Cuestionario Proust: Xosé María Lema Suárez

Publicado o por

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xosé María Lema Suárez:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Disque a tenacidade.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A tolerancia.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Lealdade, apoio verdadeiro nas ocasións en que se lles precisa.
4.– A súa principal eiva?
– A impaciencia, quizais. E tamén a indecisión, como volver repasar un cento de veces as respostas a este cuestionario.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ler, escribir, viaxar…, e non agocho o meu vezo de ver non poucos partidos de fútbol televisados, ou asistir en directo ós do meu C. D. Baio, un club que non ten reparos en amosar na insignia o que para outros é símbolo do fracaso: un farol vermello.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Saúde e traballo para todos, empezando polos meus. Que a lingua galega teña garantida a supervivencia sería outro motivo que me faría feliz.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A morte de calquera familiar próximo, sobre todo dun fillo ou dun neto.
8.– Que lle gustaría ser?
– De mozo quería ser futbolista. Agora cantante de orquestra (non é brincadeira).
9.– En que país desexaría vivir?
– Nunha Galicia coa súa lingua dona e señora da propia casa (e coas invitadas que se queiran). Polo que se está vendo, iso só será posible nunha Galicia liberada.
10.– A súa cor favorita?
– Azul celeste entre as suaves; a vermella entre as fortes.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A chorima, flor amarela que engalana na primavera as toxeiras e as xesteiras, alegrando o monte. Ata o nome é bonito.
12.– O paxaro que prefire?
– O pincaouro, por dicir algún (e para que se busque no dicionario, o Gran Xerais por suposto), pois eu, malia nacer na aldea, non era moi amigo de andar ós niños.
13.– A súa devoción na prosa?
– Non son devoto ó completo de ningún autor ou autora, senón dalgunha das súas obras concretas (na resposta á preg. 15 cito algúns títulos).
14.– E na poesía?
– Aínda non sendo bo lector de poesía, atráenme a dos poetas do mar, en especial os do mar inquedo da Costa da Morte (cos seus tombos, rutías, cabezos, furnas, faros…), desde López Abente e Zapata a outros/as máis actuais (que cito nas derradeiras páxinas da novela Costa do Solpor, pois tomei cousas deles).
15.– Un libro?
– Sempre en Galiza (Castelao) e Memorias dun neno labrego (Neira Vilas) marcáronme de mozo. Como as novelas que máis me atraen son as de ficción histórica e de aventuras: A illa do tesouro, O nome da rosa, Os piares da Terra…
16.– Un heroe de ficción?
– William de Barkerville (o monxe sabuxo d’O nome da rosa), Jack Shareburg (d’Os piares da Terra) e tamén, madia leva, o meu Chavián do Vao, de Costa do Solpor.
17.– Unha heroína?
– Mariña de Lobeira, a valente moza fidalga desta mesma novela, que renuncia á gloria individual a prol da vitoria colectiva.
18.– A súa música favorita?
– Variada, empezando polos pop dos setenta. Cancións clásicas en idiomas diversos, que ás veces mesmo me atrevo a cantar cos amigos. Predilección por certos cantantes (J. Brel, Aute, Serrat, Sabina, Sinatra, Mini e Mero, Uxía, un novo valor coma Xiana Lastra…) e pola música brasileira e irlandesa (dúas baladas fermosas: Carrickfergus, The fields of Athenry), ademais da galega, claro (unha canción nosa: Quen puidera namorala). Para o canto coral, as óperas de Verdi.
19.– Na pintura?
– A impresionista e postimpresionista da Francia de finais do séc. XIX, pola súa luminosidade e vivo cromatismo.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Todos os perseguidos por razón do seu pensamento, relixión, raza, lingua, sexo, orientación sexual… Tamén entran no meu Olimpo heroico os docentes que seguen dando en galego as matemáticas e outras materias científicas. E esas mociñas do Bierzo que nun video de youtube defenden Galicia e o galego. E os falantes do valego de Estremadura… Por sorte, aínda temos xente con moita autoestima, mal que lles pese a algúns.
21.– O seu nome favorito?
– Mariña, Sabela, Irimia, Iria, Uxía, Antía, Andrea, Xiana, Xela, Mencía, Minia…, para mulleres; Denís, Alexandre, (H)adrián, Xoán, Xián, Breogán, Breixo, Roi, Uxío, Iago…, para homes. Na onomástica galega hai onde escoller.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A mentira, a hipocrisía (nos políticos, sobre todo).
23 – O que máis odia?
– A intolerancia.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– A calquera ditador, e ós gobernos que en democracia utilizan a súa maioría para impoñer ditaduras veladas.
25.– Un feito militar que admire?
– As revoltas irmandiñas do séc. XV: por unha vez o asoballado pobo galego atreveuse a tomar a xustiza pola man contra os poderosos, que chamaron ós pés compañeiros.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Un poder especial para facer de verdade unha xustiza igualitaria (ou que é o mesmo: poder desfacer a INxustiza gallardoniana).
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Como non nos queda outra… que sexa máis ben tarde ca cedo, e que polo menos sexa sen dor.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Pesimista esperanzado. Se baixas os brazos devórante os intolerantes: para amolalos hai que resistir. Aínda que vaia de derrota en derrota, sempre agardo a vitoria final.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A ira incontrolable ante a opresión, a inxustiza, a mentira, a hipocrisía… dos poderosos.
30.– Un lema na súa vida?
– Non facer mal a ninguén, deixar un bo recordo na vida e poñer o meu gran de area na tarefa colectiva de que o idioma galego perviva outras mil primaveras máis. Non comprendo como hai gobernantes que se empeñan xustamente no contrario. A historia os xulgará; estou seguro.”

