Xosé Luís Méndez Ferrín: “A terra e o tempo trazan a liña da literatura”

Entrevista de Ana Mosquera a Xosé Luís Méndez Ferrín en Luzes:
“(…) – Luzes (L): Vostede é un autor moi imaxinativo, pero os artigos deste libro [No Fondo dos Espellos], que vén de publicar a Universidade de Vigo, teñen unha forma máis ensaística. Recollen temas moitas veces eruditos de arqueoloxía, historia, zooloxía, galeguismo e nacionalismo. Que o impulsou a este enfoque?
– Xosé Luís Méndez Ferrín (XLMF): En realidade isto ten que ver co formato. Déronme unha plana enteira no Faro de Vigo, nun suplemento de carácter cultural, e era un lugar adecuado para falar de historia, onomástica e outros temas que me interesan especialmente, como a zooloxía de insectos. Este enfoque prodúceme unha especial satisfacción porque sempre deixara o xénero ensaístico de lado na miña obra. É unha sección que me permitiu abordar temas que había tempo que maduraran dentro de min. Eran como os ovos dunha galiña que foran chocando e dos que foron saíndo coma pitiños ou poliños dispersos, pero unidos coma unha pequena rolada ao redor de min. (…)
– L: A súa traxectoria política e vital converten a figura do escritor en parte da súa obra?
– XLMF: Non se poden separar. Nun escritor cunha conduta cívica resulta inseparable. Todo o mundo ten unha poética, ten una concepción do mundo e unha visión das cousas que forzosamente se reflicten no que escribe.
– L: Un escritor dunha lingua minorizada, coma o galego, pode convertese automaticamente nun activista da lingua? É isto positivo?
– XLMF: A lingua é unha das nosas fortalezas, aí somos imbatibles e indestrutibles. A nosa literatura é superior á catalá, dígoo aínda co risco de parecer supremacista. A nosa literatura vén desde a Idade Media. Cando os cataláns aínda escribían en provenzal, nós xa escribiamos en galego. Tiñamos os poetas medievais, a Martín Codax, a Alfonso X o Sabio. E agora até desapareceu practicamente a figura do escritor galego en castelán. Hoxe non hai ningún Valle-Inclán, ningún Torrente Ballester. A literatura que se produce en Galicia é en galego e danos unha fortaleza indiscutible para a defensa da lingua.
A literatura galega de hoxe é unha literatura de vangarda, tratando temas universais coma cando vostede e o grupo Brais Pinto trataban de colocala á altura das novidades europeas e sacala do costumismo. Os que empezaron a colocar a literatura galega nas vangardas foron Rosalía, Pondal, Manuel Antonio… Hoxe segue sendo unha literatura do seu tempo, da época. Cando nós fundamos o voceiro político antifascista do noso partido, chamámoslle Terra e Tempo. A terra e o tempo trazan a liña da literatura. (…)”

Vigo: presentación de Unha voz, moitas voces Xela Arias tradutora

Ourense: Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. Para ler (n)un mundo sustentábel, con Federico Fernández, o 27 de outubro

A AELG colabora co Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. Para ler (n)un mundo sustentábel ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral de Política Lingüística.

O Ciclo está coordinado por Isabel Mociño (Facultade de Educación e Traballo Social, Campus de Ourense – Universidade de Vigo).
Desenvolverase os mércores 6, 13, 20 e 27 de outubro, sempre ás 17:00 horas, na propia Facultade de Educación e Traballo Social, no Campus de Ourense. A capacidade do espazo está limitada a 100 persoas, polo que as persoas interesadas na actividade deben inscribirse previamente cubrindo un formulario, ao que se pode acceder nesta ligazón ou ben a través do pdf interactivo das Xornadas.

Os obxectivos do Ciclo son:
– Dar a coñecer estratexias, recursos e ferramentas para achegar os principios da sustentabilidade a través da literatura á infancia e adolescencia.
– Divulgar experiencias e producións de Literatura Infantil e Xuvenil galega da man das propias creadoras/es (autoras/es, ilustradoras/es).
– Reforzar as carencias dos currículos académicos en materias específicas para o traballo coa literatura infantil e xuvenil na etapa da Educación Infantil e Primaria.
– Desenvolver coloquios/conversas coas creadoras/es participantes (autoras/es textuais, da ilustración, escenógrafas/os, directoras/os…) para contrastar as liñas de creación das persoas participantes coa percepción que os/as usuarios-as/consumidores-as teñen da súa produción.
– Valorar as potencialidades da lectura e da literatura infantil e xuvenil e as súas múltiples dimensións na práctica docente e na formación da infancia, en particular na toma de consciencia sobre a sustentabilidade.
– Tomar conciencia entre o alumnado, mediadores e público en xeral da importancia de coñecer a literatura para os máis novos, saber recomendar as obras de calidade e, sobre todo, aquelas que promovan valores en positivo, como os da sustentabilidade.
– Valorar o papel dos/as docentes e a escola como dinamizadores, programadores e normalizadores dunha cultura da sustentabilidade.

