Xosé Luís Méndez Ferrín: “A terra e o tempo trazan a liña da literatura”

Publicado o 18 Xaneiro 2022 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Ana Mosquera a Xosé Luís Méndez Ferrín en Luzes:
“(…) – Luzes (L): Vostede é un autor moi imaxinativo, pero os artigos deste libro [No Fondo dos Espellos], que vén de publicar a Universidade de Vigo, teñen unha forma máis ensaística. Recollen temas moitas veces eruditos de arqueoloxía, historia, zooloxía, galeguismo e nacionalismo. Que o impulsou a este enfoque?
– Xosé Luís Méndez Ferrín (XLMF): En realidade isto ten que ver co formato. Déronme unha plana enteira no Faro de Vigo, nun suplemento de carácter cultural, e era un lugar adecuado para falar de historia, onomástica e outros temas que me interesan especialmente, como a zooloxía de insectos. Este enfoque prodúceme unha especial satisfacción porque sempre deixara o xénero ensaístico de lado na miña obra. É unha sección que me permitiu abordar temas que había tempo que maduraran dentro de min. Eran como os ovos dunha galiña que foran chocando e dos que foron saíndo coma pitiños ou poliños dispersos, pero unidos coma unha pequena rolada ao redor de min. (…)
– L: A súa traxectoria política e vital converten a figura do escritor en parte da súa obra?
– XLMF: Non se poden separar. Nun escritor cunha conduta cívica resulta inseparable. Todo o mundo ten unha poética, ten una concepción do mundo e unha visión das cousas que forzosamente se reflicten no que escribe.
– L: Un escritor dunha lingua minorizada, coma o galego, pode convertese automaticamente nun activista da lingua? É isto positivo?
– XLMF: A lingua é unha das nosas fortalezas, aí somos imbatibles e indestrutibles. A nosa literatura é superior á catalá, dígoo aínda co risco de parecer supremacista. A nosa literatura vén desde a Idade Media. Cando os cataláns aínda escribían en provenzal, nós xa escribiamos en galego. Tiñamos os poetas medievais, a Martín Codax, a Alfonso X o Sabio. E agora até desapareceu practicamente a figura do escritor galego en castelán. Hoxe non hai ningún Valle-Inclán, ningún Torrente Ballester. A literatura que se produce en Galicia é en galego e danos unha fortaleza indiscutible para a defensa da lingua.
A literatura galega de hoxe é unha literatura de vangarda, tratando temas universais coma cando vostede e o grupo Brais Pinto trataban de colocala á altura das novidades europeas e sacala do costumismo. Os que empezaron a colocar a literatura galega nas vangardas foron Rosalía, Pondal, Manuel Antonio… Hoxe segue sendo unha literatura do seu tempo, da época. Cando nós fundamos o voceiro político antifascista do noso partido, chamámoslle Terra e Tempo. A terra e o tempo trazan a liña da literatura. (…)”

Miriam Ferradáns: “As mulleres tomamos a palabra e agora non a imos soltar, temos que nos reivindicar”

Publicado o 3 Xaneiro 2022 por asociacionescritoras-es

Entrevista a Miriam Ferradáns en Nós Diario:
“- Nós Diario (ND): Como recibiu este recoñecemento?
– Míriam Ferradáns (MF): O certo é que tiña unha espiña cravada do ano pasado, que fora finalista mais fixérase con el Cristina Pato. Quedárame esa sensación agridoce de estar entre os tres finalistas, que é moi bonito, mais non gañar. Este ano tiña esa necesidade de sacarme esa espiña. Aínda así, tampouco pensaba que o fose gañar, a verdade. Ía bastante tranquila e a vivir a experiencia outra vez. Estou moi contenta. Pódese dicir que agardei por el, o ano pasado non puido ser e este acabou por chegar.
– ND: En que momento sentiu a necesidade de escribir o artigo?
– MF: Era algo que tiña na cabeza dende hai anos. En Bueu, todos os anos o día de Todos os santos hai un barco -un servizo especial-, para que a xente poida ir á illa levar flores aos mortos. A min era algo que me chamaba moito a atención, pero que tamén me perturbaba.
Necesitaba pensar e escribir sobre ese suceso. Está escrito en novembro, xusto despois de que pasase ese día. Sempre acababa recibindo unha foto ou do barco ou do cemiterio e ese ano non me chegou, pola pandemia e demais. De feito, non sei se houbo o ano pasado, pero sentín que necesitaba contarlle aos demais que iso acontecía onde eu vivo.
Logo, reflexionaba tamén un pouco máis sobre a vida na illa de Ons, pero esa vida do rural que esmorece. A illa que coñecemos non é a mesma que coñecen todas as persoas que viviron alí durante moitos anos ou toda a súa vida. Esa illa practicamente xa está desaparecida.
Parecíame tamén interesante mencionar algunha pista sobre iso.
– ND: Ao comezo do artigo, menciona en varias ocasións a figura de Cesáreo. De quen se trata?
– MF: Cesáreo é un dos últimos habitantes permanentes da illa de Ons. É un home moi coñecido en Bueu, en todo o Morrazo, e tamén entre aquelas persoas que visitan habitualmente a illa. Escritores, fotógrafos, xornalistas… fálaslle de Cesáreo e coñéceno. Trátase unha figura emblemática da illa de Ons. Dos últimos colonos que quedan alí todo o ano, con todo o que iso supón e coa maxia que implica ser un habitante permanente dunha illa na que non teñen luz todo o día, servizos médicos, servizo de transporte, nin regular nin irregular… Eles durante o outono e o inverno están alí e sérvense grazas aos pescadores, que en calquera caso poden facerlle un favor ou mesmo levalos a terra firme se o precisan. Eu falo de Cesáreo porque é como a representación dese grupiño de persoas que aínda queda aí, que son moi poucos, tres ou catro. (…)”

