Entrevista
de Alberto Ramos a Vanesa Sotelo en Praza:
“Vanesa Sotelo acadou o Premio Mondoñedo 10 na modalidade de Teatro -galardón que distingue o máis destacado da década entre a produción literaria en todas as súas vertentes- polo seu texto dramático Nome: Bonita. “Manifesta o valor testemuñal ao respecto das mulleres represaliadas ao longa da historia, nun entrecruzamento de linguas e culturas, a partir da figura da cagançeira brasileira”, sinalou o xurado do galardón, que tamén destacou o texto por revelar “unha voz dramática moi sólida”. A historia de Nome: Bonita céntrase en Alma, unha botánica que viaxa ao Nordeste de Brasil para realizar unha investigación. Desapegada da súa terra e da súa familia, o encontro con Alba -unha actriz obsesionada pola figura da cangançeira María Bonita e neta dunha portuguesa e dunha exiliada galega- lévaa a indagar nas súas propias orixes. A obra, que emana dunha memoria que parece ameazada, deita unha mirada sobre o século XX e os seus silencios a través da historia de tres xeracións de mulleres. Praza.gal fala coa dramaturga Vanesa Sotelo sobre Nome: Bonita, pero tamén como directora da erregueté, arevista galega de teatro que neste 2018 cumpre 35 anos de traxectoria.
– Praza (P): Que significa recibir o Premio Mondoñedo 10 que distingue Nome: Bonita como o mellor texto dramático da década?
– Vanesa Sotelo (VS): En primeiro lugar, significa un impulso e un recoñecemento importante, sobre todo tendo en conta as obras que ficaron de finalistas. Todas elas contaban cunha traxectoria importante, foron premiadas ou foron representadas cun percorrido de éxito entre a crítica e o público. Nome: bonita foi un proxecto escollido en 2014 polo programa de desenvolvemento de Dramaturxias Actuais do INAEM (Instituto Nacional de Artes Escénicas e Musicais), polo que foi escrito cunha calma e nunha serie de anos pouco habitual. Síntome convencida e satisfeita polo resultado. Agora, o premio sacou a obra do esquecemento e suscita interese por coñecela.
– P: Saír do esquecemento ou, cando menos, dunha sorte de invisibilidade é difícil para os dramaturgos e dramaturgas. Non resulta fácil a edición dos seus textos nin a súa representación. É a dramaturxia galega invisible?
– VS: Vivimos en contradicións permanentes. Por un lado, podemos dicir que estamos nesa invisibilidade, pero ao tempo contamos cunha serie de nomes para ter moi en conta non só a nivel galego, senón a nivel estatal. Contamos con universos moi fortes, con voces de moita potencia. Pero supoño que faltan apoios. Preguntámonos veces: “Para que creamos?” ou “Por que escribimos?” Non o sabemos, pero en realidade si: se non o facemos, desaparecemos. Pero, pola contra, cando o facemos non acabamos de ter a suficiente visibilidade. Todas estas contradicións permanentes responden a fraxilidade non só do sistema teatral, senón de todo o sistema cultural. Malia todo, dentro desa fraxilidade, temos moitas cousas polas que seguir adiante e moitas cousas que celebrar. Un premio como Mondoñedo 10 deixa ás claras o gran nivel dos nosos autores e autoras.
Por parte das dramaturgas e dramaturgos facemos o que temos que facer: escribir. O que pasa é que, rara vez conseguimos as condicións máis propicias. Temos que reivindicar determinadas cousas. Por exemplo, que cando menos os textos premiados sempre sexan levados a escena. Ao final, esa é a única maneira de medirse co público, coa sociedade. Nós somos produto desta nosa sociedade e escribimos para ela. Precisamos que nos devolvan a mirada. (…)”
Arquivo da categoría: Teatro
Compostela: Procesión da Santa Bolaña 2018, o 22 de decembro
“Este sábado 22 de decembro, á partir das 17:00 h. da tarde, regresa a Procesión da Santa Bolaña, en celebración dramática do solsticio de inverno, con vía crucis teatral polo casco vello de Santiago.
