Entrevista
a Eva Mejuto en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): A transexualidade segue a non existir?
– Eva Mejuto (EM): Hai colectivos que están a facer moitísimo traballo de visibilización, pero falta aínda moitísimo que facer, sobre todo no público adolescente, que é unha idade moi difícil. O distinto asusta. Poñerse na pel do outro e entender que a sexualidade é moi ampla e diversa, resulta moi complicado. Aínda fai falta moita visibilización e normalización en todos os aspectos. Eu apostei pola normalización na literatura.
– LO: Na súa obra [22 segundos] fala da aceptación da sociedade, pero tamén dun mesmo.
– EM: Si. De feito, hai algunha xente que me di que no libro hai pouco conflito, porque o protagonista é bastante ben aceptado pola súa familia. Hai moitas capas: aceptarse a un mesmo, despois no ámbito familiar e despois no social. Eu quíxenme centrar no conflito interno. Este libro sería como unha primeira parte dunha historia que fala da aceptación dunha persoa consigo mesma. Faltaría a parte sobre como o recibe a sociedade.
– LO: Pensa abordar esa segunda parte?
– EM: Si que me gustaría, pero primeiro quería ver a receptividade do público. Querería seguir traballando o tema, pero non sei se abordalo ou deixalo para a imaxinación dos lectores, porque eu o que desexaba era deixar esa píldora de curiosidade. A partir de aí, espero que a transexualidade se normalice en todos os ámbitos. (…)”
Arquivos da etiqueta: La Opinión
Xulio López Valcárcel: “As mulleres foron as únicas que non abandonaron a Xesús de Nazaret”
“O salvavidas das palabras”
Artigo 
de Ana Ramil en La Opinión:
“Unha pampoia é como lle chaman a un tipo de bolboreta en Cee, os de Bergantiños usaban o termo zoino para referirse o crego, en Cerceda un andrés é unha persoa desaliñada e santiaguesas son un tipo de peras que se dan na zona de Miño. Estos son so algúns exemplos das dúcias de termos que forman parte de Palabras con Memoria, unha iniciativa da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, que busca recoller palabras en desuso ou que non aparecen nos dicionarios para evitar que acaben por desaparecer e para recoñecer a riqueza léxica que ten Galicia con amplias diferencias de termos en función das localidades. Todo o mundo pode participar neste vocabulario ‘online’. O único requisito é que a palabra ou expresión non estea no dicionario.
Non aparecen nos dicionarios pero son ou foron de uso común en moitas localidades galegas. Palabras que utilizaban os avós, pero que agora corren o risco de quedar no olvido ou expresións típicas dunha zona aínda utilizadas, pero que non son moi coñecidas máis aló de esas terras. Elas son as protagonistas da iniciativa Palabras con Memoria que a Asociación de Escritoras/es en Lingua Galega (AELG), en colaboración coa Deputación de Lugo, botou a andar no 2008 co obxetivo de “recuperar palabras en deuso ou perigo de extinción” e deixar constancia doutras verbas usadas polos falantes do galego que non recollen os diccionarios ou que ben teñen un significado totalmente alleo o que se lle da normalmente.
Trátase dunha iniciativa aberta a toda a poboación. Calquer persoa pode enviar as palabras que recolleu á páxina web e os coordinadores, unha vez comprobado que non existe nos dicionarios, a colgarán no portal para englosar o vocabulario que xa conta con centos de termos. Pero como non se trata so de coñecer unha palabra senón de saber o seu significado e algo máis da historia que leva detrás, cada termo conta cunha pequena ficha na web. “Recóllese a palabra, o seu significado e un exemplo para entender ben cómo utilizala, o lugar onde se escoitou e a persoa que fixo a recollida. No caso de ser necesario aportar máis información para comprender a historia da palabra tamén se pode facer”, sinala o coordinador de Palabras con Memoria, o escritor lucense Isidro Novo, quen lembra que aínda que se poden engadir todo tipo de vocablos, fíxose especial fincapé en recuperar palabras que teñen que ver co agro galego, especialmente coa maneira de chamar ós froitos, moitas veces olvidada pola chegada de especies foráneas que enchen as estanterías dos supermercados.
Para coñecer estas palabras que buscan non desaparecer basta con entrar en www.aelg.org e comezar a navegar polo léxico galego para ampliar o coñecemento sobre o idioma da terra. (…)”
Xurxo Souto: “As nosas historias son fascinantes, cómpre escoitar ao veciño para atopar a marabilla”
Xabier Maceiras: “O Balneario e o Santuario de Pastoriza foron os que situaron Arteixo no mapa”
Entrevista
a Xabier Maceiras en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): Que pode lerse no libro [Crónicas de Arteixo]?