27 de outubro
Federico Fernández
Tecnoloxía arcaica

X Obradoiro Internacional de Tradución Poética Con barqueira e remador

Ourense: Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. Para ler (n)un mundo sustentábel, con Andrea Maceiras, o 20 de outubro

A AELG colabora co Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. Para ler (n)un mundo sustentábel ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral de Política Lingüística.

O Ciclo está coordinado por Isabel Mociño (Facultade de Educación e Traballo Social, Campus de Ourense – Universidade de Vigo).
Desenvolverase os mércores 6, 13, 20 e 27 de outubro, sempre ás 17:00 horas, na propia Facultade de Educación e Traballo Social, no Campus de Ourense. A capacidade do espazo está limitada a 100 persoas, polo que as persoas interesadas na actividade deben inscribirse previamente cubrindo un formulario, ao que se pode acceder nesta ligazón ou ben a través do pdf interactivo das Xornadas.

Os obxectivos do Ciclo son:
– Dar a coñecer estratexias, recursos e ferramentas para achegar os principios da sustentabilidade a través da literatura á infancia e adolescencia.
– Divulgar experiencias e producións de Literatura Infantil e Xuvenil galega da man das propias creadoras/es (autoras/es, ilustradoras/es).
– Reforzar as carencias dos currículos académicos en materias específicas para o traballo coa literatura infantil e xuvenil na etapa da Educación Infantil e Primaria.
– Desenvolver coloquios/conversas coas creadoras/es participantes (autoras/es textuais, da ilustración, escenógrafas/os, directoras/os…) para contrastar as liñas de creación das persoas participantes coa percepción que os/as usuarios-as/consumidores-as teñen da súa produción.
– Valorar as potencialidades da lectura e da literatura infantil e xuvenil e as súas múltiples dimensións na práctica docente e na formación da infancia, en particular na toma de consciencia sobre a sustentabilidade.
– Tomar conciencia entre o alumnado, mediadores e público en xeral da importancia de coñecer a literatura para os máis novos, saber recomendar as obras de calidade e, sobre todo, aquelas que promovan valores en positivo, como os da sustentabilidade.
– Valorar o papel dos/as docentes e a escola como dinamizadores, programadores e normalizadores dunha cultura da sustentabilidade.

O programa previsto é o seguinte:

20 de outubro
Andrea Maceiras
Palabras para o mundo verde

27 de outubro
Federico Fernández
Tecnoloxía arcaica

Ourense: Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. Para ler (n)un mundo sustentábel, con Ramón Caride, o 13 de outubro

A AELG colabora co Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. Para ler (n)un mundo sustentábel ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral de Política Lingüística.

O Ciclo está coordinado por Isabel Mociño (Facultade de Educación e Traballo Social, Campus de Ourense – Universidade de Vigo).
Desenvolverase os mércores 6, 13, 20 e 27 de outubro, sempre ás 17:00 horas, na propia Facultade de Educación e Traballo Social, no Campus de Ourense. A capacidade do espazo está limitada a 100 persoas, polo que as persoas interesadas na actividade deben inscribirse previamente cubrindo un formulario, ao que se pode acceder nesta ligazón ou ben a través do pdf interactivo das Xornadas.

Os obxectivos do Ciclo son:
– Dar a coñecer estratexias, recursos e ferramentas para achegar os principios da sustentabilidade a través da literatura á infancia e adolescencia.
– Divulgar experiencias e producións de Literatura Infantil e Xuvenil galega da man das propias creadoras/es (autoras/es, ilustradoras/es).
– Reforzar as carencias dos currículos académicos en materias específicas para o traballo coa literatura infantil e xuvenil na etapa da Educación Infantil e Primaria.
– Desenvolver coloquios/conversas coas creadoras/es participantes (autoras/es textuais, da ilustración, escenógrafas/os, directoras/os…) para contrastar as liñas de creación das persoas participantes coa percepción que os/as usuarios-as/consumidores-as teñen da súa produción.
– Valorar as potencialidades da lectura e da literatura infantil e xuvenil e as súas múltiples dimensións na práctica docente e na formación da infancia, en particular na toma de consciencia sobre a sustentabilidade.
– Tomar conciencia entre o alumnado, mediadores e público en xeral da importancia de coñecer a literatura para os máis novos, saber recomendar as obras de calidade e, sobre todo, aquelas que promovan valores en positivo, como os da sustentabilidade.
– Valorar o papel dos/as docentes e a escola como dinamizadores, programadores e normalizadores dunha cultura da sustentabilidade.

