Como cho digo ;-), para que os medios non traduzan a realidade galega

Desde Sermos Galiza:
“Persoas coñecidas de distintos ámbitos da cultura, o ensino ou o deporte sumáronse xa á campaña Como cho digo ;-) que esta terza feira botou a andar a CTNL nun acto que se desenvolveu no espazo cultural da Nave de Vidán e no que participaron varias das primeiras asinantes, entre as que se atopaban, María Reimóndez, Uxía, Mónica Caamaño, Federico Pérez, Jorge Mira ou Najla Shami e o propio presidente da CTNL, Nel Vidal.
Desvelouse finalmente o contido da nova campaña que busca transmitir aos medios de comunicación a vontade social de que a realidade que se produce en galego se recolla tamén na nosa lingua, sen traducións. Cada unha das persoas participantes teñen na súa traxectoria abondosos exemplos de como as súas declaracións e entrevistas foron traducidas ao seren recollidas nos medios de comunicación, de maneira especial, nos xornais e, contra esa práctica tan estendida, suman o seu apoio á nova campaña da CTNL.
“Dicimos que nos gustaría que a lingua galega se visibilizase máis nos medios e, polo tanto, que estes a usasen, cando menos, para reflectir as declaracións que se fan nesta lingua, para informar dos actos desenvolvidos en galego, para crear información a partir de notas e comunicados redactados na nosa lingua, etc”, recóllese nunha campaña que ten entre as persoas promotoras a Fernando Vázquez, Yolanda Castaño, Francisco Castro, Uxía, Mónica Caamaño, Jorge Mira, Luís Davila, Avelino González, Benigno Campos, Salustiano Mato, Manuel Bragado, Sés, Manuel Rivas, Verónica Boquete, Marcos Calveiro, Ezequiel Mosquera, Xosé Manuel Pereiro, Rosa Aneiros, Susana Romero, Roi Casal ou Pilar Neira.
Sumáronse tamén á campaña entidades, asociacións e colectivos como a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega, Asociación de Actores e Actrices de Galicia, A Mesa, Nova Escola Galega, Asociación Socio-Pedagóxica Galega, Asociación Galega de Editores, Associaçom Galega da Lingua, Xuíces para a Democracia, Asociación Galega de Onomástica ou Asociación Galega do Xogo Popular e Tradicional.
Pódese apoiar a campaña desde a páxina web de Como cho digo ;-). Quen se sume recibirá unha declaración personalizada no correo electrónico.”

Camilo Franco lerá nos María Casares un Manifesto que defende un teatro que poña “o mundo a andar”

Desde Sermos Galiza:
“Porque o teatro precisa a difusión para existir, a Asociación de Actores e Actrices de Galicia (AAAG) escolleu ao xornalista Camilo Franco para ler o Manifesto Galego do Día Mundial do Teatro na gala dos XVIII Premios María Casares que terá lugar o próximo xoves 27 de marzo.
A AAAG destaca a contribución de Camilo Franco á difusión da actividade teatral durante toda a súa traxectoria. “O teatro precisa da información e da crítica. Hai un grupo de profesionais da comunicación que desenvolveron este traballo necesario. E escollemos a Camilo Franco como un representante claro desta función tan importante para nós”, sinala desde a AAAG o seu presidente Avelino González. Con anterioridade a Camilo Franco, o presidente da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega, Cesáreo Sánchez e o ex-presidente da Academia e escritor Xosé Luís Méndez Ferrín foron os encargados de ler o manifesto do teatro.
Segundo anuncian desde a organización, Camilo Franco defenderá no seu texto a necesidade de “atender e entender o teatro para solucionar os problemas do mundo”. Ao seu ver” na escena temos un espello para decatarnos de que somos moi malos: querémonos mal e matámonos moi ben” e dálle ao teatro posibilidades para “poñer o mundo a andar”.”

