Entrevista
de Carlos Loureiro a María do Cebreiro en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): E por que a inclinación cara o apartado lírico a pesar da presenza ao teu redor tamén da narrativa en xeral, tanto para lectores e lectoras máis xoves coma para máis adultos?
– María do Cebreiro (MC): Podería aventurar que para min a poesía ten moito que ver coa verdade: non coa verdade experiencial ou vivencial, identificada coas cousas que nos pasan, senón coa verdade nun sentido máis radical, con aquilo que nos pon en xogo como persoas, fronte a nós mesmos e fronte a outros. Por outra banda, si que tiven algunhas ideas para facer novelas, pero até o de agora nunca callaron. Polo 2005 andaba escribindo algo de ciencia ficción que ía chamarse No land (isto dos títulos de libros que non existen é algo moi cunqueirián, pero ao tempo moi real). Logo comecei cun proxecto, unha caste de deconstrución da épica nacional, que se chamaría A guerra, título –e fragmentos- que logo foron dar ao libro de poemas que asinei hai dous anos con Daniel Salgado. E teño tamén escritas algunhas prosas, de corte máis intimista e conectadas co libriño O grupo, que pensaba titular A verdade. En todo caso, nunca vivín a literatura en termos de xéneros literarios, senón en termos dunha continuidade fluente da escrita que penso que me vai levar a onde me teña que levar en cada intre.
– NG: E tamén dicirmos que en ti conviven dous espazos literarios: o creativo e o crítico… Como se comportan estes dous espazos á hora de escribir?
– MC: Pois como dous cativos que teñen que estar moi caladiños para que a súa “nai” se concentre e escriba. Bromas á parte, o que quero dicir é que eses dous espazos en xeral son como vasos comunicantes, pero hai outras veces nas que é bo que estean xebrados, para que a enerxía de cada un deles poida traballar ao seu ritmo. En calquera caso, vexo fondas relacións entre algúns proxectos ensaísticos e outros poéticos. Por exemplo, hai un fío moi claro entre As terceiras mulleres e (nós, as inadaptadas) ou entre Fogar impronunciable e Non son de aquí. E na medida en que concibo a poesía como un xeito de coñecemento, ao cabo investigación e creación non me parecen territorios tan distantes.
– NG: Ben sabemos como anda o mundo editorial en Galiza, especialmente a nivel lírico… Xa podemos ver como moitos poemas teus andan a vogar pola rede… Está o futuro da nosa lírica na rede, incluso para ser máis coñecida a nivel internacional?
– MC: Non creo que só o da nosa lírica, senón que a difusión da literatura está a experimentar mudanzas decisivas a día de hoxe, que por suposto que afectan tamén (aínda que creo que non só) ao soporte no que se publica. Quizais non sexa tanto que nos esteamos a mover do mundo impreso ao dixital, porque ambos coñecen intensas transferencias mutuas. O máis interesante, ademais desas novas canles para a publicación dos poemas, é a emerxencia de pequenos selos editoriais onde atopan saída propostas novidosas que o terían moito máis difícil nun mundo monopolista, ou repartido entre só dúas grandes editoras. (…)
– NG: E claro, vendo o anterior, non podía ser doutra maneira de que en ti e na túa obra xermolase o compromiso feminista…
– MC: Creo que o fundamental é o meu compromiso co pensamento crítico. Iso leva de xeito natural cara a calquera tipo de cuestionamento, e mesmo cara ao cuestionamento dalgúns aspectos da tradición feminista, ou da súa articulación presente, cos que non sempre concordo. (…)”
Arquivos da etiqueta: Noticieiro Galego
Carlos Labraña: o teatro para idades temperás
Entrevista
a Carlos Labraña en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Ti tes moitas pezas teatrais publicadas. Tamén tes presente a máxima de que “o teatro escrito precisa que se implique o lector no texto”?
