Santiago: Conexões IV. A literatura brasileira hoje. Diálogos Galiza-Brasil

O evento Conexões IV:-A Literatura Brasileira hoje. Diálogos Galiza-Brasil, que terá lugar no Consello da Cultura Galega (Pazo de Raxoi, 2º andar), en Santiago de Compostela, entre os días 17 e 19 de outubro de 2011 constitúe o primeiro encontro deste teor que se desenvolve na Europa. A orixe desta iniciativa está no proxecto Conexões-Mapeamento Internacional da Literatura Brasileira. Trátase dun programa da área de Literatura do Itaú Cultural que, desde 2008, constitúe un espazo de reflexión e debate e elabora unha base de dados sobre a difusión e a presenza da literatura e da cultura brasileiras no exterior. Esa cartografia permite planificar e desenvolver políticas concretas de apoio á difusión e coñecemento da literatura e da cultura brasileiras a nivel internacional. Trátase do cuarto encontro internacional do programa do Itaú Cultural e o segundo realizado fóra do País –o primeiro foi na Universidade de Wisconsin-Madison (EUA). No Brasil tiveron lugar os encontros de pesquisadores, tradutores e escritores brasileiros e estranxeiros en São Paulo (2008) e no Rio de Janeiro, en parcería coa Universidade Federal do Rio de Janeiro (2009). Alén diso, o Conexões Itaú Cultural xa presentou o seu mapeamento internacional da literatura brasileira na reunión da Associação Europeia de Pesquisadores em Brasil (Universidade de Salamanca, 2009), no 10º Congresso Internacional da Brasa (Brazilian Studies Association) (Brasília, 2010), alén de participacións no Fórum das Letras 2010 (Ouro Preto-Minas Gerais) ou das edicións  de 2010 e 2011 na Festa Literária Internacional (FLIP) de Paraty. Conexões IV será co-organizado polo Itaú Cultural e o Consello da Cultura Galega, coa colaboración da Embaixada do
Brasil en Madrid e Fundación Cultural Hispano- Brasileña e da Universidade de Santiago de Compostela. Os responsables son Claudiney Ferreira (Itaú Cultural), Felipe Lindoso (consultor do Itaú Cultural) e Carmen Villarino Pardo (USC). Este Encontro pretende que escritores/as brasileiros/as (con traxectorias amplamente consolidadas e con obras traducidas en diversos países poidan discutir en mesas-redondas sobre as dinámicas actuais da literatura brasileira e as dificultades para se inserir nos espazos da crítica e dos mercados internacionais e contrastar esa situación con escritores/as galegos/as homólogos e con críticos literarios, editores, pesquisadores, docentes e tradutores.

O programa, que pode ser descargado aquí: Conexões IV, está formado polas seguintes actividades:

Luns, segunda feira, 17 de outubro

17:00 h. Inauguración e presentación á prensa.
17:30 h. Conexões Itaú Cultural – A literatura brasileira hoje. Conexões dentro e fora do Brasil. Mesa 1. Con Carmen Villarino (moderadora), Claudiney Ferreira, Felipe Lindoso, Carlos Quiroga e Marco Luchessi.
19:30 h. Actuación de Quico Cadaval.

Martes, terza feira, 18 de outubro

09:30 h. Descubrindo o Brasil – As pesquisas sobre literatura brasileira e as súas ligazóns con outras disciplinas no ámbito do “Brasilianismo”. Mesa 2. Con Leonardo Tonus (moderador), Carlos Paulo Martínez Pereiro, Elena Losada, Florencia Garramuño e Darlene Sadlier.
12:00 h. Diálogos de escritores 1. Con Felipe Lindoso (moderador), Marçal Aquino, Luiz Ruffato, Suso de Toro e Iolanda Zúñiga.
16:00 h. A mediación cultural como diálogo. Mesa 3. Márcio Souza (moderador), Marco Lucchesi, João Almino, Antonio Maura e Manuel Bragado.
18:15 h. Entrega da colección de libros de asunto galego-brasileiro do Servizo de Publicacións da Universidade da Coruña e da Universidade de Santiago de Compostela.
19:30 h. Presentación do libro O conto brasileiro contemporâneo, editado por Laiovento e organizado por Carmen Villarino Pardo e Luiz Ruffato (na Libraría Couceiro Praza Cervantes, 6, de Santiago de Compostela).