A procesión da Santa Bolaña, partirá, como é tradición, do local da Asociación de Veciños “As Brañas de Andrés”, nos Pelamios. Acompañada por unha tropa de músic@s, acróbatas, gallofeir@s e fieis devot@s a entoar cantigas e ladaíñas en honra da santa, a procesión percorrerá logo as rúas do casco vello compostelán, facendo parada dramática en catro locais senlleiros da cultura local: o Centro Socio-Cultural “Gentalha do Pichel”, a Casa do Matadoiro, o Cantón de San Bieito, e a Nave Sete da Praza de Abastos.
Provista dun bocoi de viño, da vella e romana casta do Ribeiro, de xeito a saciar a sede e estimular o canto de devotas e devotos, a procesión honrará todas as tabernas e antros de malvivir que lle saian ao paso. E aquecidos no místico transo, celebrará en éxtase a rifa da Santa, na que se ofrecen gorentosas viandas culturais ao afortunado ou afortunada devota a quen lle caiba tal sorte, legadas xenerosamente por entidades culturais da cidade como as librarías Pedreira, Chan da Pólvora, Os mundos de Carlota, Lila de Lilith, o laureado escritor Carlos Meixide, Edicións Positivas, Numax, Teatro Principal, Triskel e Queroté.
Nas catro paradas deste vía crucis dramático serán oficiados os catro Misterios Teatrais previstos para esta edición, coa participación do público presente orientado polos confrades maiores deste ano: Zé Paredes, Mónica Caamaño, Lucho Penabade e Esther F. Carrodeguas, rematando o paso no vestíbulo do Teatro Principal, coa lectura colectiva, a xeito de coro grego, do manifesto poético-dramático da procesión.
A xeito de doazóns á Santa, recolleranse no libreto sacro da procesión editado por Edicións Positivas, diversos textos ofrecidos por dramaturgas e dramaturgos galegos como Esther F. Carrodeguas, Ana Carreira, Roi Vidal Ponte, Mónica Caamaño e o Grupo Oportunista de Drama G.O.D. “Flavia Antonia”, polo prezo de 5 euros.”
Compostela: mostra aberta ao público de catro pezas breves no marco do Obradoiro de dramaturxia A palabra na dramaturxia posdramática
O
sábado 22 de decembro, ás 12:00 horas, na Sala Agustín Magán do Centro Sociocultural Santa Marta do Concello de Santiago de Compostela (Rúa Antonio Rama Seoane, 6), terá lugar unha mostra aberta ao público de catro pezas breves heterodoxas, que abren o seu proceso a quen queira coñecelas directamente, como resultado do Obradoiro de dramaturxia A palabra na dramaturxia posdramática, por Afonso Becerra, organizado pola Concellaría de Acción Cultural do Concello de Santiago de Compostela a AELG (Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.
O equipo de traballo está formado por:
José Breijo Vidal (Topo)
Raquel Castro Martínez
Gonzalo Castro Martínez
Sonsoles Cordón Troncoso
Andrea Dunia Díaz Casal
Sabela Fernández
Ana Fernández Sánchez
Iria Fernández Sobrado
Ismael Enrique Gil Candal
Carlos Ignacio Labraña Barrero
Yelena Molina
Teresa Moure Pereiro
Fiz Patiño (Xiba)
Ana Rosa Pavón Grande
Marcela Rodríguez Portas
Paula Sanmartín Juncal
Co profesor coordinador: Afonso Becerra Arrojo (Afonso Becerra de Becerreá)
***
Este obradoiro tratou de exploración e creación teatral a partir de algunhas das condicións xerais de composición nas dramaturxias posdramáticas. Experimentación e análise de dramaturxias colaborativas de proceso. A creación en equipo. Pesquisa práctica e reflexión sobre a palabra como material no ámbito da danza e o teatro contemporáneos posdramáticos.