– Carlos Labraña (CL): Por suposto, pero non só do teatro senón de calquera outro texto. A miña forma de logralo é contar as acotacións dun xeito narrativo para implicar ao lector na lectura. Eu penso que a única diferenza que leva a un lector a non escoller un texto dramático fronte a un texto narrativo ou doutro xénero é o descoñecemento. Se nas escolas os rapaces lesen teatro de maneira habitual non habería ese medo. Todo o contrario, xa que o texto dramático é moito máis áxil que o narrativo. De feito, o emprego do diálogo é moi habitual en novelas infantís e xuvenís. (…)
– NG: E axiña te vemos mergullado no proxecto do “Colectivo Garola”… Como naceu este colectivo? Que supuxo para ti -e para o noso teatro- este colectivo?
– CL: Como comentei anteriormente, logo de participar no certame “Xeración Nós”, hai máis de 25 anos, Fusa e mais eu decatámonos da situación deste teatro e da falta de textos en galego. A partires de aí, fundouse o “Colectivo Garola” coa intencionalidade de desenvolver o teatro para nenas e nenos tanto desde a escrita como a representación das pezas que escribíamos. Por iso comprometémonos a escribir, polo menos, un texto ao ano e representalo. E así fixemos durante bastante tempo, ata que o meu traballo fixo que cada vez me afastara máis de Cedeira. De tódolos xeitos, estamos falando de recuperar esa tradición agora que as ferramentas dixitais permiten traballar a distancia.
Respecto á importancia do “Colectivo Garola”, eu creo que é un referente no teatro infantil en galego, porque conxuga tanto a escrita de pezas teatrais, que logo foron publicadas en diferentes editoriais, como a representación das mesmas, pero de xeito independente. Así, as bibliotecas municipais e, sobre todo, escolares, comezaron a ter pezas escritas para seren representadas polos rapaces. (…)
– NG: Por outra banda, tampouco o mundo da edición de obras teatrais está como para botar foguetes…
– CL: Este é un dos problemas fundamentais. O teatro infantil, que sempre foi o xénero minoritario a nivel da edición, agora coa crise é case inexistente. Só unha editorial, Embora, ten unha colección específica de teatro infantil. O mundo editorial nunca creu no teatro para nenas e nenos, tampouco no dos maiores, coa desculpa da pouca venda de libros, que se fan fotocopias… Eu creo, que o que faltou pola súa banda foi pedagoxía. O libro infantil véndese fundamentalmente polas recomendacións dos colexios. Hai que transmitirlles ás mestras e mestres que un texto teatral non é só para a representación, senón vai máis alá. Os últimos estudos pedagóxicos subliñan que é o texto ideal para aprendizaxe da lectura, máis aínda cando os pequenos teñen dificultades coa mesma, porque se practica a lectura repetitiva, a lectura en voz alta, a entoación e pódese usar para unha lectura na que participen todos os alumnos na aula. Respecto ás fotocopias, o libro de teatro xeralmente é un libro cativo, apenas sen ilustracións. Cando o formato é bonito, a xente paga por el. (…)”
Yolanda Castaño: un banzo máis na escada iniciada por Rosalía de Castro
Entrevista
a Yolanda Castaño en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Rexeitamos plenamente falarmos de literatura con voz de muller por cuestións obvias, pero sen embargo temos que recoñecer o forte pulo que mulleres poetas aportaron á nosa poética contemporánea, ou non? Canto lles debemos a voces como Luz Pozo, María Xosé Queizán, Helena Villar Janeiro, Xohana Torres…?
– Yolanda Castaño (YC): Efectivamente non se pode falar dunha poesía cun membrete que a cualifique absurda e uniformemente como “poesía de muller” (tan ridícula como unha suposta “poesía de home”), pero si podemos falar das diversas poéticas de mulleres, obras literarias abordadas por autoras, en moitísimos casos –ademais- cunha patente marca de xénero. Aí hai calidade, diversidade, diría que ambición literaria, incansable procura, e mesmo capacidade de risco. Abofé que as achegas son incalculables e tanto lles debemos. Moitas abriron os camiños para nós e trazaron modelos novos, logo de que o fixera a gran Rosalía. Propuxeron sendas distintas e amplas, auténticas e comprometidas coa palabra. Dado que o discurso literario estivera durante séculos en mans masculinas, por forza a incorporación da muller a ese discurso vai traer un aire fresco que xa non terá volta atrás.