– Xabier Maceiras (XM): É unha viaxe ao Arteixo de antes. Dos anos 40, 50 e así ata chegar aos 70. Son 38 crónicas nas que se fala dos primeiros locais de hostelería e de como era a vida do concello neses días e tamén a vida das parroquias. Fálase das percebeiras de Rañobre, do aeroporto que estivo a piques de asentarse en Arteixo e fálase de fútbol. Aparecen dous capítulos de Arsenio Iglesias: un da súa etapa como xogador e outro como adestrador. Hai un pouco de todo. Moitas delas que a xente descoñecía.
– LO: Como está estruturado o libro Crónicas de Arteixo?
– XM: As 38 crónicas están postas por orde cronolóxica.
– LO: O libro parte do seu blog, Crónicas de Arteixo. Por que decidiu abrir este espazo na rede?
– XM: Decidín crear o blog porque sempre fun consciente de que as informacións que fun xuntando ao longo da miña vida non ían chegar a papel. O blog nace para difundir esas historias antes de que se perdan. Ese era o obxectivo. (…)”
Teresa Moure gaña o certame de narracións breves Manuel Murguía
“O
relato A semântica oculta de Mrs. Hockett, de Teresa Moure Pereiro, vence no Certame de Narracións Breves Manuel Murguía. Foron segundo e terceiro premio, respectivamente, Corazón de Aquiles, de Noelia Cendán Teijeiro e Reversible, de Jesús Amboage García.Na cerimonia de entrega de premios que se celebrou o pasado venres 19 de maio ás 20:00 no Centro Cívico e Cultural de Arteixo, a escritora Anxos Sumai, como representante do xurado, valorou así as obras gañadoras:
“Despois de varios contactos por correo electrónico, chegamos á xuntanza final con dez finalistas dos que seleccionamos tres relatos pola súa incuestionable calidade literaria, polas persoais voces narrativas, pola orixinalidade temática e polo impecable uso da lingua. Resultou excitante comprobar que as persoas que formamos o xurado, coincidamos sen apenas discusión en premiar os relatos Reversible de Jesús Amboage, Corazón de Aquiles de Noelia Cendán e a A semántica oculta de Mrs. Hockett de Teresa Moure, de aí que deixásemos constancia na acta de que os premios foron dados por unanimidade. Por entusiasta unanimidade.
Hai nos tres relatos, absolutamente distintos na forma e na historia, algo que os une. Tanto o diálogo coma o conflito –centro mesmo da literatura– son, ao noso ver, a esencia das tres propostas creativas. No caso de Reversible, o diálogo, ou a tensión, prodúcese entre rutina urbana do protagonista e o redescubrimento apaixonado do mundo rural e entre uns personaxes, perfectamente construídos, que se entrelazan para dar nun sorprendente final. Canto a Corazón de Aquiles, a autora confronta a investigación da ciencia e o desexo infantil de ser heroe, desprazándose con mestría por distintos tempos narrativos e históricos, conciliando a realidade cotiá coa cultura clásica. E, por fin, n’A semántica oculta de Mrs. Hockett establécese unha comunicación entre distintas disciplinas: a literatura, a lingüística e as matemáticas, nun fluído xogo —narrado impecablemente, con ritmo e certa ironía— entre narrativa e poesía, entre códigos numéricos e emocións humanas.
Parabéns para Jesús Amboage, Noelia Cendán, Teresa Moure. Parabéns tamén para o Concello de Arteixo polo mantemento dun premio que naceu coa fin de estimular a creación literaria e de favorecer a aparición de novas voces narradoras e que se converteu nunha referencia para o xénero do relato, nun premio respectado e cobizado por autoras e autores consagradas, nun premio libre no que caben todas as temáticas e todas normativas.”
O xurado estivo composto por Anxos Sumai (escritora e representante da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega), Beatriz Rodríguez Rodríguez (profesora da Universidade de Vigo e representante da Asociación Galega da Crítica), Diego Giráldez (gañador da 25ª edición) e Alfredo Ferreiro Salgueiro (coordinador literario, que asistiu como secretario, con voz e sen voto), e decidiu por unanimidade conceder os tres premios mediante o ditame resolto na reunión previa do 22 de abril.
58 foran os relatos recibidos, e 52 foran admitidos a concurso por cumpriren estritamente as bases. Os premios, que se coñeceron durante a cerimonia, contan coa seguinte dotación: 4.000 € para o primeiro, 500 € para o segundo e 300 € para o terceiro.
Como novidade deste ano, a coordinación destacou a presenza no xurado dun membro da Asociación Galega da Crítica, feito que, grazas a un recente acordo de colaboración similar ao precedente coa Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, pasa a vincular de maneira máis decidida o Certame ao sistema literario galego.
