Porto: presentacións de Galeguia, de Manuel Miragaia
Pontedeume: recital poético en homenaxe a Ramiro Fonte
Lugo: inauguración da exposición Os silencios do calígrafo, de Baldo Ramos
Entrevista a Xosé Luís Axeitos sobre Manuel Antonio. Unha vida en rebeldía
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
““Manuel Antonio tivo sempre a teima do sindicalismo”. O investigador Xosé Luís Axeitos presenta a biografía Manuel Antonio. Unha vida en rebeldía. Pode escoitarse aquí.”
A Coruña: Xurxo Souto presenta Contos da Coruña
Terra Cha: “Memoria da Chaira Enteira”. Cabodano de Manuel María
Xosé Luís Axeitos: “Manuel Antonio non morre no 1930, continúa vivo ata os nosos días”
Entrevista a Xosé Luís Axeitos en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Como foi o labor de documentación que sustenta esta obra [Manuel Antonio. Unha vida en rebeldía]?
– Xosé Luís Axeitos (XLA): Foi un traballo de máis de catro anos. Elaborei un cuestionario que fun respondendo co arquivo familiar e o expediente militar. Facendo algunhas interrogacións topeime con respostas documentais que contradicían o meu propio pensamento. Gran parte da documentación é a que pertencía á súa nai. Posiblemente estea purgada, pois todo o mundo rompe algunha carta comprometida. Analicei máis de 400 epístolas e 200 fotografías. (…)
– LVG: Agasallaríanos con algunha curiosidade extraída do libro?
– XLA: Existen moitos aspectos anecdóticos, como que pagou 500 pesetas para librarse do servizo militar. Incluso co nome, sempre existiu a pregunta de se é Manoel Antonio ou Manuel Antonio. Non o explico no libro, pero dos centenares de cartas realicei unha porcentaxe das sinaturas. Dependendo do interlocutor, por exemplo as faccións das Irmandades da Fala na Coruña e Ourense, empregaba un ou outro. Na primeira apostarían por Manuel e na segunda por Manoel. (…)
– LVG: Esta biografía pode cambiar a visión que temos del?
– XLA: É posible, ata eu mesmo tiven ideas e tentacións que non coinciden. Quixen ver un Manuel Antonio anarcosindicalista, pero trala análise atopeime a un autor desencantado coa actividade das Irmandades e con amigos que se alistan na Unión Patriótica de Primo de Rivera.
– LVG: A publicación do manifesto Máis alá foi un punto de inflexión, ¿como o recolleu?
– XLA: O manifesto xoga un papel importante, rompe co oficialismo canónico de Rosalía, Curros e Pondal e coa crítica. Un rapaz que apenas levaba 19 poemas publicados lanza este reto e queda libre para todas as innovacións literarias. Nunca quixo escribir na revista Nós nin en El Pueblo Gallego. Pagou constantemente esa ousadía e non foi acollido por ningún círculo, por iso na posguerra chamábano «poeta aelleiro» e trala súa morte todas as necrolóxicas e obituarios son de escritores mozos, como Luís Seoane ou Otero Espasandín. (…)”
Suso de Toro: “Quero unha Galiza descolonizada e soberana”
Entrevista a Suso de Toro en Ideas.gal:
“(…) – Ideas.gal (I): Que é para ti Galiza, hoxe?
– Suso de Toro (SdT): Para min, intimamente, é o que foi desde neno, o meu destino. Un destino asumido e que vai acompañado dun punto de desesperanza e que se esforza cada día en negar a desesperación. Como sei que non teño o dereito a expresar os meus sentimentos sen máis diría que, como cidadán, é un proxecto de reconstrución dun país e un proxecto de construción nacional. A Galiza é o soño dunhas minorías, desde Faraldo e Rosalía, que soñamos unha nación que non conseguimos que exista. Intento racionalizar ese soño, non abundar na desesperación e na paranoia, que son as trampas nas que podemos caer as persoas que se senten marxinadas e orpimidas. O deber dos intelectuais é sinalar as debilidades e defectos do seu país e, tamén, imaxinar solucións e avances posíbeis. (…)
– I: Cal é a túa valoración da cultura galega, e por onde debería encamiñar o seu futuro?
– SdT: Existen unha serie de institucións, a cultura instituída nestes anos de autonomía interpretada e ocupada pola dereita submetida ao centralismo. A composición e as ideas reinantes nesas institucións, loxicamente, son as propias desta situación histórica. É evidente que se esta mesma etapa autonómica fose interpretada polo galeguismo político, como tería acontecido na II República de non ser o golpe de estado, as cousas serían ben distintas. Mesmo o debate tan significativo sobre as normas ortográficas e a concepción da lingua tería sido doutro modo. O modelo establecido é consecuencia de como se construiu o mundo universitario español controlado desde o españolismo madrileño, o mesmo acontece coas visións do reino da Galiza e da Galiza mesmo nos estudos históricos e prehistóricos… Pagamos esta historia tan dura nosa. Particularmente, sei que as institucións son necesarias e desexo que sirvan para dinamizar, non para frear e parasitar a creación existente, cousa que hoxe acontece. A creación artística hoxe é máis fértil do que poidamos lembrar quen nacemos no franquismo, hai unhas xeracións novas que crean proxectos creativos colaborativos no cinema, literatura, teatro, música… Fáltalles a amplificación, o eco que debera dar o poder político e os medios para que toda esa creación chegue á sociedade.”
Migración e poemas con Manuela Palacios
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Migración e poemas. A profesora Manuela Palacios edita a antoloxía Migrant Shores con poetas de Galicia, Marrocos e Irlanda. Pode escoitarse a entrevista aquí.”