Desde
Xerais:
“O programa Hoy por Hoy A Coruña, da cadena Ser, emitiu unha entrevista coa escritora Beatriz Maceda sobre o libro: Lúa en Ningures, ilustrado por Laura Veleiro. A entrevista pode escoitarse nesta ligazón.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Noelia Gómez: “Foi a través da escrita como souben aceptar o cambio. Así aprendín a comprender a perda”
Entrevista
de Montse Dopico a Noelia Gómez en Praza (foto de Carlos Rei):
“A aceptación da perda a través da asunción da idea da vida como tránsito, movemento. A escrita como berce desde o que reconstruírnos. O diálogo coa xinealoxía de mulleres que nos precederon. A mudanza, a transformación do rural e a súa fusión, quizais, co urbano. Son algunhas das ideas arredor das que se artella O xiro (Xerais), o primeiro poemario de Noelia Gómez. A autora respondeu por correo electrónico as nosas preguntas sobre este libro.
– Praza (P): O xiro é o tránsito, o movemento, a mudanza… Por que o poemario se chama O xiro? (Hai unha dedicatoria á avoa no principio do libro relacionada con isto)
– Noelia Gómez (NG): Hai tres anos, en outono de 2016, agromou en min a vontade de escribir sobre o xiro. Foi así tal cal: “quero escribir sobre o xiro”. Como quen di, “estou escribindo sobre flores”, por exemplo, eu dicía “estou escribindo o xiro”. No momento no que xa estaban as partes pechadas, cada poema, cada verso eran os buscados, cando chegou o momento de poñerlle nome a todo iso, decateime de que o título sempre estivo presente, desde o comezo.
Foi algo case innato o nome do poemario. Por outra banda, O xiro comeza a ferver dentro a partir da morte da miña avoa en novembro de 2014. Nese sentido, penso que a afirmación “quero escribir sobre o xiro”, estivo dous anos xestándose ata que un día abrollou. Polo tanto, detrás do poemario hai dous anos de fermentación case inconsciente e dous anos de creación e traballo.
– P: O xiro ten tres partes diferenciadas por un título: contorno, eixe e desprazamento. A primeira parece máis ligada ao rural e a terceira máis ao urbano. Por que esta estrutura en partes? Cal é a diferenza no contido de cada unha delas?
– NG: Cando tiven claro que quería crear un poemario sobre o xiro, pensei nunha estrutura que me permitise reflectir o momento xiratorio. A primeira parte tiña que tratar sobre o espazo e o lugar primeiros. A atmosfera a partir da que estamos xirando. Contorno é a parte máis extensa, está a infancia, o crecemento, a maduración das rapazas que nos criamos no rural. Este é o noso contorno. Un contorno de brañas, cociña de ferro, tractor, árbores, azul.
A segunda parte é o eixe. O eixe é o punto a partir do cal se xira. É o centro do movemento. Neste libro o eixe construímolo nós, as mulleres. É a parte máis feminista na que se tenta deconstruír a perspectiva patriarcal e erguer o edificio desde unha mirada feminista. E por último, no desprazamento, aparece o urbano, o material. Xa non estamos na casa de aldea, estamos na cidade, noutro mar. O desprazamento é o lugar actual no que se atopa a voz poética. A voz poética constrúe o poemario coa concienciación de que vive no desprazamento. (…)”
Miriam Reyes: “Xoguei, estudei, deixei falar o inconsciente. Botei man de todo o que tiña para aprender a dicir de novo”
Entrevista
de Montse Dopico a Miriam Reyes en Praza:
“A sardiña é un alimento humilde, popular, que forma parte do recordo do avó. Mais tamén é el, o avó. O alimento do que ela leva toda a vida comendo, manténdoo vivo. Porque el ensinoulle a amar. A pensar. A falar nunha lingua que, ao emigrar, sendo unha nena, parou de ser a súa sen deixar, ao mesmo tempo, nunca de pertencerlle. “Sinto que lle debo o mellor de min”, di. Ela é a poeta Miriam Reyes. El é o seu avó. E Sardiña (Chan da Pólvora) é o poemario no que ela recupera, 35 anos despois, a través da pegada del, e da poesía, o idioma que perdera ao marchar aos 8 anos a Venezuela.
– Praza (P): No poemario cóntase, dalgunha maneira, un proceso real: o teu intento de recuperar unha lingua -o galego, esquecido ao marchar aos 8 anos- cos seus significados. Foi así como o pensaches desde o principio, ao ser convidada por Antón Lopo a escribir un poemario en galego? Como foi o proceso de creación?