Mércores, cuarta feira, 19 de outubro

09:30 h. As vertentes do ensino de literatura brasileira. Mesa 4. Con Carlos Paulo Martínez Pereiro (moderador), Pedro Serra, Leonardo Tonus, Florencia Garramuño e Darlene Sadlier.
12:00 h. Espazos para a literatura brasileira actual. Mesa 5. Con Luiz Ruffato (moderador), Marçal Aquino, Cíntia Moscovich, Anxo Quintela e Elias Torres.
16:00 h. Diálogos de Escritores 2. Con Claudiney Ferreira (moderadora), Márcio Souza, Cíntia Moscovich, Xavier Queipo e Víctor Fernández Freixanes.
18:00 h. Clausura.
20:00 h. Presentación do libro Extramunde, de Xavier Queipo, publicado en Xerais (no CGAC, Rúa de Ramón del Valle-Inclán. 15704 Santiago de Compostela). Despois representarase o espectáculo artístico O embigo do mundo / L’ombelico del mondo, coa participación de Manuel Bragado, Quico Cadaval, Olga Cameselle e o Colectivo Ríolagares (MisterChoco e o propio Xavier Queipo).

Pontevedra: faladoiro Os intelectuais galegos e o franquismo

O xoves 6 de outubro, ás 20:00 horas, no Sexto Edificio do Museo de Pontevedras, terá lugar un novo faladoiro organizado polo Consello da Cultura Galega, dentro do Ano Cunqueiro, baixo o título Os intelectuais galegos e o franquismo, coa participación de Xesús Alonso Montero, Luís Cochón, Xosé Fortes e Olivia Rodríguez, coordinados por Henrique Monteagudo.

Cunqueiro Pop

Álvaro Cunqueiro está considerado un dos autores galegos que manteñen unha máis estreita relación co imaxinario e o pensamento popular da súa época. No entanto, o seu traballo está moi lonxe de ser unha simple traslación. Xogos, invencións e recursos de diferentes fontes mestúranse nunha obra na que, segundo el defendía, quería axudar a coñecer mellor o ser galego. E non todo o que semella popular é tal. Unha grande parte da obra de Cunqueiro amosa un grande achegamento ao mundo galego tradicional. É o caso a triloxía dos Feirantes, Menciñeiros e Xente de aquí e de acolá. Canda a estas, boa parte do xeito de vida e de pensamento tradicional paira mesmo naquelas obras nas que o mindoniense aborda temáticas clásicas ou cultas. Faino, iso si, mesturado con influencias e imaxinarios do máis variado e mesmo desde a perspectiva dalguén que non eran enteiramente daquel mundo. A mesa redonda O popular en Cunqueiro que se celebrou o pasado xoves no Consello da Cultura Galega no marco do congreso Mil e un Cunqueiros centrouse precisamente en abordar esta cuestión. (…)” Reportaxe en Cultura Galega.

‘O herdo de Cunqueiro’

Ampla reportaxe en Cultura Galega: “Malia a estar recoñecido como un dos grandes das nosas letras, non cabe dúbida de que Álvaro Cunqueiro é tamén un autor controvertido. Debates ideolóxicos, modas literarias, e itnerpretacións dispares danse cita arredor da súa figura. Agora, o congreso Mil e un Cunqueiros organizado polo Consello da Cultura Galega e mais as tres universidades, tenta botar luz sobre a súa figura. Entre moitas outras cuestións que se tratan neste evento está a do herdo que o mindoniense deixou nas nosas letras. (…)”. No mesmo medio tamén aparece esta referencia sobre a intervención de John Rutherford.

‘César Antonio Molina di que Cunqueiro imprimiu estilo ”orixinal” á poesía e narrativa’

“O escritor e ex ministro de Cultura César Antonio Molina asegurou hoxe que Álvaro Cunqueiro outorgou á poesía e á narrativa un estilo “propio orixinal”. Molina pronunciou esta mañá a conferencia inaugural do congreso Mil e un Cunqueiros, organizado polo Consello da Cultura Galega en colaboración coas tres universidades galegas para conmemorar o centenario do escritor (Mondoñedo, 1911-Vigo, 1981). O ex ministro dixo de Cunqueiro que foi o escritor galego “máis importante do século vinte” e relatou as súas experiencias con Álvaro Cunqueiro, ao que coñeceu nos anos sesenta, así como as lecturas que realizou sobre a súa obra. (…) “Foi sempre un autor que invadiu a poesía e a narrativa intercomunicando ambos os xéneros cun estilo propio orixinal”, dixo Molina de Álvaro Cunqueiro. O ex ministro cualificou ao autor mindoniense como un home “escéptico” e agregou que Cunqueiro “comprendeu que as posibilidades de sobrevivir culturalmente era a través da imaxinación”. Ademais, destacou que, como narrador, Álvaro Cunqueiro foi bilingüe e que no campo do xornalismo utilizara fundamentalmente o castelán, mentres que cando escribía poesía escribía en galego e “era profundo e consustancial”. A César Antonio Molina precedeuno no uso da palabra o presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares, que destacou o “poder de atracción” de Álvaro Cunqueiro. Villares sinalou que Cunqueiro “conta moitas cousas que remiten a mundos que coñecemos máis ou menos directamente”, pero precisou que “convén” imprimir “universalidade a eses mundos de Cunqueiro”.” Vía Galiciaé. Reseñado tamén en Cultura Galega, Xornal, Galicia Hoxe e La Voz de Galicia.

