A AELG manifesta o seu profundo pesar polo pasamento do grande escritor Manuel Lourenzo

Manuel Lourenzo, escritor e referencia fundamental do teatro galego contemporáneo, finou o 10 de agosto na Coruña. O seu inmenso legado como actor, dramaturgo, director teatral, conferenciante, tradutor e dinamizador de diferentes iniciativas teatrais, entre elas a fundación dos grupos e compañías O Facho, Teatro Circo, Escola Dramática Galega, Compañía Luís Seoane, Elsinor Teatro e Casahamlet, así como a enorme calidade humana da súa persoa, foron unanimemente recoñecidos con múltiples premios, entre eles a Homenaxe Letra E dedicada pola AELG ao autor en 2007 na súa terra natal, Ferreira do Valadouro.

Na páxina web da AELG poden verse as entrevistas e obra lida polo autor na súa propia voz, da que salientamos esta entrevista onde fixo un repaso demorado a toda a súa traxectoria.

A súa obra o seu exemplo vital déixannos unha pegada indelébel, como persoa e escritor que mantivo a independencia fronte ao poder ao longo de toda a súa vida para ser fiel aos seus principios, así como unha postura critica insubornábel fronte aos inimigos da Galiza e a súa cultura.

A AELG manifesta o seu profundo pesar polo pasamento do escritor e xornalista Xosé Lois Rúa, socio desta entidade

O escritor e xornalista Xosé Lois Rúa faleceu o 30 de xullo de 2025.

Na súa traxectoria destacan os premios recibidos pola súa obra poética, o Cidade de Ourense, en dúas ocasións, e o Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón.

Na web da AELG pode consultarse información sobre a súa obra, así como acceder á súa Fototeca e Videoteca.

Destacamos especialmente estes vídeos onde falaba sobre os motivos que o levaron a escribir e sobre os referentes e lecturas que alimentan a súa obra.

Falece o escritor asturiano Xuan Bello

Por Antonio Reigosa (foto do autor, desde Wikipedia):
Xuan Bello! Grande en todos os sentidos!
Na súa participación no Mondoñedo é poesía 2022, Xuan Bello mandara este texto: “A vida é moito máis verosímil na páxina escrita que no borrador do cotián. O poeta —poñendo toda a paixón na música esencial dos versos— descobre un mundo intacto, orixinal e ordenado onde, por exemplo, un aire pode ser a alma dunha dama que vén de Bretaña beber un trago de auga á fonte de Fascura. O poeta, ao longo dos anos, saúda esa dama e ponlle nomes pequenos: ribeira delgada onde se pousa a rula, rula das illas de lonxe, flor que bica a rula.
Os exemplos, xa se terá dado conta o lector, están sacados das cantigas de don Álvaro Cunqueiro. Ao pasar dos anos foi facendo da rula, esa pomba silvestre que cruza os mares, un símbolo da aventura, da delicadeza e da vertixe. Por iso os tres últimos versos que escribiu Cunqueiro gardan un misterioso e lúcido segredo: “E agora doume conta / de que xamais / oín cantar a rula”. Asdo. Xuan Bello.”

