Textos lidos na homenaxe O Escritor na súa Terra: Xosé María Álvarez Cáccamo, o 6 de xuño

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

A Homenaxe O/A Escritor/a na súa Terra, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), chegou este ano á súa XXI edición recaendo, por decisión unánime da súa Asemblea de Socios e Socias, na figura de Xosé María Álvarez Cáccamo, que foi homenaxeado o sábado 6 de xuño no Concello de Vilaboa, onde chantou as súas raíces hai 25 anos. Deixamos, a continuación, estes textos lidos na homenaxe:

– Texto de Cesáreo Sánchez Iglesias no Descubrimento da escultura conmemorativa e plantación da moreira branca (árbore simbólica do escritor) no Parque Público Poeta Xosé María Álvarez Cáccamo:

– Texto de Mercedes Queixas no acto de entrega da Letra E:

– Texto de Cesáreo Sánchez Iglesias no acto de entrega da Letra E:

– Laudatio de Xavier Rodríguez Baixeras no acto de entrega da Letra E:

– Resposta á Laudatio de Xosé María Álvarez Cáccamo no acto de entrega da Letra E:

Charo López Sánchez gaña o XV Premio de poesía Fiz Vergara Vilariño

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

Desde a A. C. Ergueitos:
“En Sarria a 22 de maio de 2015.
Reuniuse o xuri do XV Premio de Poesía Fiz Vergara Vilariño, composto por Marta Dacosta, Verónica Martínez e Miguel Anxo Fernán-Vello, actuando con voz e sen voto como Presidenta a alcaldesa de Sarria, Pilar López Yáñez e como Secretaria a Presidenta de Ergueitos, María Casar.
Por unanimidade acordouse conceder o XV Premio de Poesía Fiz Vergara Vilariño á obra presentada baixo o lema De como acontece a fin do mundo, co seudónimo Morgana de Camelot. O xurado valorou especialmente o discurso e o carácter unitario do libro, que constitúe una “crónica vital”, na que se entrelazan a experiencia existencial e a tensión social, unido isto a unha linguaxe poética de gran efectividade expresiva.
Aberta a plica en acto público ás 18:00 horas a obra presentada baixo o lema De como acontece a fin do mundo resultou ser da autoría de Charo López Sánchez.”

Antonio Reigosa: “O inmaterial é a tona da cultura, a pel que a protexe das agresións colonizadoras”

