Entrevista
a Emma Pedreira en El Progreso:
“(…) – El Progreso (P): Como é repetir a experiencia de gañar o premio Fiz Vergara Vilariño 13 anos despois?
– Emma Pedreira (EP): De momento ben. Xa só o tema de telo gañado e volver pasar toda esa criba entre 70 obras é un orgullo. Despois, todo o cerimonial e volver a estar entre a xente da Agrupación Cultural Ergueitos vai ser unha cousa fantástica porque xa o coñezo e estou desexando volver a pasalo. (…)
– P: Con que xénero goza máis á hora de escribir?
– EP: Son escritora. Sempre se me relacionou máis ca poesía, pero eu empecei escribindo narrativa. Gústame experimentar coa hibridación entre poesía e narrativa. Se me teño que describir, digo escritora e punto porque tanto me da unha cousa ou a outra.
– P: Despois de tantos anos escribindo, como cre que evolucionou a súa literatura?
– EP: Non sabería dicir. Creo que levo 20 anos publicando, pero toda a vida escribindo. A miña literatura foi evolucionando conforme fun medrando, lendo, coñecendo a persoas, deixándome influenciar por esas persoas, coñecendo mestras e mestres… Penso que todo é un proceso vital, e aínda me queda moito por vivir e moito por evolucionar. A vida é constante aprendizaxe, e hai que mirar con humildade o que veña.
– P: No caso do Fiz Vergara, gaña coa obra Voces ágrafas. A que fai referencia ese título?
– EP: As voces ágrafas implican que non teñen unha escrita, que ninguén se ocupou de darlles un espazo literario. As miñas protagonistas pertencen a un ámbito moi próximo, non vou dicir cal é porque forma parte da sorpresa do libro, pero é moi próximo a todos nós. Podémonos ver dentro do libro e penso que esas persoas non teñen unha equivalencia literaria porque ao mellor son tan do día ao día que por iso seguen ágrafas. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Ramón Nicolás: “Hai moitos libros aínda por escribir sobre a relación de Galicia e Arxentina”
Parlamento das Letras: Teresa Moure
Entrevista
de Armando Requeixo a Teresa Moure no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Teresa Moure (TM): Com as nossas circunstâncias sociolinguísticas, inevitavelmente falta normalidade. Com frequência, publicam-se textos para termos um exemplo de tal o qual género ou material para o ensino e isso implica obedecer o mercado e, aliás, um mercado minoritário e sujeito a uma competência feroz. Se a literatura for também arte, como eu penso, devemos aceitar que o ato artístico é irreverente, provocador e diverso. Eu diria que o importante não é que tenhamos obras de que gostemos; o ideal seria que tivéssemos muitas obras de que não gostássemos, mas não por serem pobres em qualidade, mas por não coincidirem com os nossos gostos. Isso seria um indicador de normalidade. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– TM: Sempre é difícil valorar o momento histórico em que estamos envolvidas. Demasiado. A literatura galega tem sido, e ainda é, um território de resistência, com muitas vozes interessantes e grande dificuldade para chegarem, para se fazerem eco. Acho que corresponde à crítica literária responder essas perguntas; as/os autoras/es temos a obriga ética e estética de contornarmos o imediato, de não opinarmos assim muito para simplesmente escrever, escrever, escrever. Daí, da conviccão nas próprias forças, do impulso criativo é que pode sair algo. Ou talvez não. Mas vale a pena tentar. (…)”
Antón Cortizas: “O importante é o que nos fai mellores persoas”
Entrevista
de Ramón Loureiro a Antón Cortizas en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): ¿Bota de menos o ensino?
– Antón Cortizas (AC): Eu non diría que boto de menos o ensino, porque o certo é que me sigo considerando un ensinante. Sigo aí. Esa foi a miña vocación, foi o camiño que elixín na vida, e dese camiño non me desviei. Pero o que si boto de menos é a rapazada. Para min, encontrarme pola rúa con antigos alumnos meus, e que me falen e me conten como lles vai e que é o que están facendo agora, é unha gran felicidade.
– LVG: Para vostede nunca foi difícil traballar cos alumnos.
– AC: Nunca. Xamais. É que, mira, para ensinar tes que ter moi claro que é o que estás facendo. As cousas nunca pasan porque si. Se a ti un rapaz se che comporta mal en clase, o primeiro que tes que pensar é que se un alumno ten un compartamento dese tipo é porque na súa vida hai algo que o leva a comportarse así. Os nenos nunca son culpables, porque eles non elixen a súa vida. Teñen a vida que lles damos os adultos. Non son responsables das súas circunstancias. Os rapaces reproducen o que acontece arredor deles. Non hai nenos malos, iso non existe. E precisamente por iso a responsabilidade é sempre nosa. Se te dedicas ao ensino, unha das túas obrigas é facer canto estea na túa man para lograr que o mundo dos rapaces sexa un mundo mellor. Porque, no fon, o importante, o verdadeiramente importante, é o que nos fai mellores persoas. E moitas veces non é tan importante o que sabes, como que de verdade saibas contalo.