Carme Riera: “Libros, leis e dereitos”

Publicado o 21 Decembro 2021 por asociacionescritoras-es

Artigo de Carme Riera en La Vanguardia (foto da autora desde a Wikipedia):
“O pasado mes de outubro, concretamente o día 12, o BOE publicou unha boa nova para o sector cultural. A Lei 14/11 aprobou medidas de apoio para facer fronte ao impacto económico e social do covid. Tamén se sinalou que o libro, “en xeral, é un ben básico e imprescindíbel“. Entendo que o que quixo expresar o lexislador é que os libros son alimento espiritual, criterio que concorda coa cita evanxélica: “Non só de pan vive o home” e coas máximas tantas veces repetidas: “Os libros fannos libres”, “O que non che dá a vida é o que che dan os libros”, etc. A valoración á alza do libro incluído no BOE ten que ver co feito de que a lectura axudou durante o confinamento ao 82% dos/as lectores/as, segundo os datos facilitados pola Federación de Gremios de Editores de España, no informe O papel do libro e da lectura. durante o período de confinamento covid-19. Ademais, o 70% das persoas enquisadas cre que lles axudou a desconectar da preocupación pola pandemia e o 65% atopou na lectura un xeito de combater o aburrimento. De aí que a disposición derradeira décimo quinta da citada lei engade: “Os poderes públicos organizarán e executarán, con carácter permanente, campañas de fomento da lectura e fortalecemento do sistema bibliotecario público”, o que espertou o entusiasmo do mundo editorial. Un entusiasmo que tamén compartiu Patrici Tixis, presidente do Gremio de Editores de Cataluña, cando se referiu ao aumento da venda de libros no último ano, na súa intervención na 36 Nit de ´l’Edició.
Con todo, tal vez sexa importante lembrar que este ben básico, o libro, é o/a autor/a, que os libros antes de imprimir non están escritos por unha man invisíbel que utilice un bolígrafo máxico ou un ordenador, senón unha persoa que ten un nome e apelidos, aínda que ás veces utiliza pseudónimo. A cadea de montaxe deste produto esencial comeza co/a autor/a. Non hai libro sen autoría, aínda que sexa a última persoa en cobrar e que tan só sexa un modesto 10%. Isto quere dicir que se compras un libro que custa 20 euros, o/a autor/a recibe dous. Destes dous, pagará un 10% á/ao axente, ademais de impostos. Se o libro está en rústica, o beneficio reducirase á metade até o 5%. Escribo isto para que se faga unha idea das escasas porcentaxes que perciben os/as escritores/as co agravante de que as súas obras, 70 anos despois da súa morte, pasarán a ser de dominio público, é dicir, calquera poderá editalas.
O tema dos dereitos de autoría non suscita moito consenso, mesmo os que, como o goberno central, non dubidan en defender o libro e a lectura, non fan o mesmo cos dereitos, a piques de seren tragados, polo que se refire á reprografía, polas plataformas dixitais. Así, a publicación no BOE do 3 de novembro sobre a aplicación da Directiva Europea 2019/790 sobre os dereitos de autoría no mercado único dixital, supón para as/os autoras/es, en especial, un grave prexuízo, dada a imposibilidade práctica de seren recoñecidos/as e remunerados/as de non ser así, mediante a obrigatoriedade da xestión colectiva que, polo momento, non parece ser do agrado do Goberno central. As/Os autoras/es, un/ha por un/ha, fronte ás grandes plataformas tecnolóxicas, non conseguirán nada. Só a obrigatoria xestión colectiva pode garantir os seus dereitos.
En fin, boas festas.