Entrevista
a Mercedes Queixas na revista dixital Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Como entendes o processo de criação artística e literária?
– Mercedes Queixas (MQ): No meu caso conviven dous procesos moi dispares, mesmo antagónicos até tal punto que non me resulta doado explicalos.
A respecto da escrita ensaística, este responde sempre a un proceso planificado, moi calculado desde a xénese e cun horizonte final a nivel editorial moi próximo. Neste caso, o esforzo creativo céntrase no proceso de lectura e investigación, na arquitectura do texto, na selección dos contidos e na procura dun enfoque expresivo o máis persoal posíbel.
Pola contra, a escrita máis persoal é moito máis convulsa, emocional, impulsiva e, ás veces, irracional. Non é procurada intencionadamente, tamén non é pautada, pois xorde a partir da necesidade de procurar axuda para pór en palabras o desequilibrio exterior que non me permite o acougo interior. Esta escrita é a terapéutica, a catalizadora dun presente de bárbara inxustiza social que non son quen de asumir e, ao tempo, a que me reta a descubrir os meus límites nos marcos osixenantes da palabra.
Desde hai moito tempo teño gravadas as palabras de Uxío Novoneyra: De tanto calar xa falo eu solo. Esta escrita íntima é o diálogo necesario para verbalizar as palabras-espiña, aquilo que bole dentro de min en sensacións e impulsos que, en ficando no interior, acababan por me atragoaren.
A escrita en min non naceu como algo procurado, intencionado, senón como unha proposta externa, un convite, mais si podo afirmar que co tempo foi medrando como unha trampa aditiva ou unha necesidade orgánica e así descúbrome, ás veces, mergullada nunha evasión que me leva a tomar notas en calquera soporte ao xeito (unha servilleta de papel, unha libreta do bolso ou na axenda do móbil…) e en calquera lugar.
– P: Que caminhos (estéticos, de comunicação das obras com a sociedade, etc.) estimas interessantes para a criação literária hoje -e para a cultura galega, em particular-?
– MQ: Se partimos da base de que temos unha materia prima creativa completa, ancha e moi diversa, como acredito firmemente, acho que do que estamos preocupantemente carentes é de vías de presenza pública, de visibilidade que a coloquen ao alcance da sociedade para poder decidir, en igualdade de oportunidades e desde a liberdade, su gosta, interesa ou partilla.
A sociedade está a percibir multitude de estímulos, tantos que é imposíbel a súa asimilación con sentido crítico e reflexivo. Mais, no entanto, non se inclúen de xeito preferente ou, cando menos, en igualdade de condicións, os elementos culturais galegos, nomeadamente os escritores e as escritoras como referentes. Sigue lendo
Ledicia Costas: “Quería escribir unha historia que a min me emocionase para intentar emocionar o lectorado”
Desde
Xerais:
“Radiofusión emitiu unha entrevista con Ledicia Costas sobre a concesión do Premio Nacional de Literatura Infantil á súa novela Escarlatina. A cociñeira defunta.
A entrevista en audio pode escoitarse ou descargarse neste enlace.”
XXIX Certame de poesía en lingua galega Rosalía de Castro
Santiago de Compostela: A literatura portuguesa despois da revista Orpheu, no Ciclo Nexos
O sábado 17 de outubro, ás 12:00 horas, na Biblioteca e Arquivo de Galicia, terá lugar unha nova sesión do Ciclo Nexos, organizado pola Cidade da Cultura de Galicia, coa colaboración do Instituto Camões e a Rede Internacional de Universidades Lectoras, co título A literatura portuguesa despois da revista Orpheu, que propón unha viaxe ao último século da literatura portuguesa, con parada en dous nomes aplaudidos pola crítica e por varias xeracións de lectores. O programa é o seguinte:
– 12:00 h. | Relatorios: Antonio Cardiello, doutor en filosofía, investigador, editor e consultor da Casa Fernando Pessoa, mostraranos o nacemento e acollida da revista Orpheu; Rosa Maria Martelo, profesora da Facultade de Letras da Universidade do Porto, investigadora, ensaísta e poeta, achegaranos ao universo creativo e vital de Herberto Helder; Lídia Jorge, un dos nomes máis relevantes da prosa portuguesa (condecorada en Portugal coa Gran Cruz da Orde do Infante Don Henrique e en Francia como Dama das Artes e das Letras) falará da súa escrita e das súas lecturas; finalmente Carlos Quiroga, profesor de literaturas lusófonas da Universidade de Santiago de Compostela lerá, nos intersticios, textos da revista Orpheu, de Herberto Helder e de Lídia Jorge (nomeada Escritora Galega Universal pola AELG en 2013).
