Agustín Fernández Paz: “A xeración dos 50 volve a Monteverde”

Entrevista a Agustín Fernández Paz en Xornal:
‘”Esta novela [Non hai noite tan longa] é un axuste de contas comigo mesmo e coa miña xeración”, recoñece o escritor., recoñece o escritor. “Eu non son Gabriel Lamas. Non escapei, coma el, dunha situación que o afogaba, e por iso non experimento a súa carraxe. Pero si que teño a sensación de ter sido estafado. Vólveme cada vez que vexo unha película e comprobo que hai moitas imaxes que foran censuradas, ou cando consigo ver por fin algunhas que sabía de memoria polas revistas de cine e que xa non me serven agora. Pasoume hai uns anos con If…, a de Lindsay Anderson. Eu sabíao todo desa película por Triunfo, que lía todas as semanas, e por Film Ideal e Nuestro cine. Devecía por vela, pero era imposíbel. Cando a vin, despois de tantos anos, xa non me fixo graza. Pasáralle o momento”. (…)
Monteverde é Vilalba, pero tamén outras vilas nas que viviu Fernández Paz ao longo da súa vida, como Betanzos, Pontedeume ou Guitiriz. “Se quixese que o lector identificase o que conto con Vilalba, chamaríalle Vilalba. Non o fixen porque estas cousas acontecían en calquera vila galega –e creo que española– da época, talvez de maneira algo menos acusada na costa”. Os antagonistas cos que bate Lamas, como sucedería tamén en calquera outro lugar do estado español, son os mesmos que torturaran o seu pai. Descendentes sociolóxicos ou de sangue dos que se levantaran contra as aspiracións dos seus antepasados, de tradición anarquista. “Esa é a outra estafa. Repasa a lista dos altos cargos das institucións e dos consellos de administración das empresas e compáraa coa dos xerarcas do franquismo, a ver que pasa. Están todos os apelidos, seguen no poder. O das fosas comúns é o síntoma máis evidente, pero hai outras fosas, simbólicas, que tampouco queren abrir”.’

Intervención de Agustín Fernández Paz na homenaxe dos Equipos de Normalización Lingüística

Intervención de Agustín Fernández Paz na homenaxe que a Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística dos centros de ensino lle renderon no transcurso do acto 1991-2011. Vinte anos dos Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística, celebrado no Museo do Pobo Galego o 4 de xuño de 2011.

Agustín Fernández Paz: “Consentemento e resistencia”

Entrevista a Agustín Fernández Paz en Galicia Hoxe:
“- Galicia Hoxe (GH): A novela [Non hai noite tan longa] conta o reencontro de Gabriel, o protagonista, co seu pasado, coa historia da súa familia. Pero máis que nada parece que o obxectivo da novela é retratar o que en varias ocasións se define como “miseria moral” daquela sociedade…
– Agustín Fernández Paz (AFP): O libro ten unha historia que vertebra o que se quere contar, pero do que se trata é de botar unha ollada crítica, moral, sobre a época na que a miña xeración era nova, nos anos 60. E esa é unha das regras da boa novela negra clásica. Dashiell Hammett desenvolve unha trama nas súas novelas, pero en realidade estanos falando de cuestións como a corrupción.
– GH: Pero considera o seu libro unha novela negra? Exemplo desa miseria moral que retrata é como se condena socialmente as mulleres violadas…
– AFP: É unha obra con elementos de novela negra. Esa indagación moral, sobre todo, e xa non só o feito de que haxa unha investigación sobre un caso, o do pai do protagonista, encarcerado por un delito que non cometera. Houbo moitas mulleres coma Berta, violada e obrigada polos seus propios pais a calar, a ocultalo, porque se as culpaba dese acto de violencia de xénero dicindo que eran “lixeiras de cascos” e ese tipo de cousas. (…)
– GH: Moito premio recibe. Foi nominado para os Andersen, seleccionado pola Dalkey Archive Press…
– AFP: Iso é porque son maior. Sempre son de agradecer os premios… agás algún caso particular… -refírese ó Premio da Cultura Galega, que rexeitou como modo de protesta contra a política cultural e lingüística do actual Goberno-. E non me preguntas pola foto de portada, na que sae Rosa Parks, a muller que non lle cedeu o asento no autobús a un branco porque estaba “farta de ceder”. Martin Luther King escribiu sobre ela. O Movemento polos Dereitos Civís ten aínda moito que ensinarnos: a non violencia, a protesta… e o movemento do 15-M ten que ver con isto, aínda que estea menos organizado.”