Eli Ríos: “Interésame que a poesía provoque o pensamento”

Entrevista de Carme Vidal a Eli Ríos en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que hai detrás dun poemario que se titular Anamnese?
– Eli Ríos (ER): Está tomado polo lado da Filosofía. Pensamos que a poesía é algo impreso no libro mais a poesía é tamén algo que levamos dentro e temos que sacar. Trátase de poesía narrativa na que dúas persoas se encontran e unha pensa que xa coñecía a outra e vanse dando circunstancias particulares que fan saír o coñecemento. O argumento dá pé a que o eu lírico fago ese proceso de chegar ao coñecemento que hai dentro. (…)
– SG: En María, recén publicado e gañador do Premio de Poesía Figurante, a súa vontade era recuperar a memoria dunha muller, María Soliña, sempre contada por homes, a través dunha voz feminina.
– Eli Ríos (ER): Estamos nunha sociedade na que a Lei Wert está a facer idiotas funcionais, aprenderemos a ler e sumar mais pouco máis. Non se procura a curiosidade, que nos fagamos preguntas, a investigación. Na literatura acontece o mesmo, os éxitos de venda son libros que non fan pensar, que nos queren sumir na amnesia colectiva. Estamos a quedar sen recursos nas aulas. O enfoque do libro é dirixirse ao lector e dicirlle: espabila, que non che vou dar todo feito! Interésame que a poesía provoque o pensamento. Non quero dar respostas senón que se fagan preguntas.
– SG: A poesía pode loitar contra esa amnesia colectiva?
– ER: Todo libro que faga pensar, aínda que só sexa un verso contribúe a que espertemos. Os poemas do libro comezan cunha cita dun autor que me leva a escribir, ese poeta conseguiu que participase activamente na literatura, no proceso doutra persoa. A min gustaríame que co meu libro acontecese iso.
– SG: Vostede é unha das autoras que participa no portal de crítica literaria feminista A Sega que fai agora un ano. Que significou a súa creación?
– ER: Pois que era necesario. Estamos a falar de leis que nos impiden ser donas do noso corpo e na literatura acontece o mesmo. Os grandes críticos son voces masculinas. Cando unha escritora como Fina Casalderrey entra na Academia é como un fito: “entrou unha muller”, dicían, e nin se fala da súa traxectoria e todos os méritos que ten. Seguimos nese estado en que as voces femininas, e non só as galegas, están sempre vistas desde o punto de vista do home, xa que os críticos son masculinos. Nós quixemos darlle voz ás escritoras que non saen na prensa, que non están na Academia, que están invisibilizadas. (…)”

Dez anos sen Luísa Villalta

Desde Sermos Galiza:
“No ámbito literario, social e político, Luísa Villalta implicaba o seu nome en causas que reclamaban a xustiza e a igualdade, de maneira singular, aquelas que defendían os nosos dereitos culturais e lingüísticos. Comprometida co movemento nacionalista, era fácil atopala recitando ou en reflexións compartidas en actividades organizadas por asociacións e entidades, entre elas, a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega, da que formou parte da directiva, ou a Mesa pola Normalización Lingüística, á que tamén pertencía.
A súa participación activa no Foro Negro da cultura, nacido despois de que o Prestige atacara o país, foi un dos último exemplos da súa maneira comprometida de entender a cultura. Pouco antes, o seu era o nome dunha das persoas promotoras do Foro da Cultura Galega, coordinando a área de “Revisión Histórica e Análise Crítica da Cultura”, canda outros intelectuais e amigos como Xosé Mª Álvarez Cáccamo ou Ánxel Huete.
Profesora de Lingua e Literatura Galega, Luísa Villalta tíñase formado en Filoloxía Galego-Portuguesa e Filoloxía Hispánica na Universidade de Santiago mais tamén rematara estudos superiores de violín, chegando a formar parte, entre outras, da Xove Orquestra Galega. Desa unión entre a música e a poesía partirían varias das súas obras literarias, tanto líricas como ensaísticas, entre elas, O outro lado da música, a poesía, ou A lingua dos sons. (…)
No seu texto escrito á maneira dunha poética e titulado “Sobre un certo estado de conciencia”, Luísa Villalta anota: “Os temas son moi poucos. A vida e a morte. Talvez só a vida (ou só a morte). Sexan os que foren, nas súas infinitas variacións poden encontrarse nas Enciclopedias, nos libros de Historia ou (e non é raro) de Teoría Matemática, na información diaria que nos fai deglutir a realidade, en cada ocasión en que se ten a certeza de estar vivindo. Os temas non son meus, son o mundo mesmo. E, á vez, o mundo mesmo son eu. O tema é o que me fai a min comunidade: unha preocupación polo devir da humanidade, unha maneira galega de ser humana, unha preocupación polo devir de ser galega”.
Voces que a coñeceron, imaxes do seu arquivo, fragmentos da súa obra e unha viaxe a través da súa biografía son os elementos que constrúen o documental Luísa Villalta. Paixón e compromiso, elaborado polo alumnado do centro no que a escriotra e música deu clases antes da súa morte que se estreou o pasado ano.