– LVG: Vostede é un namorado do libro como obxecto, do libro de tinta e de papel. ¿Que opina do auxe das novas tecnoloxías?
– AC: Evidentemente, as novas tecnoloxías son unha ferramenta utilísima. Ofrecen mil posibilidades. Pero, ¡ollo!, deberiamos recordar que só son iso: ferramentas. Non outra cousa. Non podemos estar todo o día pegados a unha pantalla. A vida non está aí. Eu penso que a nosa sociedade xa está sendo demasiado dependente das pantallas, e iso vai traer problemas graves. Iso xa está aí. Parece que hai xente que non se dá conta de que se apagas o móbil non ocorre absolutamente nada. E iso é algo que me preocupa moito máis, aínda, se falamos dos nenos e da relación que na súa maioría teñen cos seus teléfonos.
– LVG: ¿Está todo dito en materia de educación?
– AC: ¡Non, non…! Por suposto que non. Nin moitísimo menos. A educación ten que estar evolucionando sen parar. E sempre haberá cousas novas. Pero insisto: o obxectivo ten que ser sempre que melloremos como persoas.”
Entrevista a Eva Mejuto, autora de 22 segundos
Desde 
o Club de lectura LGTB Queeruña:
“(…) – Club de lectura LGTB Queeruña (Q): Como está sendo a acollida de 22 segundos? Recibiches comentarios por parte do colectivo trans galego?
– Eva Mejuto (EM): A acollida está a ser moi boa. Pasou xusto un ano desde a súa publicación e van tres edicións, isto é pouco habitual na nosa literatura. E non só polo número de exemplares vendidos, foi finalista da Gala do Libro Galego como mellor obra xuvenil do 2017 e tivo tamén una ampla repercusión mediática. Mais sen dúbida o mellor é o espazo que ocupa nos centros de ensino galego; téñenme chamado de Santiago, Vigo, Pontevedra, Sanxenxo, Viana do Bolo, Pontedeume, Cee, Camariñas, Ribadeo, Xinzo de Limia, Gondomar… Que un libro que fale de transexualidade e teña presenza activa no eido escolar, e máis do ámbito rural, é sintomático de que algo está a cambiar, que había -hai- un espazo por encher.
Por parte dos colectivos tiven boas críticas, especialmente de Arelas. Tamén é certo que eu tiven durante todo o proceso de escrita o seu asesoramento e foron varios os mozos trans que o leron antes de publicalo. Para min era e é moi importante representar o colectivo (obviamente esta é una historia individual) con dignidade, con cariño, con respecto, e iso só é posible despois dun traballo de documentación, de falar con moitos mozos trans, de captar os seus sentires, as súas circunstancias, reivindicacións… O traballo de visibilización que están a facer é admirable e moi xeneroso. (…)
– Q: Pensas que debe existir máis literatura sobre diversidade sexual en galego?
– EM: Por suposto! Moita máis! Como comentei, están a saír obras mais cómpre termos un corpus que visibilice, que lle poña nome ás cousas, que axude a ter referentes para a cidadanía, especialmente para a infancia e a mocidade. A literatura, especialmente nas primeiras idades, axuda a construír a propia identidade, a coñecer o mundo, a entendelo e, ademais, a ter conciencia crítica para TRANSformalo.”
Luz Fandiño: “Toda a nosa identidade está negada”
Entrevista 
de Érik Dobaño a Luz Fandiño en Adiante.gal (fotografía: Nós Televisión, Youtube):
“(…) – Adiante.gal (A): De onde sacaba o tempo para escribir?
– Luz Fandiño (LF): Eu escribía en calquera sitio. Pero xa na Arxentina, se me viña unha idea, metíame no retrete e alí escribía. Andaba sempre cun lapis e un anaquiño de papel. En París empecei nunha casa, e a verdade é que tiven sorte. Tiña unha biblioteca preciosa e pedinlle permiso a patroa. Eu tiña a habitación arriba. No que eran os faiados, que era onde vivíamos todas as serventas. Eran habitacións pero sen ducha. Eu pedinlle a patroa se podía asearme na ducha polo menos unha vez á semana. Foi ela a que me recomendou o libro de Baudelaire, Les fleurs du mal. Lía en francés e tomeino cunhas ganas tremendas. Aos seis meses de estar alí xa eu contestaba a teléfono, e un día a patroa díxome que as súas amigas felicitábana polo ben que eu contestaba ao teléfono. Ela era conferenciante de monumentos históricos, guía, e cando tiña traballo no centro de París, na Ille, levábame con ela. Mesmo deixaba a louza sen fregar. Esperando. Eu ía como visitante e se non entendía algo, tiña que facerlle un sinal coa cabeza para que ela se explicase con máis detalle. Aprendín, aprendín… e coñecín París. Levoume a Notre Dame, explicábame algunha pintura abstracta cun libro diante. Eu dicíalle: ‘Señora, eu só vexo manchas’ E ela contestaba: ‘E pensas que eu sei o que estou dicindo? Eu fíxome nos trazos, nas cores, só é iso…’ (…)
– A: Que é para vostede a condición de muller neste tempo?
