Entrevista
de Xesús Fraga a Víctor F. Freixanes en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): ¿Como naceu este libro [Unha ducia de galegos]?
– Víctor F. Freixanes (VF): Naceu dunha curiosidade persoal e de grupo, no entorno aquel do Burgo das Nacións, en Santiago, onde estabamos un grupo de amigos e xentes moi variadas, preocupados por Galicia e o futuro do país. Apareceran uns libros de conversas de Pániker e Baltasar Porcel e empezamos a preguntarnos, que pasa, ¿Galicia non existe? Isto que chamamos nós o galeguismo, Galicia, a nación, a lingua e a cultura, Castelao e os exiliados, ¿isto non existe? Pensei que podía facer un libro de xornalismo, no que a través dun diálogo case socrático preguntase quen somos, de onde vimos e a onde queremos ir, ordenando cronoloxicamente o relato a través de diversas figuras, do máis vello, Otero Pedrayo -a memoria do século XIX e os vellos fidalgos-, ata a xeración anterior á nosa, a do 68. Quería viaxar a través da lingua e a cultura, porque entendía que podían ser un denominador común que aglutinase rexistros diferentes: eu procuraba unha polifonía, que todo o mundo non emitise no mesmo rexistro ideolóxico ou vivencial, pero que puidesen ser representativos do que estaba pasando niso que chamamos o galeguismo, que era o que nos interesaba naquel momento.
– LVG: E agora, ¿que se acadou e que quedou polo camiño?
– VF: Teño a sensación de que non conseguimos o soño que queríamos. Non o conseguimos. Uns, porque confundimos os desexos coas realidades, e outros, porque non soubemos facer política. Porque hai xente que confunde a política coa relixión, que cren que a política é crer o que non vemos, cando a política é unha ferramenta para ir transformando pouco a pouco a sociedade, coa sociedade ao lado, contigo, non ti a corenta quilómetros alá arriba e que ninguén sabe quen es. Hai moitas persoas, nas que nós, a nosa xeración, tiñamos moita ilusión nelas e que non foron arriba. Pero non se trata de reprochar nada, porque todos somos responsables do mesmo barco. (…)
As conversas con Otero Pedrayo, Paz-Andrade, Seoane, Blanco Amor, Piñeiro, Celso Emilio, Xaime Isla, Xesús Alonso Montero, Beiras, Ferrín, monseñor Araúxo Iglesias e Carlos Casares, nas que se falaba abertamente da traxectoria do galeguismo e o seu futuro, resoaron naquel tempo, igual que hoxe o seu eco. «O libro tivo un éxito grande de entrada entre os círculos do que podíamos chamar o galeguismo, e despois unha curiosidade enorme na sociedade galega que reclamaba a vida democrática. Había unha especie de demanda social de que isto había que cambialo e ao mesmo tempo había unha fame de información: como o cambiamos, cara a onde o cambiamos, quen van ser os axentes do cambio. Aí había un descoñecemento enorme», rememora Freixanes. (…)”
Arquivos da etiqueta: La Voz de Galicia
Xulio L. Valcárcel: “A miña é unha poesía marcada polo humanismo”
Entrevista
a Xulio L. Valcárcel en La Voz de Galicia:
“«Fago unha poesía para axudar a vivir, que é unha frase de Miguel González Garcés, como premisa vital». Isto di Xulio L. Valcárcel, procurador dos tribunais e, sobre todo, procurador de palabras: «O poeta submete o texto a unha constante depuración, deixando á marxe adornos innecesarios. A súa poesía nace con desexo de facer memoria co material fráxil da palabra». Isto escribe Luciano Rodríguez, autor da edición do libro Poesía reunida (1979-2017). Memoria dos días, formas da levidade (Medulia editorial). Este volume reúne por primeira vez a obra Valcárcel que está traducida ao español, catalán, inglés, italiano, alemán, ruso e francés. «Están tódolos libros menos un, que é unha decisión de Luciano porque non se acaía co conxunto da recompilación», detalla o poeta, xunto co dato de que dos dous primeiros se recolle «unha selección representativa. Os outros están enteiros e hai un inédito, Outono nos espellos, que tamén se publicou exento… Non é doado resumir 37 anos de escrita». (…)
Con esa idea da lírica sen fronteiras concorda o poeta: «É unha poesía que vai do intimismo cara a unha voz máis universal, máis ecuménica, sobre todo das clases máis desfavorecidas pero non no sentido político, senón de cousas como a tenrura das oito da mañá cando no autobús vai xente con gripe, que durmiu mal esa noite… A miña é unha poesía marcada polo humanismo».