– 13:30 h. | Proxección da curtametraxe: As deambulações do mensageiro alado (12’). Rareza audiovisual realizada en 1969 por Edgar Gonsalves Preto. Un anxo deambula por Lisboa cando encontra nun café a Herberto Helder con A colher na boca, iniciando así unha parodia do poeta e dos seus títulos de máis sona.
A reserva para poder acudir ao acto pode realizarse aquí.”
Vigo: contacontos Na mañá un conto, con Miguel Ángel Alonso Diz
Cuestionario Proust: Ígor Lugris
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Ígor Lugris:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– O pessimismo tático e o otimismo estratégico.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A honestidade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que sejam amig@s, e que, com certeza, não sejam inimig@s nem fals@s amigos.
4.– A súa principal eiva?
– A tranqüilidade nervosa. Ou a nervosidade tranqüila. Ou as duas. Ou nenhuma das três.
5.– A súa ocupación favorita?
– As normas sociais burguesas da cortesia, o bom gosto e a prudência recomendam-me não explicitar qual é minha ocupação favorita. Depois dessa, também estaria ler, ouvir falar a algumas pessoas, passear, a música, escrever,…
6.– O seu ideal de felicidade?
– Um mundo de fraternidade e sororidade entre pessoas livres e iguais. Vaia, o comunismo.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ser derrotado e dizer que não, que a vitória era isso.
8.– Que lle gustaría ser?
– Letrista dum grupo de música punk. Preferentemente, nos anos 90 do século passado e/ou nos anos 20 do atual.
9.– En que país desexaría vivir?
– Em qualquer um da lusofonia, agás na Galiza, que, não por acaso, é o mais frio. (De maior, não me importaria ser embaixador, ou quando menos cônsul, da Galiza em Angola, Moçambique ou Cabo Verde, por exemplo; mas também aceitaria o Brasil ou Timor Lorosae; e Portugal, com certeza).
10.– A súa cor favorita?
– Negra. Tod@s somos negr@s. E devemos de estar orgulhos@s.
11.– A flor que máis lle gusta?
– O cravo vermelho no fuzil do militare.
12.– O paxaro que prefire?
– Não, lamento: por preferir prefiro um mamífero. Por exemplo, os golfinhos: vivem em grupos, são animais sociáveis (entre eles e com outras espécies), possuem uma grande e brilhante inteligência, são brincalhões, têm um grande número de comportamentos não ligados diretamente a necessidades biológicas básicas, a sua comunicação excede a de praticamente todos os demais animais do planeta (se calhar também à do próprio ser humano), e se não possuem uma língua parece evidente que possuem uma linguagem,… e obrigad@s polos peixes!
13.– A súa devoción na prosa?
– Incontáveis, mas nos primeiros postos Dostoiévski, Cortázar, Saramago e Simone de Beauvoir.
14.– E na poesía?
– Incontáveis, mas nos primeiros postos o 85% de toda a que levo lida. Nesse 15% que não, está o 85% de toda a que tive que ler na carreira.
15.– Un libro?
– Muitos, muitos, muitos… Entre eles, a dúzia e meia que tenho agora na mesa. Também, Crime e Castigo, de Fiódor Dostoiévski, A mulher habitada, de Gioconda Belli, Rayuela, de Julio Cortazar, e Curso de Lingüística Geral, de Ferdinand de Saussure.
16.– Un heroe de ficción?
– Não gosto muito de heróis ou heroínas, também não na ficção, mas de ter que escolher, diria Jack Weil ou Robert Kincaid.
17.– Unha heroína?
– E, polo mesmo motivo que na resposta anterior, Roberta Duran ou Francesca Johnson.
18.– A súa música favorita?
– Punk + Ska + Rock + Reggae + Jazz + músicas diversas (incluindo Fados, Tangos, Coplas e Muinheiras) bem mescladas e servidas com muito Swing e pouco Pop.