O programa previsto é o seguinte:

13 de outubro
Ramón Caride
Onde sustentamos as nosas ficcións? (Ciencia, tradición e actualidade na miña obra)

20 de outubro
Andrea Maceiras
Palabras para o mundo verde

27 de outubro
Federico Fernández
Tecnoloxía arcaica

Alberto Álvarez: “Recibir o premio Xela Arias foi un recoñecemento á revista e ao seu labor como tradutora”

Desde Nós Diario:
“A revista Viceversa. Revista galega de tradución vén de recibir o Premio Xela Arias 2021, outorgado pola Asociación Galega de Profesionais da Tradución e a Interpretación. A publicación é editada polo Servizo de Publicacións da Universidade de Vigo e coordinada polos docentes da Facultade de Filoloxía e Tradución Alberto Álvarez Lugrís e Ana Luna Alonso. Polo seu consello de redacción pasaron persoeiros tan importantes das letras galegas como a propia Xela Arias ou o seu pai, Valentín Arias.
– Nós Diario (ND): Cal foi o punto de inicio da revista?
– Alberto Álvarez Lugrís (AA): Viceversa fundouse no ano 1995. Nese proceso participaron un grupo de persoas que estaban vencelladas ao Departamento de Filoloxía da Universidade de Vigo e á asociación de tradutores galegos. Naceu porque xurdira a necesidade de ofrecer textos académicos para a formación do alumnado en galego, e dar saída á produción científica que se comezaba a elaborar sobre a tradución na Galiza e vista desde o país… A revista preocupouse desde o principio de que todos os textos, tanto os de aquí como os de fóra da Galiza, fosen en galego. A normalización da lingua no ámbito académico era un dos obxectivos dos seus fundadores. Nese primeiro equipo estaban, entre outras, María Camiño Noia Campos, que foi a súa primeira directora, e Valentín Arias.
– ND: Como evolucionou a revista desde o primeiro número?
– AA: A estrutura básica da revista e as seccións son as mesmas. Porén, ampliouse a variedade dos traballos que se publican. A revista ten unha sección sobre ferramentas para facilitar o traballo de tradución e interpretación de textos, e ultimamente démoslle unha volta para incluír máis contidos relacionados coa didáctica. Nos vinte e cinco anos de vida que ten a revista, o número de profesionais que viven do sector da tradución en galego non fixo máis que aumentar. Dáselle cabida á mirada destes profesionais sobre a propia profesión e sobre a situación actual do sector. Ademais, intentamos ampliar a nómina de profesores do resto do Estado español e doutros países.
– ND: Como se fai a escolla de persoas colaboradoras para cada número da revista?
– AA: Temos a convocatoria de recepción de artigos aberta todo o ano, pero o número de cada ano féchase en setembro do ano anterior, para que se poidan levar a cabo os labores de edición e maquetación. Máis que escoller colaboradoras, recibimos propostas de textos que despois pasan por un comité de avaliación. Se hai algún tema de relevancia que consideremos que se debe tratar, o consello de redacción contacta coa profesional que máis coñecemento para que escriba sobre el. Temos outro apartado, chamado Traducións Xustificadas, no que as propias tradutoras fan unha reflexión sobre como traduciron unha determinada obra.
– ND: Que supón para Viceversa recibir o Premio Xela Arias da Asociación Galega de Tradutoras?
– AA: É o recoñecemento a toda unha traxectoria de vinte e cinco dedicados ao sector da tradución. Para a revista e para as persoas que entregaron o seu esforzo para sacar adiante o proxecto. Ademais, supón unha gran ledicia, xa que Xela participou do consello da revista desde a fundación de Viceversa até o seu pasamento. Para nós é un duplo recoñecemento. Tamén é unha oportunidade para dar a coñecer todo o traballo que hai detrás do sector da tradución.
– ND: As institucións galegas coidan e apoian o suficiente o sector da tradución?
– AA: En absoluto. Estivemos moitísimo mellor hai anos. O sector literario en galego ten un público potencial reducido, polo que necesita axudas e financiamento que, coas contías actuais, fan imposíbel acadar o obxectivo de cultivar a lingua e a literatura en galego. No caso da tradución, vivimos unha situación semellante. Necesitamos financiamento, non tanto para as tradutoras senón para enriquecer a cantidade de textos que a sociedade ten á súa disposición. Nestes últimos anos, as axudas descenderon drasticamente, e as que se outorgan fanse dunha maneira que, como mínimo, poderíamos considerar como opaca e carente de total criterio. A tradución é o último interese da Administración.”