Con todo, debemos ser coidadosos, atender a cada achega en particular e non entusiasmarnos autocompracentemente co mero feito da autoría feminina ou co fenómeno que en si mesmo significou. (…)
– NG: Antes falamos da interacción. Interactuaches a túa lírica coa música, coa imaxe, co audiovisual… Mais, como xustificar a interacción entre poesía e gastronomía (Cociñando ao pé da letra)?
– YC: Nese libro tratamos de descubrir canto se parecen entre si todos os procesos creativos, e a cociña tamén o é. Escollín a 22 dos mellores escritores/as galegos/as de todos os xéneros literarios e pedinlles dúas cousas: que reescribisen unha receita coa que tivesen algún vínculo emocional –e a abordasen dende un alento literario, non técnico ou teórico- e que logo a cociñasen para nós. Ingredientes, doses, condimentos… Comprobamos canto se parece o modus operandi dun creador/ou creadora xa sexa enriba da páxina en branco ou sobre o mesado da cociña.
– NG: E conectando co anterior, non podemos deixar pasar sen que nos fales de Tender a man.. Como xurdiu esta iniciativa de mestura de poesía, danza, imaxes, performance…?
– YC: Xurdiu ao tratar de crear un diálogo da poesía con outras linguaxes creativas como as que mencionas, un diálogo que pode resultar moi rico e estimulante, capaz de ofrecer ao lector/a máis asideiros, máis pistas. Este tipo de proxectos colectivos, nos que distintas disciplinas artísticas serven a un mesmo contido, teñen tamén a virtude de facernos transcender a soidade da escrita, aprendendo a achegarnos ao outro, ao código dos outros, enriquecéndonos con esa ollada dende fóra capaz de darnos respostas, ou quizais de propoñernos novas cuestións.
– NG: Desde logo que na túa poética acharemos todo tipo de temáticas, pero por que a maior parte da crítica salienta o tema erótico da túa poesía? Non será que aínda perviven certos tabús na literatura?
– YC: Non creo que a crítica documentada saliente tanto esa temática, dado que non a volvín tratar dende o ano 1998… Creo que o que ocorre é que os comezos de calquera escritor ou escritora –máxime se son, se cadra, tan profusos e ‘movidos’ coma o foron os meus- tenden a eclipsar a evolución que veña despois. Niso, os medios de comunicación tamén fan moito: teñen présa por encadrar e simplificar en tres trazos. É certo que o noso pensamento é limitado e tendemos a caracterizar simplistamente para poder manexar mellor as ideas. Os lectores/as pouco atentos poden correr o risco de descansarse nese encadramento doado, acomodaticio e limitante, en lugar de esculcar de máis preto todo o que veu despois dos anos 1995-98. Á vez, pode que a algún tipo de persoas lles chame tanto a atención o tratamento do corpo ou da sexualidade que xurda unha vez máis ese efecto ‘eclipsador’ do resto de contidos. (…)”
Ledicia Costas: unha pluma versátil
Entrevista
a Ledicia Costas en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Manuel Bragado falou de ti como “integrante da xeración da esperanza da nosa literatura”. Que lle ocorre á nosa literatura para que o Director dunha editorial como Xerais fale desa “esperanza”?
– Ledicia Costas (LC): Eu pertenzo a unha xeración na que as persoas que a integramos fomos escolarizadas en galego. Unha xeración que tiña profesorado que impartía materias como historia, química ou matemáticas en lingua galega. O sistema educativo deunos os medios e as claves para convivir co galego de xeito cómodo e natural. E xa ven, non temos ningún tipo de carencia nin de tara. Todo o contrario. Agora é outra historia. É coma se dúas e dúas non fosen catro en todas as linguas do mundo. Puxéronselle barreiras ao galego, e o peor é que a meirande parte desas barreiras foron construídas pola Administración Pública. Dáselles cancha nos medios de comunicación a asociacións que son terroristas da cultura e do idioma de noso. Todo isto paréceme un absurdo. Négome a ser testemuña da destrución do que nos pertence por dereito, como nación, e non denuncialo publicamente. Non sei se somos merecedores do termo “Xeración da Esperanza”. O que si sei é que a esperanza é imprescindible para sobrevivir a este momento onde a lingua galega sofre un retroceso histórico. Necesitamos a esperanza, sen dúbida.