Compostela: representación de O Apalpador, de Carlos Labraña con Furabolos
O ciclo do CDG ‘Gran teatro para os máis pequenos’ arranca esta fin de semana con Xarope Tulú e un primeiro obradoiro escénico
Desde
Agadic:
“O Centro Dramático Galego (CDG) organiza por terceiro ano consecutivo o seu ciclo Gran teatro para os máis pequenos para celebrar o Nadal co público infantil na súa sede do Salón Teatro de Santiago. A programación especial para estas festas desenvólvese arredor de tres espectáculos das compañías Xarope Tulú, Malasombra Producións e Galeatro, precedidos doutros tantos talleres baixo o lema común Saca a arte que levas dentro e directamente relacionados co que as nenas e nenos verán a continuación no escenario.
O ciclo arrancará esta fin de semana con Nómades, unha proposta moi visual na que Xarope Tulú xoga co movemento, a música e a palabra para convidar os espectadores a viaxar por paisaxes singulares. O seu obxectivo é subliñar a beleza da diversidade, que dá lugar á aparición de novas tonalidades, texturas e xeitos de vivir, sen que exista un corpo equivocado. Gena Baaamonde é a directora desta montaxe de creación colectiva, que poñen en escena María Roja, Atenea García e Diego M. Buceta.
O espectáculo representarase o sábado 22, ás 19,00 h., e o domingo 23, ás 12.30 h. Dúas horas antes de cada función, dará comezo o taller Vísteme despacio. O espazo escénico e o vestiario, no que as cativas e cativos crearán escenas que rachen cos estereotipos e os roles de xénero a partir do xogo co espazos escénico, a creación de personaxes e o seu vestiario.
Pompas de luz e cor
Nos mesmos horarios desenvolverase o sábado 29 e o domingo 30 o espectáculo Os fabulosos cleaners, de Malasombra Producións, xunto ao obradoiro Visto e non visto. As texturas da luz. Dirixida por Marcos Orsi e Xoque Carbajal, quen é tamén un dos intérpretes xunto a Jouse García, esta montaxe con pompas de xabón está pensada como unha experiencia visual para participar toda a familia.
En relación con este espectáculo, o taller que o precederá incidirá no concepto de arte efémera como forma de expresión fugaz, para o que se traballará con diferentes materiais, texturas e iluminación.
Para finalizar, na primeira semana de 2019 chegará a quenda de Galeatro, a compañía de Alba Bermúdez e Tone Martínez, que porán en escena Muiñada o xoves 3, ás 19,00 h. e o venres 4, ás 12,30 h. A montaxe proponlles ás nenas e nenos de hoxe unha viaxe á tradición popular galega a partir da historia de Sabela e Xacobe, que se atopan nun dos moitos muíños de auga espallados por Galicia nese tempo por un malentendido coas quendas das muiñadas.
Dúas horas antes destas funcións, terá lugar o obradoiro Cántame un conto. O espazo sonoro e os cantos, que a través do xogo coas historias e os refraneiros populares, abordará as técnicas de dramaturxia e o traballo coas actrices e actores, ademais de afondar no impacto do son na construción de ambientes sobre o escenario.
Prazas e reservas
Para facilitar a conciliación familiar durante as festas, o Centro Dramático Galego oferta entre 20 e 30 prazas para as diferentes sesións dos talleres, que volverán ser impartidos por Elea López co obxectivo de que as nenas e nenos entendan mellor o espectáculo que verán despois, ademais de coñecer como funciona por dentro o mundo do teatro. Nestes obradoiros poderán participar sos, mentres que nas funcións é necesario que estean acompañados por cando menos un adulto.
