Entrevista 
a Francisco Macías en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que descobre a Obra Completa de Vidal Bolaño?
– Francisco Macías (FM): Estou a recibir opinións de moita xente que me di que están descubrindo un autor como a copa dun pino, un autor inmenso. A publicación da súa obra podería facer repensar as políticas editoriais e o sistema literario. Manter un autor como Roberto case oculto di moi pouco do noso sistema literario. Topei mesmo con xente moi enfadada por non ter lido este autor, por non o ter atopado e saber del só agora. É a primeira vez que a Academia descobre un autor. No caso de Lois Pereiro, a conmemoración foi moi popular, mais non foi unha descuberta. A figura de Roberto era moitas cousas, director, actor, iluminador, dobrador… pero a xente está descubrindo un autor. Ten mérito a Academia, a que o escolleu.
– SG: Como explica ese ocultamento da súa obra, até agora case nada publicada e moi difícil de atopar?
– FM: Roberto sigue sendo moi incómodo, o que di moi pouco a favor da cultura galega, que non se asuma a como un gran autor. Hai que ser autocríticos e recoñecer que isto é así. Vén dado tamén polos prexuízos que temos polos dramaturgos, que son escritores de segunda. Trátase dunha eiva que había que eliminar. Por outra parte, Roberto era un tipo moi independente. A xente na cultura funciona por capelas, e el era un home libre. Aínda hai medo a súa literatura, eu creo que é porque quen a le se asombra. Roberto falaba do presente, non tiña que diferenciarse da realidade, do que estaba a acontecer. Non hai ningún autor da literatura galega que se ocupase tanto do que estaba a pasar, do presente, da decadencia da sociedade na que vivimos. (…)
– SG: Vostede non apresurou o día para chegar con todo pronto ao 17 de maio mais, valora que hai moito ruído editorial arredor da data?
– FM: Son parte implicada mais, ás veces, nótase premura no traballo de moitas editoras. Non este ano particularmente, senón sempre. Hai unha produción excesiva que non se corresponde coa demanda, é o mundo ao revés. Non creo que se demande todos eses títulos tan repetitivos. Nós temos ganas de que pase o día para seguir traballando tranquilamente a obra de Roberto. Outros teñen o sentimento contrario, que vai ser de nós a partir do 17, que faremos cos libros. Nós estamos convencidos de que a literatura de Roberto ten un percorrido longo. A partir de agora, ninguén vai poder obviar a obra de Roberto Vidal Bolaño. É un monstro pero non hai que ir con premuras. (…)”
Arquivo da categoría: Edición
Francisco Macías e Xosé Manuel Fernández Castro: “O sistema literario nunca aceptou a Vidal Bolaño como escritor e agora vai ter que admitilo pola forza da súa obra”
Desde
Praza:
“- Praza (P): A intención de publicar as Obras Completas de Vidal Bolaño chegou moito antes de que a Real Academia Galega decidise que as Letras Galegas 2013 se lle dedicasen o dramaturgo. Como xurdiu a idea?
– Xosé Manuel Fernández Castro (XMFC): Eu teño entendido que xa antes, en 2007, houbera algunha tentativa. Eu comecei a me interesar polo asunto en 2007, cando lin a miña tese de doutoramento sobre Vidal Bolaño. Belén Quintáns, naqueles tempos, tiña un proxecto interesante, facer unha biblioteca Vidal Bolaño en volumes soltos e estaba cunha editorial falando do asunto. Ese proxecto quedou apartado, atascouse e, despois no 2001, digamos que se entrou nunha nova fase cando houbo un acordo entre Macías e Belén. E comezamos a traballar.
– Francisco Macías (FM): Os editores, os editores pequenos, temos que buscar os espazos que deixan libres as grandes editoras. En Galicia, a verdade, deixan case todo libre e non é difícil atopar espazos. Roberto era un deses espazos. Eu lembro que en 2007 viñeran desa editorial, que era Sotelo Blanco, a me pedir permiso para poder editar a obra Rastros. Eu preguntei para que e contáronme que querían facer unhas obras completas. A min interesábame tamén o asunto, tiña a intención, pero facer dúas resultaba imposible. Retireime, pero como iso non foi para adiante, puiden facelo eu. Un día Pepes (XMFC) fíxonos unha celada a Belén e a min (…).