Xesús Rábade Paredes: “Quizais a esquerda, en Galicia e no mundo, pretendeu liberarnos coas armas do inimigo”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Xesús Rábade Paredes en Praza:
“(…) – Praza (P): Sobre ruínas recolle poemas escritos entre o 2007 e a actualidade. Dalgunha maneira, é como Lugar do canto, unha escolma de poemas (aínda que non houbese publicación de libros polo medio). Era a idea? Como os seleccionaches?
– Xesús Rábade Paredes (XRP): Trátase dun libro de elaboración pausada, como teño por oficio. Todo o material de Ruínas, que entra, moi parcialmente, a integrarse xa en Lugar do Canto (autoescolma polifónica da miña traxectoria), viña pulsando en min desde a publicación de Os anos da memoria (2006) e vaise decantando nun proceso demorado ata fins de 2013. Dun proxecto inicial de 200 poemas, vai quedando a metade aproximada na versión definitiva. (…)
– P: Soñar no exilio comeza xa, precisamente, coa reivindicación do idioma, que é outra das constantes da túa literatura. Hai, neste libro, como nos anteriores, homenaxe á palabra. Por un lado, como temática. Por outro, polo coidado do léxico. Algo, se cadra, máis necesario ca nunca?
– XRP: Como deixo anotado, o maior monumento que os galegos ofrecemos ao mundo, elaborado desde hai máis de dous milenios, é o da lingua propia, principal testemuña da nosa identidade. A que máis nos define. O galego vertebra toda a miña creación, como debera vertebrar toda a vida de Galicia. Por iso me preocupa gravemente o seu futuro: o futuro desta e o futuro daquel, que é un mesmo futuro liberado ou cegado. Depende dos galegos, de todos os galegos. A pasividade e a tendencia autodestrutiva dun importante sector da nosa xente e a ineficacia dos poderes públicos e dos medios na promoción e consolidación do idioma poñen a este en situación moi crítica. Por outra parte, a homenaxe á palabra que mencionas é perceptible en toda a miña obra, pois nunca é outro o papel dun escritor: tratar de preservar como algo moi valioso o que coidaron e nos doaron os maiores para pasárllelo sen moito deterioro aos herdeiros que veñan.
– P: Se a crítica do conformismo, da narcotización colectiva é unha constante nos teus libros, neste a chamada a espertar é, se cadra, aínda máis urxente. O libro rebélase contra a rendición, a negación, a mansedume, a domesticación social baixo o discurso da “democracia”. É unha cuestión de adurmiñamento ou máis ben de medo inoculado?
– XRP: Se tivera que definirme, diríache que son inconformista e así definiría boa parte na miña creación. Tal actitude, coa da rebeldía, é a que mellor lle cómpre a estes tempos, negadores como poucos da dignidade humana. E quen teña por oficio o traballo coa palabra (creativa, informativa ou crítica) non debe colaborar con poderes destrutores e ilexítimos. O medo, certamente, paraliza, como saben moi ben os desalmados, e enténdese que a xente sinta medo. O que xa non se entende é que tantas bocas e plumas que deberan ser conscientes calen tanto ante a vileza de quen manda ou baixen a caluga para renderlle preito. (…)”