A entrada a estes talleres está incluída no Bono de Nadal, previa reserva de praza no teléfono 881 867 229 (de luns a venres, de 9,00 a 14,00 horas), e abrangue así mesmo un mínimo de catro entradas para calquera dos espectáculos ofertados a un prezo especial de seis euros cada unha. Ademais, existe unha tarifa familiar ao mesmo prezo (mínimo de tres entradas para unha mesma función mais talleres), así como billetes individuais a oito euros. Fóra dos devanditos bonos, a tarifa dos obradoiros é de cinco euros cada un e o pago farase no despacho de billetes do Salón Teatro, aberto desde media hora antes do seu comezo. Tamén aquí poderán mercarse as diferentes modalidades de entrada, soltas ou combinadas, cuxa venda anticipada está dispoñible no web entradas.abanca.com.”
Segunda fase de intervención na Sección de Literatura Dramática da web da AELG
En
2018 completouse a segunda fase da intervención na Sección de Literatura Dramática da web da AELG, presentada a finais de 2017, e que ten como obxectivo facilitar aos equipos artísticos (profesionais ou afeccionados) unha ferramenta para que poidan atopar pezas de literatura dramática adecuadas ás posibilidades de representación de cada compañía de teatro. Os campos que facilitan esa busca son modalidade escénica, xénero, duración, estilo e número de personaxes; van acompañados tamén de espazos, dramatis personae, personaxes masculinas e femininas, sinopse e, ademais, indícase se a peza foi ou non estreada e, en caso afirmativo, nome da compañía, dirección, teatro e data de estrea. En 2017 documentáronse e clasificáronse a metade das 300 obras dramáticas por parte dunha persoa con titulación superior en Dirección escénica e Dramaturxia; neste 2018, grazas ao apoio do Agadic, completáronse e incorporáronse outras máis de 100 obras, co que se continuou avanzando no obxectivo de lograr achegar o teatro á sociedade e ao ensino, facilitando a divulgación da obra e a súa representación escénica.
Tamén co apoio do Agadic neste 2018 procedeuse á inclusión sistemática e pormenorizada na Axenda Cultural da AELG, páxina web da AELG e redes sociais da entidade (Facebook e Twitter) das novas relacionadas co teatro e a literatura dramática en lingua galega, tanto de persoas socias como do tecido teatral galego, permitindo, deste modo, unha maior visibilización do feito teatral, creando unha vía adicional de comunicación e información ao público das actividades directamente vinculadas ao sector.
O Principal de Ourense programa Jane Eyre, A leituga e Carpe diem como parte da Rede Galega de Teatros e Auditorios
Desde
Agadic:
“O Teatro Principal de Ourense anunciou hoxe a carteleira escénica e musical que desenvolverá durante o primeiro semestre de 2019 e dentro da que se inclúen as tres funcións que ofrecerá como espazo asociado á Rede Galega de Teatros e Auditorios, impulsada pola Xunta a través da Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic).
En concreto, exhibiranse os espectáculos teatrais Jane Eyre, producido orixinalmente polo Teatre Lliure de Barcelona e protagonizado por Ariadna Gil, o 10 de febreiro; A leituga, da compañía galega Eme2, o 16 de febreiro; e Carpe diem, da tamén galega Producións Teatrais Excéntricas, o 7 de abril.
Con estas tres propostas, darase continuidade á programación que o Teatro Principal leva a cabo desde hai dúas décadas como integrante da rede da Agadic, dentro da que nos vindeiros días ofrecerá outras cinco montaxes, comezando por Crimen y telón, que Ron Lalá porá en escena este mesmo venres. O resto insírese na programación infantil especial para o Nadal: Arte’n’rúa, que presentará o seu espectáculo homónimo o 26 de decembro; Caramuxo Teatro, que estará o 27 de decembro coa obra Ela, unha homenaxe á pintora Maruxa Mallo; Eme2 Emoción &Arte, que porá en escena o 28 de decembro Contacreques; e Tanxarina Títeres, que chegará o 29 de decembro con A galiña azul, a emblemática peza de Carlos Casares. (…)”
Nace o selo Guindastre Edicións de álbum ilustrado e audio-libros para cativos
Desde
Cultura Galega:
“Un novo selo editorial bota a andar neste outono coa vocación de dar a coñecer e difundir para o público familiar albumes ilustrados, audiolibros de narración ou música e adaptacións de teatro de monicreques. Guindastre Edicións presentouse o mércores 5 de decembro na Biblioteca Ánxel Casal de Santiago. A editorial, dirixida por Celtia Figueiras e Luis Vallecillo, está radicada na localidade coruñesa de Brión e xorde con dúas coleccións diferentes que ademais comezan cada unha cunha produción propia de cada un dos editores.