Ortigueira: Faladoiro Cunqueiro: Guerra e literatura

O sábado 6 de agosto, ás 21:00 horas, no Teatro da Beneficencia (Casa do Concello, Praza Isabel II, s/n.) de Ortigueira, terá lugar o faladoiro Cunqueiro: Guerra e literatura, no que participan Fermín Bouza Álvarez, Eloy Fernández Clemente, Henrique Monteagudo, Carlos G. Reigosa e Dolores Vilavedra, nun acto organizado polo Consello da Cultura Galega.

Mondoñedo: faladoiro sobre Cunqueiro: Boticas, menciña, maxia

O xoves 4 de agosto, ás 20:30 horas, no Salón de actos da Casa da Xuventude (Rúa Pacheco, 5) de Mondoñedo, terá lugar o faladoiro Cunqueiro: Boticas, menciña, maxia, no que participan César Cunqueiro, Francisco Díaz-Fierros, Ángel Vázquez de la Cruz e Xosé Ramón Mariño Ferro, coordinados por Henrique Monteagudo, nun acto organizado polo Consello da Cultura Galega.

Congreso Mil e un Cunqueiros, do 28 de setembro ao 1 de outubro

“En 2011 cúmprense cen anos do nacemento de Álvaro Cunqueiro Mora. Esta conmemoración supón unha oportunidade para revisar o legado do escritor mindoniense, facer balance dos estudos cunqueirianos e propiciar novas aproximacións críticas á súa obra.
A dimensión galega e universal da obra e da figura de Álvaro Cunqueiro convertérono nun factor privilexiado para a proxección de Galicia no mundo. O pensamento e a imaxinación cunqueiriana renovaron a conciencia dos propios galegos sobre si mesmos, establecendo novas pautas que contribuíron a definir a identidade galega e a imaxe do noso país.
No marco das diferentes conmemoracións que ao longo deste ano van ter lugar por toda a xeografía galega (exposicións, faladoiros, concertos, representacións teatrais…), o Consello da Cultura Galega, coa colaboración das universidades galegas, organiza o Congreso Mil e un Cunqueiros. A súa finalidade é servir de foro para o debate académico e o intercambio científico, con especial atención á presentación dos resultados das investigacións en curso sobre Álvaro Cunqueiro. O Congreso pretende ser un punto de encontro entre investigadores, profesores e estudantes da comunidade académica galega, peninsular e internacional, e favorecer o diálogo interdisciplinar e intercultural arredor da obra do mestre mindoniense.

O programa, que pode estar suxeito a cambios, pode consultarse aquí:

* Mércores, 28 de setembro:
Consello da Cultura Galega (Pazo de Raxoi, 2º andar, Praza do Obradoiro s/n.). Santiago de Compostela:
10:00 h. Inauguración
10:30 h. Conferencia As miñas lecturas de Cunqueiro, por César Antonio Molina (Casa del Lector da Fundación Germán Sánchez Ruipérez).
12:00 h. Conferencia Álvaro Cunqueiro: o derradeiro dos tradutores-mestre da Península Ibérica?, por Thomas Harrington (Trinity College, Hartford-Connecticut).
13:00 h. Mesa redonda Achegas á biografía cunqueiriana: Xosé Luís Franco Grande (escritor),
Rexina Vega (Universidade de Vigo) e Xosé M. Dasilva (Universidade de Vigo)..
16:30 h. Sesións de comunicacións.
18:00 h. Mesa redonda Cunqueiro e os medios de comunicación: Miguel Somovilla (Director de comunicación da RAE), Iago Castro (Universidade de Vigo) e Manuel Outeiriño (Universidade de Santiago de Compostela).
19:30 h. Conferencia Álvaro Cunqueiro, unha mirada holística, por Anxo Tarrío (Universidade de Santiago).