– Miriam Reyes (MR): Cando Antón Lopo me propuxo facer o libro eu díxenlle que estaba tolo, que eu non era quen de escribir en galego. El contestoume: aí cho deixo. Coma quen planta unha semente. Aos seis meses volveu preguntarme polo libro, e xusto entón un pequeno talo empezou a asomar da terra. O primeiro que veu foi o meu avó: o libro é unha homenaxe e un lugar no que atoparme con el.
Ese lugar está feito da súa lingua, que non é a miña. Os poemas documentan o meu achegamento á lingua así como as miñas limitacións e frustracións nese proceso. Están feitos con consultas ao dicionario da RAG e a manuais oficiais, con canción populares e cas palabras de poetas que ficaron reverberando en min. Xoguei, estudei, deixei falar o inconsciente. Botei man de todo o que tiña para aprender a dicir de novo.
– P: Tachas algúns versos, mais deixándoos lexibles. Por que? É un xeito de evidenciar o proceso de escrita?
– MR: Quería evidenciar tanto a inseguridade, o tatexo o e o tenteo a máis dun nivel coma a autocensura, que ás veces ten que ver co estilístico, ás veces co normativo e outras co cultural. (…)”
Víctor F. Freixanes: “Os países serios teñen unha soa ortografía. Podemos discutila, modificala… mais hai só unha ortografía”
Entrevista
de María Obelleiro a Víctor F. Freixanes en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como percibe a situación que vive o galego?
– Víctor Freixanes (VF): Detectamos que o coñecemento da lingua existe, o que non existe son espazos de uso e socialización, sobre todo na xente nova, algo que nos preocupa moito. Temos que escoitar as mozas e mozos e implicalos en iniciativas de dinamización lingüística.
– SG: E nesa falta de socialización, canto influíu o decreto do plurilingüismo?
– VF: Fixemos unha primeira exploración hai anos e agora o seminario de sociolingüística, que coordina Henrique Monteagudo, está finalizando un estudo de campo para ver cales son as consecuencias do decreto. Podo ofrecer a impresión dalgúns datos dos que dispoño. Para unha segunda análise escollemos o concello de Ames, onde percibimos que hai moitísimos pais e nenos que falan galego na casa, mais cando os pequenos van á escola pérdeno. Algúns din que o perden porque se decatan de que o galego non serve de nada. É aí onde hai que actuar. Hai que demostrar na práctica que en galego podemos estar na modernidade. Se non entramos na nova modernidade, desaparecemos como o azucre en auga. A lingua forma parte esencial da nosa identidade e iso non o podemos negociar. O galego non é unha lingua local, está conectada co portugués e co brasileiro. (…)”
“É necesario normalizar entre os escritores os debates de contido político”
Desde
Sermos Galiza:
““Este encontro sirve para abrir un camiño para normalizar nos escritores os debates de contido político”, explica Cesáreo Sánchez, presidente de AELG, sobre o Parlamento de Escritoras en conversa con Sermos Galiza. “O escritor non pode ser un estraño á realidade”, engade, para apostar na “responsabilidade ética e social” das escritoras e escritores, nomeadamente en contextos onde hai un retroceso en dereitos e liberdades.
O Parlamento de Escritores que se desenvolve esta sexta feira e sábado en Pontevedra -co apoio do Concello de Pontevedra e mais do Centro Español de Dereitos Reprográficos (Cedro)- debateu, falou e tratou sobre liberdades civís, dereitos nacionais, feminismo, patrimonio, migracións…. Voces galegas mais tamén de Portugal, Euskal Herria e Catalunya, “todas cun común denominador, como a importancia da lingua ou a importancia de construír territorios de creación e de esperanza para os pobos”, afirma Sánchez.
Houbo chamadas a non caer no derrotismo e apelacións a, desde a propia sociedade, erguer ferramentas e medios sen agardar polas institucións. “E en todo, sempre presenta a importancia da lingua”, resalta o presidente da AELG. (…)”
Identidade e dereitos civís desde a escrita a debate no Parlamento de escritoras-es
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega debate sobre identidade e dereitos civís en Pontevedra. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Patricia Mallo: “A rapazada debe ter un pouco de man esquerda”
Desde
Radiofusión:
“A rapazada debe ter un pouco de man esquerda para integrarse no seu grupo e na sociedade, afirma Patricia Mallo, a autora do libro Os Fantom. Ainda que haxa na escola abusóns, prevalece o compañeirismo. “Todas as persoas por moi fortes que sexamos temos algún punto fraco”. A rapazada amosase moi receptiva e identificase moito co protagonista, indica a escritora.
