Semana Apiario: un encontro coa palabra

DesdeApiario Coruña Daily News:
“(…) O seguinte acto celebrarase o mércores 29 cara ás sete da tarde. Trátase dun encontro con docentes do escritor Carlos Negro. Nel, o autor falará sobre o seu ensaio Poesía Hexágono. Ollada e experiencia. Proposta e resposta nas aulas, que vén de gañar o Premio ao Mellor Ensaio na I Gala do Libro Galego.
Segundo Antía Otero, “é un título do que queríamos que se vise a súa finalidade. Recolle seis artigos de seis escritores que traballan de xeito activo coa palabra, e que visitan moitos centros de ensino e obradoiros. Ademais, o propio Carlos Negro é mestre. Parecíanos unha figura para ter un encontro específico cos mestres, que conte as ferramentas que emprega e a súa experiencia arredor do seu traballo”.
Ao día seguinte, xoves 30 de xuño ás 20 horas, a librería Moito Conto será escenario dun recital poético dos alumnos que participan nos obradoiros literarios que organiza Apiario. (…)
En canto ao nivel da poesía na cidade da Coruña, Antía Otero di que “é un luxo”. “Está tendo un repunte importantísimo. Cando convidamos autores de fóra para dar charlas ao alumnos, ou vir a algún recital, marchan encantados da atención do público, da escoita. É algo que se foi xerando co traballo continuado de ciclos como o Poetas Di(n)versos, de recitais ou de obradoiros e actos. Hai un especial interese na poesía. Penso que como axentes culturais temos que evitar que se convirta nunha moda pasaxeira. Hai que velo como unha oportunidade de seguir medrando. Temos que ser sensibles”.
Sobre esa sensibilidade poética xirará o último acto da Semana Apiario, que se celebrará o luns 4 de xullo cara as oito da tarde. Tratarase dun encontro entre os lectores e a poeta María do Cebreiro arredor do seu poemario O Deserto. “É unha autora moi prolífica e cunha gran traxectoria. Queremos ter unha conversa co lector, que a coñezan, que saiban como se constrúe un libro desde o seu inicio”, explica. “Ten unha facilidade comunicativa marabillosa, cun gran discurso tanto na escrita como verbalmente. E queremos compartir iso cos lectores”.
Sobre o futuro da poesía, Antía Otero afirma que “estamos a vivir un tsunami de calidade”. “É abraiante. A xeración que está comezando, aqueles autores menores de trinta anos, é unha xente dunha calidade brutal”, di. “É emocionante ver desde que lugar se está escribindo e con que entrega e rigor”.
Apunta tamén que “hai que celebrar cada vez que se emprende un proxecto que ten que ver coa literatura nun lugar coma Galicia. Estamos a favor diso e de que a situación prospere. Estamos nun momento no que temos que coidar o que emerxe”. E presenta un futuro positivo. “Cada vez hai unha maior confianza en nós mesmos, no que somos e no que estamos a construír”.”