O acto de entrega ofreceu ademais outros alicientes para todos os asistentes: a actuación musical do grupo Ejazz (composto por Marga Ramos, Betty Queiro, Ángeles Dorrio e Carmen Rey), as intervencións artísticas en directo do colectivo XIPA (colectivo artístico arteixán representado por Ana Crujeiras, Ricardo Veiga e Xián Novelle) e un viño de honra como fin de festa.
O evento incluíu ademais unha lembranza da figura de Carlos Casares, escritor homenaxeado este ano no Día das Letras Galegas, mediante a proxección dunha peza en que se fai referencia á relación do autor ourensán con Arteixo.”
Manuel Portas: “Estamos nunha etapa de resistencia, é preciso facer que a nosa cultura perviva”
Entrevista
a Manuel Portas en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): Deixouse vostede levar máis pola ficción ou polo aspecto didáctico [Lourenço, Xograr]?
– Manuel Portas (MP): Aínda que a verdade histórica está presente na ambientación xeral da novela, o tema principal é a loita de Lourenço por tentar que o seu talento artístico fose máis recoñecido pola sociedade. Tratei de deixar nun segundo plano os aspectos técnicos para que poida ser desfrutada tanto por alguén que dispón de coñecementos previos sobre Historia, como por un lector que careza dese tipo de información. (…)
– LO: Como ve a situación actual da literatura galega?
– MP: Un dos grandes problemas actuais é que a literatura, como outras creacións culturais, adoita considerarse como algo superfluo e pouco productivo, e cando a Administración dun país o ve deste xeito, sube o IVE e baixa o investimento en cultura, posicionándoa coma un produto de luxo ao alcance duns poucos. É preciso máis que nunca que resistamos e que fagamos que a nosa cultura perviva nas próximas xeracións.
– LO: Compaxina o seu labor docente co literario. Dalle consellos a aqueles alumnos que queren adicarse a escribir?
– MP: Ante todo, os docentes temos a misión de ensinar a disfrutar da literatura, tanto aos alumnos que queiran orientar a súa carreira a escribir como aos que non teñan este interese. Ás veces o sistema educativo prioriza a memorización de autores e obras pero non do seu disfrute, e para paliar esta tendencia segue a ser moi importante o labor dinamizador dos Clubes de Lectura. (…)”
Marcos Calveiro: “Fontán fixo en 1834, sen case medios, o que sería o mellor mapa de Galicia en 150 anos”
Entrevista
a Marcos Calveiro en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): A novela [Fontán] percorre toda a vida de Domingo Fontán?
– Marcos Calveiro (MC): É unha visión panorámica da súa vida, desde o nacemento ata a morte. En parte está ficcionalizada, pois non hai datos da súa infancia e adolescencia. Unha das cousas que máis me interesaba é como nace a vocación de ser científico nun neno dunha aldeíña de Portas (Pontevedra). Relaciónoo con dous penedos de granito moi grandes con forma de globo terráqueo que están preto de onde naceu. El quere medir esas pedras xigantescas que había ao lado da súa casa e acaba medindo Galicia e trasladándoa a un mapa. (…)
– LO: O mapa aparece mencionado nas obras de Castelao, Cunqueiro e Otero Pedrayo.
– MC: Si, o mapa de Fontán funciona como elemento simbólico de toda a xeración Nós. Aínda que Fontán está esquecido na cultura galega, o seu mapa era un elemento simbólico moi importante, como o himno ou a bandeira. E el está enterrado no Panteón de Galegos Ilustres.
– LO: Cre que está esquecido?
– MC: Non deixa de ser un científico. Hoxe preguntas na rúa por Rosalía de Castro ou Castelao e todo o mundo te di algo; preguntas por Fontán? Parece que a cultura dun país a constrúen unicamente os escritores, os poetas, pero a achega de Fontán co mapa é fundamental.
– LO: Parécelle inxusto?
– MC: Evidentemente si. A partir da ciencia tamén se constrúen os países e as culturas. Ten unha linguaxe máis inintelixible que a pintura, a música ou a arte, pero debería ter un papel social máis relevante e recoñecido. A maioría dos científicos novos do noso país, por desgraza, teñen que buscarse a vida fóra..
– LO: Cal foi o seu labor político?