Rianxo: Obradoiro de poesía erótica impartido por María Lado, os sábados 15, 22 e 29 de marzo

Publicado o por

Desde o Concello de Rianxo:
“Dentro da programación do Ferve a Lingua, organizado pola Área de Educación, Cultura e Normalización Lingüística vai desenvolverse un Obradoiro de Poesía Erótica, impartido por María Lado no Centro Sociocultural-Auditorio de Rianxo.
Terá lugar os sábados 15, 22 e 29 de marzo das 10:30 ás 13:30 horas.
No obradoiro preténdese achegar aos participantes á escrita de poesía e, concretamente, de poesía erótica a través de exercicios lúdicos que aporten ferramentas para a escrita, como son os chamados “disparadores” (ferramentas que facilitan o inicio da escrita).
O obxectivo é que os participantes coñezan e escriban poesía erótica, partindo da práctica da escrita e tamén da lectura de modelos que empregaremos como punto de partida, xa sexa a través da copia, a reinterpretación, a transformación, contraposición… etc.
Tamén se fará lectura dos textos dos participantes e o seu comentario entre todos, de maneira que adquiran a noción da importancia da crítica. Finalmente a través da lectura dos textos propios traballarase tamén cos participantes a lectura en público, as ferramentas das que dispoñemos para facelo e o resultado que procuramos no espectador. Esta parte preparatoria da lectura en público está baseada en exercicios sinxelos inspirados na práctica teatral e na oratoria. procúrase, ante todo, descubrir e respectar o estilo propio de cada participante.

Se estás interesado/a en participar, tes ata o 14 de marzo ás 14:00 horas para inscribirte, cubrindo a ficha de inscrición na seguinte ligazón: Ficha de inscrición Obradoiro Poesía Erótica. Máis información en cultura@concelloderianxo.es”

Lugo: I Recital de Coplas de Entroido, o venres 28 de febreiro

Publicado o por

Día de Rosalía 2014 nos centros de ensino (II)

Publicado o por

O Día de Rosalía 2014 celebrouse deste xeito no CEIP Santo Paio de Abaixo, Reboreda (Redondela):
“Ademais da pintada do verso nunha das pareces da escola xunto coa silueta, creouse un espazo físico no centro ademais dun wix onde colocarán a información. O mural está composto por diferentes tarefas que as dividimos por ciclos:
Infantil debuxa a Rosalía, 1º ciclo traballa sobre dous poemas, 2º ciclo sobre a súa vida e 3º ciclo sobre obra e repercusión da mesma. A mestra de música creou un espazo con música de poemas de Rosalía, ademais de preparar a obra Negra sombra coas frautas.”