* Xoves, 29 de setembro:
Paraninfo da Universidade da Coruña (Maestranza, 9).
09:30 h. Sesións de comunicacións.
11:30 h. Pausa.
12:00 h. Conferencia Álvaro Cunqueiro, José J. Veiga e a literatura fantástica, por Regina Zilbermann (Universidade de Rio Grande do Sul).
13:00 h. Mesa redonda O herdo de Cunqueiro: Xosé María Álvarez Cáccamo (escritor), Francisco Salinas (Universidade da Coruña) e Xosé Miranda (escritor).
16:30 h. Sesións de comunicacións.
19:00 h. Conferencia Cando xogan dobre a novela e o seu autor. Proceso de configuración textual en Merlín e familia/Merlín y familia, por Martine Roux (Universidade de Angers).
20:00 h. Proxección cinematográfica (CGAI).

* Venres, 30 de setembro:
Consello da Cultura Galega. Santiago de Compostela:
09:30 h. Sesións de comunicacións.
12:00 h. Conferencia Cunqueiro en castelán. Breve historia dunha recepción, por Fernando Valls (Universitat de Barcelona/Universidade de Berlín).
13:00 h. Mesa redonda O popular en Cunqueiro, con María Xesús Nogueira (Universidade de Santiago de Compostela), Camino Noia (Universidade de Vigo) e Marcial Gondar (Universidade de Santiago de Compostela).
16:30 h. Sesións de comunicacións.
19:00 h. Conferencia Os lugares do intelectual, por Jordi Gracia (Universitat de Barcelona).
20:00 h. Representación teatral.

* Sábado, 1 de outubro:
Vigo, nun lugar pendente de confirmación
10:00 h. Conferencia Álvaro Cunqueiro e o fetichismo sentimental, por Alberto Moreiras (TAMU, Texas A&M University).
11:00 h. Mesa redonda Os outros mundos de Cunqueiro, con César C. Morán Fraga (escritor), Carlos Paulo Martínez Pereiro (Universidade da Coruña) e María Xesús Lama (Universitat de Barcelona).
13:00 h. Conferencia Álvaro Cunqueiro e a tradición literaria anglófona, por John Rutherford (Universidade de Oxford).

Inscrición:
A inscrición realizarase exclusivamente a través do formulario habilitado no web do Consello da Cultura Galega. O pagamento da matrícula só se efectuará unha vez que a organización confirme mediante correo electrónico a dispoñibilidade de praza. As persoas con comunicación aceptada deberán seguir o mesmo procedemento de preinscrición que o resto das persoas interesadas (formulario de preinscrición). O número de prazas é limitado (100 persoas).

Tarifas de inscrición:
O pagamento da matrícula realizarase no prazo sinalado para a inscrición de asistentes (con ou sen comunicación), do 15 de xuño ao 15 de setembro, no seguinte número de conta: NOVACAIXAGALICIA 2091-0300-47-3110063172. Importante: O pagamento da matrícula só se efectuará unha vez que a organización confirme mediante correo electrónico a dispoñibilidade de praza.
• Inscrición con comunicación: 40 euros.
• Inscrición sen comunicación: 20 euros.
• Parados e estudantes: desconto do 50% sobre as tarifas anteriores.
Para formalizar a matrícula debe enviarse o xustificante de pagamento. Se está nos grupos de matrícula reducida, debe incluír tamén unha copia da tarxeta do paro ou da matrícula no curso 2010-2011.”

Cándido Pazó leva Memorias das memorias dun neno labrego, baseado no texto de Xosé Neira Vilas, a Río de Janeiro

“A escena galega amosarase por vez primeira no Festival de Teatro en Língua Portuguesa (FESTLIP) de Río de Xaneiro mediante 4 funcións do espectáculo Memoria das memorias dun neno labrego, un monólogo escénico-narrativo co que Cándido Pazó rende homenaxe ao libro de Xosé Neira Vilas no 50 aniversario da súa primeira publicación. A Agadic da Consellería de Cultura e Turismo e o Consello da Cultura Galega (CCG) copatrocinan a presenza da compañía Abrapalabra Creacións Escénicas con esta montaxe na cuarta edición deste importante encontro tearal que se desenvolve do 20 ao 30 de xullo na cidade brasileira. O espectáculo, dirixido e interpretado polo propio Pazó, onde ofrecerá un total de 4 representacións en distintos escenarios do FESTLIP, concretamente os días 23 e 24 no Teatro Municipal Carlos Gomes e os días 30 e 31 no Teatro Ziembinski. A proposta galega súmase deste xeito á ducia de montaxes procedentes de Portugal, Angola, Mozambique, Cabo Verde e Brasil que integran unha carteleira de máis de 40 escenificacións. O Festival, destinado fundamentalmente a promover o intercambio teatral entre países de lingua portuguesa, presenta unha intensa programación que se completa con mesas de traballo e debate, unha exposición fotográfica, concertos e unha mostra gourmet.” Vía Xornal de Galicia. Tamén en Cultura Galega.