Entrevista
de Yolanda García a Armando Requeixo en La Voz de Galicia:
“(…) O venres, terá lugar ás 20:30 horas no Concello de Mondoñedo a presentación do libro de Daniel Pernas Nieto (Abadín, 1884-Mondoñedo, 1946) Fala das Musas e outros poemas. O editor do mesmo é Armando Requeixo.
– La Voz de Galicia (LVG): Recupérase un libro publicado en galego durante a Guerra Civil e iso o fai do máis interesante.
– Armando Requeixo (AR): Imprimírase nos Talleres Foxo de Ortigueira. El estudou no Seminario de Mondoñedo, cidade na que se instalou, arredor da escola literaria mindoniense. Ten un interese polo valor documental da obra, porque é un dos moi poucos poemarios publicados en galego durante a Guerra Civil. Foi o primeiro e é unha das escasas mostras en galego desa época. Ten un valor histórico-literario tamén. Ten ese simbolismo e significación para a cultura e historia galegas. Sen embargo, non se podía acceder a el a non ser que fora nunha bibioteca moi especializada. Interesoume recuperar ese volume e facelo nunha edición moderna para as xeracións novas. Unha vez feito o esforzo de recuperar o título, ao longo de anos de investigacións atopei outros poemas do autor que deixara espallados en revistas e xornais de Mondoñedo, Viveiro e Ribadeo, non recompilados. O que fixen foi facer esa edición con Fala das Musas e outros poemas restantes. Acaba sendo unha especie de poesía, máis que completa, reunida. Aproveitei para compilar toda a outra produción. Ten tamén interese o libro porque o volume do ano 1936 ten un prólogo de Álvaro Cunqueiro, interesante, obra mestra coma todas as del, no que fala da poesía en xeral, da palabra creativa. O libro ten o aliciente de que no estudo introdutorio que antecede á recollida da sua produción poética fixen un perfil biográfico amplo. Era pouco o que se coñecía de Daniel Pernas, reconstruínlle a súa peripecia vital e editorial, que así queda para futuros investigadores. Primeiro, a presentación é unha panorámica do valor da súa obra escrita. Eu abrín o camiño. Penso que esta é unha base sólida sobre a que construir. Ademais, o libro ten unha parte final, críticas que se fixeran de Fala das Musas a primeiros do 37, falando sobre o autor.
– LVG: ¿Tivo Pernas Nieto boa crítica?
– AR: O plus que engade é que escribiu en galego en tempos que non axudaban nada a que puidese saír así, pero fixo que se aplaudise algo así. Metín textos de varias persoas que saudaron positivamente o libro cando apareceu para completar a visión.
– LVG: ¿Que reflectiu nos poemas?
– AR: Daniel Pernas Nieto foi un poeta da escola noriegana, de Noriega Varela. A poesía dalgúns versos son de impronta paisaxista, outros son máis arredor de feitos ou acontecementos da vida local de Mondoñedo e da Mariña e ata hai unha vea social de denuncia referida á emigración ou a circunstancias da realidade da comarca e tamén poesía de sentimento.”
Arquivo da categoría: Tradición
Casas literarias: Manuel Antonio
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“A Rúa de Abaixo, en Rianxo, non é unha vía calquera, é un continente literario rodeado de océanos de xenialidade por todas partes. Unha das illas que habitan ese Paradiso das Letras é a casa natal do inmenso poeta Manuel Antonio.
Felizmente convertida hoxe en casa-museo, adornada con diversas placas conmemorativas, a vivenda na que veu ao mundo o 12 de xullo de 1900 o autor de Foulas é un inmoble de tres andares que aínda conserva mobiliario do tempo do poeta e outros obxectos persoais e documentos que se expoñen aos visitantes xunto a diverso material fotográfico. (…)
Mais se Padrón, Iria Flavia, Santiago, Vigo e Asados foron importantes na vida de Manuel Antonio, a casa da Rúa de Abaixo foi a mandorla da que dimanou toda a maxia da súa escrita e Rianxo a vila na que departiu intensamente con Rafael Dieste, con seu curmán Roxelio, tamén cos Insua, Manuel Rodríguez Castelao e Xosé Losada Castelao, parentes do seu benemérito veciño, e outros como Laureano Lorenzo, os irmáns Carou, Sixto Aguirre… (…)”
O teatro galego no aniversario de O Fidalgo
Artigo
de Xoán Costa en Sermos Galiza:
“Un 17 de xaneiro de 1918 estréase no Teatro Principal de Compostela a obra O Fidalgo, de Xesús San Luís Romero.