Na historia de Os Fantom tamén se fala de solidaridade. Son uns fantasmas un chisco peculiares. Máis que medo… dan risa. Iso é o que atopa a persoa lectora nesta novela coa que Patricia Mallo gañou a primeira edición do Premio de Literatura Infantil Carlos Mosteiro. Unha historia que se move ás veces polo máis acó, ás veces polo máis aló, pero sempre, sempre, no territorio da gargallada máis terrofífica.
Sobre Os Fantom, de Patricia Mallo, falou a propia escritora e tamén Tatty Lavandeira, Esther Val, Andrés C. M. Riveira e Henrique Sanfiz.”
O podcast pode escoitarse aquí.
Entrevista con María Xosé Queizán no Diario Cultural
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“Falamos coa escritora María Xosé Queizán que recibiu o sétimo premio de Igualdade Ernestina Otero que concede o Concello de Vigo. Ademais celebrouse unha mesa redonda ao redor do seu traballo na Casa Galega da Cultura de Vigo. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Eva Mejuto: “Lola Touza foi unha muller tan valente como xenerosa”
Carme Adán: “A violencia de xénero non é unha mostra da desigualdade, senón o elemento fundamental da mesma”
Entrevista
de Montse Dopico a Carme Adán en Praza:
““Coñecer algo tan complexo como a violencia que se exerce sobre as mulleres é unha forma clara de tomar partido”. Así o di Carme Adán, autora de Feminicidio. Unha nova orde patriarcal en tempos de submisión, un dos libros que abren a colección de Galaxia sobre feminismos. Falamos con Carme Adán deste libro en conexión con moitos debates actuais arredor da violencia de xénero.
– Praza (P): Este libro nace para axudar a coñecer, a comprender, a violencia de xénero. O cal xa implica “tomar partido: é unha acción política”, segundo explica o limiar. En concreto, como xorde o libro?
– Carme Adán (CA): Coñecer nunca é un acto neutro, ningunha acción humana o é. Coñecer implica situarse nun marco de referencia, partir dunhas hipóteses, primar máis uns valores ca outros… Coñecer algo tan complexo como a violencia que se exerce sobre as mulleres é unha forma de tomar partido clara. Pensa como a extrema dereita pelexa polas palabras, sabe perfectamente que reducir a unha cuestión privada e doméstica a violencia contra as mulleres é involucionar décadas na conquista dos nosos dereitos. Por iso é tan importante chamala violencia doméstica para eles.
Sobre como xorde este libro é difícil responder… Non sei, décadas lendo teoría feminista, o traballo cando nova nas comisión feministas do BNG, o contacto directo coa violencia na Secretaría de Igualdade, a redacción da lei galega no 2006 e posta en marcha a partir do 2007, os debates parlamentarios, as vivencias con moitas mulleres que sufriron violencia, a experiencia propia, debates, charlas…
Mais a idea central xurdiu nun debate en setembro de 2015 no Parlamento mentres defendía a incorporación do termo feminicidio e de súpeto entroume a dúbida “filosófica” de “que é a violencia contra as mulleres?”… Foi como se despois de tantos anos as palabras encolleran e non foran quen de dicir ou explicar que é a violencia. Comecei a cavilar que a violencia non é unha mostra da desigualdade, senón que é o elemento fundante da mesma… Sobre esa idea comecei o traballo de relecturas e lectura novas e logo o da escrita.
– P: A epistemoloxía feminista, explicas, cuestiona as ideas de “neutralidade” e “obxectividade” do coñecemento desa ciencia occidental que durante tanto tempo xustificou a discriminación das mulleres. Por que é tan relevante ese cuestionamento?
– CA: O coñecemento é un proceso sempre inacabado e permeado de valores. Cando non recoñecemos os valores e pensamos que unha especie de “ollo divino” ve a realidade desde todos os puntos de vista… malo. A ciencia ten aspectos enormemente liberadores e tamén puntos cegos nos que contribuíu a manter e reproducir os prexuízos sobre as mulleres.
A posta en cuestión de nocións como o de obxectividade é algo que neste momento podemos dicir comeza a ser asumido por unha parte importante diso denominado comunidade científica. A obxectividade é unha convención máis, non unha calquera por suposto, e eu non creo que poidamos prescindir da materialidade do mundo. Porén, a idea dunha ciencia que descobre a verdade do mundo é algo xa superado. No referido en concreto ás mulleres, unha parte dos discursos científicos contribuíron a reproducir e perpetuar moitos dos estereotipos e prexuízos sobre nós. Sobre a nosa debilidade ou menor capacidade. Aínda hoxe perviven algún deles na teoría da medicina, a psicoloxía ou a bioloxía. (…)”