– XMFC: Entón, a partir de novembro de 2011, comezamos a reunirnos e a traballar máis en serio. En principio, ía ser iso, unha biblioteca cunha morea de volumes. Practicamente, un libro por texto, agás algúns que ían ser moi breves e que se podían reunir nun único tomo. Estabamos inicialmente, ademais de Paco e mais eu, Belén e Roi Vidal. Os catro, inicialmente, tiñamos un deseño nese sentido de biblioteca, mais veuse abaixo por mor de que en xuño de 2012 a Real Academia decidiu concederlle as Letras Galegas. (…)
– P: Como se clasificou a obra de Vidal Bolaño nestes seis tomos?
– XMFC: Nas obras completas, temos un sexto tomo que recolle os textos que non son dramáticos. Despois, o quinto reúne textos que non teñen unha autoría plena del, son textos doutros nos que fixo algunha intervención. Os outros catro serían de autoría plena. Como clasificamos eses catro tomos? Nun caso polo tipo de público que teñen, por iso hai un tomo destinado aos textos de rúa infantil, que teñen ese nivel de proximidade. Despois temos un tomo que reúne os textos de teatro do aquí e do agora. Outro que recolle as producións que se dan nun ámbito histórico que son grandes producións. Por último, o tomo que falta reúne por un lado os textos da época Abrente e, polo outro, monólogos e soliloquios, que son fórmulas teatrais concretas. Penso que esta clasificación ten sentido, teñen unha coherencia todos os libros. (…)
– P: Daquela o 17 de maio non dá vertixe?
– FM: Non, ho! Para nada. Ademais, este ano é un fasto moi contraditorio. Creo que ten algo positivo, descóbrese un escritor. O sistema literario galego nunca tivo a Vidal Bolaño como escritor e agora vai ter que admitilo pola forza das súas obras. E, ao mesmo tempo, penso que a Real Academia Galega o ignora. E penso que está bastante incómoda. Neste momento si, hai un mes ou dous, non. (…)”.
Iolanda Zúñiga e Diego Ameixeiras chegan ao catalán da man de Pulp Books
Desde
Sermos Galiza:
“Desde o 2011 a marca Pulp Books -da editorial Rinoceronte- vén ofrecendo obras da nova literatura galega traducidas ao español a través dun catálogo no que viron a luz títulos de Berta Dávila, Carlos Meixide, Jaureguizar, Xurxo Borrazás, Bieito Iglesias, Xavier Alcalá, Francisco Castro, Silvia Bardelás ou as novelas Dime algo sucio de Diego Ameixeiras e Vidas post-it de Iolanda Zúñiga que teñen agora nova edición en catalán.
Con estes dous novos títulos, a editorial afincada en Cangas, ofrece ao público lector catalán dúas obras da nova literatura galega traducidas directamente a súa lingua, nun camiño singular poucas veces transitado. Dime algo sucio de Ameixeiras foi publicada en 2009, despois de que o autor e guionista gañase en 2006 o Premio Xerais con Tres segundos de memoria. O libro de microrrelatos Vidas post-it é o primeiro título de Iolanda Zúñiga que gañaría tamén o Xerais en 2010 con Periferia.
Despois de encetar a súa traxectoria coa tradución de obras ao castelán -que se ofrecen en formato dixital e libro impreso- Pulp Books adéntrase con estes novos títulos na tradución ao catalán como un novo ámbito para a difusión da nova literatura galega. En breve, o selo editorial publicará Dime algo sucio en alemán e italiano e en xaponés A arte do fracaso, de Berta Dávila. Ao catálogo en castelán incorporarán, entre outros, Cemiterio de Elefantes de Fran Alonso.”
Ollar o libro desde o seu día
Desde Cultura Galega:
“O pasado venres 19 de abril, coa ollada posta no Día do Libro que se celebra hoxe, a Asociación Galega de Editores facía un chamamento á sociedade. O descenso de axudas pública, sumado á diminución de compras particulares e ao investimento necesario para incorporarse ás novas tecnoloxías sitúan ao sector nunha situación difícil. Repasamos os indicadores da edición galega da man do Observatorio da Cultura do Consello da Cultura Galega e mais da Asociación Galega de Editores. (…)
Dentro dos datos que salienta a Asociación Galega de Editores no texto, destaca a especial depresión pola que pasa a edición na nosa lingua, especialmente se a comparamos con outras do estado. Segundo os editores, os lanzamentos en galego en 2011 foron un 16% menos do que no ano anterior, tanto en Galicia como no exterior, mentres que a falar das obras deste tipo que se editaron en Galicia, a diminución chega ao 18,60% no período sinalado. A teor destes datos, están en galego o 48,67% dos libros que se editan no noso país, o que supón unha diminución do peso no total, xa que a nosa lingua chegou a ser o 60% da produción editorial do país en 1990. Son editoras privadas as que cargan co 90% da produción de obras en galego. (…)”.
