Lisboa: (Des)encontros galego/portugueses

Publicado o por

desencontros_grandeDEF“O Centro de Estudos Galegos da Faculdade de Ciências Sociais e Humanas da Universidade Nova Lisboa (FCSH/NOVA) organiza o ciclo de eventos (Des)Encontros Galego-Portugueses, que terá lugar en Lisboa durante os meses de marzo, abril e maio no local da Xuventude de Galicia – Centro Galego de Lisboa. Estruturado en seis sesións monográficas, abordará temas como a lingua, a historia e a cultura da fronteira, a emigración, as loitas pola democracia ou a relación de Manuel María con Portugal e a súa cultura.
A primeira sesión terá lugar o próximo 4 de marzo, ás 19h, e estará centrada na lingua. Contará coa presenza de Marco Neves, tradutor e profesor da FCSH/NOVA, e de José Ramom Pichel, enxeñeiro informático e investigador na área dos sistemas de tradución. A intervención de Neves leva por título “Galego: a língua invisível”, e nela interrogarase polas razóns que dificultan aos portugueses recoñecer o galego, ademais de avaliar as vantaxes que o reencontro co galego poderían fornecer para Portugal. A intervención de Pichel, titulada “Galiza, essa peça de Tetris linguística a configurar e encaixar entre os relatos de Espanha e Portugal”, abordará a eliminación do galego do relato político e lingüístico portugués, así como as novas perspectivas que a expansión da Web, a flexibilización das fronteiras ou a Lei Valentín Paz Andrade conceden aos falantes de galego no futuro inmediato.
A segunda sesión terá lugar o 18 de marzo. Nela, a antropóloga e profesora da FCSH/NOVA, Paula Godinho afondará na historia do Couto Mixto, especialmente no tratado asinado en 1864 polos estados español e portugués e nos procesos de resistencia desenvolvidos polas poboacións afectadas. O día 8 de abril, Carlos Pazos, profesor da Universidade do Minho, ofrecerá as súas reflexións sobre as imaxes e os estereotipos que sobre a Galiza e as persoas galegas se foron xerando en Portugal ao longo da historia, nunha conferencia titulada “Dos gallegos de exportação à Eurorregião. Visões lusas da Galiza e os galegos”.
A cuarta sesión do ciclo será realizada o 22 de abril e estará centrada nos procesos de resistencia ás ditaduras salazarista e franquista. Con este motivo, será exhibido o filme Santa Liberdade da realizadora galega Margarita Ledo Andión. O día 7 de maio regresa o tema da emigración ao ciclo, a través dunha visita guiada polos espazos máis importantes da historia da comunidade galega en Lisboa, como o barrio da Bica onde durante moitos anos os galegos desenvolveron o oficio de aguadeiros e coñecido naquela época como a “Illa dos galegos”.
Pechará o ciclo, o 20 de maio, unha conferencia de Mercedes Queixas Zas sobre a relación de Manuel María con Portugal e a súa cultura, nunha ponencia que leva por título “Voltar a Portugal, dourada luz que ilumina”.
O Ciclo (Des)Encontros Galego-Portugueses é organizado en parcería co Centro Galego de Lisboa e a Asociación de Escritores/as en Lingua Galega. Fai parte do programa de actividades culturais do Centro de Estudos Galegos da FCSH/NOVA, que integra a rede de Centros de Estudos Galegos no exterior da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia. Este programa completarase nos próximos meses con outros eventos, como as visitas a Lisboa da escritora Teresa Moure (16 a 18 de marzo) e da antropóloga Luzia Oca González (19 e 20 de abril).”