A casa natal de Carvalho Calero derrúbase após numerosos avisos

Desde Sermos Galiza:
“Os temporais dos últimos meses contribuíron mais pouco traballo tiñan xa para botar abaixo boa parte das ruínas do que fora a casa natal de Carvalho Calero, un inmóbel que fora no seu momento mercado polo Concello de Ferrol. A medianeira derrubouse por completo a primeira hora da segunda feira e mesmo houbo que cortar o tráfico na rúa San Francisco, deixando a estrutura da casa nunha situación crítica á espera de informes técnicos que decidan se compre demoler ou aínda se pode soster o esqueleto da vivenda na que viu a luz o escritor no barrio de Ferrol Vello.
A Fundaçom Artábria denunciou o desleixo das institucións diante dun derrube que fora amplamente anunciado, coa casa cada vez máis en ruínas e caendo aos poucos. Desde os comezos dos anos 90, Artábria vén homenaxeando a Ricardo Carvalho Calero diante da súa casa natal, aproveitando para reclamar que se implicasen na restauracións o edificio.
O concello mercou o edificio por 350.000 euros mais nunca se levou a cabo a súa restauración. “A falta de continuidade na iniciativa de recuperaçom desse pedaço do nosso património levou a que agora, quando havia mais 168 mil euros comprometidos para umha atuaçom inicial que nom chegava, o edifício tenha colapsado polo efeito do mau tempo e do seu estado ruinoso”, sinalan desde Artábria. (…)”
A foto é da Fundaçom Artábria.

Berta Dávila: “Cando escribimos ficción contamos moitas verdades”

Entrevista de Carme Vidal a Berta Dávila en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Moitas críticas valoran a madurez da novela [O derradeiro libro de Emma Olsen].
– Berta Dávila (BD): As miñas mellores especulacións consistían en poder publicala mais todo o que aconteceu foi inesperado. Que me desen un premio como o Repsol e que se publicase de seguido e que fose tan ben recibido non era algo que estivera nos meus cálculos. Todo foi moi rápido e sorprendente. Cando estaba a escribir o libro en marzo, tiña a certeza de que era un texto pouco vendíbel, pouco interesante para un premio, pensaba que non se ía publicar nunca.
– SG: A súa novela que ten como protagonista unha escritora nace ao contemplar unha fotografía de Anne Sexton a quen homenaxea na novela. É un xogo de complicidade de creadoras?
– BD: A filla de Emma chámase igual que a de Anne Sexton. Xurdiu dunha fotografía na que estaba diante dunha máquina de escribir. Para min era a imaxe dunha escrita confesional, moi valente. O que fai Emma Olsen é facer unha retrospectiva con respecto a si mesma e contarnos o que quere que saibamos. A ficción é iso, contar o que queremos que os demais vexan de nós. Hai xente que pregunta se coincido con determinadas frases que di Emma Olsen e ás veces coincido e ás veces non mais é un xogo interesante. Notas como as persoas que o leron entran no texto. (…)
– SG: En poucos meses publicou un volume de poesía, unha novela e un libro de literatura infantil. Como se fai esa travesía literaria?
– BD: As datas de publicación non coinciden coas da escrita. Comecei a traballar con Inma Doval, autora das ilustracións, en A fuxida no ano 2011. Cando o puxemos na man da editorial aínda non saíra Raíz da Fenda e non rematara O derradeiro libro de Emma Olsen. Normalmente traballo en varios proxectos ao tempo, igual que fago na lectura, e iso explica tamén que prolongue os meus tempos de escrita. (…)”

Achan no Arquivo de Lugo fragmentos do Livro da montaria de João I de Portugal, que se daba por desaparecido