19.– Na pintura?
– Urbano Lugris, aproveitando para reclamar uma maior atenção (em todos os sentidos) para a sua obra.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– A heroína tem feito muito dano na vida real. A maior parte dos heróis, muito mais.
21.– O seu nome favorito?
– Estela. Fouce. Martelo.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A hipocrisia. Hipokrisiari Stop!!!
23.– O que máis odia?
– A prepotência da ignorância consciente.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Sou capaz, como todo ser humano, de odiar muito e a muit@s. Mas ponhamos que a todas as figuras, figurinhas e figurões do imperialismo, em todas e em qualquer época.
25.– Un feito militar que admire?
– Agora estaria muito na moda se dissesse que aborreço os exércitos e não sinto admiração por eles; mas isso só seria certo para os exércitos burgueses, imperialistas e capitalistas. Como esquecer, por exemplo, a batalha antiimperialista em Alger, a revolução socialista em Cuba, o esforço do Che Guevara no Congo ou Bolívia, a utopia feita temporalmente realidade da revolução dos cravos, o triunfo sandinista em Nicarágua, a valentia do Farabundo Martí n’O Salvador, o orgulho zapatista em Chiapas, a fortaleza e dignidade das FARC na Colómbia, a razão histórica que acompanha à Frente Polisario, a luita pola sobrevivência na Palestina, a guerrilha revolucionária kurda e tantos outros… E, com certeza, o exemplo de valentia, coragem e orgulho que significaram, individual e coletivamente, as experiências independentistas revolucionárias na Galiza.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Tenho muitas e sérias dúvidas de que existam os dons naturais e que a sua defesa não seja mais que palavrearia e superstição, como os “sobrenaturais”.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– De nenhuma em particular, mas em todo caso deixando de estar vivo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A dúvida?
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A boa educação burguesa; não podo evitá-lo.
30.– Un lema na súa vida?
– Todo o poder para os soviets!”
Dores Tembrás: “O pulso poético da Coruña é extraordinario”
Entrevista 
de Guillermo Pardo a Dores Tembrás en Coruña Daily News:
“En colaboración coa Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, o Concello da Coruña retoma o sábado 17 os paseos literarios pola cidade, unha iniciativa que se iniciou e desenvolviu con éxito o ano pasado. Dores Tembrás será a escritora que guíe este primeiro roteiro da tempada, do que apunta algunhas cuestións ao tempo que reflexiona sobre o xeito de pousar a mirada na cidade. (…)
– Coruña Daily News (CDN): – Que Coruña vai descubrir Dores Tembrás aos participantes?
– Dores Tembrás (DT): Agardo que unha Coruña que se ergue entre o íntimo e o público, con poemas d’O pouso do fume e algúns inéditos. Interésame que o paseo sexa un encontro cun tempo pasado, pero tamén coa vangarda da cidade, onde ademais estarán presentes autores moi admirados ligados a ela.
– CDN: En que se debería fixar e deter unha persoa que visita unha cidade?
– DT: Non me atrevo a aconsellar. A min gústame pasear con tempo, visitar os monumentos, os museos, pero sobre todo camiñar, buscar unha papelería, un restaurante agradábel, un parque…
– CDN: E un coruñés que ve a súa todos os días?
– DT: Preparando este paseo descubrín por exemplo unha ruta pola Coruña modernista que me puxo na pista de edificios por diante dos que pasei moitas veces e nos que non reparara. Creo que a cidade é infinda.
– CDN: Para vostede que é poeta, onde está o poesía da Coruña?
– DT: O pulso poético da cidade é extraordinario, dende a oferta cultural, recitais, librerías que alentan as presentacións, número de poetas, os cursos de escrita poética… A pregunta sería: onde non está?
– CDN: Déanos unha exclusiva para o Coruña Daily News. Que está a escribir? Está traballando na publicación dalgunha nova obra?
– DT: Agora estou máis centrada no labor editor e de formación en Apiario. Pero teño un par de proxectos abertos aos que espero regresar no vindeiro ano.”
Conclusións do VI Congreso de Escritores-as da AELG: Para que(n) escribimos o futuro?
O
VI Congreso de Escritoras e Escritores da AELG, que se desenvolveu no Pazo da Cultura de Pontevedra o pasado 26 de setembro baixo o lema Para que(n) escribimos o futuro? e co apoio do Concello de Pontevedra.