Chamamento da Asociación Galega de Editores a prol da posta en marcha dunha política estratéxica para o libro e a lectura en Galicia
“Ás 
portas da celebración do 23 de abril, Día Internacional do Libro e dos Dereitos de Autor, a Asociación Galega de Editores fai un chamamento á cidadanía galega e aos poderes públicos para poñer en valor o libro e a lectura como canles primeiras de acceso ao coñecemento e ao gozo da creación literaria. Razóns polas que RECLAMAMOS
1. O recoñecemento efectivo do sector do libro como sector da industria cultural de carácter estratéxico prioritario para Galicia.
Segundo se recolle no Preámbulo e no artigo 2 da Lei 17/2006 do libro e da lectura de Galicia.
2. A posta en marcha dun plan de apoio á rede de librarías.
Desenvolvendo o establecido no artigo 11 da Lei 17/2006 do libro e da lectura de Galicia.
3. A creación do bono cultura por parte da Xunta de Galicia.
Instrumento de incentivación e apoio ao consumo cultural e á dinamización das canles de comercialización de produtos culturais.
4. A ampliación e mellora da rede bibliotecaria pública.
Desenvolvendo o establecido no artigo 22 da Lei 17/2006 do libro e da lectura de Galicia.
5. Apoio ao desenvolvemento da rede de bibliotecas escolares e de aula en todos os centros educativos non universitarios.
Desenvolvendo o establecido nos artigos 13, 16.3 da Lei 17/2006 do libro e da lectura.
6. Apoio á promoción e fomento da creación de bibliotecas familiares.
Desenvolvendo o establecido no artigo 24 da Lei 17/2006 do libro e da lectura de Galicia.
7. A adquisición de todas as novidades editoriais en lingua galega destinadas ás 465 bibliotecas públicas de Galicia.
Desenvolvendo o establecido nos artigos 7 e 16.3 da Lei 17/2006 do libro e da lectura.
8. A posta en marcha dun plan de fomento da lectura, con especial atención a súa presenza en televisión, internet e nas redes sociais.
Desenvolvendo o establecido no artigo 4 da Lei 17/2006 do libro e da lectura de Galicia.
9. A posta en marcha dun plan cuatrienal de tradución para o galego.
Desenvolvendo o establecido no artigo 6 da da Lei 17/2006 do libro e da lectura de Galicia.
10. A creación dunha Oficina de promoción da literatura e do libro galego no mundo.
Entidade encargada da difusión das axudas á tradución de obras publicadas en galego a outras linguas, de organizar a presenza institucional nas feiras internacionais do libro e da información web sobre o libro e a literatura galega.
Galicia 23 de abril de 2013.”
César Aira publica a súa novela Festival en galego antes que en calquera lingua
Por 
expreso desexo do seu autor, o arxentino César Aira, edítase en galego antes que en calquera outra lingua a primeira edición da súa última novela, Festival, en tradución de Juan Tallón, na Editorial Trifolium.
Manifesto na defensa das editoras en galego
“E hoxe –mentres os ladros de ilusións e normalidades reclinades as vosas cabezas nos acolchados diváns, a golpe elástico do tirante de don Celidonio– tócanos pór a man no peito e escoitar o latexo da máquina comunitaria, con sinceridade e dor ao unísono. A nosa vida comeza a fallar, o motor de arranque axustouse ao trebello pero este non carbura: a explosión na buxía cultural apenas sincroniza co avance das mentes políticas, baixa o pistón e a biela non se move.
Prefire don Celidonio –man no bandullo– as empresas de lonxe, e os nosos artesáns da escrita perden medios de difusión,… Pecha o papel de prensa en galego, botan o fecho tamén algunhas editoras (A Nosa Terra liquida as súas existencias, as nosas re-existencias dende a memoria e a certeza), outras mantéñense sobre o arame –temerosas– e debaixo non hai rede para illalas do baleiro. Actrices e actores piden “cidades para a cultura”, músicos e artistas buscan papel e partitura para as súas voces. Non baixa a claqueta do cinematógrafo nin se ergue o pano, non se respectan as vangardas musicais de noso e tampouco o folclore do país. Unicamente ouvimos riseiras, gargalladas e arroutos dende as gorxas que engolen a nosa voz sen atragoarse.