Cuestionario Proust: Xesús Constela

Publicado o por

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xesús Constela:

«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Ás veces fico tan absorto ao longo dun momento que na miña casa dicían que estaba nunha nube, a nube Constela! O meu reino non é deste mundo…
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Que teñan unha boa capacidade para escoitar (no senso máis amplo da palabra)
3.– Que agarda das súas amizades?
– Os meus amigos son todos tan grandes que sempre me sorprenden. Nunca serei quen de lles agradecer que sexan como son, e xustamente por iso quizais o que desexo é que sexan sempre así.
4.– A súa principal eiva?
– Un pesimismo que ás veces abrangue todo. (O mundo de cando en vez non é redondo.)
5.– A súa ocupación favorita?
– Nunca pararía de viaxar, de enchouparme de ulidos novos, de linguaxes novas, de comidas novas, de novos códigos de conduta…
6.– O seu ideal de felicidade?
– Sol, area, mar, tranquilidade…
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A morte dos meus. Que hecatombe!
8.– Que lle gustaría ser?
– Sempre sentín unha envexa enorme de quen pode expresarse a través da música.
9.– En que país desexaría vivir?
– Nun país que non tivese que estar a se reivindicar a cada momento.
10.– A súa cor favorita?
– Non sei. Azul, quizais. En todas as súas tonalidades.
11 – A flor que máis lle gusta?
– Adoro as magnolias e as camelias. Son a ledicia (un tanto efémera) do meu xardín (e xa que logo da casa) en pleno inverno. Son flores valentes que plantan cara ás xeadas cunha fermosura que abafa.
12.– O paxaro que prefire?
– Da Terra o merlo. Quedei namorado del cando nunha hedra da casa descubrimos un niño e seguimos a evolución dos poliños até que medraron e marcharon. Foi abraiante. Unha experiencia sen par. De fóra gústanme os tucanos, meu Deus! con eses peteiros tan impresionantes! Que paxaros tan estraños!
13.– A súa devoción na prosa?
– Esa narrativa que me atrapa e me transporta e me leva e me sacode e me axita, esa narrativa que me sorprende dende a primeira liña tanto pola lingua como pola mensaxe.
14.– E na poesía?
– O Pablo Neruda do Canto general. Nunca cansarei de lelo. Todo canto me move e me conmove está aí.
15.– Un libro?
– Cien años de soledad. Muchos años después, frente al pelotón de fusilamiento, el coronel Aureliano Buendía había de recordar aquella tarde remota en que su padre lo llevó a conocer el hielo… Despois deste comezo o autor (re)inventa o mundo. Que grande aquel Gabo!
16.– Un heroe de ficción?
– David, o pastor que acabou con Goliat.
17.– Unha heroína?
– A nai Coraxe de Brecht.
18.– A súa música favorita?
– Adoro a mestizaxe. Que fermosa é a mestura, non?
19.– Na pintura?
– Brueghel o vello. Canto falan eses cadros!
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Eses personaxes anónimos que son quen de daren todo polos demais e nunca van aparecer nos xornais nin na televisión. Sen eles/as o mundo sería puro lixo.
21.– O seu nome favorito?
– Son de nomes tradicionais.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Non soporto os “trepas”. Non podo con eles!
23.– O que máis odia?
– Esa chuvia que non cesa neses días escuros en que a chuvia non cesa ao longo de meses en que a chuvia non cesa e a mente se vai enchendo de mofo e queremos fuxir pero non podemos.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Hai tantas que non teño espazo. Dende o primeiro homínido que utilizou a forza bruta para se erguer sobre os seus conxéneres e descubriu que o poder era seu, a lista de energúmenos resulta insoportábel. Mal raio os parta a todos!
25.– Un feito militar que admire?
– Se por feito militar vale una revolución non podo evitar pensar na revolución francesa. Liberté, Egalité, Fraternité.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Penso que xa o dixen… pero canto me gustaría saber cantar ben!
27. – De que maneira lle gustaría morrer?
– Durmindo (placidamente).
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A dúbida.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os despistes.
30.– Un lema na súa vida?
– Son corredor de fondo!”