A primeira delas, baixo o nome de “Lui Son”, céntrase na música familiar e ábrese con Cantamos? como primeiro título. Trátase dunha obra educativa e lúdica do propio Vallecillo, que inclúe un CD de música e audio-contos, ademais de pictogramas para facilitar a lectura a persoas con necesidades especiais e prelectores.
Pola súa banda, a colección “A Xanela do Maxín”, dirixida por Figueiras, adaptará textos de monicreques a contos, procedentes da compañía que leva o mesmo nome, con letra manuscrita e ideados para primeiras lecturas. Iníciase este camiño coa obra Ula Lúa?, da propia Celtia Figueiras que está ilustrada por Marcelo P. Fernández.”
A Estrada: presentación de Contiños da terra, de Santiago Cortegoso
Marta Pérez: “O patriarcado está permitido criticalo ata certos límites. Se moves o marco conceptual, van ir por ti”
Entrevista
de Montse Dopico a Marta Pérez en Praza (foto de Inversa Teatro):
“Tres mulleres, filósofas postsocráticas, reivindican un novo logos. Un novo marco interpretativo no que as mulleres sexan por elas mesma e non en relación aos homes. Porque, sen este novo logos, non poderemos facernos as preguntas fundamentais que nos leven a comprender as raíces da violencia de xénero. E se cadra a atopar a maneira de acabar con ela.
Desta formulación parte Sofía e as postsocráticas, a nova montaxe de Inversa Teatro, que vén de ser preestreada no Culturgal. Marta Pérez, Silvia Penas e María Roja son as filósofas que nos conducen, con eficacia, por un percorrido, apoiado nas máscaras e en elementos visuais e sonoros, polo pacto patriarcal, o silencio social, a culpabilización da vítima, a negación ou o efecto espectador. Aspectos, todos eles, que sustentan a violencia machista. Falamos con Marta Pérez, autora da dramaturxia, actriz e directora desta obra.
– Praza (P): Os personaxes dos que partes son Sócrates, Platón e Aristóteles. Case nada. Por que eles?
– Marta Pérez (MP): Un pouco para homenaxealos e un pouco para desmontalos. Porque son grandes referentes da cultura occidental, que é a que lexitima a violencia cara a diferenza. Tres grandes pensadores aos que admiramos, mais nos que está o xerme da violencia, a violencia fundante, sostida na diferenza. Os que marcan o inicio desa razón que se sostén a si mesma. O inicio do discurso falocéntrico, hexemónico e heteropatriarcal de occidente.
– P: Hai, en relación con eles, un xogo coas máscaras. Sodes eles cando as poñedes. Deixades de ser eles ao sacar as máscaras… Quen fixo as máscaras?
– MP: Gonzalo Alonso, o responsable da construción escenográfica, foi quen as construíu. A obra comeza nun museo no que se expoñen unhas ideas, que son ideas platónicas estáticas. As máscaras serven para marcar a distancia entre Sócrates, Platón e Aristóteles e as filósofas postsocráticas, que procuran un novo logos fronte ao logos pactado por estes tres filósofos. Quitar as máscaras é un xeito de marcar a ruptura con esas ideas estáticas das que se parte. Porque do que se trata é de fundar unha nova teoría da conciencia. O novo logos que as postsocráticas buscan é unha petición de toma de conciencia de xeito individual ante un problema social, a violencia.
As máscaras, ademais, colocámolas nun pé de micro, cando as deixamos, de xeito que os micros fan como se fosen unha pirola que queda mirando as postsocráticas, en constante observación por parte dos falos. E estes pés só se retiran cando se di “espazo libre de violencias machistas”. (…)”
