Entrevista
a Xulio Ríos na Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Quais são os teus referentes (desde todos os pontos de vista)? Deles, quais reivindicarias por serem insuficientemente reconhecidos a dia de hoje?
– Xulio Ríos (XR): Cando procurei a creación do IGADI (1991, facemos agora 25 anos), rebusquei nos nosos antecedentes. Sempre me chamara a atención a figura de Plácido Castro, pero igualmente Lois Tobío, que formou parte do noso Consello Asesor e tivemos a feliz oportunidade de aprender del. Son os nosos “clásicos”, aos que deberiamos sumar outras figuras como Fernando Pérez-Barreiro ou Ramón Lugrís. Ese mundo da universalidade galega é fundamental hoxe para a actualización do nacionalismo, pero este ignórao moito.
Noutro plano, como devoto da poesía, figuras como Cecília Meireles, Eugénio de Andrade, Xosé Luís Franco Grande, José Ángel Valente, Walt Whitman, ou Bei Dao, son autores de cabeceira. (…)
– P: Como vês o estado da cultura e língua galega?
– XR: A precariedade é inmensa. Tanto polo desinterese consciente da administración galega como pola escasa ambición cooperativa que existe no mundo cultural. Hai unha moi rica vida de base pero precisa unha maior organización e altura de miras para saír fóra. Mentres non comprendamos todos que a cultura é un dos catro poderes do país (lexislativo, executivo, xudicial e cultural, diría eu) sempre será algo de segunda orde e non o é. Cómpre repensar tamén a comunicación coas novas xeracións e como infundirlles un amor polo propio que non estea en contradición cunha actitude aberta, cosmopolita mesmo. (…)”
Arquivo da categoría: Sociedade
Francisco Castro: “É máis importante fomentar a lectura que apoiar o libro”
Entrevista
a Francisco Castro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): O teu artigo do A Fondo titúlase “Menos gramática e máis fantasía”. A educación é clave e ti fas un chamamento a mellorala. Cales son as súas principais eivas?
– Francisco Castro (FC): A eiva máis grande é que no fondo as leis educativas non se toman en serio a promoción da lectura. É máis papel mollado, máis declaración de intencións que outra cousa. E outra eiva é o feito de que nunca haxa unha dotación importante de cartos para que as bibliotecas escolares estean nutridas. Sempre poñemos o exemplo de Finlandia, como o espello onde hai que mirarse, e cando rañamos un pouquiño no sistema educativo finés, alí non están obsesionados con ter un computador por alumna na aula, ou non están preocupados por sacar unha boa cualificación nos informes PISA, aínda que logo a sacan, senón que todo o sistema educativo gravita arredor do núcleo central da escola, que é a biblioteca e o libro. Outra eiva brutal é que nas escolas de Maxisterio non hai formación en promoción da lectura. Non hai nin unha soa materia relacionada coa literatura infantil e xuvenil. Por dicir tres que se me ocorren. (…)
– SG: Á marxe das cuestións educativas, que medidas se poderían tomar na promoción da lectura?
– FC: En seguida se lles enche a boca aos nosos políticos dicindo “hai que facer un pacto de estado para nonseiqué”. Eu aínda non vin nin desde Madrid nin desde a Xunta ningunha clase de acción que nos faga pensar que se toman en serio a cuestión da prmoción da lectura, xa non quero cinguirme á lectura de obras galegas, só lectura. Eu teño claro que é máis importante fomentar a lectura que apoiar o libro, e o digo como editor que vive do libro. É básico. Porque se non hai lectores obviamos falar de sistema literario. (…)”
As inspeccións de Facenda a escritores xubilados xa chegan a Galiza
Desde
Sermos Galiza:
“A Asociación de Escritoras/es en Lingua Galega advirte que as inspeccións de Facenda para controlar os artistas que continúan facturando despois da xubilación xa están chegando a Galiza e xa están a ter efectos inmediatos nas actividades destes.
Segundo afirma Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, ademais da inspección á Fundación Neira Vilas denunciada nun artigo de opinión por parte do director de Galaxia, Víctor Freixanes, estanse a producir outras investigacións a escritores e artistas galegos, pero que non queren que trascendan os seus nomes.
Esta presión, ademais de posibles sancións e pagamentos, sostén Sánchez, provoca “medo e retraimento, polo que moita xente está rexeitando dar conferencias ou obradoiros para evitar problemas”.