Entrevista con Agustín Fernández Paz por Non hai noite tan longa

Entrevista a Agustín Fernández Paz en La Voz de Galicia, a través de Xerais:
“- La Voz de Galicia (LVG): Este libro [Non hai noite tan longa] recorda a Corredores de sombra.
– Agustín Fernández Paz (AFP): Si, volvo de novo ao pasado e cunha trama de misterio. (…)
– LVG: É unha novela na que de novo a ditadura está presente.
– AFP: Eu situei parte dos sucesos a principios dos setenta, unha época con moita represión, na que ás veces parece que non pasou nada. Pero non é certo, foi un tempo moi duro: o proceso de Burgos, as folgas de Ferrol…
– LVG: Pero ese contexto segue a pesar moito na literatura, ¿non?
– AFP: Os que escribimos novelas facémolo co que eu chamo fíos da vida, é o único que temos. Todo sae dalgún xeito da miña vida, non no sentido autobiográfi co, pero si do que lin, escoitei, vin… Entón é lóxico que polo menos a xente da miña xeración escriba sobre ese tema. Eu vivín 28 anos na ditadura.
– LVG: ¿Non lle parece excesivo?
– AFP: É unha crítica relativa, mira, hai moitísimas películas sobre os nazis e a Segunda Guerra Mundial. E iso non se ve así. Hai moitas feridas na dimensión humana ligadas a un contexto político e social. Eu aínda me sorprendo cada día, agora cos roubos de nenos, ¡sinceramente, eu non sei antes de que morra cantas cousas máis non aparecerán!
– LVG: O seu estilo é moi depurado, ¿desbota moito material?
– AFP: Eu si. Parto dunha idea que se converte en obsesión, logo esbozo argumentos posibles, fago personaxes, busco cronoloxía, e despois fago fi chas de capítulos hipotéticos. Empezo unha primeira versión a man, que escribo nun caderno de papel satinado amarelo e logo pásoa a ordenador. E aí fago ata 7 ou 8 revisións. (…)
– LVG: Vostede busca sen complexos o entretemento.
– AFP: Na miña concepción da novela o entremento é un axioma. Eu son feliz cando atopo unha obra na que cada capítulo tira doutro.
– LVG: ¿Cal é o seu autor imprescindible en galego?
– AFP: Moitos. Agora estou relendo a Cunqueiro. Pero gústanme Rivas, Miranda, Quiroga… Son tamén moi lector de novela negra, ¡adoro a John Connolly!”

Agustín Fernández Paz: “A miña xeración ten unha sensación de estafa polo tempo que nos tocou vivir”

Entrevista de Santiago Jaureguizar a Agustín Fernández Paz en El Progreso (a través de Xerais):
“- El Progreso (EP): Resístese a falar de si mesmo, pero non da súa xeración. Faino en Non hai noite tan longa.
– Agustín Fernández Paz (AFP): Esta novela é dalgún xeito un retrato da miña xeración. Chega unha idade na que tes a necesidade de botar a vista atrás e ver como foron as cousas, como te foi levando a vida a facer determinadas cousas. Cando morreu Franco eu tiña 28 anos. 28 anos da miña vida marcounos o franquismo, pero máis que o réxime político, foi o modo de vida e a ausencia de pautas culturais que nos tocou vivir. Canda falaba iso cos meus alumnos custáballes entendelo. Moitos dos autores aos que facíamos referencia na clase son autores que eu debera ter lido na mocidade, pero non puiden: Camus, Beckett, Neruda, Alberti ou Castelao. No cine pasoume igual, eu sabía de memoria a filmografía de Godard polas revistas de cine que lía, pero hai películas que aínda estou vendo agora por vez primeira. Para os que viviron o franquismo con pracidez era normal, pero para os que tiñamos sede de cultura era unha estafa tremenda. A miseria moral e o atraso son vivencias xeracionais. O drama en materia de relacions afectivas marcou a toda unha xeración. (…)
– EP:  Escribiu Non hai noite tan longa pensando nos adultos?
– AFP: Non, escribína coa mesma dedicación cas outras. O editor leuna e falamos de metela nunha colección sen adscricións. Eu véxoa tan de adultos coma outras novelas miñas, como Aire negro. Daquela, no 92, preferín metela nunha colección para rapaces porque pensei en chegar a máis lectores. (…)
– EP: A que ámbitos debería acceder a Literatura Infantil e Xuvenil (LIX) para a súa normalización?
– AFP: Xa se fixo madura, aínda que en España tardou máis en chegar. Hai xente adulta que le este tipo de literatura e non lle caen os aneis. Saben que hai cousas boas, malas e regulares, como nos outros. Os escritores de LIX son máis visibles… se seguimos así, os editores non mirarán se publican nunha colección ou noutra.
– EP: A entrada na RAG dalgún autor sería o paso definitivo?
– AFP: Esa polémica anda por aí, pero paréceme máis importante a entrada das mulleres.”