Valcárcel busca que exista unha identificación dos lectores: «Que digan ‘iso tamén o pensei eu pero non o escribín’. É poesía moi doada de entender, de sentir; son sentimentos universais como a beleza, a morte, a ausencia, o amor, a forza de cada primavera, a vida…».
Tamén busca facer temas novos: «Non repetirte a ti mesmo, buscar outro desafío, outro rexistro da túa propia voz: hai un intento de evolución; a arte é un territorio arriscado polo que non se pode transitar con rede, hai que someterse ao desafío que supón mergullarse nunha selva descoñecida, seguir un novo reto, que cada libro sexa algo distinto». Todo iso está nunha lírica «necesaria e esixente, obra que reflexiona sobre o ser e a súa existencia, sobre a mirada perdida, sobre a luz que asombra e sobre as sombras da luz», segundo escribe Luciano Rodríguez. (…)”
Francisco Javier Fernández Davila gaña o Premio de Novela por Entregas de La Voz
Desde La Voz de Galicia:
“Un vello mariñeiro, no solpor da súa vida, sente a necesidade de relatar uns episodios decisivos que viviu na súa mocidade. Unha serie de acontecementos que se remontan aos anos da Guerra Civil e a Segunda Guerra Mundial, cando en Vigo confluíron algúns sucesos que, malia o seu carácter clandestino, tiveron un impacto histórico considerable. Este é o argumento que propón A senda de sal, a obra gañadora do Premio de Novela por Entregas de La Voz de Galicia, que se fallou no Museo Santiago Rey Fernández-Latorre nas instalacións do xornal. O seu autor é Francisco Javier Fernández Davila, enxeñeiro de profesión quen se estrea na novela con esta obra.
A senda de sal arranca co encontro entre este mariño e unha muller, a quen o home elixe para rescatar da memoria máis distante e relatarlle aqueles feitos nos que, aínda sendo case un neno, tivo unha participación crucial. Porque aquel rapaz, forzado pola ausencia do pai por mor da guerra, tivo que facerse cargo do barco familiar. Axiña as tarefas habituais da pesca empezarán a dar paso a outros transportes que de xeito soterrado afectarán a moitas vidas marcadas polo devir da Guerra Civil. A novela ambiéntase na costa sur de Galicia, onde a cidade de Vigo ten un papel destacado, xa que neses anos confluíron nela representantes dos dous bandos que pouco despois haberían de enfrontarse na seguinte contenda bélica de alcance mundial: aliados e nazis.
O autor da novela recibirá un premio de 10.000 euros e a súa obra aparecerá no xornal durante todo o mes de agosto, tanto na edición en papel como na web do diario. Cada un dos 31 capítulos estará ilustrado por Juan Carlos Abraldes. Esta edición do galardón que organiza La Voz coa colaboración de Ámbito Cultural de El Corte Inglés foi das máis altas no tocante á participación, xa que se recibiron 19 orixinais. Co gallo da celebración do 135 aniversario do diario as bases introduciron como valor positivo unha achega literaria de corte histórico, proposta á que a novela gañadora se adaptou de xeito cumprido.