O Congreso tivo un proceso de debate previo ao día do congreso a través de medios dixitais; despois de celebrados os seis grupos de traballo rematou cunha sesión conxunta na que as persoas encargadas das respectivas coordinacións resumiron as conclusións de cada grupo para, finalmente, deducírense as seguintes conclusións xerais do VI Congreso de Escritoras e Escritores da AELG:
1. A lingua oral é a base da nosa cultura e a raíz do noso sistema literario. Moitos elementos patrimoniais só se transmiten por vía oral; por tanto na medida en que deixemos de comunicarnos oralmente na nosa lingua corremos o risco de sermos vítimas dunha “xeración muda” ou “fenda oral” e de esquecer unha parte fundamental da nosa herdanza cultural.
2. O prestixio social da lingua depende da calidade do seu uso oral normalizado, por tanto é imprescindible potenciar este uso, tanto no ambiente familiar como, especialmente, no escolar, sobre todo nas primeiras etapas educativas.
3. O fomento das expresións orais garante o futuro da lingua, transmite optimismo aos seus falantes e prestixia o patrimonio e as formas culturais que se expresan nela.
4. Entendemos que a literatura de tradición oral pode e debe ser considerada pola RAG para que se lle dedique un Día das Letras Galegas a través da figura de investigador@s e narrador@s de mérito.
5. Precisamos da creación dunha axencia literaria e tamén dun servizo de orientación no seo da propia AELG.
6. Reclamamos a revisión das porcentaxes de dereitos de autoría así como dos adiantos a conta que se ofrecen no noso sistema literario.
7. Reclamamos a necesaria tolerancia ortográfica, sen discriminacións da lusografía e con maior democracia na convocatoria de premios.
8. Requirimos a inclusión da LIX na formación do profesorado como materia específica ou transversal.
9. Demandamos para a literatura galega en xeral, nomeadamente a LIX, maior presenza nas feiras do libro, tamén nas internacionais.
10. Demandamos a cooperación das diversas administracións para manteren certames de escrita dramática con periodicidade anual e con garantías de publicación e escenificación.
11. Reclamamos a necesaria formación dos equipos docentes nas bondades pedagóxicas que a escrita dramática achega no plano da oralidade, de modo que se prescriban textos dramáticos para traballar neste ámbito.
12. Solicitamos a visibilidade de modelos que adoitan expresarse oralmente: as representacións teatrais, as recitacións poéticas, as controversias e disputas como a regueifa ou a narración de historias, contos…
13. Reclamamos ás entidades públicas encargadas da difusión cultural fóra das nosas fronteiras cara outras latitudes lingüísticas a creación dun Instituto Rosalía de Castro que espalle a nosa creación literaria.
Detallamos a seguir os temas tratados en cada un dos seis grupos de traballo (entre paránteses as persoas coordinadoras:
Dereitos de autoría e profesionalización (Francisco Castro)
A oralidade como soporte literario (Antonio Reigosa)
Novas formas de edición (Rosalía Fernández Rial)
O futuro da literatura dramática (Afonso Becerra)
Lusofonia como renovada oportunidade (Carlos Quiroga)
Formación de lectores/as (Ledicia Costas)
No que tratou os dereitos de autoría e a profesionalización incidiuse na necesidade de buscar novos mercados a través das traducións, de revisar as porcentaxes de dereitos de autoría, así como dos adiantos a conta que se ofrecen no noso sistema literario; constatouse, asemade, a necesidade da creación dunha axencia literaria e tamén dun servizo de orientación no seo da propia AELG.