– NG: Rexeitamos falar de xeracións… algo que por outra banda hai críticos moi aventurados en crear e crear “xeracións literarias”. Que lle debe a nosa literatura do século XXI á do século anterior? Que lle debe a túa obra?
– LC: Lecturas. Podería nomear autoras e autores do século XX con obras que considero fundamentais, pero iso déixollo ás filólogas e filólogos, que saben bastante máis ca min. Eu débolle lecturas, centos delas, que me acompañaron desde que teño memoria. As da miña xeración somos dalgún xeito fillas da Xeración Lamote. Medramos coa compaña das súas novelas.
– NG: Que adaptación ten que ter unha pluma coma a túa para pasar de escribir historias para os máis novos a se meter no verso?
– LC: Non creo que sexa unha cuestión de adaptación, senón de versatilidade. Síntome cómoda en distintos rexistros: relato, novela, poesía. Son como distintas caras dun mesmo poliedro.
– NG: En todas as literaturas existen autorías “a catro mans”. Como se compaxinaron as túas mans coas de Pere Tobaruela para escribir obras conxuntas? Que foi o máis complicado de concordar, a forma ou o contido das obras?
– LC: Debo dicir que esa experiencia foi fantástica. E eu aventuraríame a dicir que se acabou convertendo nunha obra a seis mans, sumando tamén as do ilustrador Andrés Meixide. Traballamos os tres en equipo, sobre todo a nivel de deseño da historia. Aprendemos a complementarnos uns aos outros. Eramos seis ollos sobre unha mesma historia. Moito agarimo lle teño ás aventuras da Inspectora Nola. (…)”
María Canosa: a poeta que escoita roncar o mar
Entrevista 
a María Canosa, en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Cando ti estabas a dar os teus primeiros pasos literarios xurdiu o “Batallón Literario da Costa da Morte”. Que supuxo para ti este movemento?
– María Canosa (MC): Foi unha época moi fermosa, moi activa. Supuxo decatarse de que non camiñabas soa, senón que había unha morea de xente espallando palabras e sentimentos canda ti, e facéndoo da maneira máis natural, que era o que me gustaba a min de todo iso. O lirismo mesturado polas rúas, nos colexios, nos bares…
– NG: Por moito que teñan que ver entre si a enxeñaría e a literatura, que supón maior pracer para ti, acabar o deseño dunha obra de enxeñaría ou o enxeño e remate dunha obra literaria?
– MC: Son sensacións difíciles de comparar. Rematar unha obra de enxeñaría é poñerlle punto a un esforzo conxunto de moita xente, e de moitos anos de estudo, e de moitas disciplinas que se unen. É a satisfacción do traballo rematado, do deber cumprido… e tamén a frustración ás veces de non ser totalmente libre para facelo doutro xeito, sempre suxeito aos presupostos.
O proceso de creación literaria remata nunha exposición ao lector, nun espirse e expoñerse aos demais. Que teñas máis ou menos medo depende moito do tipo de obra e do xénero, e tamén do satisfeito que quedes ti mesmo co resultado final. Hai obras que só as escribo para quitarme de enriba iso que me molesta… e sei que xamais van saír do caixón. Aí sinto un alivio grande. Outras veces é ansias porque as lea outra persoa e che diga que pensa delas… Unha obra literaria unha nunca sabe cando a acaba… Para min é un pracer manter encontros nos colexios, porque os rapaces xa “machacaron” o libro, a historia, os personaxes… e teste que enfrontar ás súas críticas, obxeccións, frustracións… A obra segue medrando… Eu aprendo moito deles, e os meus libros, tamén. (…)
– NG: Escribir para lectoras e lectores de pouca idade supoñemos que supón un reto e ao mesmo tempo un respecto… Como consegues conectar con este tipo de lector sen lle quitar o gusto pola lectura e ao mesmo tempo mergullalo na trama? E á hora de elixir un tema?
