Daniel Salgado: Cunqueiro para ben e para mal

Reportaxe de Daniel Salgado sobre Álvaro Cunqueiro en El País:
“(…) “A narrativa de Cunqueiro revalorizouse, sobre todo, nos noventa, grazas ao labor teórico de Xoán González-Millán”, considera a profesora Dolores Vilavedra, que recentemente publicou un mapa da cuestión, A narrativa galega na fin de século (Galaxia, 2010). E engade: “Esa revalorización tardou en producirse en parte por prexuízos ideolóxicos, en parte porque non había ferramentas teóricas para enxergar unha obra así, deuse unha incapacidade hermenéutica”. O paradigma dividíase, na atoutiñante prosa de posguerra, entre o existencialismo rebelde de Blanco Amor -non conceptualizado dese xeito- e o relato de fonte popular e tendencia fantástica de Ánxel Fole. Cunqueiro non cadraba en ningures. “O seu programa está fóra do tempo, tampouco ten relación coa literatura española”, explica Vilavedra, para quen o achegamento ao escritor dende a dicotomía realismo / fantástico “encorsetou a súa obra”.
Na súa gran triloxía en galego, esa que vai de Merlín e familia, pasa por As crónicas do sochantre e desemboca en Se o vello Sinbad volvese ás illas, non existe o eixo temporal, a mestura indiscriminada de tradicións culturais avanza estratexias melting pot, un pouso melancólico percorre todo o seu espiñazo e nas ansias por ser outras vidas e explorar outros mundos sedimenta o edificio narrativo. “O Sinbad é un libro para montar a vida nel, é para namorarse e é unha cabronada para un escritor”, sentencia Darío Xohán Cabana, aínda sinceramente abraiado, moitos anos logo do seu contacto cos repertorios do mindoniense, “pola capacidade de evocación da súa linguaxe”.
Mais o propio Cabana, que asegura volver unha vez e outra aos poemas de Herba aquí ou acolá, é consciente dos riscos de Cunqueiro. “A súa narrativa ten unha influencia enorme na literatura posterior”, di, “pero posúe uns xeitos que, se te achegas demasiado a el, podes acabar sendo unha caricatura”. O perigo do manierismo, do que tamén alerta a crítica Dolores Vilavedra e no que sitúa o menos produtivo da herdanza cunqueiriá. Non dubida en poñer exemplos: “O Xentiario (Galaxia, 2009) de Carlos Reigosa ten unha vontade de homenaxe explícita aos libros de semblanzas, pero se cadra aí se atope o menos interesante”. Pero tampouco detecta alternativas a esa liña, pegadas sutís, asimilacións fértiles: “Non as vexo”. (…)”.

No mesmo medio, pódense ver artigos de Quico Cadaval, Suso de Toro, Daniel Salgado e Iago Martínez.

Coñécense os gañadores dos Premios da Cultura Galega

“Son os galardóns máis destacados da cultura galega. Creados polo bipartido, modificados (perderon a etiqueta de nacionais máis a dotación económica, así como reduciron o número de premios) polo actual goberno recoñecen os mellores creadores do país. Nesta ocasión, os gañadores son Arcadio López Casanova na categoría de Letras, Manolo Paz en Artes Plásticas, Quico Cadaval en Artes Escénicas, a Fundación Aquae Querquennae na de Patrimonio Cultural, Carlos Núñez en Promoción Cultural de Galicia, Roxelio Groba en Música e María Pujalte en Creación Audiovisual.
O xurado estivo integrado polo propio Conselleiro de Cultura, o presidente do Consello da Cultura Galega, o presidente da Real Academia Galega, o da Real Academia de Belas Artes, o director xeral do Libro e catro profesionais “de recoñecido prestixio” designados pola Consellería (Miguel Fernández Cid, Natalia Lamas, Isabel Aguirre e Carmen Castro Pombo). Estes doce membros deliberaron a súa decisión nunha xuntanza celebrada o 2 de novembro na Cidade da Cultura, entre as candidaturas presentadas (os premiados non se pudieron postular a si mesmos, senón que foron promovidos por institucións e entidades culturais ou profesionais relacionados co obxecto de cada premio). Na convocatoria do Premio especifica que os galardóns serán entregados nun acto público organizado pola Consellaría de Cultura que a nota de prensa non especifica nin lugar nin data de entrega. (…)” Vía Cultura Galega.
Valoracións de Arcadio López Casanova en La Voz de Galicia.

