Desde
Galaxia:
“A pasada fin de semana fíxose público por parte de IBBY, a Lista de Honra correspondente ao ano 2016 e no que a tradución que Ramón Nicolás fixo para o libro de Ana Maria Machado, Bisa Bea, Bisa Bel, foi recoñecida para entrar nesta prestixiosa listaxe.
A lista de honra de IBBY é un exclusivo recoñecemento que premia, coa súa inclusión e posterior exposición en distintos lugares do mundo (por exemplo durante a Feira de Boloña) os mellores libros e traducións, dentro do ámbito da Literatura Infantil e Xuvenil, do mundo.
Parabéns, xa que logo, para Ramón Nicolás, por este importantísimo recoñecemento.”
A «emoción poética» de Manuel María, plasmada nunha antoloxía
Artigo
de Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“Vén de saír do prelo Antoloxía poética (Galaxia), unha escolma de arredor dunhas oitenta pezas da súa amplísima traxectoria a cargo de dúas persoas que coñeceron ben ao escritor, Amelia Outeiro Portela e Darío Xohán Cabana. Este último, autor do limiar do volume, advirte da imposibilidade de representar a extensión e variedade da obra do poeta, polo que optaron polo criterio de elixir aqueles que mellor expresaban a «emoción poética» de Manuel María. «Non queríamos que fose unha enciclopedia de formas ou de temas, senón escoller os máis logrados, os máis fermosos, os máis perfectos», explica.
O prólogo a cargo de Cabana sintetiza as características da poesía de Manuel María, que se divide en catro períodos. No primeiro, cualificado como «xuvenil», destaca a «potencia extraordinaria» coa que o poeta entra na literatura galega grazas a uns versos debedores do surrealismo no formal e próximos ao existencial no fondo. Esta etapa conclúe con Advento. Unha nova xeira ábrese cando Manuel María fai o servizo militar en Santiago, na que prescinde do «luxo verbal» anterior e adopta unha contención. «O existencial sigue, pero máis sosegado», describe Cabana. En 1966 arranca o terceiro período, no que Manuel María se achega claramente «á vocación social dunha poesía de combate», e que dará libros como Versos pra un país de minifundios ata que en 1980 entra na derradeira etapa. «O social pasa a un segundo plano e volve á poesía de confesión persoal, máis espida, máis sinxela», apunta o antólogo.
Darío Xohán Cabana foi tamén un dos académicos que propuxo para a celebración do 17 de maio a Manuel María, a quen considera «a figura máis poderosa da súa xeración poética e unha das máis significativas na construción nacional galega». Xa que logo, esta edición do Día das Letras está chamada a ser unha das máis vividas e difundidas, non só pola calidade da obra do escritor, senón tamén pola súa dimensión política e persoal. «Manuel María é o poeta galego máis popular de Curros para acó», conclúe Darío Xohán Cabana.”
Orixes da escrita: Diss’a fremosa en Bonaval assy
Desde Criticalia, de Armando Requeixo:
“Diss’a fremosa en Bonaval assy:
“Ay, Deus! Hu é meu amigo d’aquí,
de Bonaval?
Cuyd’eu, coitad’é no seu coraçon
porquê non foy migo na sagraçon
de Bonaval.
Poys eu migo seu mandado non ey
já m’eu leda partir non poderey
de Bonaval.
Poys m’aquí seu mandado non chegou,
muyto vin-eu mays leda ca me vou
de Bonaval”.
A coita da moza que se lamenta nesta cantiga por non ter cadrado co seu amigo en Bonaval traspasou os séculos e lémbranos hoxe, case mil anos despois, que o amor e a ledicia da compaña namorada seguen a ser forzas extraordinarias que todo o poden.
En San Domingos de Bonaval latexa parte do corazón de Compostela, a vella capital do Reino de Galicia, o umbilicus no que desembocan todos os camiños xacobeos. O Bonaval de extramuros, á caída da Almáciga, pé da Porta do Camiño pola que os peregrinos da Francia e do resto de Europa chegaban presentar os seus respectos ao señor Apóstolo, é a orixe da escrita dalgunhas das pezas máis fermosas da nosa áurea lírica medieval.
Bonaval —o bonam valem ou bo val latino— fíxose templo a partir da peregrinación de San Domingos de Guzmán, en 1219. Non se sabe a data exacta da consagración á que alude a cantiga, pero tendo en conta que as primeiras referencias ao templo (aínda baixo a advocación de Santa María) son do 1228, hai que supor que se situaría arredor de 1230. Sigue lendo
Francisco Sampedro fala sobre Figuras da finitude
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“”Se queremos hoxe ser verdadeiramente materialistas temos que retomar a potencia de vivir contra a pulsión de morte a que o capitalismo nos obriga”. Francisco Sampedro publica Figuras da finitude na colección ensaio de Laiovento. A entrevista completa pode escoitarse aquí.”