Falece José Luís Fontenla Rodrigues

Desde Nós Diario (foto dese mesmo medio, Nós Diario):
“José Luís Fontenla Rodrigues naceu dentro dunha familia nacionalista en Pontevedra en 1944. Fillo do antigo militante das Mocidades Galeguistas e da Dereita Galeguista Xosé Luís Fontenla Méndez, comprometeuse na loita pola cultura galega desde moi novo, facendo parte da directiva da Agrupación Cultural O Galo nos primeiros 60 e sendo fundador en 1963 da asociación Os Novos de Pontevedra.
Fontenla Rodrigues desenvolveu unha intensa actividade cultural ao longo da súa vida. Fundador e presidente da asociación Amigos da Cultura de Pontevedra, impulsou entidades como a Associação Amizade Galiza-Portugal, Irmandades da Fala da Galiza e Portugal.
A loita a favor da lingua foi unha constante na vida de Fontenla Rodrigues. Desde a súa actividade nos anos 60 a favor da galeguización da liturxia até o seu traballo no ámbito do reintegracionismo e do achegamento do portugués e o galego
A actividade social de Fontenla Rodrigues foi moi importante nos anos 60, 70 e 80. Neste sentido, fixo parte do núcleo fundador da Asociación para a Defensa Ecolóxica da Galiza (Adega), pertenceu ao núcleo directivo da editorial SEPT e xogou un papel de relevo no impulso e creación do semanario A Nosa Terra.
O seu labor político alcanzou grande relevo, sendo un principais impulsores da alternativa nacionalista de orientación demócrata cristiá. Representante desta tendencia en 1963 no Consello da Mocidade e principal dirixente do Partido Galego Social Demócrata durante o franquismo, participou en 1976 do Consello de Forzas Políticas Galegas, unha alternativa de ruptura contra o franquismo que agrupaba todo o nacionalismo galego.
Fontenla Rodrigues legou unha significada obra xornalística e literaria. Neste canto, destacan volumes como Poemas de Paris e outros poemas, Sememas, Tempo e Terra ou Itaca, estes tres últimos publicados co pseudónimo de João Padrão.
O enterro terá lugar esta segunda feira 30 de xuño ás 12 horas, no cemiterio municipal de San Amaro, en Pontevedra. Previamente, ás 11 horas, celebrase un acto de despedida no tanatorio Alviana, na mesma cidade.”

Desde a Academia Galega da Língua Portuguesa recolhem esta nova.

A AELG manifesta o seu profundo pesar polo pasamento de Sofía Baquero

Sofía Baquero Céspedes, compañeira de vida de Antón Avilés de Taramancos desde inicios da década dos anos 60 do pasado século, faleceu o 25 de abril aos 90 anos de idade.

Desde a AELG manifestamos o noso profundo pesar por quen sempre apoiou Antón nos seus proxectos, nomeadamente nas diferentes facetas da súa creación literaria.

Morreu a Mestra da Memoria Ólida Diz Ramos, das Pandeireteiras da Alén

A AELG lamenta fondamente a perda dunha das súas Mestras da Memoria. Ólida Diz Ramos, Mestra da Memoria en 2017 coas Pandereteiras da Alén, faleceu o 21 de abril, aos 98 anos de idade.

Nacera o 22 de setembro de 1926. Coma as súas compañeiras, sempre foi tida por larga no traballo, e por boa veciña. A canda Orosia, mantivo a alegría das festas e conservou así mesmo unha memoria minuciosa dos avatares da vida do lugar, dos que foron para lonxe (o seu irmán Manuel, por exemplo: emigrado a Belo Horizonte, poeta e activista cultural entre os españois de Minas Gerais) e das historias que oiu de nena. Coma o caso da “Granxa de Balboa”, lugar mítico do monte da Alén onde foi desterrado un veciño «a onde non se oíse galo cantar nin campá tocar». De Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Paula, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música.

Aquí pode consultarse o fondo videográfico coas participacións das Pandeireteiras da Alén no Proxecto Polafías.

Faleceu aos 53 anos Elizabeth Núñez

Desde La Voz de Galicia (fotografía proveniente das redes sociais de Elizabeth Núñez):
“Elizabeth Núñez Rama faleceu o 15 de abril aos 53 anos. Era a muller do poeta e editor Miguel Anxo Fernán Vello. Ambos residían en Carballo, onde o autor, que tamén foi deputado no Congreso, instalou Espiral Maior Foro. Abriu en novembro do 2021, e desde entón este local da Rúa do Sol converteuse nun espazo cultural fundamental, moi activo en presentacións literarias ou como club de lectura.
Neste proxecto, o papel de Elizabeth foi fundamental, polo menos como o de Miguel Anxo. Deseñaba, corrixía e preparaba os textos, organizaba as exposicións, elaboraba curiosas xoias que tamén estaban en venda… Puxo en práctica a súa ampla formación cultural. Naceu en Suíza, en Montreux, na beira este do lago Leman. Era filla de emigrantes da Laracha. Foi curadora de numerosas exposicións, traballou en galerías de arte, e nos últimos anos o seu traballo enfocábase en todo tipo de accións relacionadas con Espiral Maior Foro. Era case a alma da editorial, pero era con toda seguridade parte da alma de Fernán Vello.
Para este mércores 16 de abril, ás nove da noite, está previsto un acto civil de despedida no tanatorio San Antonio do polígono de Lendo, na Laracha. Este xoves será incinerada na intimidade familiar. “

A AELG lamenta fondamente o pasamento de Xoán Bernárdez Vilar

A AELG lamenta fondamente o pasamento do escritor, historiador e ensaísta Xoán Bernárdez Vilar, sumándonos á dor da súa familia. A súa fecunda creatividade, tanto na narrativa como no ensaio histórico, achegouse tamén ao territorio da tradución, obtendo diversos premios ao longo da súa traxectoria.