Vigo: Mesa redonda de teatro, no VI Ciclo Escritoras/es na Universidade

O xoves 3 de novembro, ás 12:00 horas, no Salón de Actos da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo, organizada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co patrocinio da Secretaría Xeral de Política Lingüística e a colaboración da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo, remata o VI Ciclo de mesas redondas Escritoras/es na Universidade, baixo o lema Literatura galega hoxe (alba de gloria ou solpor dos deuses): poesía, narrativa, teatro. Os escritores/as perante a crise, cunha Mesa redonda de teatro, que contará coa participación de Afonso Becerra e Quico Cadaval, presentados por Manuel Forcadela.

Vigo: presentación de Extramunde, de Xavier Queipo, e do espectáculo artístico O embigo do mundo

O venres 21 de outubro, ás 20:15 horas, no Museo do Mar de Galicia (Avenida Atlántida, 160) de Vigo, preséntase o libro Extramunde, de Xavier Queipo, Premio Xerais de Novela 2011. Con motivo da presentación, representarase o espectáculo O embigo do mundo / L’ombelico del mondo, que conta coa participación de Manuel Bragado, Quico Cadaval, Olga Cameselle e o Colectivo Riolagares (MisterChoco e Xavier Queipo).

Santiago: Conexões IV. A literatura brasileira hoje. Diálogos Galiza-Brasil

O evento Conexões IV:-A Literatura Brasileira hoje. Diálogos Galiza-Brasil, que terá lugar no Consello da Cultura Galega (Pazo de Raxoi, 2º andar), en Santiago de Compostela, entre os días 17 e 19 de outubro de 2011 constitúe o primeiro encontro deste teor que se desenvolve na Europa. A orixe desta iniciativa está no proxecto Conexões-Mapeamento Internacional da Literatura Brasileira. Trátase dun programa da área de Literatura do Itaú Cultural que, desde 2008, constitúe un espazo de reflexión e debate e elabora unha base de dados sobre a difusión e a presenza da literatura e da cultura brasileiras no exterior. Esa cartografia permite planificar e desenvolver políticas concretas de apoio á difusión e coñecemento da literatura e da cultura brasileiras a nivel internacional. Trátase do cuarto encontro internacional do programa do Itaú Cultural e o segundo realizado fóra do País –o primeiro foi na Universidade de Wisconsin-Madison (EUA). No Brasil tiveron lugar os encontros de pesquisadores, tradutores e escritores brasileiros e estranxeiros en São Paulo (2008) e no Rio de Janeiro, en parcería coa Universidade Federal do Rio de Janeiro (2009). Alén diso, o Conexões Itaú Cultural xa presentou o seu mapeamento internacional da literatura brasileira na reunión da Associação Europeia de Pesquisadores em Brasil (Universidade de Salamanca, 2009), no 10º Congresso Internacional da Brasa (Brazilian Studies Association) (Brasília, 2010), alén de participacións no Fórum das Letras 2010 (Ouro Preto-Minas Gerais) ou das edicións  de 2010 e 2011 na Festa Literária Internacional (FLIP) de Paraty. Conexões IV será co-organizado polo Itaú Cultural e o Consello da Cultura Galega, coa colaboración da Embaixada do
Brasil en Madrid e Fundación Cultural Hispano- Brasileña e da Universidade de Santiago de Compostela. Os responsables son Claudiney Ferreira (Itaú Cultural), Felipe Lindoso (consultor do Itaú Cultural) e Carmen Villarino Pardo (USC). Este Encontro pretende que escritores/as brasileiros/as (con traxectorias amplamente consolidadas e con obras traducidas en diversos países poidan discutir en mesas-redondas sobre as dinámicas actuais da literatura brasileira e as dificultades para se inserir nos espazos da crítica e dos mercados internacionais e contrastar esa situación con escritores/as galegos/as homólogos e con críticos literarios, editores, pesquisadores, docentes e tradutores.

O programa, que pode ser descargado aquí: Conexões IV, está formado polas seguintes actividades:

Luns, segunda feira, 17 de outubro

17:00 h. Inauguración e presentación á prensa.
17:30 h. Conexões Itaú Cultural – A literatura brasileira hoje. Conexões dentro e fora do Brasil. Mesa 1. Con Carmen Villarino (moderadora), Claudiney Ferreira, Felipe Lindoso, Carlos Quiroga e Marco Luchessi.
19:30 h. Actuación de Quico Cadaval.