Entrevista a Santiago Cortegoso

DesdeSantiago Cortegoso Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Como entendes (e levas adiante, no teu caso) o processo de criação literária -e dramatúrgica-?
– Santiago Cortegoso (SC): Cada vez máis, vexo a miña evolución dentro do teatro como unha carreira de fondo, ao longo de moitos anos, na cal unha etapa non se pode entender sen ter en conta todas as anteriores. Neste momento estou moi centrado na creación dramatúrxica e, sobre todo, na produción de espectáculos, que é algo que se menciona pouco pero é ao que lle dedico máis tempo (xestionar unha compañía dá moito traballo), pero noutros momentos teño traballado moito máis como actor.
En canto á dramaturxia, sigo dous modelos de creación básicos. Por unha banda, a escrita de textos teatrais desde a soidade do estudio, nos cales a dimensión literaria é a que prima. Se logo se van poñer en escena (dirixidos por min ou por outro), é unha cuestión que non teño demasiado en conta á hora de escribir. Por outra banda, teño xerado espectáculos a partir de procesos de creación colectiva nos cales a escrita é unha parte máis, e non necesariamente a máis importante, ou cando menos a que vai en primeiro lugar. Trátase de construír desde uns puntos de partida, tanto temáticos como de posta en escena, un espectáculo no que todos aportan: actores/actrices, deseñadores/as de escenografía, vestiario, etc. Encántame poñer a actores e actrices en situacións nas que eles mesmos van escribindo o texto enriba do escenario, a partir de improvisacións, sen case decatarse. O meu traballo como director ponse ao servizo da creatividade dos actores e das actrices, e, como autor, o traballo fundamental é rexistrar e darlle forma a todo o material que xorde nos ensaios ata chegar ao texto final.
Nunca chegaría a desenvolver este xeito de traballar, nin ao feito de producir os espectáculos eu mesmo (xunto con Marián Bañobre, que é a miña compañeira en Ibuprofeno Teatro), se antes non tivese a experiencia de traballar como actor en compañías grandes, que levaban adiante producións de gran formato con moita rigorosidade, con moitos actores e actrices. Aí aprendín o oficio, tanto no sentido artístico como no empresarial. E tiven o tempo e a oportunidade para formarme como dramaturgo, para facer obradoiros e escribir pezas moi malas para aprender. Tamén cabe dicir que os meus textos non terían unha dimensión socio-política tan marcada se non estudase Ciencias Políticas, aínda que nunca cheguei a facer nada relacionado coa carreira. (…)
– P: Que parte do trabalho teatral reivindicarias por não ser suficientemente valorado ou (re)conhecido?
– SC: O de produción. En xeral, non se valora o esforzo que facemos moitos teatreiros como empresarios. E é lóxico, porque se lle dá máis importancia ao traballo creativo.
Por outra banda, agora mesmo estou loitando para que se me recoñeza como director de escena, que é a faceta que empecei a desenvolver máis tarde, e é o gran reto de cara ao futuro. (…)”

Fernando Acuña Castroviejo: “Non ten sentido falar de castro celta. Iso xa está ultrapasado”

Entrevista a Fernando Acuña Castroviejo en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): Logo de tantos anos adicado á investigación e á docencia, que cambios máis importantes se produciron na arqueoloxía galega?
– Fernando Acuña Castroviejo (FAC): Eu levo metido na investigación desde o 68, cando comecei a traballar na arqueoloxía galego, primeiro con Bouza Brey e logo con Valil. Daquela había menos medios e menos acceso á información. O traballo de campo era rudimentario. Non había técnicas nin medios para medir. En 40 anos cambiou moito todo. Hoxe xa hai novas metodoloxías impensables hai medio século.Eu teño que dicir que a arqueoloxía sempre estivo aberta á sociedade. Outra cousa é que se divulgue máis, pero hai que ter en conta que a arqueoloxía ten que estar feita por arqueólogos, por profesionais, e non por afecionados. Os demais poden axudar pero cada quen no seu papel.
– HG: E como foi traballar con Bouza Brey?
– FAC: Pois moi interesante. Estabamos Carlos García Martínez, González Reboredo e máis eu. Entramos en contacto con el no Instituto Padre Sarmiento, no último ano de carreira e nos introduciu no nacionalismo e na arqueoloxía e nos fixo ver a importancia da xeración Nós e do Seminario de Estudos Galegos. El foi o modelo das nosas investigacións. (…)
– HG: En todo caso, non cres que hai moitos museos no país e un pouco desaproveitados?
– FAC: Falta política museística e, polo que se ve en Galicia, é que non é que haxa moitos museos senón que están mal atendidos pola Administración. Nos últimos anos xubílanse os directores dos principais museos galegos e esas prazas non se cubren, e por iso o persoal dos museos é menor e os recursos cada vez menos. O problema é a falta de persoal e de recursos. Museos non é que haxa moitos ou poucos, senón que non teñen recursos. Moitos xa nin publican porque non teñen fondos. Hai museos que dependen da Xunta, de concellos, de deputacións… A casuística depende de quen sexa o promotor. Dos que depende da Xunta non se cobren as prazas de xubilación e iso crea carencia de persoal e de medios. (…)”

Xulio Ríos: “A sociedade civil en Galicia é débil, pouco estruturada, dependente do poder e isto limita as capacidades de actuación”

EntrevistaXulio Ríos a Xulio Ríos en Pontevedra Viva:
“(…) – Pontevedra Viva (PV): O 28 e 29 de xuño celébrase o primeiro Congreso de Estudos Internacionais de Galicia. Coincide co 25 aniversario da creación do Igadi. Por que esperar tantos anos para organizar esta primeira edición?
– Xulio Ríos (XR): Ao longo deses 25 anos temos traballado en distintos ámbitos na paradiplomacia, na acción exterior de Galicia e consideramos que o feito dos 25 anos era un momento interesante para propiciar esa reflexión e, sobre todo, para chamar a atención sobre a importancia de ter unha acción exterior propia. Creo que tamén ao longo destes 25 anos logramos xerar un mínimo de masa crítica a nivel académico e investigador para que un debate destas características teña sentido. O que queremos é reunir a actores galegos dende o ámbito da cultura, da empresa, institucional, social para que reflexionen en conxunto sobre cal é a posición de Galicia como autonomía no mundo e cales poden ser as liñas de acción para o futuro. (…)
– PV: Os obxectivos do Igadi son que Galicia teña opinión e que se escoite fóra de aquí. Pensa que se ten conseguido?
– XR: Son procesos que non son lineais. Indubidablemente gañamos terreo nestes 25 anos. Entre outras cousas, porque estamos máis presentes en Europa e Europa abriu o campo de xogo para a presencia exterior das autonomías. Probablemente tamén podiamos facer moito máis noutros campos, pero iso depende moitas veces da vontade política e da propia capacidade da sociedade civil e a sociedade civil en Galicia é bastante débil, pouco estructurada, demasiado dependente do poder e isto limita as capacidades de actuación.
– PV: Por que considera que Galicia ten unha sociedade civil tan débil?
– XR: As razóns poden ser moitas, pero creo que ten moito que ver co pouco valor que lle concedemos á independencia. Para a sociedade civil unha clave fundamental é a independencia e manterse aí de maneira firme e iso crea dificultades nunha sociedade que está pouco vertebrada. Existen sociedades moito máis avanzadas nese sentido porque hai unha sociedade civil que se autoorganiza cada vez máis e é capaz de xerar iniciativas propias con ou sen o apoio do poder. Ese proceso aquí é moito máis difícil. Primeiro, porque é unha sociedade con menos recursos, pero tamén porque existe na propia sociedade a mentalidade de que necesitas do poder e no propio poder a mentalidade de que todo o que nace da sociedade civil debe ser dalgunha forma ocupado, instrumentalizado. (…)”

Helena Villar: “Agora xa teño o título de escritora”