Desde Sermos Galiza:
“Esta obra foi redactada na corte de João I de Portugal e críase perdida. María Díaz Bernárdez e Paloma Gómez Varela, arquiveiras do Arquivo Histórico Provincial (AHV) de Lugo, sinalan que o estado de conservación dos pregos atopados é ”moi bo en xeral”.
María Díaz Bernárdez e Paloma Gómez Varela son arquiveiras do Arquivo Histórico Provincial de Lugo. A principios de abril de 2013, un investigador advirte que no índice dos protocolos notariais do distrito de Monforte de Lemos consta erroneamente no campo de observacións dun asento que a cuberta do protocolo é un pergamiño que contén un texto musical.
“Tomamos nota do comentario e revisamos o protocolo para comprobalo”, indican estas días arquiveiras nun comunicado achegado por Anabad, “pero chámanos poderosamente a atención o pergamiño en cuestión”. Esa atención vai da pé ao descubrimento, na encadernación de varios protocolos de Monforte, “de pregos de pergamiño que parecen fragmentos dun códice que trata de caza, escrito en galego ou en portugués e en escritura gótica”.
No proceso de identificación da obra nun cotexo co texto da copia publicada, “descubrimos que se trata do Livro da montaria de João I de Portugal”. Esta obra foi redactada na corte de João I de Portugal, “ao parecer, por iniciativa directa do rei”. Adoita datarse entre 1415 e 1433 e está estruturada en tres libros, sumando un total de 70 capítulos. É unha das obras portuguesas máis notables do século XV. (…)”

Rosalía, ”a intérprete máis veraz dos dramas da Galiza como nación e pobo”, fai 177 anos

Desde Sermos Galiza:
“A Asociación de Escritor@s en Lingua Galega organizou este domingo no Panteón de Galeg@s Ilustres un acto para render culto á figura da nosa poeta nacional, Rosalía de Castro, co gallo do 177 aniversario do seu nacemento en Padrón, o 24 de febreiro de 1837.
Mercedes Queixas, secretaria da AELG, considerou o evento como “un acto central” da asociación para reivindicar a vixencia do pensamento e da obra rosaliana. Con este obxectivo, procedeuse á leitura pública dalgúns dos seus textos da cal fixeron parte escritores como Xabier P. DoCampo, Anxo Angueira ou a propia Queixas. A coral Solfa puxo música ao evento.
Aliás, a AELG deu tamén leitura ao manifesto redactado polo Día de Rosalía e que este ano escribiu o poeta Carlos Negro. Tamén el lle puxo voz: “Sen renunciar á expresión do íntimoRosalía emerxe como a intérprete máis veraz dos nosos dramas colectivos en canto nación e pobo; mais a súa literatura non se converte nunca nun panfleto de carácter burocrático. Moi ao contrario, é un documento humano escrito con sangue, desde as entrañas, como un espello no que a voz do poeta captura todo aquilo que é digno de ser cantado”.”

Luz Pozo gaña o Premio Laxeiro 2014

Desde Sermos Galiza:
“No transcorrer do xantar que cada 23 de febreiro, dia do seu aniversario, se lle tributa ao pintor Laxeiro e no que se dan cita amizades e persoas admiradoras da súa obra foi dado a coñecer o nome da nova gañadora do premio que leva o seu nome. A poeta Luz Pozo, que non puido asistir ao acto de entrega por problemas de saúde, foi a escollida para a edición do premio deste ano en “recoñecemento a toda unha vida dedicada á creación literaria, a edición e o ensino”.
O de Luz Pozo é o segundo nome de muller que recibe o premio Laxeiro, despois de que María do Carme Kruckenberg fora a recoñecida na edición do 2011. Francisco Fernández del Riego inaugurou en 2004 a xeira de gañadores nunha lista na que se ían incorporal Xaime Illa Couto, Isaac Díaz Pardo, Carlos Oroza, Antón Lamazares, Xosé Neira Vilas, María do Carme Kruckenberg, Luís Mª Caruncho e Jorge Castillo. En só unha ocasión, non foi unha persoa a galardoada senón un organismo. Aconteceu na segunda edición do premio na que a Obra Social Caixanova se fixo co Laxeiro do 2005.”