A AELG está a participar nas negociacións con partidos políticos como membros da plataforma Seguir Creando, tanto a nivel estatal como a nivel galego, para modificar a lexislación de 2013 que limita a facturación e os dereitos de autor por parte de artistas que cobran pensións de xubilación.
“En Galiza aféctanos menos o tema dos dereitos de autor, porque somos un sistema pequeno, pero está a ter moita incidencia en obradoiros e conferencias, aos que a xente está a renunciar por medo”, afirma Cesáreo Sánchez, quen mantén que estes castigos ao sector cultural son aínda máis duros en culturas como a nosa, “de especial fraqueza”. Ademais, de cara ao futuro, “é un elemento disuasorio contra a posibilidade de profesionalización”.
“Nós non temos moitos escritores profesionais, pero no Estado hai bastantes, e moitos deles cobrando pensións non contributivas, o que lles impide facturar nin un só euro”. O poeta explica que no mundo das artes as cotizacións á Seguridade Social son moi irregulares, o que provoca que haxa pensións moi baixas.
Plataforma Seguir Creando
A finais de xaneiro varias entidades de creadores e creadoras (entre elas a AELG, CEDRO, SGAE, ACE, VEGAP e AELC) constituíron a plataforma ‘Seguir creando’ para reivindicar o dereito a continuar traballando de forma remunerada durante a xubilación sen perder a pensión.
Estas organizacións consideran que esta medida é inxusta e está a causar “graves prexuízos” á cultura porque “se nos está privando do talento dos creadores con máis experiencia”. O obxectivo é equiparar a lexislación española á doutros países da Unión Europea, nos que xubilación e creación son actividades compatibles ao entender que a súa achega contribúe a enriquecer o acervo cultural dunha sociedade.
A plataforma reclámalle ao Goberno estatal a suspensión das inspeccións xa abertas e paralizar os actuais procesos postos en marcha polo Goberno contra algúns autores (como Antonio Gamoneda, Javier Reverte ou José Manuel Caballero Bonald); modificar a lexislación de 2013 que regula a materia; e deseñar unha nova normativa máis ambiciosa que recolla as necesidades especiais dos profesionais da creación, que teña en conta a especificidade do sector salvagardando os seus dereitos.”
O presidente do Congreso dos Deputados, Patxi López, reúnese coa plataforma Seguir Creando
(A Coruña, 3 de febreiro de 2016) O 
recentemente elixido Presidente do Congreso dos Deputados reunirase mañá xoves 4 de febreiro ás 12:00 no Círculo de Bellas Artes de Madrid (Rúa Alcalá, 42) cunha representación dos integrantes da Plataforma Seguir Creando, a través da que as/os creadoras/es reivindican continuar traballando de forma remunerada durante a súa xubilación pola súa singular achega á sociedade.
O máximo representante da Cámara Baixa interesouse pola situación que viven os creadores aos que a actual lexislación impide compatibilizar a súa pensión de xubilación coa percepción doutros ingresos.
Destacados creadores están a ser sometidos a unha inspección polo Ministerio de Facenda como consecuencia da aplicación da actual norma que detrae da pensión as cantidades percibidas por outros conceptos trala xubilación. Numerosos creadores confirmaron a súa asistencia á reunión co Presidente do Congreso dos Deputados; entre outros, Antonio Fraguas (Forges), Chema Madoz, Javier Reverte, José María Merino, Antonio Hernández, Juan Garaizabal, Paloma Pedrero, Antón García Abril, Julio Castejón (Asfalto) ou Manuel Rico. Ao encontro asistirá o presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), Cesáreo Sánchez Iglesias.
Entrevista a Cesáreo Sánchez, Marcos Calveiro e Ledicia Costas sobre a plataforma Seguir creando
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“De pensións e remuneracións polo traballo literario na xubilación. Escoitamos a Cesáreo Sánchez, presidente de AELG que participa na plataforma Seguir creando, e *s escritor*s Marcos Calveiro e Ledicia Costas. A entrevista completa pode escoitarse aquí.”
Cesáreo Sánchez Iglesias: “A incompatibilidade dos dereitos de autor coas pensións é unha agresión á cultura”
Entrevista
a Cesáreo Sánchez Iglesias en Sermos Galiza:
“Nos últimos meses, autores e autoras veñen recibindo cartas da Seguridade Social nas que lles pide que devolvan as pensións que cobraron á vez que cobraban dereitos de autor. Para Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, trátase dun “chanzo máis no proceso de agresión á cultura e aos creadores en xeral”.