Xoán Bernárdez Vilar fora membro do Consello Directivo da AELG entre 1984 e 1985. Pode consultarse a continuación a dolorosa noticia recollida na páxina web da Real Academia Galega, da que era membro correspondente desde 2003.

Carta aberta ao Director Xeral da CRTVG, por Marta Dacosta, Escritora e Vogal do Consello Directivo da AELG

“Gondomar, 21 de xaneiro de 2025

Sr. Director Xeral da CRTVG:

Diríxome a vostede despois de comprobar a escasa atención que os informativos da nosa televisión pública dedicaron a un dos máis insignes escritores galegos: Bernardino Graña.

Como escritora e integrante do Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) comprobei con estupor que a penas lle dedicaron uns poucos minutos o día do seu falecemento, unha peza de 01:18 minutos emitida na programación das 12 da mañá e no Telexornal Mediodía.

Foi unha negativa sorpresa comprobar, ademais, que nin sequera se fixo mención ao seu pasamento nos titulares dese Telexornal Mediodía, cando si houbo espazo para novas significativamente menos transcendentes, coma un absurdo e truncado atraco en Coristanco.

É incomprensíbel que a Televisión pública que debe a súa existencia a termos unha lingua propia que fixeron grande escritores coma o falecido non preste unha atención maior e máis digna ás novas relacionadas coa nosa cultura.

Por outro lado, certas novas do ámbito da cultura non poden ser tratadas exclusivamente nos programas temáticos que, como todos sabemos, teñen unha menor audiencia. Deben incorporarse aos contidos dos programas xeralistas, coma os informativos, porque tamén son novas de carácter xeral e de interese para toda a cidadanía, igual cá economía ou os deportes.

Entendo que non cómpre que detalle aquí os moitos méritos de Bernardino Graña, nin cal era a súa dimensión e significación intelectual. Mais, como pode ser que quen foi presidente da AELG, membro da RAG, integrante do grupo Brais Pinto… non mereza que se mobilice unha unidade móbil para achegarse ao acto civil co que foi despedido e onde mesmo interviñeron, entre outros, o Presidente do Parlamento Galego e o da RAG?

Como galega, escritora, e cidadá que paga os impostos cos que se financia a televisión que vostede dirixe, prégolle que preste unha maior e mellor atención á cultura de noso e lle dea cabida tamén nos informativos, ao mesmo tempo que atende a actos que, noutros lugares, acaban sendo programas de emisión en horario de máxima audiencia.

Atentamente
Marta Dacosta Alonso
Escritora e Vogal do Consello Directivo da AELG”

A AELG manifesta o seu profundo pesar polo pasamento de Bernardino Graña, o noso Presidente de Honra

Bernardino Graña, primeiro presidente da AELG, nomeado Socio de Honra en 1996 e Presidente de Honra en 2021, poeta, narrador e dramaturgo, inmensamente prezado por todas e todos nós, finou o 18 de xaneiro de 2025.

Bernardino Graña (Cangas do Morrazo, 1932) foi catedrático de lingua e literatura en secundaria, até a súa xubilación en 1991. Desde ben mozo formou parte do Consello de Redacción da revista poética Alba. Participou tamén como articulista en La Noche e no Faro de Vigo, ademais de colaborar en numerosas publicacións. En 1958 participa na creación do grupo Brais Pinto en Madrid. No ano 2010 ingresou na Real Academia Galega, recibindo o Premio da Cultura Galega en 2021 e o recoñecemento como Fillo Predilecto de Cangas 2022 por parte do Concello da súa vila natal.

O seu caudal creativo alimenta varios ríos que fornecen camiños fecundos para a nosa lingua e literatura desde hai máis de 60 anos, tal e como pode verse no seu espazo no Centro de Documentación da AELG.

Esta foi a extensa e completa entrevista sobre a súa traxectoria literaria realizada en 2009, dispoñíbel na nosa web nesta ligazón.