destino.
O traballo de investigación arredor dos estudos galegos desenvolvidos nos Estados Unidos con especialistas como Kathleen March ou González-Millán está na orixe da asociación que logo se expandiu a través dos Centros de Estudos Galegos máis os lectorados que existen ao longo do mundo.”

Padrón: presentación de Cantares galegos en ruso

O xoves 26 de setembro, ás 20:00 horas, no Auditorio da Fundación Rosalía de Castro (A Matanza, s/n) de Padrón, preséntase a edición en ruso de Cantares Gallegos de Rosalía de Castro, tomo XVIII da Antoloxía da literatura galega, publicado polo Centro de Estudos Galegos da Universidade de San Petersburgo, ao coidado de Elena Zernova. No acto participan, xunto á súa editora, Xesús Alonso Montero, Manuel González e Valentín García. Desde Fervenzas Literarias.

Nova York: coloquio coa participación de Francisco Álvarez-Koki

O venres 27 de setembro, de 18:00 a 19:30 (hora local), na Mid-Manhattan Library de Nova York, terá lugar o coloquio Tres autores, un mundo, coa participación de Francisco Álvarez-Koki, Jacqueline Donado e Teresa Nasarre Abizanda, cuxas obras están relacionadas coa cidade estadounidense.

Cork, Irlanda: conferencia de Fina Casalderrey no Self-Translation in the Iberian Peninsula

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega colabora co Centro de Estudos Galegos de Irlanda, radicado na University College Cork, facilitando a presenza de Fina Casalderrey no Self-Translation in the Iberian Peninsula. Impartirá a conferencia Indumentarias da palabra nun vestiario persoal, o venres 20 de setembro entre as 17:00 e as 18:00 horas, co patrocinio da Secretaría Xeral de Política Lingüística:
“Os idiomas son traxes cos que se viste a palabra, acomodados a cada ladeira do edificio do mundo. A vestimenta da miña palabra é a galega, que en diferentes momentos da súa historia milenaria sufriu un acoso que converteu á poboación galego-falante en “forzados autotraductores” que, malia soñar en galego, habían de esforzarse en expresarse na lingua dominante: o castelán. Chegamos a tomar como “natural” a tradución simultánea e escribiamos en castelán as cartas que nos ditaban en galego. Vivimos unha situación de diglosia aínda non curada.
Nas autotraducións ao castelán, tanto nas de intervalos de anos con respecto á publicación galega (nese caso non sempre fun “fiel” ao orixinal) coma nas inmediatas (nas que, quizais por mor dese conflito interno, paso dunha versión a outra e viceversa, convertendo as dúas en “orixinais”, ou as dúas en “traducións”), en ambos casos, sentinme máis libre que cando vertín ao galego libros doutros autores.
Nas traducións inmediatas (case sempre álbums), precisamente, por esa “militancia” de escribirmos en galego”, téñome sentido “traidora”. E experimentei esa mesma incomodidade cando sucumbín á tentación editorial de traducir 16 libros de KiKa Superbruxa, do castelán ao galego (polo visto, nalgún dos meus libros mostro un estilo semellante ao do alemán Knister). Son textos sinxelos nos que o autor salta do Salvaxe Oeste á época dos dinosaurios ou aos Vikingos, de don Quijote a Drácula, nos que a acción está por riba doutras consideracións. Con todo, houben de botar man de intuicións en momentos nos que considerei que a versión castelá non era congruente.
Non teño todas as respostas, nin sequera con respecto a textos da miña autoría. Aínda no suposto de que dominase, poño por caso, o irlandés, hai algún que non sabería como “vestir” para conseguir o mesmo efecto que produce en galego, entón lembro aquilo de “catro ollos ven máis ca dous”.
Mentres sigo coas miñas dúbidas, na procura do tradutor ideal.”

Dentro do programa tamén participarán Xosé Manuel Dasilva, María Liñeira, Ana Garrido González, María Reimóndez, Rexina Vega e Martín Veiga.