– MC: Formou parte das primeiras Deputacións de Galicia, participou na división territorial en provincias e partidos xudiciais e foi reprimido en moitísimas ocasións por ser liberal, un home de progreso en contra do antigo réxime. Botárono da cátedra e quedaba sen dar clases nin cobrar, ata que o liberalismo volvía ao poder ou se abría a man. Outros compañeiros sufriron perigo físico e tiveron que exiliarse. (…)”
Alfredo Ferreiro: “Admitir varias normativas do galego no certame garante a liberdade creativa”
Entrevista
a Alfredo Ferreiro en La Opinión:
“O certame Manuel Murguía xa ten novo coordinador no seu 25 aniversario. Trátase de Alfredo Ferreiro, un escritor nado en A Coruña, que viviu en Carral e que agora está en Arteixo. Ferreiro explica que o certame manterá a súa “tolerancia” coas diferentes normativas do galego. (…)
– La Opinión (LO): Pensa que o certame Manuel Murguía xa alcanzou un alto grao de recoñecemento?
– Alfredo Ferreiro (AF): Hai unha gran cantidade de xente de certo prestixio entre os gañadores. Joel Gômez, Xavier Alcalá, Isidro Novo, Rosa Aneiros, etc. Hai un montón de xente coñecida.
– LO: Que destacaría sobre o certame?
– AF: Quero explicar que o certame ten tolerancia coas diferentes normativas [do galego]. Non ten obxectivos gráficos, senón literarios. Admitir varias normativas garante a liberdade creativa.”
Manuel Rivas: “A literatura está na xente: sei de campesiñas que falan como personaxes de Homero”
Entrevista
a Manuel Rivas en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): Como arranca o libro [O último día de Terranova]?
– Manuel Rivas (MR): No outono do 2014, co narrador e propietario da librería, ante un ultimato por desafiuzamento. Esta novela é unha rebelión das palabras para que se escriba a historia. As palabras rebélanselle dentro e empeza a historia de Terranova, que vén ser a historia dunha Odisea: hai continuos naufraxios e atrancos para que non chegue ao lugar da memoria. O pai do narrador, un dos fundadores da librería, era un catedrático de Grego na República que foi depurado, o home que máis sabía de Ulises do mundo.
– LO: A librería chámase Terranova, un nome moi simbólico.
– MR: A fonte económica que fai posible abrir a librería na posguerra son os aforros dun un pescador, o avó do narrador, un dos pioneiros en Terranova e con moi boa man para arrincar o fígado ao bacallau.
– LO: Repítese na súa obra a ollada ao esforzo dos devanceiros.
– MR: Claro. Non é tanto unha ollada ao pasado, senón que o rescate desa xente que protagonizou e encarnou a esperanza é necesario para seguir respirando. Tamén está moi presente a idea de saudade. O pai do narrador é máis racionalista e di que a saudade é unha carallada. E o tío do narrador encarna a marxinación, defínese como surrealista saudosista, porque para el a saudade é o desexo do que non tes aínda.
– LO: A librería é só unha tenda ou un espazo de reunión social, de protección da cultura, de refuxio para os inquedos politicamente?
– MR: Ese é o trazo fundamental de Terranova. Na ditadura é un espazo de refuxio da cultura. Hai un personaxe que semella invención, pero o que semella máis inventado é o máis real: o capitán Canzani, un marino mercante arxentino, poeta e moi amigo dos exiliados galegos que traía libros aquí, camuflados. Terranova é un refuxio que sobrevive a moitos naufraxios de diferente tipo. O que constitúe unha cidade e lle dá personalidade son os lugares, as librerías, as tabernas, as asociacións de veciños, unha coral, onde exista emoción, memoria e o contacto presencial entre iguais. Iso tivo a importancia cun réxime totalitario e segue a tela hoxe cando están a desaparecer os lugares porque estamos metidos nunha especie de gran mall, de superficie comercial. Avanza pola cidade un baleiro. (…)
– LO: Son moi importantes os lugares mentais?
– MR: Para min, a novela é unha mestura do real e o imaxinario. Esta é unha obra bastante tranxenérica, bastante queer, cunha historia de serie negra… Toda a xente ten varias caras, como na vida; todos os personaxes son tamén uns como dobres dos outros, complementarios. Tamén é un encontro coa cultura oral, popular. Hai tamén un espazo rural que se converte noutro refuxio. Só sabe que existe a aldea a xente que vive alí (ri).
– LO: A literatura sérvelle para interpretar a vida?
– MR: Totalmente. Escoito conversas no mercado ou no bus e paréceme que están falando Vladimir e Estragón de Becket. Coñezo a mulleres campesiñas que falan como os personaxes de Homero ou Shakespeare. A boca da literatura está nos libros pero tamén na xente que pelexa coa historia, as voces baixas, a xente que non quere dominar. A memoria está nos libros pero tamén na imaxinación popular. Hoxe un estudante pode chegar ao final do Bacharelato e non ter unha relación verdadeira coa literatura. Isto é algo dramático, porque é a ferramenta que nos ensina a pensar, sentir e ver, e non hai outra que a sustitúa. O ensino non debe ser acumular coñecementos, iso faino un software, senón aprender a pensar e sentir.”