– LF: A condición aínda é arrepiante. Temos aí unha explosión que foi en todo Estado e poderíase dicir no mundo… esa explosión contra La Manada. Porque a muller non é un obxecto sexual, non é de ninguén, é dela. Eu antes non era tan feminista, pero as situacións estannos levando a iso. E a Igrexa ten moita culpa. Non hai máis que escoitar a ese que vive como Deus, ao coidado de dúas monxiñas nun apartamento monumental… a Rouco. Que o coiden, pero que cale. Cando se descubriran abusos, dicía que eran aqueles neniños os que provocaban aos cregos. Aínda queren unha muller submisa, unha muller que non pense. (…)
– A: Que aprendeu da vida?
– LF: Da vida aprendo todos os días. A min que me negaron a escola. Eu estou aprendendo todos os días. Temos estes días mesmo uns recitais aí na Calderería que me encantan. Vexo esa xente nova… as inquedanzas, como escriben, como recitan. Sigo aprendendo. E comparto o que aprendín. En París sentín o amor á liberdade; a miña liberdade. Desde o sábado pola tarde até o luns eu non tiña que ir traballar. Iso para min foi… por primeira vez podía facer o que me petara co meu tempo. Pero xa lle digo, eu aprender aprendo todos os días, mesmo da morte, coma nese cadro: a morte vén preñada de vida.”
Alberto Ramos: “O que mantén os coidados é o sentido da responsabilidade, pois a outra opción é desertar, e que se saiba”
Entrevista
de Montse Dopico a Alberto Ramos en Praza:
“(…) – Praza (P): Cada capítulo leva o nome dunha besta. E o libro [A simetría das bestas] está cheo de bestas. Por exemplo, un mozo violador. Non se sabe quen é o máis besta…
– Alberto Ramos (AR): Eu penso que a maior das bestas é Caridad Verdet, unha besta que nos fala, coma ningunha outra, de integración, adaptación e supervivencia nun medio hostil. Porque, dada a súa condición natural, ten que enfrontarse desde o minuto un da súa vida coa integración, co mito da integración, que é un mito coma o do minotauro, pero peor contado… (…)
– P: Caridad é escritora e séntese, nalgún momento, coma unha estafadora. Unha embusteira. Unha crítica di, ademais, con acerto, que as súas personaxes femininas sempre están en segundo plano. Ela admite iso, como carencia na súa escrita e na súa vida. Nesta reflexión de Caridad parece que está a autocrítica do escritor… Tamén hai unha reflexión dela que é unha crítica á crítica e ao xornalismo cultural.
– AR: A ver, eu agardo que calquera persoa que fai algo teña algún momento de dúbida, de pensar que se cadra o que fai é unha impostora, como pensa Caridad Verdet. Iso lémbrame un soño recorrente meu. A min nunca se me deron ben os idiomas. Soño que non vou a clase de inglés, que fago o exame fatal, e que cos anos descóbrenme e quítanme o título do instituto, da carreira… E isto xa o soñaba antes do de Cristina Cifuentes.
Caridad sente unha inseguridade constante, que encaixa coa que senten escritores, artistas… E si hai tamén o que dis, de crítica á crítica literaria e, en especial, ao xornalismo cultural. Tamén estaba en Sebastian Nell: o difícil que é diferenciar a información cultural da promoción. Por exemplo, esta entrevista é información? (…)
– P: Sebastian Nell tiña a súa complexidade porque era unha longa entrevista entre unha xornalista e un actor. En canto a técnica narrativa, este libro é menos lineal, ten máis voltas atrás e adiante…
– AR: Desde o punto de vista da temporalidade é unha historia máis complexa. Pero, sobre todo, é porque non é un libro de acción, senón de reflexión. A escolla é esa. Hai accións que acontecen ou se contan antes ou despois, con flashbacks… pero o máis importante é a reflexión. O xurado dixo que era un libro filosófico e eu non diría tanto, pero si é un libro reflexivo. Mais tampouco creo que sexa moi interesante falar de como está escrito o libro… (…)”
Entrevista a Carlos Caetano Biscaínho Fernandes
Entrevista 
de Estela Pan a Carlos Caetano Biscaínho na revista Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): O xogo, como se define e de que está composto?