No seu discurso, Fernández Davila agradeceu ao premio a motivación para «saír dos números e entrar nas letras» e destacou o papel de xornal como difusor cultural en tempos nos que «semella que o feito de escoitar está devaluado». (…)”
“Os camiños que abriu Agustín”
Reportaxe
de Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“«Cos seus libros póstumos publicados ao longo deste ano semella que Agustín está aínda entre nós». O crítico literario Ramón Nicolás resume o sentir dos moitos lectores que tivo en vida Agustín Fernández Paz, de quen o vindeiro mércores se fai o primeiro cabodano do seu pasamento aos 69 anos. A recente publicación de Un mundo de palabras (Xerais) testemuña ese fenómeno dobre: dunha banda, propicia esa miraxe dun escritor en plena actividade; doutra, é un chanzo máis na obra dun autor que precisamente por vocación e calidade se situou sempre fóra do tempo.
Esta calidade inflúe na percepción do conxunto da súa escrita: «Éme difícil avaliar se se produciu algunha modificación na avaliación da súa obra en conxunto na sociedade lectora pois para min sempre foi un dos grandes autores contemporáneos: coidadoso na súa obra ata a extenuación abriu, ademais, camiños polos que novas xeracións transitan agora», analiza Nicolás, quen tamén invoca a atemporalidade dos libros de Fernández Paz: «Ao tratarse, a súa, dunha obra con clara vocación de permanencia non é difícil conxecturar que, co paso de tempo, vaiamos notando máis a súa ausencia, malia que sempre teñamos o consolo de atopalo nos seus libros».
«Confío que a medida que pase o tempo, a figura de Agustín Fernández Paz ocupará o espazo que merece na literatura galega de entre séculos, tanto polo seu papel fulcral no desenvolvemento do subxénero infantil e xuvenil como, e sobre todo, pola súa forma de entender a fluidez da escrita narrativa», vaticina o seu editor, Manuel Bragado, director de Xerais. Neste selo aparecerá no 2018 A patria da lingua, «unha obra que Agustín deixou planificada aínda que non puido finalizar completamente» sobre cuestións de política lingüística. Sobre a mesa está tamén a posibilidade de publicar outro inédito, un texto de teatro para monicreques, mentres Xerais continuará co «proceso de comunicación do conxunto da obra de Agustín» e a súa colaboración co premio de narrativa infantil e xuvenil pola igualdade que leva o seu nome e que resolverá a súa primeira convocatoria este outono en Vilalba. (…)
A poeta Olalla Cociña (Viveiro, 1979) pertence a unha xeración que, malia a diferenza temporal, conectou de xeito inmediato coa proposta literaria de Agustín Fernández Paz. Cociña representa tamén a ese grupo de persoas que empezaron a ler a Fernández Paz para logo converterse en autores, un proceso ao que non foron alleas as súas lecturas do escritor. «Coñecino sendo adolescente porque tiven a sorte de formar parte do xurado do Premio Merlín», lembra a autora. Caímonos ben. «Eu era lectora devota, e comezamos a escribirnos. Abría as súas longas cartas coidadosamente mecanografadas sentíndome importante: el contábame os intríngulis da escrita, os libros nos que andaba, e tamén cousas da vida, sen escatimar tempo nin estilo nin espazo. Eu respondíalle coas miñas movidas, falabamos de igual a igual», rememora. O propio Fernández Paz era consciente desta influencia en lectores máis mozos e, malia ser alleo aos excesos do ego de tantos creadores, comentábao con orgullo contido. (…)”
Xabier Maceiras: “De pequeno eu non xogaba, escoitaba”
Entrevista
a Xabier Maceiras en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): De onde vén ese gusto por escarvar no pasado [Contos mariños de Carballo]?
– Xabier Maceiras (XM): Sempre me gustou escoitar. De pequeno pasaba moito tempo atendendo a historias que contaban na miña casa e tamén en Camelle, a onde acostumaba ir moito. Eu non xogaba, escoitaba.
– LVG: Que cre que lle pode aportar o pasado ao presente?
– XM: Sobre todo hai que poñer en valor o respecto da xente maior, o que gardan eles na súa memoria. Vivimos nun mundo de présas no que moitas veces nin temos tempo de dar os bos días. Este mundo estanos poñendo unha venda nos ollos que non nos deixa ver o tesouro que as persoas maiores gardan no seu interior.
– LVG: Houbo algo que descubrise buscando no pasado que o sorprendera especialmente?