Desde 2012, calquera profesional da creación maior de 65 anos que queira continuar a súa actividade ten dúas opcións: cobrar a súa pensión mais renunciando a cobrar polos dereitos de autor, conferencias, artigos ou cursos se con iso supera o Salario Mínimo Interprofesional anual bruto -9.000 euros- ou ben cobrar os dereitos de autor, conferencias, artigos ou cursos, mais renunciando a cobrar a súa pensión.
Coas modificacións aprobadas polo Partido Popular cando lle deu luz verde á coñecida como “xubilación flexíbel”, os creadores e creadoras só poderán cobrar os dereitos cando estean en activo, pero non cando se xubilen. Isto tamén afecta aos premios, porque o autor ou autora debería elixir entre o premio ou a pensión. “Falamos tamén de pagamentos dun mínimo de dignidade como son o combustíbel para o vehículo ou o xantar ou do cobro de dereitos dun libro publicado hai trinta anos”, advirte o presidente da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), Cesáreo Sánchez.
O presidente da AELG explica que nos primeiros anos de aprobación da normativa os casos de escritores e escritoras afectadas, nomeadamente cataláns, íanse resolvendo un a un. Porén, nos últimos meses, aumentaron os casos de multas e de retirada de pensións, sobre todo en Catalunya, “no caso galego non hai tal grao de profesionalización económica dado o menor grao de normalidade e dado que non contamos cunha industria editorial forte, mais isto significa o empobrecemento de todo o sistema no Estado e, en consecuencia, tócanos a nós”.
Cesáreo Sánchez advirte de que detrás desta operación se atopa “o concepto do que significa un escritor na sociedade e do papel que desenvolve”. “Para min non é un disparate, pois é algo totalmente coherente cos poderes públicos do Estado, que se afanaron en atacar de maneira profunda a cultura, primeiro co canon e despois co 21% do IVE. Isto é un chanzo máis nesa política contraria á cultura”, denuncia.
O presidente da AELG afirma que “os creadores molestan, na medida en que emiten un pensamento que non concorda; por iso se entra nunha etapa de silencio, amordazamento e censura”. “Este ataque aos pensionistas é unha auténtica inmoralidade porque nos ataca na última fase da nosa vida, na fase na que somos máis vulnerábeis humanamente e na que podemos necesitar da axuda doutras persoas”, salienta. O presidente da AELG considera que medidas como esta promoven “o desarme cultural da sociedade, e seguir baleirándoa de contidos culturais”.
Aínda que na Galiza poucos escritores e escritoras poden vivir do que crean, Cesáreo Sánchez sinala que cada vez son máis os autores e autoras que recorren á AELG para resolver as dúbidas respecto á imposibilidade de cobrar a pensión e os dereitos do que escriben ou escribiron, “na Galiza a profesionalización é difícil pola falta do apoio á industria cultural. Só hai que lembrar que a cultura na Galiza representa un peso de só o 2% do PIB, mentres que no conxunto do Estado ascende ao 5%”.
O presidente da AELG reunirase nas próximas semanas co servizo xurídico de CEDRO (Centro Español de Dereitos Reprográficos) para determinar os camiños a seguir nesta cruzada da Seguridade Social contra os creadores e creadoras.”
Eu quero ser un estafador, por Francisco Castro
Artigo de Francisco Castro en La Voz de Galicia:
“Non sei que é máis grave: se que o goberno lexisle con vileza para impedir que os escritores poidamos seguir cobrando os nosos dereitos de autoría unha vez alcanzada a xubilación no caso de que cobremos unha pensión, ou que en xeral á cidadanía este asunto, no fondo, lle importe un pemento.
En realidade, ambas as cousas están relacionadas.
Estes días fálase moito da Barbaridade: se es escritor e levas toda a vida traballando noutra cousa e te xubilas, nese intre, como te pille a Seguridade Social cobrando os dereitos de autoría pasas a ser un «estafador», un «defraudador». Un ladrón. Un mal tipo. O Estado considera que non podes seguir creando e publicando e dando conferencias ou recibindo premios. Facendo cultura, vamos. Se tal fas, tes que renunciar á pensión. E como non o fagas e te pillen, canalla, a multa pode implicar ata a devolución ao Estado de catro anos de pensión.