Todas as mulleres que fun, por Eli Ríos

Publicado o por

DesdeEli Ríos A Sega:
“Andrea Nunes e Raquel Rei crean no 2008 o grupo poético-musical As Candongas do Quirombo a través do cal xeran as imaxes que acompañan este poemario.
Podería destacar a importancia desta creatividade experimental na que a poesía escrita se reinventa impresa en sucesivos fotogramas. Podería, tamén, falar da intertextualidade (María do Cebreiro, Chus Pato, Ana Romaní…) coa que, a autora, xoga deconstruíndo o suxeito para erixir outro colectivo feminino como quen tece un fío tras outro até chegar á peza final: un poemario-matria. Podería, sen dúbida, ademais, chamar a atención sobre a temática na que o mundo simbólico se alza ben lonxe do capitalismo, da falta de consciencia ecolóxica e a contrafío do sometemento. Podería, filoloxicamente falando, analizar os recursos e técnicas que a poeta domina á perfección para artellar, páxina a páxina, un poemario como Todas as mulleres que fun.
Podería facer todo o anterior pero… non quero! Porque hai escritas que nos abren portas a moitas persoas que experimentamos esta forma de expresión artística. E, este, é o caso.
Xa sabemos que aquilo que non se representa non existe. Entón, se desexamos visibilizar a figura da muller podemos colocala como protagonista e suxeito do texto. A idea estaría ben se non fose porque a linguaxe é falocéntrica nas propias estruturas, é dicir, esa hipotética relación binaria nos xéneros, ao final, non é máis do que unha clara estrataxema que exclúe o feminino. O poemario de Andrea Nunes é devastador nese sentido: o imaxinario masculinista non existe! (…)”

Entrevista a Xosé Carlos López Bernárdez

Publicado o por

EntrevistaCarlos López Bernárdez a Xosé Carlos López Bernárdez na Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum: Qual é a tua perspectiva sobre a obra de Luís Seoane (em todos os sentidos)?
– Xosé Carlos López Bernárdez: Seoane é um artista com muito de renacentista: é muralista, é pintor, é ilustrador, faz desing… Alguns de seus desing têm uma importância mesmo revolucionária no contexto da América Latina. Por exemplo, os que fez nos anos 50 de publicidade para Cinzano são hoje obras de referência nesse campo, realmente espetaculares. Os seus cartazes, a sua atividade como teórico, como escritor que também praticou todos os gêneros, é bem relevante. É nesse sentido umha figura chave na cultura galega.
Nas primeiras obras, as dos anos 40, pode-se ver que participa dos pressupostos formais do movimento renovador da arte galega que têm como ponto de partida um tipo de realismo de carácter social, com raízes muito evidentes, o que tem sido denominado “estética do granito”: Maside, Souto, Colmeiro, o Laxeiro da primeira época… Depois, sem renunciar aos valores temáticos de fundo, a elementos formais como a figura feminina, que tem um marcado simbolismo, a Mater Gallaeciae, que é oferecida quase como ícone, com uma presença plástica muito rotunda, Seoane vai construir um estilo próprio, moldando estilisticamente essa pintura e reformulando-a através de fórmulas modernizadoras. Chega assim a uma pintura planimétrica, como pode ser observado na sua obra a partir dos anos 50, e que se patentiza em um tipo de figura mais esquemática, elaborada em planos de cor e linha, onde as mesmas linhas funcionam como traços construtivos mas, ao mesmo tempo, autônomos.
Seoane reconhece que a sua inspiração estaria nas vanguardas históricas: o Picasso de um determinado momento, Léger, Le Corbusier, também em certo sentido Matisse… referentes modernos que ele conhece em primeira mão nas visitas a Europa -desde a Argentina- que faz no final dos 40.
Seoane é um exemplo de como pode ser conciliada a fidelidade à tradição e o cosmopolitismo. É um pintor que em momento algum renuncia à sua identidade nacional; reivindica-a e é uma pessoa muito comprometida com a língua, com a cultura galega e com todo o trabalho que foi feito a partir do exílio para perpetuar a nossa tradição cultural. Mas, ao mesmo tempo, é um artista muito cosmopolita. Ele acredita que para ser cosmopolita é preciso ser de um lugar. E se alguém vê os murais que fez na Argentina, reconhece-se esteticamente no que está a ver. É galego, mas ao mesmo tempo também vem a ser internacional. A sua obra é um exemplo de como, quando um tem algo a dizer e quer inovar, trabalhando a partir das raízes atinge sem problemas o espaço do cosmopolitismo. Além disso, Seoane consegue uma síntese da Galiza mais valiosa do século XX; uma Galiza criativa, orgulhosa de sua identidade nacional, respeitosa com os valores de sua singularidade histórica e artística. A ele interessa muito o processo histórico do povo galego, daí os temas como a emigração, que aparecem na sua obra com um acentuado carácter social. (…)”