– XM: Realmente, eu estou descubrindo cousas sempre. Cada día é unha aventura. Cada vez que teño conversas con esta xente ou cada vez que me mergullo na hemeroteca descubro cousas que me fascinan. É unha aprendizaxe continua e diaria.
– LVG: ¿Como comeza a recompilación de historias que despois derivarían nestes Contos mariños de Carballo?
– XM: Eu estaba facendo un traballo en Arteixo, porque moitas veces cando falamos da costa danos a impresión de que só teñen mar Caión e Malpica. Sentía que en Arteixo viviamos de costas ao mar. Por iso quería facer unha recompilación de feitos mariños do meu concello e durante esa investigación fun atopando información de Carballo que gardei para un hipotético libro no futuro e que se acabaría convertendo en Contos Mariños de Carballo.
– LVG: E se tivese que describir agora o seu contido? ¿Que diría?
– XM: É unha mestura entre a información hemerográfica que atopei e as testemuñas das fontes orais, sobre todo nas historias que datan dos anos 20 do século pasado en diante. (…)”
Miguel Anxo Fernán-Vello e Antón Pulido, entre os premios Insua dos Poetas
Desde
La Voz de Galicia:
“Miguel Anxo Fernán-Vello e Antón Pulido son dous dos premiados este ano cos galardóns Insua dos Poetas. Os outros distinguidos foron o Centro Partido do Carballiño en Buenos Aires, a plataforma Ríos limpos, Carlos Guitián, o Diario Cultural da Radio Galega e o grupo de teatro Tiruleque. A cerimonia será o día 15 e homeaxeará a Carlos Casares.”
Xan Fernández: “As lendas non son cousas de vellos”
Entrevista
a Xan Fernández Carrera en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): ¿En que se inspirou para escribir o libro Lendas da Costa da Morte?
– Xan Fernández Carrera (XFC): A historia deste libro xa vén de atrás. En Coristanco faciamos moitos traballos de investigación e de recollida de cultura popular cos rapaces e nesa recollida atopábanse as lendas. Sempre tiven curiosidade por estes relatos porque aparentemente parece que son historias que non teñen moito sentido, pero teñen moita máis profundidade do que parece. A raíz diso, comecei a ler cousas de outras zonas da Costa da Morte, a ler libros de Alonso Romero, que escribe moito sobre as lendas, e outros autores. Funme animando a recompilar as lendas, a entrevistar á xente doutros sitios, recollendo relatos… E logo vin que podía darlle corpo de libro. Hai dous anos que empecei a redactalo e non contaba con que estivese listo para a Praza dos Libros. (…)
– LVG: ¿Que podemos atopar no libro?
– XFC: O libro vai todo sobre lendas. Está clasificado tematicamente en 8 apartados: pedras, augas, montes, furnas, covas e túneles, flora e fauna, restos históricos, lendas haxiográficas e outras lendas. Cada apartado ten unha introdución, onde se vai falando un pouco en que consiste cada tema. Unha vez que se fai esa presentación, vanse redactando as lendas que hai na Costa da Morte referidas a cada apartado. (…)
– LVG: ¿Están todas as lendas recollidas ou pensa en facer outro libro no futuro??
– XFC: Non se fixo un traballo de campo minucioso porque para iso habería que ir parroquia a parroquia. En cada pedra ou fonte pode haber unha lenda. Non están todas recollidas. De Coristanco e de Carballo hai máis e doutros sitios hai menos. Tratei de que todas foran representativas. Os temas están todos recollidos, pero non todas as lendas.
– LVG: ¿Cal é o obxectivo da publicación deste libro?
– XFC: O importante é que esas tradicións non se perdan. Que queden aí recollidas. Colaborar a ese traballo de conservación porque isto vaise coas xeración e vai desaparecendo a tradición oral. Pretendo que os lectores coñezan esta riqueza, que vexan que as lendas non son cousas de vellos. Dánnos unha visión de como era a sociedade antiga. (…)”
Miguel Anxo Fernández: “Blues para Moraima mestura ‘thriller’ político e memoria histórica”
Entrevista
a Miguel Anxo Fernández en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Alfonso, o protagonista, é un vello director de cine exiliado que decide volver a Galicia para un programa de televisión nos anos 80. Vostede dirixiu «Galicia no cine» na TVG naquela altura e un dos realizadores homenaxeados foi Carlos Velo. ¿Alfonso é Velo?