A Coruña: obradoiro O ollo da Arte. Laboratorio, impartido por Antía Otero
“O ollo da Arte. Laboratorio é 
un obradoiro de creación artística contemporánea impartido por Antía Otero, ou, o que é o mesmo, un laboratorio de creación que está pensado para aprender facendo.
Por iso, se tes unha idea, un proxecto artístico no que leves tempo pensando, un bosquexo que che bule na cabeza e queres participar nun proceso compartido entre máis persoas con inquietudes comúns, ou se non tes nada pensado pero posúes inquietudes artísticas, ganas de deixarte levar e aprender dos demáis e da deriva, O ollo da Arte está aberto para ti.
Empregando a práctica, ferramentas que nos axuden a colocarnos na propia experiencia artística, xerando dinámicas de grupo nas que tod@s sexamos creadoras e espectadores a un tempo e marcando un plan de traballo, dende a primeira xornada teremos a oportunidade de colocarnos na pel d@ outr@ e de acompañarnos nos procesos partindo dunha vía de traballo personalizada para cada participante.
Ao longo do laboratorio teremos a visita de dous creadores que traballen en activo e que se achegarán a Normal para compartir co alumnado as súas experiencias, guiar os proxectos e aportar novas ferramentas.
Datas: todos os luns entre o 22 de febreiro e o 30 de maio de 2016.
Horario: de 19:00 a 21:00 horas (30 horas en total).
Lugar: Aula Circular de NORMAL.
Prezos: 35€ comunidade universitaria da UDC (25€ en segunda matrícula) / 45€ persoas desempregadas ou cunha discapacidade igual ou superior ao 33%. (35 € en segunda matrícula) / 65€ público xeral (55€ en segunda matrícula).
Participantes: máximo de 15 persoas.
O prazo de matrícula e pagamento comprende desde o día 28 de xaneiro até o 11 de febreiro. Pode facerse directamente nesta plataforma en liña.
Máis información en:
NORMAL. Espazo de intervención cultural da UDC. Paseo de Ronda 47, A Coruña.
Tlf: 881014052 en quenda de mañá. Mail: info@istoenormal.org “
Vilaboa, Culleredo: tertulia arredor de Arte medieval en Culleredo, con Carlos Pereira
O 
mércores 10 de febreiro, ás 11:30 horas, na Biblioteca Xosé Cardeso Liñares de Vilaboa (Culleredo), terá lugar unha tertulia de historia a cargo de Carlos Pereira Martínez, baixo o título de Arte medieval en Culleredo. A entrada será libre para o público interesado.
Manuel Rivas no Ateneo de Pontevedra, por Manuel Bragado
Artigo
de Manuel Bragado en Brétemas:
“Manuel Rivas deu a benvida ao máis do cento de persoas participantes onte na presentación no Ateneo de Pontevedra d’ O último día de Terranova lendo «A perpetuidade da aldraxe perfecta», o manifesto que publicará nos próximos días no número 26 da revista Luzes. O que Rivas denominou «a aldraxe perfecta» e «a aldraxe das aldraxes», a extensión da concesión de ENCE durante os vindeiros sesenta anos aprobada polo goberno en funcións, chama á mobilización de todas aquelas persoas non adscritas ao partido conformista. Foi, despois, a activista Carme Durán, quen presentou a Manuel Rivas e quen recomendou moi vivamente a lectura d’ O ultimo día de Terranova. Comezou salientando Rivas que «a novela comeza nun intre de apocalipse do que os protagonistas non foron informados, un día de derrota na súa vida, de afundimento». Continuou sinalando que, porén, «nesa derrota da linguaxe e da vida, aparecía a pulsión do desexo, un puxilato con Tánatos, que permite enfrontarse coa realidade». «O último día de Terranova naceu da necesidade de establecer unha simetría, un xeito de adestramento, de autodefensa.»
«A literatura ordena, permite deseñar un mapa onde pousar os principios de realidade, mais tamén é capaz de desequilibrar e cuestionar.» «Na novela existe unha psicoxeografía de espazos interiores, historias de idas e voltas sobre un un espazo de refuxio, que tamén é de asedio.» Reflexionou despois Rivas sobre o que foi aquí a serie negra: «Como sucede coa serie negra en España as chamadas “historias da Guerra” son a nosa verdadeira serie negra. Mais aínda cando a maior organización criminal, durante décadas, foi en España o estado. Na novela está isto presente co caso da poliomelite que demostrou que a ditadura, un estado corrupto, afectou tamén sobre os corpos. Como sinala Vicenzo Fontana, o libreiro narrador da novela, “o meu corpo é un manifesto”.» «Na novela fálase moito dos corpos, hai varios personaxes que son substitutos, que nos mergullan nunha realidade inquedante.»