O acontecemento dá pé para que no número do 30 de xaneiro do mesmo ano A Nosa Terra, Boletín decenal, publique un artigo titulado “O Teatro Galego”. O texto, que comeza recoñecendo a importancia do teatro como elemento de promoción da lingua (“En Compostela rindíuselle culto estes tempos ô noso idioma e ô noso teatro”) remata dando noticia do éxito desta obra e das facilidades que Compostela presta ao teatro mentres A Coruña se desentende:
“O teatro galego vai tendo afortunados cultivadores. Hai que axudalos. E adeprender dos de Compostela: aló os aficionados representan con entusiasmo as obras dos seus viciños,
Eiquí, en troques, as obras de Lugrís, de Carré e outros, siguen sin tere quen as represente. E isto é unha pena.”
Lamentabelmente a falta de apoio que na altura A Nosa Terra limitaba á Coruña é hoxe visíbel por toda a escena galega.
E non é porque non existan recintos. Nin actores, nin actrices. E por suposto hai público.
O único que non hai é política teatral.
E isto é unha pena.
(Pódese ler unha escolma de obra na Biblioteca Virtual Galega).”
Manuscritos: Antón Alonso Ríos
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“A figura poliédrica de Antón Alonso Ríos, derradeiro presidente do Consello de Galiza e estudado con profundidade por Bieito Alonso en Antón Alonso Ríos. Crónica dunha fidelidade (Laiovento, 1994) merece, de seu, aínda que sexa unha brevísima atención neste blogue. No arquivo Fernández Del Riego consérvase esta valiosa carta que envía a Manuel Meilán desde México o 13 de novembro de 1945 onde se espella parte do intenso labor político levado a cabo por el mesmo, xunto con outras persoas, nesta época. O meu agradecemento á Fundación Penzol pola cortesía.”
Casas literarias: Alfredo Brañas
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Ás dez da mañá do 11 de xaneiro de 1859 viña ao mundo un dos persoeiros máis emblemáticos da intelectualidade galega da segunda metade do século XIX: Alfredo José Francisco Higinio Brañas Menéndez, Alfredo Brañas, gran teórico e promotor do Rexionalismo galego.
Alfredo Brañas naceu no centro mesmo de Carballo e a vivenda na que arrolou os soños naipelos pode hoxe visitarse na rúa Martín Herrera, 20. Alí viviu o que logo foi insigne ensaísta e catedrático da Universidade de Santiago ata os dous anos, pois en 1861 a súa familia trasladouse a Cambados, onde o pai foi exercer como rexistrador da propiedade. (…)
Agora ben, o herdo máis entrañable da pegada galeguista de Brañas no seu Carballo natal simbolízao o Bar O Mexillón, tasca histórica que se sitúa nos baixos da vivenda do prócer. Este local inaugurouse en tempos da II República, unindo o seu nome á memoria do escritor, a quen homenaxea nas súas paredes e na súa historia, pois polo Mexillón pasaron dende Álvaro Cunqueiro a Jorge Víctor Sueiro e houbo un tempo no que Urbano Lugrís fixo lucir alí a súa arte e chegou a se cantar o himno galego en pleno franquismo.
A casa de Alfredo Brañas en Carballo é un exemplo de recoñecemento das orixes e, ao tempo, de admirativa asunción do fillo preclaro. Que a tradición que encarna siga lampexando nese foro tabernario que hoxe ocupa os seus baixos é asemade unha mostra de como o pasado mítico e o presente poden convivir e mesmo retroalimentar un futuro de escrita e cultura posibles.”
Casas literarias: Castelao
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Dou comezo hoxe a unha nova sección, Casas literarias. Nela irei dando razón de vivendas de especial relevo por ter sido berce e/ou casa familiar de escritores. A intención é ir creando, devagar, unha sorte de arquivo fotográfico destes predios ata constituír algo así como un mapa de soares onde aniñou o xermolo da nosa literatura. Endalí, irán aparecendo xunto a casas célebres ou máis coñecidas outras menos sabidas e ata esquecidas, pois cómpre recuperar como activo este patrimonio que forma parte principal da historia das letras galegas. (…)
En realidade o lar de berce de Castelao non foi ese, senón un de mampostería encalada que ergueran os seus avós maternos no número 29 da rúa Cabo da Vila. Alí viviu, na compaña de súa nai Xoaquina Castelao Gemme, ata que tivo nove anos, idade á que marcharon ata a Arxentina, onde emigrara seu pai Mariano Rodríguez Dios cando o pequeno tiña tres meses.