Vigo: recital aberto de poesía de xénero

Publicado o por

O 440luns 7 de marzo, ás 20:00 horas, no salón de actos da Casa Galega da Cultura (Praza da Princesa), en Vigo, terá lugar un recital aberto de poesía de xénero, no marco do programa de actos que con motivo da conmemoración do “8 de marzo”, Día Internacional das Mulleres, organizado polo Consello Municipal da Muller e a Concellería de Igualdade do Concello de Vigo. O acto está aberto ao público ata completar o aforo do local. O acto quere ser coral, polo que se pide ás persoas participantes que achegasen un poema da súa escolla sobre a temática de “muller” e/ou “igualdade”, que se compartiría co público presente.

Pecha Estaleiro Editora

Publicado o por

DesdeEstaleiro editora Sermos Galiza:
“O proxecto de editora alternativa creada en Compostela en 2008 botará o fecho antes do verán publicando os seus dous derradeiros libros.
Os dous últimos textos, que sairán do prelo antes do verán, serán Acontecemento de desexo, unha monografía sobre Gilles Deleuze na colección de Filosofía, que coordina o colectivo Derrida; e un poemario bilingüe do escritor catalán Pau Gener.
O esgotamento é a razón da finalización despois de oito anos deste proxecto colectivo que publicou máis de 30 libros nestes oito anos de vida, de autores como Alberto Lema, Rebeca Baceiredo, Carlos Taibo, Susana Sánchez Arins ou Rubén Ruibal, mais tamén autores internacionais como Bobby Sands ou Gramsci.
“Hai algunha opción de que siga con vida, que alguén continúe publicando algo, pero como colectivo de persoas remataremos en poucos meses”, declarou para o Sermos Miguel Mosqueira, un dos promotores e compoñente da banda Ataque Escampe, que recoñece que “cada vez eramos menos, a xente foise desvinculando nos últimos anos e rematou resultando canso para os que quedabamos. Foron case oito anos publicando máis de 30 libros e iso desgasta, ao final é máis traballo que satisfacción”.
Os obxectivos cos que naceu Estaleiro eran, segundo Mosqueira, “ofrecer liberdade normativa, publicar poesía, ensaio e teatro, que estaban abandonados nese momento. E tamén publicar mulleres”. E logo, alega, foron aparecendo outras editoras pequenas que ían ocupando tamén eses ocos, “caso de Através, Euseino ou Hugin e Munin. Agora Estaleiro xa non é imprescindible”.
A pesar de todo, os promotores amósanse satisfeitos do traballo feito: “Houbo textos que tiveron máis acollida que outros, pero en xeral construímos un catálogo que nos gusta a nós e que lle gustou á xente, porque todos se venderon razonablemente ben”.
A principal contribución desta proposta alternativa foi, en opinión de Mosqueira, “ofrecer libros que non tiñan cabida noutras editoras. Diversificamos o tipo de publicacións que había, sobre todo nos primeiros anos, porque logo coa irrupción destas outras editoras esa tarefa foi máis compartida”.
Rubén Ruibal, por exemplo, publicou o seu primeiro libro en Estaleiro, e logo acadou o Premio Nacional de literatura dramática. E Alberto Lema fixo o propio e logo foi publicado por Galaxia e Caballo de Troya. “Iso deunos prestixio e confianza, foi un motor para nós ao principio”. (…)”