Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza

“O libro: a Xunta forza a treboada perfecta”

Publicado o por

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“A treboada perfecta abateuse sobre o libro na última década. Á crise económica sumouse a brutal redución de partidas orzamentarias destinadas ao sector pola Xunta. Así o constatan os datos recabados polo Consello da Cultura Galega no seu informe Datos da edición en Galicia. 2006-2016.
En 2008 publicáronse en Galiza 3.747 libros, 2.070 deles en galego. En 2016 foron 1.990, 976 en galego. As cifras, fornecidas ao organismo autonómico polo Instituto Nacional de Estatística (INE), coinciden tendencialmente coas rexistradas polo ISBN. Estas tamén indican a caída da edición en galego. En 2015 foron o 61,5%, en 2016 o 50.7%.
A caída da produción editorial ten o seu reflexo laboral. A Federación de Gremios de Editores de España debuxa a paisaxe: en 2007 había 43 empresas editoriais privadas, que xeraban 318 empregos; en 2016 hai 37, que dan traballo a 205 persoas. O INE agrupa os datos de maneira máis ampla por “empresas de edición de libros, periódicos e outras actividades editoriais”. Pasaron de 369 en 2013 a 324 en 2017.
O índice do Sistema de Análises de Balanzos Ibéricos recolle que, desde 2011, “os resultados dos exercicios das editoras son negativos”. E o número de exemplares imprentados tamén se reduciu drasticamente entre 2011 e 2016: 1,5 millóns de exemplares menos, o 47%. A irrupción de formatos diferentes do papel non resulta significativa: en 2011 houbo 518 obras non en papel anotadas no ISBN. En 2016, 550.
Políticas procíclicas do Goberno galego
O esganamento do comercio do libro foi acompañado da caída do gasto dos fogares galegos en libros. A crise produciu unha devalación social que derivou na precarización laboral e a redución das economías familiares. En 2006 -os números proceden do INE-, os fogares gastaban en libros unha media de 136,6 euros. En 2016, 79,2 euros. Por persoa, pasou no mesmo periodo de 49 euros a 32.
As políticas da Xunta non fixeron máis que reforzar estas tendencias. En contraste con operacións de rescate con cartos públicos realizadas noutros sectores empresariais, a reducción de orzamentos destinados ao mundo do libro foi brutal nos últimos dez anos. “A partida que máis descende é a dedicada á promoción da lectura e do libro”, sinala o informe do Consello da Cultura Galega, “un 82%, e a de promoción e edición do libro en galego, un 54%”.
En miles de euros, no tramo 2006-2016, as partidas dedicadas a adquirir “lotes fundacionais e fondos bibliográficos” baixaron dos 600.000 aos 560.000 euros. As de “promoción e edición do libro en galego”, de 758.000 a 348.460. As de “promoción da lectura e do libro”, de 1.120.000 a 200.000. E as de “apoio a promoción, producción e edición do libro en galego”, de 292.000 a 210.000.
A interpretación dos datos que fai o propio Consello da Cultura albisca unha minúscula luz en comparación con exercicicos anteriores. “Despois de anos de descensos moi importantes, o número de libros editados amosa certa estabilidade”, afirma. Non obstante, engade, a situación dista de se reverter. “As editoriais non se recuperan substancialmente, descenden o número de editores e de empregos que xeran, as familias gastan moito menos en libros non de texto que hai 10 anos e as políticas de gasto público tampouco axudan”, vén concluír.”

Víctor F. Freixanes: “A efectos da fala, Feijóo é Feixóo”

Publicado o por

Entrevista a Víctor F. Freixanes en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza: O Freixanes escritor, resiste ou non resiste?
– Víctor F. Freixanes: Mal, mal, mal. Cando decidín xubilarme en Galaxia ou aquí na Universidade -aínda que aquí me fixeron a honra de me nomear profesor ad honorem-, pois eu tiña dúas novelas empezadas, un libro de ensaio, tencionaba recuperar algunhas cousas. Recuperei Unha ducia de galegos, agora O Triángulo inscrito na circunferencia sae co texto definitivamente fixado… Porque eu como editor, non sei se fun bon ou mau, xúroche que me envorquei cos autores, traballei con eles todo o que fun capaz, mais como editor de min mesmo… un desastre! Todos os meus libros descatalogados, todas as miñas novelas están esgotadas… Ben, é certo que teño moi parada a miña historia como escritor. Non o levo ben. De cando en vez éntrame o arrebato. Teño aquí [sinala o computador] algunhas cousas. Mais despois cando as releo dígome a min mesmo: “Pero a quen lle interesa isto?”. Ora, tamén teño reconciliación cos leitores. Hai unha lenda urbana que vén dicir iso de que “as novelas de Víctor son moi dificiles”. Ben, nós cando eramos rapaces líamos cousas moitísimo máis complicadas. Hoxe estase a producir unha mudanza nos hábitos sociais e hai que se perguntar se a xente le ou non le e que tipo de produtos culturais consomen. Por exemplo, os meus alumnos xa non ven televisión ningunha, todos están enganchados a Youtube ou descargan as súas series nos computadores, venas nos móbiles! Ora, despois atópaste co caso dunha profesora, Olga, que dá clases en Curtis, que leu o Cabalo de Ouros [a súa última novela, publicada por Galaxia en 2011], que lle gustou moitísimo e que lla deu a ler aos seus alumnos de primeiro de bacharelato. Ben, hai en Youtube un vídeo dunha rapaza de 16 anos falando durante sete minutos de Cabalo de Ouros que xa quixera eu que moitos críticos literarios fixesen o que fai esa moza. Alén de ser moi simpática e tal. Fun ao instituto. Falei cos rapaces. Uns 40. Con moita información sobre a novela, con moita curiosidade polo tema do wolfram, non sabían que existían os cantares de cego, que é iso, e tal, perguntaban. Que quero dicir con isto? Pois que cando saín dalí, volvín pensar: “Voume pór escribir outra vez”. Por que? Porque a literatura se alimenta do cariño das leitoras e dos leitores. Cousas como esta de Curtis cárganche as pilas. Logo, claro, sempre hai quen che di: “Home, xa sei que escribes moi ben, pero eu cheguei á páxina 70 e non dei pasado de aí”. Pero, ben, así é este oficio. Non hai que facerlle.”

Recuperan un ensaio de Xohana Torres sobre San Andrés de Teixido

Publicado o por

Desde Sermos Galiza (foto de Xan Carballa):
“Os prolongados silencios editoriais de Xohana Torres, sobre todo nas últimas décadas, non se corresponden co seu ritmo de produción. A Deputación da Coruña e a editora Engaiolarte botan agora luz sobre un ensaio seu, inédito, que a propia institución premiara en 1972 e que nunca vira o prelo: Teixido. San Andrés de Lonxe: Mitos e Ritos.
“O libro mostra a preocupación da escritora pola nosa cultura e identidade, polas lendas e a paisaxe, seguindo o Otero Pedrayo que indicaba que hai que tripar e coñecer o territorio”, afirmou a vicepresidenta da Deputación Goretti Sanmartín na presentación da edición na Fundación Granell de Compostela.
Xohana Torres (Compostela, 1920 – Vigo, 2017) mesmo chegou a revisar e emendar o texto que agora se publica. Que, segundo explicou Xosé Puga de Engaiolarte, se emocionou “ate as bágoas ao ver a maqueta. Xohana tiña unha espiña cravada que á fin puido quitar”. A poeta, dramaturga e novelista, consideraba Santo Andrés de Teixido “o único mito universal galego” e “amaba os sanandreses”, as figuras de miolo de pan.
Engaiolarte xa se encargara da edición do último libro que Xohana Torres viu editado en vida, os poemas de Elexías a Lola. De “alfaia” cualificou Sanmartín a publicación, que conta con fotografías de Xulio Xil. “Este era o libro que máis ilusión lle facía”, lembrou Puga, “e aínda que non viu, si o imaxinou, porque eu mesmo llo contei”.”

“O soneto como “disciplina e gozo””

Publicado o por

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“Catorce versos compoñen unha das máis universais formas clásicas do poema, o soneto. A ela entregouse Xoán Carlos Domínguez Alberte (Ramirás, 1966) no seu último proxecto, o libro Soneto no alfabeto (Galaxia). “Foi un exercicio de disciplina e gozo”, explica sobre unha obra enfocada a lectoras e lectores mozos.
“Formuleino como un reto, adaptarme a moldes clásicos. E dentro deles, decidinme polo soneto, a forma máis universal”, di. Antecedidos por un texto cuxo título homenaxea a Manuel Antonio –Intencións-, os poemas amosan intencións lúdicas, unha apoloxía do lecer literario. “Engadín aneis de complexidade e certo sacrificio gozoso”, insiste.
Os 22 sonetos comparecen baixo cada unha das letras do alfabeto galego. E a primeira palabra de cada un deles comeza por unha desas letras. “Zoa a uz na campaza / e acende luz na cabeza / en forza de natureza / que en mozo ou moza naza”, escribe no derradeiro. “Soneto no alfabeto fala, sobre todo, da poesía non como algo requintado e sublime, senón cotián”, engade, “porque está presente, como xogo e iluminación, en calquera ámbito da vida”.
O traballo poético de Domínguez Alberte transitou maiormente polo verso libre. O desprazamento ao clasicismo tamén modificou os seus obxectivos. “Mais este non é un produto só para adolescentes”, expón, “aínda que responde a unha teima miña dos últimos tempos”. Que remite á “sobreoferta” da narrativa infantil e xuvenil. “Son un gran lector de narrativa, pero ás veces desviamos a nosa ollada e esquecemos a poesía. E esta ofrece moitas posibilidades para a rapazada”.
“É o primeiro libro de sonetos da literatura xuvenil galega”, resume Domínguez Alberte, quen asegura que, en Galiza, “non hai tantos sonetistas”. De feito, mesmo se estraña de que haxa “grandísimos poetas” que nunca, ou apenas, o practicaron, como Cunqueiro ou Rosalía de Castro.
O poeta, prolífico, prepara xa un novo volume. Misterioso, indica que será “a dúas mans, cunha persoa moi coñecida” e que houbo editoriais que se interesaron por el. Pero non dá máis pistas.”