«O gran drama no que sucumbe Terranova é que a realidade intelixente abanea e, pola contra, camiñamos cara a distopía, cara aqueles tempos difíciles dos que falaba Dickens, onde todo se medía polas cifras, onde todo o que non se pode vender obtendo beneficio non merece existir.» «Fronte a isto, na novela prodúcese unha rebelión das palabras que se converten en imaxes de desexo.» «Como tamén un encontro entre a cultura popular e a cultura literaria, entre iguais. Hai un fío con libros anteriores, sobre todo con Os libros arden mal, ambos os dous historias dramáticas da cultura. Como lembra Walter Benjamin a racionalidade da cultura ten no seu envés a barbarie.»
Fefa Noia: “Estamos nun momento delicado para o CDG”
Entrevista
a Fefa Noia en Sermos Galiza:
“Esta compostelá vén de incorporarse a semana pasada á dirección dun CDG en tempo de vacas fracas logo dun percorrido profesional que a levou á dirección artística de Teatro La Abadía para logo fundar tamén en Madrid a súa propia compañía, Los Lunes. A chegada de Noia ten xerado unhas expectativas moi altas por mor do seu currículum, pero inversamente proporcionais ao orzamento que terá que xestionar.
– Sermos Galiza (SG): Xa coñeces a casa, dirixiches en 2013 Días sen gloria, de Vidal Bolaño. Co teu perfil agárdase unha potenciación da dramaturxia contemporánea e unha renovación xeracional. Cales son os teus obxectivos principais?
– Fefa Noia (FN): Un dos obxectivos é apoiar todo o que poida a dramaturxia galega contemporánea, pero non exclusivamente dos máis novos, e para iso entrarei en contacto con eles para saber que necesidades teñen e como podemos articulalo para empezar a traballar xuntos. Por outra banda, gustaríame reforzar o vínculo do CDG coa profesión, e despois traballar bastante os públicos. Iso é un traballo bastante desagradecido e a longo prazo. Non debemos deixar de pensar como podemos facer para conseguir máis complicidades e apoios por parte dos espectadores. Isto é unha declaración de boas intencións, porque sabes que me incorporei o luns. E, finalmente, unha das principais funcións do CDG é apoiar o teatro galego, e creo que é o momento de potenciar a súa proxección cara a fóra. É algo que se vén desenvolvendo desde hai un tempo, e imos darlle continuidade.
– SG: Ti gañaches o concurso público en base a un proxecto que supoño que será o que vas levar adiante, non?
– FN: Ademais do que xa comentei, o reforzamento das relacións coas demais institucións culturais galegas, e tamén dentro do posible tratar de conectar cos demais centros dramáticos da península buscando a proxección e o intercambio dos autores galegos. Do proxecto que presentei eu, xa sabes que o CDG é unha unidade de producción, e polo tanto a primeira actividade é de producción, que se traducirá en producións e coproducións. Por outra banda, para reforzar esa actividade, fará actividade formativa, tanto vinculada ás producións da casa como formación continua, e para iso entronca de novo co diálogo coa profesión, coa Asociación de Actores, con Escena Galega, coas compañías, é dicir, tratar de poñer en común os nosos intereses, para cubrir eivas formativas. (…)”
Entrevista a Isidro Novo
Entrevista 
a Isidro Novo en Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Que representa para ti a literatura?
– Isidro Novo (IN): A literatura consta de moitos apartados diferentes e segundo en cal estea metido supón unha cousa ou outra. Ás veces é un gozo pleno e outras un gozo subliminal produto do desafogo. Na narrativa exploro os mundos, reais ou non, que me interesan e na poesía pretendo tocar o intanxíbel e ver o que ninguén ve. De todas maneiras tamén fago conscientemente versos que non teñen que ver coa poesía alta, pero que me serven de alivio e de exercicio.
– P: E que é para ti a oralidade, a literatura popular?
– IN: É a base de todo tipo de literatura nacida posteriormente. É o punto de partida da peregrinaxe, a castaña do marron glacé, a escritura do alento.
– P: Que perspectiva tens sobre o processo de criação literária e cultural, num sentido amplo, e nomeadamente no referente à oralidade?