– MC: Escribir para nenos impón respecto, por moitos motivos. Eles son o noso futuro, e potenciais lectores. Buscar un tema que lles guste para que se acheguen aos libros, é complicado, pero moito máis o é desenvolvelo ao seu nivel. Hai que deixar atrás moitos prexuízos para volver converterse nun neno, ter esa inocencia nos ollos e no corazón, e a imaxinación en cada poro da pel. Non é sinxelo. É espirse, tamén, en certo modo.
A estrutura é especial. Sinxela, con frases comprensibles, pero sen repetir vocabulario, e dispoñendo retos tamén. Por que non usar palabras que descoñecen? Polo contexto quizais xa descubran o seu significado, e senón, preguntarán. Pero isto hai que dosificalo. Os nenos son moi listos! E debemos escribir para eles tendo isto en consideración. Coas lecturas tamén medran, descobren, aprenden… Conxugar todo isto e vestilo de fantasía, ilusión, maxia… require de moito coidado e traballo.
Dáme moita mágoa que non se lle dea á literatura infantil o valor que merece. Non é un subxénero. É un xénero, con maiúsculas.
– NG: E xa non digamos á hora de crear versos para estas idades…
– MC: A poesía imponme moito, para calquera idade. Para maiores porque é tan íntima… que descubrirse así ante o mundo… hai que botarlle valor! E para nenos, véxoa tan necesaria! Se xa é difícil que os nenos lean, non digamos poesía. Quizais porque a concepción clásica da poesía, que é fermosísima, non era tan intuitiva para os nenos. O que eu pretendo cando escribo poemas para cativos é precisamente esa proximidade. Que os pequenos saiban que a poesía está arrodeándonos en cada recuncho da nosa vida. A poesía é pechar os ollos, e sentir, no máis profundo. Iso é poesía. E para os nenos, a poesía ten que poder tocarse case coas mans, que é o que lles gusta a eles, a comprensión das cousas, dos versos, dos poemas. Gustaríame que tivesen aprecio á poesía, por sentila natural. (…)”
María Reimóndez, un compromiso exemplar
Entrevista
a María Reimóndez en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Realizaches bastantes traducións ao noso idioma, sobre todo do alemán e do inglés. Non botas de menos que a nosa literatura, especialmente a contemporánea, estea pasada a outros idiomas e que noutros países puidesen ver o noso excepcional momento literario actual? Non se debería apostar en firme desde a nosa administración por esta exportación literaria?
– María Reimóndez (MR): Dixen xa algunha vez que considero o meu traballo como tradutora un dos activismos máis importantes porque ter a capacidade de mediar a palabra doutras é unha responsabilidade magnífica. É evidente que para un sistema literario coma o noso, totalmente invisibilizado xa dentro da súa propia comunidade, contar cunha plataforma de visibilización fóra é fundamental para que se nos traduza. Se non te ven, non te traducen. As poucas traducións que hai do galego a outros idiomas son resultado do activismo de tradutoras e tradutores amantes da nosa lingua que suplen un traballo institucional sempre pendente e que é agora máis urxente ca nunca. Dito isto, cómpre sinalar tamén que o que escribimos debe de ser realmente singular e de calidade porque a pesar das invisiblidades somos quen de traspasar fronteiras. (…)
– NG: Son cada vez máis as voces (sobre todo de mulleres) que claman contra do machismo lingüístico existente (María Xosé Queixán, Aurora Marco, ti mesma…) Que ten que ocorrer para que dunha vez por todas se intente atallar este problema lingüístico? Teremos que agardar a que tamén mude esta nosa sociedade contemporánea?