Martes, terza feira, 18 de outubro

09:30 h. Descubrindo o Brasil – As pesquisas sobre literatura brasileira e as súas ligazóns con outras disciplinas no ámbito do “Brasilianismo”. Mesa 2. Con Leonardo Tonus (moderador), Carlos Paulo Martínez Pereiro, Elena Losada, Florencia Garramuño e Darlene Sadlier.
12:00 h. Diálogos de escritores 1. Con Felipe Lindoso (moderador), Marçal Aquino, Luiz Ruffato, Suso de Toro e Iolanda Zúñiga.
16:00 h. A mediación cultural como diálogo. Mesa 3. Márcio Souza (moderador), Marco Lucchesi, João Almino, Antonio Maura e Manuel Bragado.
18:15 h. Entrega da colección de libros de asunto galego-brasileiro do Servizo de Publicacións da Universidade da Coruña e da Universidade de Santiago de Compostela.
19:30 h. Presentación do libro O conto brasileiro contemporâneo, editado por Laiovento e organizado por Carmen Villarino Pardo e Luiz Ruffato (na Libraría Couceiro Praza Cervantes, 6, de Santiago de Compostela).

Mércores, cuarta feira, 19 de outubro

09:30 h. As vertentes do ensino de literatura brasileira. Mesa 4. Con Carlos Paulo Martínez Pereiro (moderador), Pedro Serra, Leonardo Tonus, Florencia Garramuño e Darlene Sadlier.
12:00 h. Espazos para a literatura brasileira actual. Mesa 5. Con Luiz Ruffato (moderador), Marçal Aquino, Cíntia Moscovich, Anxo Quintela e Elias Torres.
16:00 h. Diálogos de Escritores 2. Con Claudiney Ferreira (moderadora), Márcio Souza, Cíntia Moscovich, Xavier Queipo e Víctor Fernández Freixanes.
18:00 h. Clausura.
20:00 h. Presentación do libro Extramunde, de Xavier Queipo, publicado en Xerais (no CGAC, Rúa de Ramón del Valle-Inclán. 15704 Santiago de Compostela). Despois representarase o espectáculo artístico O embigo do mundo / L’ombelico del mondo, coa participación de Manuel Bragado, Quico Cadaval, Olga Cameselle e o Colectivo Ríolagares (MisterChoco e o propio Xavier Queipo).

VI Ciclo de mesas redondas Escritoras/es na Universidade

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co patrocinio da Secretaría Xeral de Política Lingüística e a colaboración da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo, organiza o VI Ciclo de mesas redondas Escritoras/es na Universidade, que chega á súa sexta edición, desta volta co lema Literatura galega hoxe (alba de gloria ou solpor dos deuses): poesía, narrativa, teatro. Os escritores/as perante a crise. Os/as autores/as falarán da súa obra persoal e as súas expectativas perante a grande crise (galega, española, europea; literaria, social, de comunicación, de visibilidade…, etc.) na que estamos e como saír dela. Os actos celebraranse no Salón de Actos da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo, ás 12:00 horas. O programa é o seguinte:

– Xoves 6 de outubro. Mesa redonda de narrativa. Marilar Aleixandre e Bieito Iglesias. Presenta Camiño Noia.

– Xoves 20 de outubro. Mesa redonda de poesía. Marga do Val e Emma Pedreira. Presenta Anxo Angueira.

– Xoves 3 de novembro. Mesa redonda de teatro. Afonso Becerra e Quico Cadaval. Presenta Manuel Forcadela.