– IN: Eu nunca baseei as miñas aspiracións literarias na convencionalidade de convencer, senón en ser orixinal e distinto. Sempre tiven a narrativa como un marabilloso instrumento para experimentar xéneros e formatos e concibín a poesía como un ídolo encantadoramente perverso que demanda de cada pouco unha oración máis nova e sorprendente. Quizais me dea algún día destes por poñerme de brincadeira co teatro, pero a ver se me decido. Á oralidade cheguei inducido sobre todo polo amigo Reigosa e como espectador e xa unha miga coñecedor, debo dicir que o onte e o antonte recollido paga a pena e que a xente nova que se dedica a ela ten adaptado o seu repertorio á época, ademais de anovalo constantemente. Hai verdadeiros fenómenos contando, cantando, regueifando… Outro vínculo que teño coa oralidade é o abeiro que temos na AELG para as palabras que están ao ventimperio, sen dicionario que lles dea acubillo. Ese albergue chámase Palabras con Memoria, así que se alguén coñece algunha palabra náufraga ou vagabunda, os da AELG tratarémola co cariño e a consideración que merece. (…)
– P: Fala-nos da tua experiência de valorização e divulgação destas formas culturais (Polafías da AELG, etc.)…
– IN: O das Polafías é un grande invento do Reigosa e para min merece a maior das louvanzas, porque te achega á xente que ten contacto directo coa oralidade. Considero un pracer ir a diferentes lugares da nosa xeografía a escoitar os seus cantos e contos, ademais de poder lerlles o que un día un paisano dese sitio concreto escribiu, o que dixo do seu tempo, dos seus veciños, das súas circunstancias. Para min, as polafías, son, no seu conxunto, como xa dixen, do máis pracenteiro, soamente teñen un defecto, están programadas para hora e media e sempre acaban sendo tres. Pero os locais sempre están cheos e agás casos moi illados, a xente aguanta ata o final e mesmo pide recunque. (…)”
Aurora Marco: “As mulleres actuais non partimos de cero. As que nos precederon deixaron a leira decruada”
Entrevista
de Montse Dopico a Aurora Marco en Praza:
“(…) – Praza (P): A lectura de Elas lembra algo que xa explicaron historiadoras como Carmen Pallares: as mulleres desempeñaron moi diversas profesións e oficios. Desde sempre. Non é só de agora. Non eran só nais e labregas.
– Aurora Marco (AM): Eu son debedora, para a etapa antiga, medieval e moderna, do traballo de Carmen Pallares, Ofelia Rey, Serrana Rial… e en cada biografía que escribo cito a procedencia da información. A min cabréame que me copien descaradamente sen citarme. Así, Elas comeza na antigüidade, e desde aí ata a idade moderna baséome moito no traballo de historiadoras. Xa a información sobre o XIX e XX é máis froito da miña perseverancia de anos, desde os 80. Mais é verdade o que dis: sempre houbo mulleres en todos os ámbitos. O que ocorre é que moitas veces só se presta atención ás aristócratas, nobres e fidalgas, porque están citadas nos testamentos, doazóns…
– P: Como di María Reimóndez moitas veces, se ademais non coñecemos ás que viñeron antes, é como se sempre tiveramos que estar xustificándonos. Como se fósemos as primeiras.
– AM: Así é. As mulleres actuais no partimos de cero, pois as que nos precederon deixaron a leira decruada e a semente botada para que poidamos recoller os froitos vizosos. Moitas desas mulleres non puideron recoller os seus froitos en vida. Foron discriminadas, sobre todo as que se dedicaron a actividades de tipo intelectual. Na prensa do XIX chamábanlles ratos de biblioteca, pedagogos con saias, bachilleras, necias e insufribles. A finais do século houbo debate sobre a educación das mulleres e algúns defendíana, pero a maioría criticábanas. (…)
– P: Subliñas moito o dato de que non só atendiches a mulleres das clases acomodadas.
– AM: É que non me interesaban só os perfís de “prestixio”, as biografías máis “espectaculares”. Tiña claro que ía pousar a ollada en mulleres de distinta extracción social que realizaran importantes achegas á sociedade. Son, normalmente, mulleres que deixaron un ronsel no seu radio de acción, entón aparecen na historia local, en monografías… Ou sei delas polas fontes orais.
– P: O libro vai acompañado de serigrafías. E as autoras que as fixeron non tiñan fotos das mulleres das que se falaba nel. Nin as biografías.
– AM: Só lles pasamos unha pequena listaxe. Captaron moi ben o espírito que lle quería dar á publicación: coñecer, recoñecer, facer xustiza a homenaxear as mulleres. A todas as mulleres que me foi posible, e son máis de 400. (…)”