– MR: Non hai cambio social sen cambio na linguaxe. As dúas cousas van da man. Eu non son de agardar, son máis de facer. Creo que se as persoas deixásemos de agardar e tomásemos máis as cousas nas nosas mans o mundo funcionaría mellor. Niso os feminismos son sempre un exemplo porque non só poñen o dedo na chaga do sexismo e a desigualdade senón que ofrecen alternativas. Agora está na man de cada quen poñelas en marcha porque mentres sigamos conceptualizado a sociedade en masculino malamente as mulleres imos chegar a ningún lado. (…)
– NG: Que ten que ocorrer para que unha muller que aparece como personaxe secundario nunha obra túa pase a ser protagonista noutra novela?
– MR: Non creo que teña que ocorrer nada en particular, cando unha escribe sabe moito máis do que acontece no mundo da novela das que finalmente acaba contando. Por iso ás veces hai cousas que unha precisa contar dende outra óptica, porque as creou e as precisou para a primeira novela. Aínda así, se cadra se te refires ao Ciclo dos Elementos no que me atopo inmersa neste momento, é importante explicar que o xermolo creativo non foi «dar vida a personaxes secundarias» senón crear un universo literario no que cada historia encaixe coas demais, como nun enorme crebacabezas. É un desafío ben grande pero tamén divertido e espero que resulte para as lectoras tan interesante como para min é escribilo. Ademais da posibilidade que me dá de estar un longo período de tempo convivindo con personaxes que cada día me descubren cousas novas.
– NG: Na túa visión de entre o rural e o urbano, coincides co “Grupo Nós” en que o galeguismo realmente reside no rural?
– MR: Non, para nada. De feito odio calquera idealización do rural. Tamén do urbano, vamos, que odio as idealizacións en xeral. Creo que son daniñas e contraproducentes. Como muller creo que a vida é complicada en calquera sitio e que o importante é o sentido crítico. Non me gusta, iso si, a percepción despectiva de clase con respecto ao rural que existe nas sociedades urbanas. Esa falta de respecto cara aos coñecementos e formas de vida que nos conformaron en gran medida e que, máis importante aínda, nos deron e dan de comer. Eu non vexo isto con distancia, teño a fortuna de vir dunha familia que ten unha parte na montaña e outra parte na cidade (de Lugo). O galeguismo reside, finalmente, en calquera persoa que crea que como pobo estamos avogadas a ser algo máis ca escravas doutros poderes e tentar imitalos. En calquera que pense que Galicia é un lugar diverso pero que ten que ter unhas bases de convivencia comúns, a máis vital delas é a lingua. Nesa idea cabe o rural, o urbano, o «transnacional» e todas as súas facianas intermedias. (…)”
Rafael Lobelle: un aprendiz de poeta
Entrevista
a Rafael Lobelle en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Cres que a poesía ten unha forte dependencia dos premios? Son os premios realmente a base para a publicación dunha obra poética? Porque supoñemos que ti, amante do libro en papel, serás consciente de que as editoras non apostan pola lírica, a non ser que esta veña avalada…
– Rafael Lobelle (RL): Para un autor que comeza, é moi difícil abrise camiño sen o aval dun xurado ou de outros autores xa recoñecidos que lle dean, digamos, a súa bendición. Sen contactos en editoriais, sen amigos escritores, sen cartos para autoedición, só cunha primeira obra entre as mans que pode ser así e todo de gran calidade, non abonda, quedará posiblemente relegada a un caixón. Os premios son unha oportunidade para abrise camiño, por suposto, máis que nada pola transcendencia pública que teñen, en especial entre a xente que permanece atenta ás novidades que van sendo avaladas polos premios. En poesía os premios son importantes tal e como está o panorama editorial galego, en narrativa a cousa cambia, hai máis vendas, máis negocio, máis posibilidades de publicar e a dependencia dos premios é menor.