A cousa máis absurda non pode ser. E no resto de Europa tal cousa non se fai. No resto de Europa (para o caso, no Mundo Civilizado), un pode cobrar o 100 % da súa xubilación e os dereitos. E para superar o absurdo resulta que aquí, ademais, cando ti, escritor, espiches, morras, estires a pata, ese día os teus herdeiros si que poderán cobrar o 100?% da xubilación e tamén todos os teus dereitos. Eses que non te deixaron cobrar en vida.
Dixen ao primeiro que estaban relacionados a reforma lexislativa e o desinterese en xeral da sociedade por esta cuestión. O goberno ataca aos creadores (á cultura en xeral: subida ata o 21?% do IVE, etcétera) porque, entre outras cousas, os creadores, os intelectuais, a cultura, non gozan do prestixio que unha sociedade democrática avanzada debería concederlles. Así que, no fondo, non pasa nada.”
A dignidade do escritor, por Víctor F. Freixanes
Artigo
de Víctor F. Freixanes en La Voz de Galicia:
“Dous ou tres meses antes de morrer Neira Vilas recibiu a visita da Axencia Tributaria, que quería saber do seu estado de contas. Seica non lles cadraba que non recibise unha pensión de xubilación e que vivise tan austeramente dos seus dereitos de autor, que a Facenda considera rendas de traballo. Afortunadamente, todo estaba en orde, pero o sofocón foi o sofocón. E algunha discusión houbo. Cando en 1992 o autor de Memorias dun neno labrego fixou definitivamente a súa residencia en Galicia, tivo que renunciar á pensión que lle correspondía en Cuba («Cuba non paga divisas no exterior») e a súa economía fundamentábase no que lle producía a venda das súas obras, algunhas colaboracións na prensa e algunha outra axuda ocasional, entre elas a que lle concedeu no seu día a Fundación Barrié de la Maza. «Son un xornaleiro das letras», disque lle explicou ao visitante. «Teño 86 anos. Vivo do meu traballo. Mentres teña alento seguirei a escribir».
A cousa quedou en nada. Pero se Neira Vilas cobrase algunha pensión, e así llo advertiu a inspección, tería que responder por todo o seu traballo dende a data de xubilación, devolver o recibido, coa sanción correspondente, e o que é máis grave: tería que deixar de escribir. Ou a pensión, por cativa que fose, ou a produción literaria, que seica a partir dos 65 anos, por unha lei asinada no 2013, é incompatible coa xubilación retribuída, por máis que ao longo da súa vida laboral tivese cotizado escrupulosamente ao sistema.
A polémica que anda estes días nos xornais logo da denuncia dalgúns escritores que están a padecer semellante ignominia (Gamoneda, Eduardo Mendoza, Javier Reverte, Caballero Bonald), plantéase nestes termos: se o escritor, os creadores en xeral, pois tamén afecta aos pintores, músicos, etcétera, queren seguir producindo na madurez teñen que elixir entre continuar co seu labor, mesmo que teña retornos económicos ben escasos, ou manter os seus ingresos de xubilados. Penso en Miguel Delibes ou Francisco Ayala, por citar algúns nomes das letras españolas, xa falecidos, non digamos os que escriben ou producen en galego, como o caso de Neira Vilas. Os responsables da Facenda e do Ministerio de Traballo están moi preocupados porque a pensión dos escritores desestabiliza as arcas públicas.
A cuestión (o escándalo) non é tan grave polas consecuencias que medidas deste tipo teñen para a economía dos afectados, que son moi serias, como pola consideración que a cultura ten para os lexisladores e, en xeral, para a sociedade que consinte semellante situación.
Se o escritor está instalado nos éxitos de mercado (best sellers) aínda o pode ir levando, pero se o creador responde ás esixencias da propia creación, talante que caracteriza a esencia mesma da cultura, o único que lle queda é o silencio, ou a clandestinidade. Poucas contribucións tan valiosas (e tan xenerosas) para a cultura galega como a de Neira Vilas, que saliento nesta marea coma un exemplo práctico. Non se trata de facer comparacións, pero a alguén debería caerlle a cara de vergonza.”
Centos de persoas despiden Neira Vilas
Desde
Sermos Galiza:
“A igrexa de Gres, en Vila de Cruces, ficou pequena para acoller na tarde do sábado o funeral do escritor Xosé Neira Vilas, que finou a pasada sexta feira aos 87 anos de idade.
