Compostela: presentación do DVD Batallón Literario da Costa da Morte. 25 anos despois

Intervirán no evento: Manuel Vilar, director do Museo do Pobo Galego; Pepe Formoso, precursor do proxecto; Modesto Fraga, poeta e coordinador; Valentín García, secretario xeral de Política Lingüística e pechará o acto Manoele de Felisa, que interpretará Feros Corvos.

Muxía: recital conmemorativo dos 25 anos do Batallón Literario da Costa da Morte

 

Carlos Lorenzo: “Segue sendo necesario facer ver que a poesía está na barra do bar, nunha pintada na rúa ou en Youtube”

Entrevista de Montse Dopico a Carlos Lorenzo en Praza:
“”Desde os primeiros pasos houbo un criterio fundamental: espertarlle a curiosidade pola nosa poesía a quen nunca tivo interese por ela. Con cada persoa coa que falaba para involucrala no proxecto, sempre lle facía ver que a miña intención era crear un produto audiovisual de calidade que contase o que leva pasando na literatura galega nos últimos 25 anos, incidindo, evidentemente, na poesía. Para iso eu tiña claro que non funcionaría entrar en análises literarias nin en comentarios académicos”. Así explica Carlos Lorenzo, o director do documental Vértice de versos, o seu proxecto para este filme, que acaba de presentar o seu teaser. Falamos con el. (…)
– Praza: O documental trata de contar o acontecido desde os 90 na poesía galega. Non é un proxecto nada doado. Con que criterios (cronolóxico, temático, formal…) formulastes o relato dos feitos?
– Carlos Lorenzo: Desde os primeiros pasos houbo un criterio fundamental: espertarlle a curiosidade pola nosa poesía a quen nunca tivo interese por ela. Con cada persoa coa que falaba para involucrala no proxecto, sempre lle facía ver que a miña intención era crear un produto audiovisual de calidade que contase o que leva pasando na literatura galega nos últimos 25 anos, incidindo, evidentemente, na poesía. Para iso eu tiña claro que non funcionaría entrar en análises literarias nin en comentarios académicos.
Como comentei en varias ocasións durante a rodaxe ou no traballo de edición, estabamos a sacarlle a túnica ao vello poeta; estabamos a facer un documental sobre poetas, e non tanto sobre poesía. Con isto quería deixar claro que os espectadores tiñan que descubrir as persoas que fan poesía, rachando cos tópicos e comprobando que é unha actividade creativa tan natural coma calquera outra e que se está a transformar co tempo igual que outras expresións literarias ou artísticas.
Mais eu sabía que para contar este fenómeno con expectativas de éxito, había algúns feitos na nosa poesía recente que me axudarían a darlle ese brillo atractivo ao documental. Por exemplo, o acontecido nos anos 90, cunha extensa nómina de poetas novos, que comezaron a innovar no modo de ofrecerlle poesía ao público. Dedicamos un tempo a escoitar a Modesto Fraga e a María Lado falándonos do Batallón Literario da Costa da Morte, todo un fenómeno en Galicia que rachou con vellos tópicos.
Ou cal foi o motivo para que nacese unha editorial como Letras de Cal. Estes, entre moitos outros, foron feitos singulares que nos fan ver que aqueles novos e novas poetas non só quedaron na escrita duns versos, senón que tiveron a ansia de levar os seus poemas por innumerables e singulares lugares de toda Galicia. Remato esta pregunta comentando que Vértice de Versos desenvólvese a través de diversos temas sen seguir unha liña cronolóxica definida.
Entre eses temas están o do protagonismo actual da muller na poesía, os novos modos de expresión poética, facemos un rápido repaso pola historia da nosa poesía, cal está sendo a situación actual da nosa poesía, que pode pasar no futuro… E ocupa unha boa parte da metraxe da película escoitar a catro dos poetas falando dos seus inicios, os seus procesos creativos, as súas influencias, os seus premios… Emprégoos como exemplos do que está acontecendo en Galicia na creación poética. Estes autores e autoras son Emma Pedreira, Baldo Ramos, Gonzalo Hermo e Yolanda Castaño. (…)”

Miro Villar: “O obxectivo último do Batallón Literario da Costa da Morte era levar a poesía a pé de rúa”

Entrevista a Miro Villar en Sermos Galiza:
“Este ano cúmprense 20 anos da publicación do primeiro número de ‘Feros Corvos’, a revista do Batallón Literario da Costa da Morte que se fundara un ano antes. E quixemos lembrar aqueles tempos de axitación poética cun dos seus protagonistas, o poeta Miro Villar, que ademais foi tamén presidente da primeira xunta directiva da asociación.
– Sermos Galiza (SG): Como xurdiu o Batallón?
– Miro Villar (MV): Xa había un humus, un caldo de cultivo, unha serie de colectivos que xa funcionaban na Costa da Morte, entre eles o colectivo “Un Medio” de Cee e o “Arre Sentelha” da Terra de Soneira, que estaban a funcionar de maneira autónoma. En determinado momento viuse que podiamos confluír e ampliar a base destes colectivos. E así naceu o Batallón Literario da Costa da Morte en maio de 1996.
– SG: E a idea de crear un medio de expresión como ‘Feros corvos’?
– MV: – Os primeiros meses de vida do Batallón eran moi intensos. Faciamos recitais en lugares de todo tipo, mesmo campos das festas, en bares ou alí en onde se nos convidase, en festivais antimilitaristas, onde cadrase naqueles momentos… E vimos unha necesidade de potenciar todo isto e dotarnos dun medio de expresión, polo que creamos un díptico, con catro páxinas, feito con escasos medios, en multicopia, a cor, que se distribuía de balde alá por onde iamos e nos bares da Costa da Morte. Esa era a nosa intención, chegar á maior xente posible, porque o obxectivo último do Batallón era levar a poesía a pé de rúa. Basicamente a poesía, porque a maioría eramos poetas, aínda que tamén había narradores. E aí confluiamos xente que xa tiñamos publicado, como eu mesmo, o meu irmán Rafa ou Marilar Aleixandre, con xente que non tiña nada na rúa e que, curiosamente, anos despois ten libros publicados. Fáloche de Modesto Fraga, os irmáns Creus –Estevo e David-, Alexandre Nerium, Xaime Trillo…
– SG: O Batallón trouxo un esplendor da poesía en movemento.
– MV: Si, aquela era unha época -a mediados dos 90- no que non era doado publicar poesía. Era un momento similar ao de hoxe, pecháranse coleccións e non era doado conseguilo, fóra de Espiral Maior. Entón aquela era unha maneira de levar a poesía a outros lugares onde nós criamos que tiña que estar, máis a pé de rúa. Pero non era algo que inventasemos nós. Collemos experiencias anteriores doutras épocas para buscar un maior contacto co público lector.
– SG: Coa perspectiva que dan os anos, cal cres que foi a incidencia do Batallón na vida cultural galega de hoxe?
– MV: Non creo que teña que ser eu quen calibre iso. Deberían ser persoas que non participaran da experiencia. Hai varios traballos sobre o Batallón que o calibran, pero na miña opinión serviu para dar voz a moita xente que estaba empezando a publicar os seus textos en follas voandeiras que con posterioridade se incorporaron ao discurso literario galego. E despois a darlle unha maior visibilidade á poesía cara ese público lector. Eu creo que eses son os dous principais éxitos do Batallón. Eu, desde logo, considérome satisfeito con que varias das persoas que participaron chegasen a ter unha obra propia consolidada. Para min iso xa xustifican os esforzos que tivemos nesta angueira.
– SG: E como ves o estado actual da poesía na Costa da Morte?
– MV: Nin mellor nin peor que noutras zonas do país. Hai iniciativas igual que noutros lugares e a poesía tamén está na rúa, como no Festival do Condado. É unha experiencia que é exportable e que hoxe podería ter un sentido tamén. De todas formas, eu observo que están a xurdir proxectos dun tempo a esta parte moi interesantes, como editoriais como Apiario ou Chan da Pólvora, que son pequenos pero teñen xa unha traxectoria e creo que un futuro de moita forza. Penso que é un momento moi bo para a creación poética no país, a pesar de que as grandes editoriais lle continúen a dar as costas. Por exemplo, Sotelo Blanco desapareceu do mapa e Xerais e Galaxia publican a ‘contagotas’. Pero hai xermolos de actividades, outra vez, en lugares pouco habituais coma naquela época. Por tanto, eu son optimista neste momento.”

O Batallón Literario da Costa da Morte revive na rede

“Xa están na rede. Aquela brava agrupación de escritores costeiros, mozos e non tan novos, mariñeiros, estudantes, funcionarios, traballadores… teñen xa un espazo na internet que convirta en eternas e accesibles as súas creacións, no espazo oficial dentro do Finisterrae, onde xa podemos atopar a publicación dos 4 números publicados do boletín Feros Corvos e o libro comunitario Nós. E todo cando se cumpren 10 anos da publicación dun libro que ficará nas nosas memorias, que recuperamos agora a través da rede. Iremos recuperándoos en QPC boletín a boletín, nome a nome, para lembrar aos Marilar Alexandre, Suso Bahamonde, Pilar Beiro, Concha Blanco, Moncho Bouzas Tobío, Fernando Cabeza Quiles, Sesé Canirot, Ana Canosa Blanco, María Canosa Blanco, Xosé María Casais, David Creus, Estevo Creus, Modesto Fraga, Gus García, Rafa García, Víctor Manuel Gómez Traba, Mónica Góñez, Serxio Iglesias, María Lado, Tomás Lijó, José Luís Louzán, Abel Mendes Bujeiro, Xoán Alberte Moure Insua, Paulina Mouzo, Alexandre Nerium, Helena Pérez García, Marcos Seoane Vázquez, Paco Souto, Miro Villar e Rafa Villar.” Desde Que pasa na Costa, a foto é de Vieiros.