Participación galega no I Encontro de Escritores da Lusofonia, no Palácio da Brejoeira

Do venres 29 ao domingo 31 de xullo, no Palácio da Brejoeira de Monção (no Alto Minho) terá lugar o I Encontro de Escritores da Lusofonia, onde “Escritores, músicos, criadores… pessoas de diferentes âmbitos da cultura e das artes vão reflectir sobre a realidade da lusofonia (tentando fugir dos tópicos), sobre as novas tecnologias e a sua relação com a literatura e as artes em geral, e sobre os movimentos do chamado Altermundo (ecoloxismo, empreendedorismo, antibelicismo, feminismo, decrescimento…) e a relação/situação das artes no mundo contemporâneo”. As inscricións pódense realizar aquí. Este é o programa, do que destacamos a participación galega:

* Sexta feira, 29 de xullo:
10:30 h. Tras o inicio do Encontro, presentación de Noente Paradise (Ugia Pedreira, Raquel Miragaia e Marina Oural).
16:00 h. Palestra: A Lusofonia ‐ uma realidade em construção permanente, coa presentación musicada de Cantos Lusófonos, Cancioneiro galego-português-brasileiro, de José Luís Do Pico Orjais, e a intervención de Carlos Quiroga, entre outros, e posterior debate a partir das 17:30 h.

* Sábado, 30 de xullo:
16:00 h. Baixo a moderación de Santiago Veloso, presentación do libro-disco Cores do Atlântico,  e intervencións de Iolanda Gomis e Séchu Sende, entre outros, con debate posterior ás 17:30 h.
18:30 h. Monólogo teatralizado de Quico Cadaval.
22:00 h. Concerto Poesia nas Margens com Aline Frazão, Fred Martins e Ugia Pedreira.

* Domingo, 31 de xullo:
10:00 h. Intervencións sobre Os movimentos Altermundistas e a sua relação com a literatura (ecologismo, feminismo, empreendedorismo social, antibelicismo…), baixo a moderación de João Guisan Seixas.
16:30 h. Proseguen as intervencións, baixo a moderación de Lourdes Carita, entre outros, de Carlos Taibo e Iolanda Zúñiga.
21:00 h. Concerto de João Afonso e Uxía.

Crónica posterior de Séchu Sende no seu blog.

Santiago: Cunqueiro e a maxia da palabra no ciclo Galicia, ceo das letras

O sábado 2 de abril, dentro do Ciclo Galicia, ceo das letras. Sábados de autor, que se desenvolven na Cidade da Cultura, terá lugar esta actividade: Cunqueiro e a maxia da palabra, co seguinte programa:
12:00 | Relatorio: Quico Cadaval. Actor, director, adaptador de teatro e contacontos, é un dos nosos cómicos máis corrosivos e penetrantes, así como un profundo coñecedor do universo máxico de Álvaro Cunqueiro.
13:00 | Cunqueiradas (45 minutos), por Cándido Pazó. Desde a súa longa e recoñecida experiencia, o narrador oral Cándido Pazó reúne neste espectáculo cómico algunhas das súas historias e lerias inspiradas nos contos do xenial mindoniense.

O Grove: presentación de A filla do ladrón de bicicletas, de Teresa González Costa

O venres 17 de decembro, a partir das 20:00 h., na Casa da Cultura Manuel Lueiro Rei (Monte da Vila, s/n.), do Grove, preséntase o último Premio Merlín de Literatura Infantil, A filla do ladrón de bicicletas, de Teresa González Costa, organizada polo Concello do Grove e por Xerais. No acto participan Quico Cadaval, Manuel Bragado e a propia autora.

Manuel Rivas e Quico Cadaval na Feira Internacional de Literatura de Bos Aires

Manuel Rivas e o actor e director teatral Quico Cadaval serán os grandes representantes galegos na segunda edición do Festival Internacional de Literatura de Bos Aires, que reúne até o próximo domingo na capital arxentina destacados autores chegados de todo o mundo.
Quico Cadaval será o primeiro deles en intervir o sábado coa súa actuación Fantasmas Familiares. Con este espectáculo, Cadaval levará até as rúas de Bos Aires unha peza oral artellada ao redor dos relatos populares sobre fantasmas. O actor e director teatral afonda na épica que procede da tradición tabernaria. O resultado que amosa o actor en Fantasmas familiares é un tecido narrativo onde se dan a man a cultural popular, os contos tradicionais e o singular sentido do humor e da narrativa de Cadaval. Na súa intervención aparecerán personaxes tan diversos como son os mariñeiros vingativos, os raptores de menores, os mecánicos supersticiosos ou os cándidos borrachos.
Pola súa banda, Manuel Rivas participará nunha mesa redonda con outros autores para disertar sobre a importancia da trama no argumento das obras literarias. Baixo o título La trama es lo que cuenta, Rivas amosará o seu punto de vista de como se planifica a arquitectura dunha obra literaria.

Desde o Xornal de Galicia.