– Miguel Anxo Fernández (MAF): Podería, mais no protagonista da novela hai tamén cousas de Blanco Amor e de José Suárez. E a Moraima do título é unha chiscadela á dona de Celso Emilio Ferreiro. Todos eles intelectuais ourensáns exiliados, aínda que me coidei moito de non caer na trampa de servir ensaio histórico, de embarrancar na cousa ideolóxica ou na verborrea panfletaria porque entendo que o lector precisa de espazos de liberdade para interpretar o que lle contan.
– LVG: O regreso do realizador, que tivo que fuxir de Galicia para salvar a vida, reabre vellas feridas. Un político e un directivo da televisión son os seus antagonistas.
– MAF: Melitón e Ulpiano son os malvados porque foron historicamente malvados, así de claro. Non é maniqueísmo, son os vencedores da ditadura e punto. Que cada quen saque as conclusións que goste; iso si, son produto da miña imaxinación, non queda outra.
– LVG: Vellas historias que volven, represión, sucesos nunca contados que mudan o sentido da vida… ¿Como definiría a novela?
– MAF: É unha mestura de thriller político e de memoria histórica, no ambiente na transición do que tanto se fala agora. Semella un tema pouco tocado na narrativa galega, ou cando menos no ton que pretendo. Hai un xornalista de televisión empeñado en recuperar a un vello director exiliado, Afonso, ignorando que provocará unha singular catástrofe co seu empeño. O poder establecido, as institucións, mesmo a clase política, convulsionarán co regreso do director. (…)”
17ª edición do Premio Novela por entregas de La Voz de Galicia
María Canosa: “Quero chegar ao corazón do lector”
Entrevista
a María Canosa en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Vostede xa fora finalista do Merlín. ¿Que significa ganar este premio?
– María Canosa (MC): É o cuarto ano consecutivo que era finalista polo que, como podes imaxinar, era xa case unha afronta particular con el… Gañalo foi decatarme de que os concursos son concursos, que ás veces gañamos, e ás veces non, por múltiples circunstancias. Pero para min foi como quitar esa espiña de estar chamando á porta moito tempo a un lugar, e que sempre falta algo para que cha abran de todo. Por fin se abriu a porta. Claro, que isto fixo que me emocionara moito ao recibir a nova… Non puiden evitar que me desbordara o momento. Con todo, o mellor de todo foi recibir o cariño de moita xente, máis do que eu agardaba. Moito máis. Esa é a segunda parte do premio, impresionante. Eu tomeino, ademais, como unha recompensa ao camiño que fixen desde que comecei, hai moito tempo, ata hoxe. (…)
– LVG: De que trata Muriel?
– MC: Naceu da necesidade de dar voz á sinxeleza e complexidade simultánea de espir os sentimentos, ao calado, en voz baixa. Do mesmo xeito que fala o amor, a ledicia e a tristura. Con Muriel destaco tamén a combinación de fraxilidade e fortaleza dos que están tocados pola sensibilidade, os mesmos que se atreven a soñar e pintar un horizonte de cores. A amizade, e unha botella de leite une a todos os protagonistas, de diferentes xeracións e tamén entre humanos e animais.
– LVG: ¿Que xénero prefire?
– MC: Gústame probar, que é un xeito de probarme a min mesma. Cambiar é bo tamén porque me axuda a deixar unha obra e comezar outra nova, sen tantas interferencias. Pero si é certo que sempre volvo a escribir para a cativada. Por múltiples razóns. Primeiro, porque creo no importante que é a lectura nesa franxa da vida, porque son o futuro. Pero tamén porque me sinto cómoda non deixando de ser de todo unha nena eu tamén. Soñar é fermoso, e eu non sei deixar de facelo. (…)”