– Carlos Caetano Biscaínho Fernandes (CCBF): O propio teatro é unha proposta de xogo que presentamos ao público, un convite á participación. O xogo prodúcese entre dous pólos: as formas oferecidas desde un ponto de vista concreto –isto é, a partir dunha lectura concreta– e a actuación do público, que completa a proposta.
– P: O teatro é unha arma. Como pode incidir na sociedade?
– CCBF: Non sei se unha arma. Para min é unha necesidade individual e colectiva, unha maneira de me recoñecer como ser humano e de recoñecer os demais.
– P: É a incerteza un mecanismo de creación?
– CCBF: Sen dúbida ningunha. Nas etapas de creación e preparación dun espectáculo a incerteza está necesariamente presente. Mais tamén en cada unha das funcións: por moi estrita que sexa a “partitura” que temos que interpretar, non podemos –nen debemos– descartar o imprevisíbel. As certezas dificultan o xogo.
– P: Como se consegue a aparición do imprevisíbel?
– CCBF: O imprevisíbel comparece, non hai que o procurar. A nosa función debe ser estarmos abertos a ela e tirarlle partido en termos teatrais.
– P: O espazo para o matiz, de que forma se crea?
– CCBF: Para isto debemos estar ben treinados e non nos refuxiar en apriorismos e ideas preconcibidas. (…)”
Manuel Gago: “Defendo a literatura que podes levar á praia, á cama ou ao váter”
Entrevista
de Daniel Salgado a Manuel Gago en Sermos Galiza:
“Entrevistamos o xornalista e profesor da USC Manuel Gago cando vén de publicar O exército de fume (Xerais), un exercicio de literatura popular baseada na identidade do país. “Defendo a literatura popular para entender cousas sobre nós mesmos”, afirma na entrevista.
– Sermos Galiza (SG): Por que sitúa a novela durante a Segunda Guerra Mundial?
– Manuel Gago (MG): É unha época presente nos recordos da miña familia. Eu son do Barbanza e había moita relación coas armadas alemás que chegaron despois da Gran Guerra. A miña familia viviu episodios vinculados aos submarinos alemáns, tiveron que levarlles aprovisionamentos.
– SG: Relátao nunha escena de O exército de fume.
– MG: Si. O San Roque é o barco do meu avó, quen non podía servir porque era republicano. Estaba a nome do irmán. En Ribeira había unha dotación militar alemá e algúns soldados quedaron alí. Os alemáns empezaban a deixar de ser feitos e convertíanse en lendas. Castros que fixeron os alemáns. Unha pedra famosa de cuarzo que levaron os alemáns do Barbanza, unha historia de mouros de toda a vida. Interésanme as historias que fan pensar arredor da nosa identidade. Decateime de que os alemáns eran os novos mouros. En parte ten a ver con algo que obsesionaba a nosa cultura tradicional, o outro. O alemán é un mouro. Ten grandes riquezas, está interesado no subsolo, é perigoso, non se sabe moi ben de onde vén. É a versión moderna dese antigo mito. A novela fermentou a partir de aí e dunha historia que me pasou sendo comisario da exposición Galicia 100 do Consello da Cultura.
– SG: Que foi?
– MG: Aquela mostra contaba a historia da cultura de Galiza a través de cen obxectos. Unha das pezas era o mosquetón de Foucellas.
– SG: Que no libro se chama Ramallo.
– MG: Efectivamente. Ao ter que limitarme a cen pezas buscaba obxectos polisémicos. O mosquetón dun guerrilleiro era fantástico para falar sobre cando empeza e remata unha guerra, sobre cando empeza e remata un período, preguntas así. Na exposición puxémolo ao carón das cadeas de Pardo de Cela, por ver como o poder e a represión xeran mitos de maneira indirecta. Eu facía as visitas guiadas. A partir da segunda, comezou a vir xente que atendía e, cando chegabamos ao mosquetón, quedaba alí. Ás veces choraban. Outra vez un señor contoume que o seu avó agochara a Foucellas e que este ía pola mañá correr espido entre o millo. Era xente da zona de Ordes que viña ver o condenado mosquetón. Pregunteilles por que. A parquedade e a admiración coa que falaban de Foucellas eran case equivalentes. Admirábano tanto como falaban pouco. Todo se resumía en “eran boa xente, axudaban a xente”. Non había un discurso elaborado. Abraioume entender que, para eles, eran heroes pero non sabían as palabras dos heroes.”
Ramón Nicolás recrea a memoria de Galicia e Arxentina e a represión das ditaduras en Lapis na noite
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“”Quixen establecer certo paralelismo, unha reflexión sobre acontecementos que estamos a vivir no noso tempo”. Ramón Nicolás recrea a memoria de Galicia e Arxentina e a represión das ditaduras na súa novela Lapis na noite. A entrevista pode escoitarse aquí.”