Se eu teño dependencia dos premios? mirando a miña traxectoria por suposto. Isto non sei se é bo ou malo mais todo o meu currículo literario ata o de agora foi presentado a premios ou certames aínda que estes non supuxeran a publicación. Son un estímulo a seguir para un rapaz que comeza a escribir. Por suposto que o feito de ser recoñecido ou non cun premio non debe ser unha traba a seguir escribindo, unha obra premiada depende moito dos gustos persoais dun determinado xurado máis alá da súa capacidade crítica á hora de decidir. (…)
– NG: Andar ás apóutegas, a obra coa que gañaches o Avelina Valladares poderiamos dicir que é unha obra moi persoal, un percorrer vital da persoa, un percorrer vital cíclico… Por que este existencialismo nunha persoa nova coma ti?
– RL: Sempre fun eu unha persoa moi filosófica, moi autorreflexiva. O existencialismo, en canto corrente filosófica, supón unha actitude vital consciente moi complexa, aí está por exemplo toda a obra (e a biografía) de Camus para demostralo. Eu quizais non sexa de xeito consciente un existencialista filosófico, si alguén impregnado do saber da Terra, dos falares dos vellos, tamén de certos saberes da Historia da Filosofía cos que me identifico. Quizais haxa certo resaibo pesimista na miña escrita, porque eu son un pesimista no sentido de gramsciano do “pesimismo da razón, optimismo da vontade”. O pesimista filosófico anticípase á desgraza e prepárase para ela e aínda no mellor dos casos, evítaa. Dubida de todo antes de pasalo polo prisma da razón, da ética, desconfía dos falsos ídolos, dos cantos de serea e bailes de serpes. En realidade, no fondo, como dicía Saramago “o pesimista é un optimista pero ben informado”. (…)”
Celia Díaz: “Os nenos len moito pero despois na adolescencia en moitos casos deixan de facelo”
Entrevista
a Celia Díaz en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): E como valoras os certames literarios en canto ó seu papel para a normalización da lingua e a literatura? Unha lingua con actividade neste senso é unha lingua viva?
– Celia Díaz (CD): É o que falabamos, os certames literarios danlle visibilidade aos textos literarios e facilitan o seu achegamento aos lectores. Nese sentido, os premios literarios en lingua galega contribúen a normalizar a nosa lingua e tamén a incrementar a presenza das obras literarias. Por iso é importante que existan certames para todos os xéneros, non unicamente para a narrativa, que son os que máis abundan.
– NG: Poderíamos dicir que a literatura infantil é o mellor garante que ten unha literatura para a súa persistencia? É a maneira de crear lectores futuros?
– CD: Os nenos len moito pero despois na adolescencia en moitos casos deixan de facelo porque descobren outros intereses e teñen acceso a outros medios, cada vez a idades máis temperás. É importante contar con bos textos literarios e con historias potentes para que non decaia o interese dos rapaces. É fundamental que existan edicións de calidade destinadas aos máis novos, porque nesas idades os libros entran sobre todo polos ollos. E como non, actualmente cómpre tamén unha presenza no ámbito dixital, no libro electrónico, así como a difusión a través do medio audiovisual, estou pensando nos booktrailers, por exemplo, que son un magnífico medio para a promoción das obras literarias. (…)
– NG: Como valoras a situación da literatura que ti máis coñeces, da literatura infantil? Como se atopa a literatura galega neste senso?
– CD: Temos unha moi boa literatura infantil e xuvenil, extraordinariamente rica e variada. Contamos con escritores de prestixio dentro e fóra da nosa terra, cunha obra importante, en moitos casos recoñecida internacionalmente. E tamén con editoriais que publican obras de gran calidade, especialmente para os lectores máis novos. Hai abundancia de propostas literarias. A literatura infantil e xuvenil é ademais o motor de moitas editoriais, grazas á que sobreviven e poden levar adiante outros proxectos. (…)”
Anxos Sumai: “Con cada novela o meu concepto de moral vai sendo menos estrito”
Entrevista
a Anxos Sumai en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Dixeches nunha ocasión que che faría falta escribir outro libro para definir A lúa da colleita, como é iso?