Entrevistat1275935622011villar janeiro_helena_20 a Helena Villar en Sermos Galiza:
“Rianxo foi o epicentro en que tivo lugar a homenaxe da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) a Helena Villar, que foi recoñecida co premio Escritora na súa Terra. Conversamos con ela nada máis recibir a Letra E e após plantaren o loureiro elixido por ela propia.
“Metaforicamente era a entrega do meu título de escritora”. Así responde Helena Villar Janeiro cando se lle pregunta como está a vivir a homenaxe á Escritora na súa Terra por parte da AELG. “Agora xa teño a escultura real co E de escritora [unha peza escultórica de Caxigueiro]”, chancea.
“Teño xa o título físico para poder exercer unha carreira, a de escritora, que exercín sen título ningún e hoxe comprométome a seguir profundizando nela. Vou facer 76 anos, parece que estou moi ben de saúde e prometo que vou usar a marabillosa lingua que aprendín dos velliños dos Ancares para seguir escribindo”, sinala en declaracións a Sermos Galiza.
Helena Villar confesa que o acto que está a ter lugar este sábado en Rianxo “dá moita enerxía e pulo para darlle vida ás palabras e para continuar na literatura”. Sente “unha emoción moi grande debido a que os escritores e escritoras decidiran darme o premio e a que o concello, toda a xente, contribuíse de maneira deslumbrante, desde a organización até a composición por parte de Antón Alcalde dunha peza en tres tempos para min”.
A escritora homenaxeada salienta a xenerosidade do concello, “son adoptiva e tratáronme de forma inmellorábel”. Tamén gostou especialmente da interpretación da Rianxeira, “todos cantamos como se fósemos un coro organizado”. “Iso demostra unha unión e un desexo de homenaxear moi grande”, admítenos, emocionada. Aliás, agradécelles “a todos os meus amigos e amigas, non só escritores e escritoras, que viñesen de todas as partes de Galiza para participar na homenaxe. É un agasallo enorme”. “Doulle moito mérito á complicidade do concello, concello entendido como xente e como institución”, conclúe.
Un abrazo de todos a todos
Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, salientou na súa intervención a traxectoria de Helena Villar como escritora, “aparte da súa condición, é necesario resaltar a súa achega aos máis novos nunha época en que estaban a abrirse os camiños para que hoxe a colleita da literatura infantil e xuvenil sexa tan fértil”. “Para que hoxe haxa cinco premios nacionais de literatura infantil e xuvenil tivo que haber escritores e escritoras como Helena Villar que abrisen camiño e que sementasen”. “Tamén é de subliñar a súa condición de ensinante en galego naqueles tempos”, engadiu o presidente da AELG.
“Foi como un abrazo de todos a todos”. Así define Cesáreo Sánchez a xornada matinal da homenaxe. “Tamén estamos moi contentos porque aos poucos imos equilibrando a nómina de escritoras dentro dos 22 actos de entrega da Letra E que levamos realizado”, explica, “Helena é a oitava das mulleres ás que se lles dedica esta homenaxe”.
Durante a mañá, tiveron lugar as intervencións da propia homenaxeada, de Cesáreo Sánchez e do alcalde de Rianxo, Adolfo Muíños, así como unha fermosa laudatio de Marica Campo. Colocouse o monólito en homenaxe a Helena Villar e plantouse a árbore elixida pola poeta, un loureiro.
De maneira simbólica a entrega da Letra E tivo lugar no edificio da Casa da Cultura que acolleu as escolas da Primeira República e que antes fora cuartel. “Desta maneira tamén recollemos a traxectoria e biografía dos edificios e do propio país”, afirma o presidente da AELG, quen lle agradeceu ao “Concello no que é tan fácil vivir en galego” a súa colaboración.”

A AELG homenaxea a Helena Villar Janeiro

Desdet1275935622011villar janeiro_helena_20 a Televisión de Galicia:
“Baixo os acordes da Escola de Música de Rianxo, cunha peza composta para ela, amante da música, Helena Villar Janeiro recibiu a homenaxe da Escritora na súa terra 2016. Foi por decisión propia da autora, que é natural de Becerreá pero que nos últimos anos reside nunha das vilas máis literarias de Galicia.
A escritora plantou a carón do peirao de Sete Fogas, lugar de homenaxe e tamén de inspiración, un loureiro. Foi a terceira tarefa que lle quedaba por facer despois de escribir e ser nai.
Na escola da I República os responsables da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega fixéronlle acto de entrega da Letra E.”
A reportaxe pode verse aquí.

Entrevista a Helena Villar no Diario Cultural

DesdeHelena Villar o Diario Cultural da Radio Galega:
Helena Villar recibe en Rianxo a Homenaxe A escritora na súa terra que promove a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega. A entrevista pode escoitarse aquí.”