Da Arxentina non volveron os Rodríguez Castelao ata 1900. De primeiras, recibíronos na casa de Cabo da Vila, pero ben pronto arrendaron a Casa das Balconetas, fronte por fronte do Concello, onde residiron pouco máis de dous anos. Tras ese tempo e cos cartos que o pai lograra reunir logo na súa segunda ida á Arxentina (a onde regresara ao ano e meses despois de deixar a familia en Rianxo), adquiriron a vivenda con baixo e pisos sita na rúa de Abaixo, número 7, que é a que pode verse na foto e a que foi, dende aquela, vivenda familiar na que permaneceu a descendencia de Mariano e Xoaquina ata a fin na persoa de Tareixa, a irmá máis nova do autor, que a habitou ata marzo do 2000.
Na casa da rúa de Abaixo poden verse hoxe varias placas que lembran o vínculo do escritor coa mesma ao tempo que a homenaxean por mor de efemérides varias. É pois, unha vivenda emblemática, xa que foi o lugar no que se fixo mozo e no que residiu cando non estaba en Compostela por mor dos estudos, un predio, de por parte, ben próximo aos dos tamén célebres rianxeiros Manuel Antonio e Rafael Dieste, con soares na mesma rúa. (…)”
Manuscritos: Francisco Añón
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Froito da colaboración que establece xenerosamente a Fundación Penzol con este blogue, para divulgar algúns dos seus fondos bibliográficos manuscritos, ofrécese aquí un poema manuscrito de Francisco Añón (1812-1878). Para recabar algunha información sobre a composición “Alma en pena”, ou tamén coñecida como “A pantasma“, vistas as dificultades que presentaba o orixinal para a súa lectura e interpretación decidín acudir a Ramón Blanco, profesor, poeta e salientable investigador sobre Añón que sistematizou unha mostra do seu saber oceánico sobre este poema. Coa autorización do autor de Emily on the road, comparto abaixo boa parte das súas reflexións pois axudan a entender cabalmente a composición, tanto a súa intrahistoria como a súa peripecia ecdótica. Beizón, ao profesor Ramón Blanco pola súa estimable lección. (…)”
Ars dedicandi: Álvaro Cunqueiro
Desde
o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Van aló cento e tres anos máis do nacemento de Álvaro Cunqueiro, que viña ao mundo un 22 de decembro no número 1 da rúa Méndez Núñez de Mondoñedo, fronte por fronte da secular fonte que hoxe leva o seu nome, pé e lateral da catedral da cidade.
As amizades dos Cunqueiro foron entrañadas. Unha das máis firmes uniunos á familia formada por Alicia Tella-Villamarín e Juan Puchades. A primeira, afillada do afamado xornalista José Ramón Villamarín Pallín (Pol, Lugo, 1882-Mondoñedo, 1967), medrou pasando as tardes na casa dos Cunqueiro e foi grande amiga de todos eles, tanto de Pepe e Carmiña coma de seu irmán Álvaro. O segundo inmortalizou o escritor en bronce e sentouno na cabeceira da Praza da Catedral facendo que ollase, xa para sempre, o seu benamado Bosque de Silva, que tanto había ter que ver coa nacenza da imaxinaria Miranda.
Nesta dedicatoria inédita do célebre Escola de menciñeiros (1960), sobria e breve, como practicamente todas as do autor, vai de seu o afecto que este lles profesaba. Quen repase a fotobiografía de Cunqueiro descubrirá axiña que nunha das súas derradeiras instantáneas figura acompañado de, entre outros, estes dous moi queridos amigos. Xusto é que, neste seu novo natalicio, fique constancia dese afecto.”
Manuscritos: Luís Amado Carballo
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“En moitas ocasións a faceta de prosista de Luís Amado Carballo fica escurecida diante da relevancia que presenta a súa exigua pero relevante obra poética. Para presentar hoxe unha mostra manuscrita en prosa do autor pontevedrés reprodúcese abaixo o orixinal dun relato autógrafo -conservado na Fundación Penzol e a quen lle agradezo a xenerosidade da cesión destas oito cuartillas- titulado Sant-Yago e que foi publicado orixinalmente na revista Cristal, de Pontevedra, número 6, en decembro de 1932. Este manuscrito foi o que lle serviu a Xosé María Álvarez Blázquez para reproducilo no libro Obras en prosa e verso, de Amado Carballo, que se editou orixinalmente na colección Pombal, da Editorial Castrelos, en 1970 e reeditada doce anos despois; libro que contaba cun interesante limiar de Xosé Luís Méndez Ferrín. O texto, como se pode advertir abaixo, recrea a lenda da traslación do corpo do apóstolo Santiago a Galicia.
Manuscritos: Fermín Bouza-Brey
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