Xa sopra sen buguina o verso desacougante de Espiral Maior. De momento fica en puntos suspensivos a súa existencia, coma a de tantas outras casas editoriais. Mais,… quedarán xanelas para a esperanza? Cando deixarán de nos roubar o brillo e a fachenda? Cando? Cando a cor do horizonte será nosa na liña dun verdadeiro “progreso”?
Don Celidonio “ten as fazulas hipertrofiadas, da cor do magro do xamón”,…
Quen é capaz de comprender a historia da lírica galega dos últimos vinte e cinco anos sen esa espiral de autoras e autores? Sen ese labirinto de títulos e ese mosaico de estrofas e versos libres? Libres,… libres sodes para nos exterminar, para nos sacardes o pan da boca e darllo ao que máis devora e infla o bandullo. Libres,… libres sodes para nos introducir nun role-playing game no que non haberá vítimas humanas –iso coidamos– pero do que nacerán cadáveres entre as primaveras de Cunqueiro.
Quen entende o ensaio de ideas sen Laiovento e o ensaio histórico sen Toxosoutos? Quen entende Galiza sen ducias de editoras que dan vida ás alfaias de novo, dignas herdeiras –logo así– do ronsel deixado por Céltiga, Lar, Nós,…? Quen saborea dozura cando esas e outras enormes “pequenas” casas poderían fechar mañá as súas cancelas? E coas librarías, canles polas que conseguimos o mel literario? Estamos de rebaixas,… ou en LIQUIDACIÓN por peche? Deberase preguntar en “industria”, en “cultura”, en “lingua”, no INEM,… Igual son eles os nosos xefes e nós non nos decatamos,… Igual a patronal ideou a deslocalización da nosa cultura para chantala sen regadío no país de ningures.
Don Celidonio “é igual por dentro ca por fóra: carne e espírito son a mesma zorza”.
Continúase co peche do círculo, co peche de ciclo, co cadeado e co grillón que nos resta pés para andar por camiño seguro e vieiros de antano,… polas liñas da certeza e do acerto, polos versos do compromiso e da lealdade a este recuncho do Atlántico, baluarte da nosa historia e da nosa identidade. Perdón, desculpen logo,… sentímolo moito, mais por aquí non rendemos preitesía, nin bicamos mans, nin pousamos o xeonllo en terra para sacarmos o chapeu e saudar ao amo… A reverencia só é para a Palabra, que se verte libre en torrente e manancial de saúde dende o maxín até a tórculo, dende a man que comeza a escrita até a letra impresa. Só guindamos caraveis á lingua de noso, á voz de antano, ao namoro do galego, ao amorodo nos beizos ao saborear os 150 anos dos Cantares de Rosalía.
Don Celidonio: “adubo de ourego e pemento”.
Queremos medios para sermos nós, e non medos, nin remendos, nin remedios,… Queremos vida onde ten que habela, entre a letra e os seus espazos, entre o son e a escrita, no pano do teatro e na ringleira de carácteres. Queremos ser núcleo e cerna, trabe e alicerces do paraíso comunitario, e escorrentar de vez os que non aman esta Terra porque non a senten dende as veas e dende o peito,… Hai pantasmas no castelo e nós non temos medo.
Seredes culpábeis dos vosos actos.
Seredes responsábeis de abrir a gabia e o nicho.
Seredes furtivos da palabra, homicidas da linguaxe e ladróns. Iso, ladros e ladras da alma comunitaria.
Seredes o que hoxe sodes e do que mañá quizabes vos arrepentiredes.
Seredes,… E por iso para nós non sodes presuntamente inocentes.
Seredes,… unicamente fedor, fenda e ferida; loito, pranto e inxustiza.”
Marzo de 2013, cumpríndose 90 anos de ser elixido Afonso D. Rodríguez Castelao como Director Artístico da revista Nós e a 80 de se crear –xunto con Vascos e Cataláns– o pacto Galeusca.
A literatura infantil e xuvenil móvese na rede
Reportaxe en Sermos Galiza:
“Desde o seu nacemento, a editorial Kalandraka revolucionou a edición do libro infantil e xuvenil, en especial coa súa dedicación ao álbum ilustrado do que o selo de Pontevedra se convertiu en abandeirado. Cunha páxina web e un blogue informativo na rede, Kalandraka anuncia neste Día Internacional do Libro Infantil e Xuvenil no que fai quince anos da súa creación unha nova plataforma de comercio electrónico polo que os 1300 títulos que leva publicados se poderán adquirir en calquera parte do mundo. Canda ela, todas as editoriais que teñen nos seus fondos e ofrecen nas súas novidades libros de LIX teñen unha presenza activa na rede, desde Oqo Edicións á máis nova Patas de Peixe entre as especializadas, alén das xeneralistas como Xerais, Galaxia ou Baía que contan cun amplo fondo de publicacións para a xente miúda.