No grupo de traballo sobre a oralidade como soporte literario reflexionamos sobre a oralidade como sistema de comunicación universal e común a todas as culturas antigas e actuais, e sobre a literatura expresada oralmente que ten, como é sabido, peculiaridades e características moi diferentes da literatura escrita. As obras que se transmitiron e transmiten por vía oral son en orixe creacións individuais e anónimas, que precisan ser aceptadas pola comunidade cultural para ser recreadas e transmitidas colectivamente. Nos temas da literatura oral gárdase a memoria cultural. As formas, as crenzas, as tradicións que a comunidade toda (non só o que lle interesa ou convén ás elites) quere preservar. Preguntámonos sobre a literatura oral e a súa interacción coa literatura escrita, sobre a importancia desta literatura oral nos sucesivos rexurdimentos da literatura escrita en galego. E, de paso, sobre a situación do galego falado e se a perda de falantes compromete a supervivencia da literatura escrita en galego. E como cremos necesarias medidas de salvagarda da oralidade e da literatura oral, tratamos de responder a esta pregunta múltiple: para que e para quen estudamos, divulgamos e representamos a oralidade e a literatura oral? Logo das diferentes intervencións, e de poñer sobre a mesa os retos aos que se enfronta a oralidade na actualidade, constátase que, se ben é certo que hai perda de falantes da nosa lingua, e incluso de receptividade sobre todo en ambientes urbanos, tamén o é que o futuro se escribe con altas doses de optimismo.
O grupo de traballo Novas formas de edición coincidiu na necesidade de ser flexíbeis aos novos formatos mixtos de difusión masiva. Concluíuse que non se perciben os formatos impresos e dixital como incompatibles e, moito menos, como antagónicos, e reafirmámonos como creadores de contidos que empregan diversas ferramentas para comunicar as súas manifestacións literarias.
A mesa que tratou o futuro da literatura dramática interesouse pola posibilidade de que o sector busque a cooperación das diversas administracións para manteren certames de escrita dramática con periodicidade anual e con garantías de publicación e escenificación. Considerouse tamén preciso comunicar aos equipos docentes as bondades que este xénero pode achegar no plano da oralidade, de modo que se prescriban textos dramáticos para traballar neste ámbito. Igualmente se puxo en foco a necesidade de que se traduzan estes textos, tamén os actuais, para despois promover lecturas dramáticas da nosa literatura noutras nacións. Neste sentido, proponse apelar ás entidades públicas encargadas da difusión cultural fóra das nosas fronteiras, cuxo labor no campo da literatura dramática é moi escaso.
A Lusofonía como renovada oportunidade foi outro dos temas tratados, nunha sesión optimista que valorou como moi importante facilitar a aproximación ás culturas lusófonas desde unha focaxe xenuinamente galega que permita evidenciar esa renovada oportunidade (sinal de radio e televisión). Considerou tamén necesaria a tolerancia ortográfica, sen discriminacións da lusografía e con maior democracia na convocatoria de premios, que impiden a difusión dunha parte xa importante da nosa literatura.
A formación de lectores e lectoras foi un dos temas que máis interese espertou entre as persoas asistentes ao congreso. Reivindicouse a literatura infanto-xuvenil como unha literatura á altura de calquera outra, alén de ser estratéxica na formación de novas lectoras. Para conseguir facer chegar esta constatación á sociedade pídese que se inclúa na formación do profesorado como materia específica ou transversal. Tamén se xulga necesario demandar para esta literatura maior presenza nas feiras do libro, nomeadamente nas internacionais.
Ourense: Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. A pegada das mulleres desde a tradición oral a actualidade, con Antón Cortizas e Antonio Reigosa
A
Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega colabora co Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil. A pegada das mulleres desde a tradición oral a actualidade, que se desenvolve do 19 de outubro de 2015 ao 9 de novembro de 2015, ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral de Política Lingüística.
Terá lugar na Sala Emilia Pardo Bazán do Edificio de Facultades, Campus de Ourense (como chegar).
Todas as sesións serán ás 17:00 horas, e con entrada libre.
Información e coordinación: Isabel Mociño González, imocino@uvigo.es
19 de outubro
Inauguración: A literatura de tradición oral. A subversión dos roles de xénero.
– Antón Cortizas (mestre e escritor).
– Antonio Reigosa (escritor e estudoso da tradición oral). Sigue lendo
Tui: presentación de Faustino Rey Romero. Un evanxeo bufo, de Xosé Ricardo Losada
O
venres 16 de outubro, ás 20:30 horas, na sala Félix Rodríguez, a Área Panorámica de Tui, terá lugar a presentación do libro Faustino Rey Romero. Un evanxeo bufo, de Xosé Ricardo Losada, publicado en Xerais. O acto está organizado pola Asociación Levada Libre (Foro aberto de opinión tudense) en colaboración da Concellería de Cultura do Concello de Tui.