– Anxos Sumai (AS): Normalmente resúltame moi difícil explicar os meus libros e máis aínda esta novela. A obra debería explicarse de seu, sería o lóxico. A lúa da colleita é unha novela aberta, que precisa da participación activa de quen a le. A medida que a escribía xurdíanme temas sobre os que reflexionar, e que ían máis alá do meu propósito inicial, como a alteridade, a identidade, a vellez, a morte, a maternidade, a soidade… Non son quen de reducir a novela a un par de parágrafos, por máis que o pretenda.
– NG: É a historia da viaxe que fai a protagonista na procura de si mesma, non si? Ela é diferente ó resto e quere saber por que…
– AS: Basicamente é iso. Nuria, unha das protagonistas, intúe que canda ela existe unha especie de némese, un lado oculto, unha antagonista ou unha dobre. Precisa saber que acontece e dicide illarse, investigar. Ao longo da novela insiste constantemente na necesidade de reunificarse, de ser unha. É dicir, cómprelle aceptarse completa, coa parte boa e a parte mala e, ao tempo que se lle van confirmando as intuicións, tamén se vai formando unha idea do que é a partir do que os demais ven nela. (…)
– NG: Tense definido como “moi autocrítica”, non sei se isto ten que ver… Malia todo, cos premios recibidos xa pode dar o traballo por ben feito, non? Porque inda foron uns cuantos…
– AS: Si, como che dicía, para publicar teño que estar moi segura. Para empezar, teño que estar convencida de que nalgún momento eu mesma terei o valor de coller un libro meu, lelo e non arrepentirme. Por sorte, teño un bo editor moi crítico que me dá seguridade. Os premios literarios, os máis deles, viñéronme dados e precisamente por iso son os que máis agradezo. Eu só me presentei a dous premios, o Repsol e ao García Barros, e gañeinos. E se me presentei foi precisamente para ter a opinión dun xurado cualificado. Os premios para min son coma a rede que ampara o salto do equilibrista: tranquilízanme, aínda que non me salvan do medo escénico e das dúbidas que me roldan ata que as obras están xa moi lonxe de min. (…)”
Pilar García Negro: “Rosalía de Castro soubo máis de todos nós do que nós chegaremos a saber dela”
Entrevista
a Pilar García Negro en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Dentro da amplitude que ten a cultura galega, cales son os temas que máis lle interesan ou preocupan a Pilar García Negro?
– Pilar García Negro (PGN): Varios relacionados coa literatura, nomeadamente do século XIX e da primeira metade do XX; o feminismo; a lingua en toda a súa extensión e, en concreto, na súa didáctica. (…)
– NG: De todos os escritores e persoeiros sobre os que levou a cabo estudos, con cal se identifica máis? Por que?
– PGN: Sen dúbida, con Rosalía de Castro, por moito que sigo a pensar que soubo ela máis de todos nós do que nós chegaremos a saber dela. A admiración por esta muller que nos fundou é a cada paso maior. (…)
– NG: Podemos falar de Literatura Feminina? Ou este cualificativo é, en si mesmo, un tipo de machismo?
– PGN: Coido que non cabe falar de literatura feminina nin como un totum nin como un continuum, por tanto, nin do punto de vista histórico nin do temático, ou ideolóxico. Hai múltiplas sinaturas femininas (na política, na empresa, na escola, na universidade…) que serven competentemente ós predominantes intereses masculinos e masculinistas ou, máis concretamente, capitalista-masculinistas (falo de capitalismo, porque quen non o discuta pouco pode defender en positivo para a maioría das mulleres). Dentro da literatura feminista, hai tamén considerábeis diferenzas de óptica e de mentalidade. Porén, entre autoras moi diferentes, existe un río profundo de afinidade ou de compenetración, que revela respostas semellantes a unhas realidades materiais e sociais marcadas pola servidume, a discriminación, a subordinación a patróns externos e superiores a elas mesmas. A atracción que suscita a nosa Rosalía de Castro por parte de reputadas intelectuais feministas de moitos lugares do mundo é proba disto. Unha cousa é o “feminismo de catálogo” dos nosos días, que só admite a quen previamente o compón. Ou a banalización do concepto que o priva de todo sentido liberador: “poña uns gramos de feminismo no seu discurso, a ver a cantas incautas conquista”. (…)”