Palabras de auga, de Marcos Calveiro, incluído nas Listas de Honra do IBBY

A novela infantil Palabras de auga, de Marcos Calveiro, Premio Merlín de Literatura Infantil 2012, acaba de ser incluído nas Listas de Honra do IBBY, entre os nove libros que presentou á selección a OEPLI (Organización Española para el Libro Infanil y Juvenil).

The Guardian publica unha recensión sobre Todo é silencio, de Manuel Rivas

Desde Xerais:
“O xornal británico The Guardian publicou unha recensión de Michael Kerrigan sobre Todo é silencio de Manuel Rivas:
His passport may be Spanish, but Manuel Rivas is from Galicia, that Land of the Gaels in the far north-west of Spain. Along an intricately indented Atlantic coast, the climate is cool and damp, the country rugged, but lush and green; the culture Celtic; the past as misty as the morning scene. For readers in the Anglo-Saxon world, the obvious comparison is with Ireland, down to a history of famine and emigration. And, stereotypically, a lyrical bent and melancholy outlook. That said, in their saudade – the anguished longing of their poetry and song – the Galicians make the Irish look like stoics.
Rivas, who writes in Galician, has been a tireless promoter of his homeland. Novels such as The Carpenter’s Pencil and Books Burn Badly, and the story The Butterfly’s Tongue, while enchanting audiences internationally, are steeped in Galician history and culture. Primarily a poet, Rivas has championed Rosalía de Castro, the 19th-century laureate of Galego verse – and saudade. The title All Is Silence is taken from a poem of hers where, in contrast to a “friendly silence”, companionable and comforting, de Castro describes a “mute silence” charged with loneliness and dread: the absence of familiar voices; the emptiness of bereavement and of exile.
In Rivas‘s latest novel, Fins, Brinco and Leda, childhood friends in the coastal town of Noitía in the 1960s, are in exile from their Galician heritage. Schooled in Castilian, they’re surprised to find – in a book they discover in the ruins of an abandoned school – this very poem. Fins, a fisherman’s son, already feels something of an outsider, thanks to the periodic fits he calls “absences”. At home, Brinco has to look the other way while the local gangleader, Mariscal, carries on an affair with his mother. Leda, the wildest of the three, is still enough of a daughter of Noitía to understand the importance of discretion. Life is hard in a poor community oppressed not only by the dictatorship but by Mariscal, who controls the smuggling of spirits and tobacco along this coast. A sometime seminarian, Mariscal loves to quote the Latin psalm: “They have mouths yet speak not; they have eyes yet do not see.” Or, as he sums up, “The mouth is for keeping quiet.” Even so, Fins, Brinco and Leda contrive to have a childhood which, full as it is of hardship, humiliation and loss, has idyllic aspects. (Rivas‘s writing helps – whether he’s describing the sight of Noitía, “spilling new buildings like scattered dominoes”, or an estuary at sunset, gleaming “like a log, burning from the inside out”, his style is at once poetic and precise.)
Fast-forward several years and we find ourselves in a very different, democratic Spain, but in a Galicia still under a dictatorship of fear. Noitía is awash with narco-money, but power relations remain much the same as drugs and cash stream in and out without enriching the community. Brinco and Leda are married now – working, like almost everybody else here, for Mariscal. Fins is the exception: back after a lengthy absence, he is a policeman, keeping surveillance over his former friends. An invidious position, perhaps – yet quintessentially Galician. For, like Ireland, Galicia is as much diaspora as nation. “Half of Galicia is on the outside,” as Mariscal observes. Up to their waists in water as they gather cockles, Noitía’s women gaze back at their homes without surprise: they are “used to seeing from the outside in”. Fins watches Leda keeping lookout; follows Brinco’s late-night forays out to sea.
The further we read, though, the harder it becomes to ignore the fact that the mood has subtly shifted, the register changing as poetic saudade becomes banal violence and terror. The romance of de Castro is now the stuff of an airport thriller, with contract killings, speedboats running drugs, stakeouts, sabotage. For Galicia’s people, the experience is far from thrilling: now, as under the dictatorship, lives are stunted by suspicion; existences curtailed by caution; self-expression – selfhood, even – stifled. In this haunting, wonderfully poetic novel, Rivas gives us eloquent warning that what starts as fearful silence may end up as an incapacity to speak.