O féretro do autor de Memorias dun neno labrego foi recibido con sentidos aplausos na tarde do sábado no exterior da igrexa de Gres, onde comezaba a soar o Himno nacional. O crego que oficiou o funeral destacou de Neira Vilas o seu “corazón cheo de xenerosidade”. “Quería que os nenos e nenas como Balbino tivesen unha vida digna”. “Imos seguir convivindo con el porque a súa pegada é moi forte”, engadiu o párroco, quen subliñou que o escritor sempre foi fiel ás súas raíces, “nunca estivo tranquilo até que regresou”.
Participou no acto unha nutrida representación do mundo da política e da cultura. Entre moitas outras persoas atopábanse o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo; o conselleiro de Cultura, Román Rodríguez; o portavoz nacional do BNG, Xavier Vence; a deputada do BNG e candidata de Nós, Candidatura Galega, Carme Adán; o ex alcalde de Boimorto e candidato de Nós, Xosé Luís Rivas “Mini”; o alcalde de Lalín, Rafa Cuíña; o alcalde de Oleiros, Ángel García Seoane; o escritor e candidato de En Marea, Miguel Anxo Fernán Vello; o actor Cándido Pazó ou o editor Víctor Freixanes.”
Comunicado público da AELG de apoio ao manifesto Queremos galego na administración local de Cee
A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega declara publicamente o seu apoio ao manifesto Queremos galego na administración local de Cee e fai un chamamento a usar, apoiar e impulsar a nosa lingua propia, lingua en que se expresaron as e os poetas do noso país, algúns deles fillos desa comarca de Fisterra.
Van alá máis de cento cincuenta anos de afáns para devolver a nosa lingua ao lugar que ocupou e que lle corresponde como ÚNICA LINGUA PROPIA de Galiza, tamén recoñecida como OFICIAL polo Estatuto de Autonomía galego. Somos quen somos por termos criado esta lingua. É por ela que somos recoñecidos como galegas e galegos e así o queremos seguir sendo. É grazas á lingua oral -base da nosa cultura e raíz do noso sistema literario- que desde a escrita nos é permitido transmitir elementos patrimoniais que, de ficaren restrinxidos á vía oral, fariamos hoxe parte dunha xeración moito máis enmudecida.
Por iso non podemos máis que refugar os argumentos que pretenden impedir a súa necesaria potenciación para inverter a actual tendencia decrecente que nos fai preguntarnos con preocupación polo seu futuro.
Preocúpanos a insensibilidade de quen se estende en citas xurídicas para negar unha realidade evidente, o retroceso social por infravaloración marxinal da lingua galega, tan evidente que até todas as organizacións políticas foron quen de se pór de acordo en favor da nosa lingua nos marcos lingüísticos legais e de referencia. como é a Lei de Normalización Lingüística ou o Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega. En relación con isto non podemos comprender como eses acordos que se aceptan e asinan non son logo colectivizados polo conxunto das persoas que conforman esas organizacións, para seren defendidos por todos e cada un dos seus representantes públicos en todas as administracións.
Asemade, pretender xustificar o inxustificábel de todo punto de vista, como é restrinxir a igualdade lingüística apelando á escrita de obra literaria en castelán por parte de Rosalía de Castro ou Álvaro Cunqueiro resulta intelectualmente deshonesto, pois ignora que esta actuación tivo lugar de forma non libre, precisamente en momentos de non regulación ou, propiamente, prohibición e desamparo da lingua galega, o que implica un maior valor para a súa vontade de escrita e publicación en galego, ademais de seren autores destacados na defensa da normalización lingüística.
En todo caso o que si é obriga das institucións galegas é garantir o cumprimento da Lei de Normalización Lingüística, que protexe o dereito da cidadanía a se dirixir en galego ás distintas administracións, o que, para ser efectivo, precisa de potenciación da lingua entre os traballadores e traballadoras da Administración. Tamén é necesario que as administracións apliquen tres actitudes sociolingüísticas que foron recollidas no seu día no Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, aprobado por unanimidade do Parlamento Galego en 2004, a saber: oferta positiva, oferta informativa e cortesía, e que podemos resumir como actitude favorábel ao emprego da nosa lingua, que será a lingua en que as administracións se dirixirán ao público.
Como escritoras e escritores galegos reclamamos unha potenciación real e efectiva da nosa lingua, accións que redunden nunha ampliación do seu uso, medidas que sirvan para que a nosa lingua sexa a lingua en que fale o futuro, garantía imprescindíbel de supervivencia.
O Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega