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Carlos Loureiro a Antonio Reigosa en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Canto lle pode facilitar a un narrador o coñecemento profundo da literatura popular á hora de escribir, especialmente para as idades máis temperás?
– Antonio Reigosa (AR): Para min resultou fundamental pois creo que a literatura para os máis pequenos debe estar apegada á oralidade, ao son da voz dita por un pai ou unha nai. A arquitectura do texto oral está moi ensaiada por moitas xeracións, por iso resulta sempre efectiva, o que non impide que o que se di desa maneira sexa diferente en cada caso. Vale o molde, pero o sabor non ten porque ser necesariamente o mesmo que lles gustaba aos nosos avós. (…)
– NG: Lendas, mitoloxía, fábulas, contos… Canto queda por estudar, pescudar… desta literatura oral e popular en Galiza?
– AR: Afortunadamente, o corpus do que chamamos literatura de tradición oral está nun proceso recreativo continúo; actualizándose, adaptándose, reinventándose… Sempre quedará moito que facer porque cada día hai algo novo que descubrir. Ningunha obra está acabada, todas teñen marxe de mellora e esta máis. (…)
– NG: E tampouco podemos esquecer outras moitas revistas con obxectivos similares (“O pazo das musas”, “A voz dos carraos”, “Castronela”) onde tamén te achamos a traballar… Non debería haber un abano máis grande deste tipo de xornalismo específico?
– AR: As revistas orais son formatos vivos que se prestan a calquera tipo de contidos. Pretenden ser a voz do día a día, o pulso do que pasa nas artes ou na cultura. Unha revista oral non é máis que o discurso organizado do que sucede no mundo que nos interesa. Escribir coa boca e ler cos oídos.
– NG: Canto de interacción existe entre a literatura oral, a mitoloxía… e a vida real?
– AR: Eduardo Galeano foi un mestre desa interacción. Cada relato, cada reflexión, cada opinión deste gran pensador é unha mostra intelixente de que o tradicional aporta reflexión ao actual. Lendo a Galeano, lemos sentenzas dun intelixente dun mundo en extinción.
– NG: A literatura oral e popular ten unha calidade que é a diversidade… como se fai para, á hora de pasala á escrita, optar por unha determinada versión?
– AR: Transcribir o escrito oralmente non deixa de ser unha traizón ao soporte e ao pensamento do seu autor ou autora. Aínda así, merece a pena intentalo. Chegar coa letra impresa a onde non chega a voz de quen emite esa mensaxe. A versión final non vai ser a do emisor nin a do transmisor, senón a que sexa quen de construír o receptor. Complexo pero real e certo; o que queda é o que percibimos, non o que recibimos. (…)
– NG: E voltamos á túa faceta, digamos etnográfica… Levas anos coordinando, xunto a Isidro Novo, as “Xornadas de Literatura Oral” verbo dos máis variados temas (demo, morte, mouros, monstros, amuletos…). Que procuran estas “Xornadas”?
– AR: Son xa sete, estamos preparando as oitavas, xornadas dedicadas a diferentes temas monográficos onde a literatura oral é o soporte documental de referencia. Nunca antes se fixera un esforzo tan continuado no noso país sobre estes temas. Cada xornada, os diferentes especialistas que participan (aí están as actas que publicamos) fan un enorme esforzo por actualizar e dar a coñecer o noso saber sobre estes temas. Temos grandes especialistas entre nós, e traemos tamén investigadores que desde outras culturas e puntos de vista axudan a contextualizar a nosa visión de cada asunto. Que procuramos? Facernos ver!
– NG: Cumpriría aínda máis aproveitarmos a universalidade da rede para espallar máis a nosa literatura oral e popular, a nosa mitoloxía…?
– AR: A rede é unha gran oportunidade para a oralidade e paras as culturas marxinadas como a nosa. Unha ventá ao mundo que endexamais no pasado se puido soñar. Eu confío en que sexamos quen de aproveitala, de facernos ver no mundo. Hai moi poucos días, o escritor brasileiro Luiz Ruffato dicía aquí en Lugo que había moi pouco tempo que descubrira que existía o galego como lingua viva, e que esa lingua era a lingua nai da que el usaba. Unha linga é moito máis que un código, é un trasatlántico cargado de símbolos culturais. Internet é, se cadra, a última oportunidade para facernos ver. (…)”

“A neve interminable. Notas dun tren”: texto de Ledicia Costas sobre a obra de Agustín Fernández Paz

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

Desde Xerais:
“Reproducimos o texto de Ledicia Costas que leu o xoves 18 de xuño na presentación de A neve interminable, de Agustín Fernández Paz:

“1.- A neve e os corazóns conxelados
É a primeira vez que vou nun tren destes rápidos, que fan o traxecto Vigo-A Coruña nunha hora e vinte minutos. Estou cansa de máis e só son as oito da mañá. Onte estiven en Xerais e Celia Torres cedeume un exemplar do novo libro de Agustín. Sácoo do meu bolso e ábroo coma quen abre unha delicada caixa de música. A neve interminable. Agardo a que empece a soar a música, pero en lugar diso teño frío. Leo a cita que inicia o libro, a de Lord Byron: chegou a mañá, e foise, e chegou, e non trouxo o día canda ela, e os homes esqueceron as súas paixóns ante o terror desta desolación; e os corazóns conxelarónse nunha pregaria egoísta que imploraba a luz. Reflexiono no que latexa detrás destas palabras. Todas as historias se tecen cos fíos da vida. E de súpeto hai algo que se activa no mecanismo do pensamento. De xeito inevitable penso nesa historia, que non sei canto terá de lenda. A historia que conta o naufraxio e a morte de Percy Shelley, o poeta romántico inglés. Lembro que lin nalgunha parte, non hai moito, que queimaron nunha praia o seu corpo sen vida e ardeu todo agás o seu corazón, que alguén rescatou das lapas. E finalmente, ese corazón foi parar ás mans de Mary Wollstonecraft, máis coñecida como Mary Shelley, a autora de Frankenstein ou o moderno Prometeo e parella de Percy. Contan que Mary conservou o corazón envolto nun pano de seda, no interior dun exemplar dunha das obras do seu home, e que cando o atoparon estaba completamente murcho. Daquela, o revisor distráeme. Quere picar o meu billete. Sorrí como sempre me sorrín os revisores. Entón penso en que os trens teñen a estraña facultade de facer feliz á xente. Non sei por que, o señor contáxiame parte da súa alegría. Retomo a lectura e, con ela, regresa o frío.

2.- Noite de voraces sombras.
Dispóñome a emprender a viaxe de volta a Vigo logo dun día bastante intenso. Agardo a que o tren inicie o traxecto antes de mergullarme de novo na lectura. Unha vez que empezo, non me deteño ata chegar á páxina 30, momento en que dou un chouto na butaca. Velaquí está!, penso, emocionada. Supoño que fun máis efusiva da conta. Teño dous pares de ollos á miña dereita fitándome con curiosidade. Deben pensar que estou tola. Sorríolles e volvo ao libro inmediatamente. Como se eu os tivese invocado co pensamento que me sacudiu nada máis empezar esta obra, entran en escena Lord Byron, Mary Wollstonecraft, Claire Clairmont, Percy Shelley e Polidori. Agustín rescata aquela mítica noite de 1.816, cando estes cinco amigos asumen o reto que Lord Byron pon sobre a mesa: escribir cadanseu relato de medo, a ver quen conseguía facer o máis terrorífico. Un reto que tamén asumirán os personaxes d’A neve interminable e que sei que me vai levar por unha viaxe que agardo que me deixe sen alento. Igual que me sucedeu en 1.995 cando lin Cartas de inverno, o libro que me abriu para sempre a porta da literatura galega. Curioso que xusto 20 anos despois sexa precisamente eu quen vaia presentar esta nova novela de Agustín Fernández Paz. Vou ao índice e leo o título dos contos, cousa que non fixen antes: A casa azul, Herdanza de sangue, A néboa da vinganza e Un incidente no internado. Sen poder evitalo, de novo o frío. Tápome coa miña cazadora e voume diluíndo devagariño entre as palabras da neve interminable, ata volverme folerpa.

E cae a neve
como caen as lágrimas de sono:
coa elegancia dun gato branco
que corrompe as alturas con insolencia
as folerpas descenden
a rentes da pel do frío
no chan,
pedrazo e diamantes,
flores de xeo que se abren
nun alarde de beleza
e no interior toda a neve
concentrada nun corazón
que latexa á intemperie,
que te bota de menos
neste ano sen verán.”

Xavier Rodríguez Baixeras publica Luz extinta

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

Bases do Premio de Narrativa Breve Repsol 2015

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

Emma Pedreira gaña o Premio Gonzalo López Abente con S/T

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

Desde Sermos Galiza:
“O Premio de Poesía Gonzalo López Abente recaeu nun dos máis destacados nomes e unha das xa máis premiadas poetas da chamada xeración dos 90. O libro S/T, de Emma Pedreira, foi celebrado por unanimidade por un xurado composto polos poetas X. H. Rivadulla Corcón, Miguel A. Mato Fondo e Modesto Fraga, con Viki Rivadulla como secretaria.
O xurado adianta que a obra “indaga nos grandes temas universais, nas vivencias da aldea, os froitos da terra, o tempo da infancia e a memoria, nun discurso elaborado que soa moi verdadeiro, saído dunha necesidade vital de facelo”. A escritora, que verá o seu novo libro publicado en Edicións Xerais, recollerá o premio nun acto que a Fundación organiza o vindeiro día 11 de xullo. (…)”

Compostela: Xornada O ensino da literatura a debate, o xoves 2 de xullo

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

A solicitude de inscrición pode efectuarse aquí.

Ánxela Lema: “A crítica na Galiza pon en lugar secundario a literatura feita por mulleres”

Publicado o 23 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

Desde Sermos Galiza:
“Este 15 de agosto, María Victoria Moreno será a protagonista da segunda edición do Día das Galegas nas Letras, unha iniciativa do colectivo A Sega para visibilizar o papel das mulleres na literatura galega. Falamos con Ánxela Lema Paris, filóloga e coordenadora do noso vindeiro A Fondo, o último até setembro.
– Sermos Galiza (SG): Por que escollestes a María Victoria Moreno para o Día das Galegas nas Letras?
– Ánxela Lema Paris (ALP): Pois por que non? Na Sega é todo moi voluntario. Sempre nace todo de motivacións que cada unha temos. Xurdiu o nome de María Victoria Moreno como podería ter xurdido o de moitas outras mulleres. E dixémonos, por que non, con toda a contribución que fixo, sobre todo a unha literatura penalizada como é a infantil?
– SG: Dicídelo neste A Fondo: a escolla de María Victoria Moreno é a escolla dun xénero literario menosprazado, a literatura infantil e xuvenil, e dun xénero humano tamén menosprezado, as mulleres…
– ALP: Si, xusto. Ademais é moi atractiva á súa figura tendo en conta a súa orixe, toda a contribución que fixo á literatura galega sen ter nacido aquí. É algo que se invisibilizou moito. Quixémoslle dar un aire de ledicia e de festa á reivindicación da súa figura.
– SG: Por que cres que se invisibilizou?
– ALP: Entran en xogo varias funcións: o feito de ser literatura feita por unha muller e tamén o xénero escollido por ela, dirixido a un público menos académico ou institucional, do que nos medios quizais non se fala tanto, non tan prestixiado como outros xéneros literarios. Quizais por iso non ten o seu recoñecemento a súa figura como escritora como outras mulleres cuxo nome se coñece máis. (…)”

Actividades a desenvolver no segundo semestre de 2015 na AELG

Publicado o 22 Xuño 2015 por asociacionescritoras-es

O Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, reunido no día de hoxe en Santiago de Compostela, fixo balance da actividade da entidade no primeiro semestre do ano e anuncia o traballo a desenvolver no segundo.

Nos seis primeiros meses de 2015 a AELG desenvolveu unha ampla variedade de actividades. Entre as que teñen máis proxección pública está a renovación do esforzo por animar a celebración por parte da cidadanía do Día de Rosalía de Castro, que a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) promove desde 2010. A aceptación e impulso por parte da sociedade e, moi especialmente, polo sector educativo, pódese visualizar no arquivo audiovisual e de imaxes da web da AELG.

Os Premios AELG 2015 entregados na Gala das Letras celebrada en Lugo o pasado mes de maio foron un público recoñecemento do labor creativo conxunto de creadores e creadoras finalistas e gañadores no ámbito literario, testemuña da sementeira literaria que agroma para orgullo da sociedade galega desde a vindicación irrenunciábel da súa ferramenta máis prezada, a lingua galega; tamén se recoñeceu o labor do oficio do xornalismo, así como o legado das Mestras e Mestres da nosa memoria literaria e social e, finalmente, tamén posibilitaron o nomeamento como Escritor Galego Universal a Luiz Ruffato.

O poeta Xosé María Álvarez Cáccamo xa é socio de honra da AELG e Escritor na súa Terra, grazas á esta homenaxe da AELG que leva máis de 20 anos propiciando o contacto directo da sociedade coas súas escritoras e escritores. Un contacto tamén propiciado pola iniciativa Paseos Literarios, nos que cun escritor/a como guía se ofrece unha outra forma de ver as nosas cidades e vilas e dos que tiveron lugar seis no que vai de ano, aos que se sumarán ao menos outros sete até fin de ano, nas cidades da Coruña, Vigo e Ribadeo. Cun obxectivo parecido a AELG seguirá engadindo contidos á sección da web “O territorio do Escritor/a”, que suma máis de 40 roteiros que permiten coñecer o país desde o prisma do/a creador/a e que este ano actualizará os tramos que transcorren polas provincias de Lugo e Ourense da ruta Pelerinaxes I, que fixeran os escritores da Xeración Nós e relatou Otero Pedrayo nun libro publicado en 1929.

A Escola de Escritores e Escritoras da AELG, que tamén establece pontes entre creadores/as e sociedade, levou un obradoiro á cidade de Santiago e organizará outro no que resta de ano para seguir transmitindo a experiencia apaixonante do acto creador como complementario na formación da persoa e para ofrecerlle a oportunidade de gozar do seu sistema lingüístico, literario e cultural. Tamén se engadirán ás xa existentes na web novas unidades didácticas que faciliten ao profesorado o labor de mediación entre o alumnado e o acto creativo, así como co seu sistema literario. Tamén neste ámbito, a AELG renova o seu esforzo coas V Xornadas de Literatura e Ensino, que terán lugar en outubro.

Actividades con menos proxección pública pero que a AELG considera tamén importantes e que continuará no que resta de ano son a adaptación da súa web (que superou os 17.000.000 de entradas), para que os seus contidos sexan visualizados con maior calidade e en calquera dos novos dispositivos móbiles, alén de incluír novos contidos, particularmente documentación, fotos e vídeos dos seus asociados e asociadas de modo que a súa voz e obra sexa máis accesíbel. A isto tamén contribúe no plano da actualidade a Axenda Cultural da AELG, que no que vai de ano publicou máis de 1.000 novas relacionadas especialmente coa traxectoria literaria dos seus asociados e asociadas pero que tamén acolle outras novas do resto de autores, e a colaboración semanal sobre temas de actualidade literaria na versión impresa do periódico Sermos Galiza (no que tamén se están publicando grupos de palabras do tesaurus acumulado até a data na sección da web Palabras con Memoria), así como colaboracións estritamente literarias na revista O salmón oval.

En setembro terá lugar en Pontevedra a VI edición do Congreso de Escritores/as, unha actividade na que a AELG toma o pulso da nosa literatura e das preocupacións das escritoras e escritores co ánimo de lles buscar solucións e instrumentos para a necesaria visibilidade social do noso sistema literario. Para estes efectos, a asociación xa abriu un proceso de participación entre todas as súas asociadas para perfilar os temas a debater.

A recentemente ampliada Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG organizou unha polafía en Ponteceso, coa participación activa de tres xeracións arredor da regueifa, e ten prevista outra, así como a oitava edición das Xornadas de Literatura de Tradición Oral, que terá lugar en outubro co lema Sexo e obscenidade na literatura galega de tradición oral, e da que se editarán as actas antes de rematar o ano.

A voz das creadoras tamén se achegará á Universidade de Vigo co Ciclo Escritores/as na Universidade, concretamente nas facultades de Filoloxía e Tradución de Vigo e na de Ciencias da Educación de Ourense. Tamén na Universidade de Santiago, entre setembro e outubro, a AELG colabora nunha nova edición do Curso de formación continua «As literaturas infantís e xuvenís ibéricas. A súa influencia na formación lectora», que este ano falará das Obras imprescindibles para o Ensino Primario o Secundario sobre conflitos bélicos.

Finalmente, en novembro, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega renova o seu compromiso cos asociados non vinculados á escrita estrictamente creativa e celebrará unha Xornada de Ensaio e Pensamento na cidade da Coruña.