A rede faise eco tamén da rica creación literaria para lectores de menores idades e, desta maneira, os grandes nomes da LIX atoparon en blogues e páxinas web unha nova maneira de difusión e encontro co público lector. Con especial coidado e moita dedicación, a recente incorporación ao espazo dixital de Agustín Fernández Paz, un dos nomes máis sólidos da nosa historia literaria, supuxo unha nova ventá para coñecer a un dos autores máis lidos e posibelmente o máis traducido que verque na rede non só as súas novidades editoriais senón tamén os seus gustos literarios e os seus pensamentos persoais. Entrevistas, ensaios, publicacións e mesmo o seu blogue persoal achéganos a Agustín Fernández Paz que difunde os novos materiais a través das redes sociais. “Sen dúbida, o acto máis sublime de amor que eu coñezo é contar unha historia” reza o encabezamento do blogue de Xabier P. Docampo, un espazo virtual no que o autor ofrece de cando en vez episodios vitais e reflexións persoais a través da rede. Á páxina web recurriu Fina Casalderrey na súa entrada na rede, cun espazo informativo no que a autora, ademais de dar a coñecer a súa obra e a súa traxectoria literaria ofrece un interesante texto autobiográfico.
Con motivo do Día Internacional do Libro Infantil e Xuvenil, o escritor Miro Villar botou a andar a través do seu blogue As Crebas o sorteo de dous exemplares do seu libro O nariz de Fiz, obra que foi galardoada co Premio Pura e Dora Vázquez. “Fiz ten un can rabelo, que ven sendo isto?” preguntou o escritor na rede e coas respostas sorteará os dous exemplares para conmemorar a xornada na que faría anos o escritor Hans Christian Andersen. Fran Alonso, Marilar Aleixandre, Helena Villar ou Francisco Castro son autores da LIX que contan tamén con espazos propios na rede. E non só nomes persoais dan pé a páxinas e blogues, Elena Gallego Abad deulle protagonismo ao título da súa Dragal, Triloxía do Dragón para lle outorgar protagonismo coa creación da súa páxina oficial.
Con páxina web e blogue asoma a Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil (GALIX) que vén de publicar o catálogo trilingüe Galician Books for Children and Young Adults 2013, coas novidades editoriais da escrita para as idades novas. O catálogo recolle 144 títulos publicados por 40 editoras ao longo do ano 2012.
Son só algúns dos exemplos onde atopar a literatura infantil e xuvenil na nosa lingua a través da rede que nos ofrece tamén sorpresas como o celebrado blogue de Anxo e Gracia, Trafegando ronseis, que dá conta da actualidade editorial e recolle neste día o poema de Pat Mora co que mundialmente se conmemora a xornada e que para a nosa lingua trouxo a escritora Concha Blanco. (…)”
Diminúe o número de títulos editados en Galicia e en galego
Desde Cultura Galega:
“En 2012 publicáronse no noso país 2.660 títulos fronte a 2.866 do ano anterior. O Instituto Nacional de Estadística publicou as cifras da súa Estatística da Produción Editorial. O mesmo informe sinala que un 45% dos titulos que se editaron en Galicia en 2012, 1.196 obras, estaban en galego. En total, saíron na nosa lingua no conxunto do estado 1.322 obras. o que supón tamén unha diminución na produción fronte ás 1.430 do ano anterior. En total, debido a mudanzas metodolóxicas, o INE xa non achega datos sobre as tiraxes, que estaban a amosar tamén unha tendencia a minguar nos últimos anos.”
Concurso en Twitter: #gustameoprincipiñopor
Desde
Galaxia:
“A Editorial Galaxia bota a andar un concurso en twitter que pretende animar aos internautas, a través desa rede social, a elaborar un breve texto que explique por que lles gusta O Principiño. A través do hastag #gustameoprincipiñopor todas e todos os que o desexen poderán participar no certame en rede dende hoxe mesmo ata o vindeiro 7 de febreiro (dúas semanas en total), completando os 140 caracteres que nos permitirán saber que é o que nos gusta desta obra inmorrente. Entre todos os participantes elixiremos o mellor texto que levará como premio unha edición en tapa dura da obra de Saint-Exupèry así como un exemplar de todas e cada unha das obras literarias de Carlos Casares, tradutor do libro e coleccionista de edicións en distintas linguas da obra. Ánimo a todas e a todos. Contádenos por que vos gusta O Principiño.”