Rafa Vilar: “Para os nosos gobernantes a nosa literatura e a nosa cultura carecen de importancia”

Publicado o por

EntrevistaRafa Vilar a Rafa Vilar en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Se algo podemos dicir de ti, Rafa, é que es un escritor comprometido co teu tempo. Ten que implicarse a poesía no momento no que se atopa?
– Rafa Vilar (RV): Penso que a implicación social sempre estivo, con maior ou menor grao, presente na poesía. Supoño que nunha época actual, marcada pola crise (que é máis que económica), esta presenza tende a ser maior, nas temáticas, no tratamentos dos asuntos, etc.
– NG: Como definirías a túa obra? Como te definirías como escritor?
– RV: A miña, penso, que é unha obra sincera e humilde; unha poesía espida que procura a complicidade -emocional e intelectual- dos posíbeis lectores e lectoras. Como escritor, como na vida, síntome como “clase obreira”, nin máis, nin menos.
– NG: E como foi a evolución dende os inicios da túa actividade?
– RV: Pois foi unha evolución tranquila; non fixen grandes mudanzas na miña escrita, se acaso pequenas innovacións. Nese sentido, a miña percepción é de bastante coherencia na miña evolución poética. (…)”

Radiocrítica do 17-02-2014, por Armando Requeixo

Publicado o por

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Velaquí unha nova Radiocrítica emitida o luns día 17 de febreiro en Ames Radio (107.2 FM). Nesta ocasión, falei con Nazaret López sobre a novela Pasaia blues, de Harkaitz Cano, en tradución de Isaac Xubín (I, 1:27); o poemario Territorios estraños, de Ramón Sandoval (I, 7:25); o ensaio Dama Saudade e o Cabaleiro Sombra, de Manuel Forcadela (II, 00:10) e mais o libro para nenos O raposo e a mestra, de Manuel Rivas (II, 4:40).

Alfonso Blanco: “O que abraiaba a Díaz Castro era a paisaxe, a fala, o patrimonio que mamou na súa terra”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Alfonso Blanco en Magazine Cultural Galego, sobre Xosé María Díaz Castro:
“(…) – Montse Dopico (MD): Vostede é o seu testamenteiro. Foi reunindo os seus escritos durante anos, supoño.
– Alfonso Blanco Torrado (ABT): Como a súa familia mudou de piso en Madrid e en Euskal Herría, algunhas cousas acabaron perdéndose. El deixou dito, mesmo no leito de morte, que quería que me desen a min os seus papeis. Entre eles atopei os dous libros que el dixo que non tiña porque algún amigo non llos devolvera, Follas verdes e Follas ó aire, que agora van ver a luz da man de Armando Requeixo. Despois fun eu tamén buscando máis cousas. E temos todo gardado na Casa das Palabras. Tamén cartas e moitos outros documentos moi revelantes para a historia da nosa lingua e literatura. (…)
– MD: Tivo moita relación con outros escritores: Manuel María, Darío Xohán Cabana, Uxío Novoneyra…. Cal foi a influencia mutua entre eles?
– ABT: Estivo illado en Madrid, e de feito buscaba calquera oportunidade para falar galego. Tivo relación con Uxío, con Ben-Cho-Shey, con Celso Emilio… Eu mesmo fun testemuña do seu primeiro encontro con Manuel María, no 84. Presenteinos, tivemos unha tarde-noite marabillosa nunha das poucas ocasións nas que Díaz Castro aceptou recitar. E naceu así unha gran amizade con Manuel María e con Saleta. E testemuña desa amizade é a correspondencia entre eles. Tamén fun testemuña do seu primeiro encontro con Carvalho Calero. Máis que influencia mutua, eu diría que o que houbo entre Díaz Castro e os escritores cos que tivo relación era unha comunicación de alento, de ánimo, de traballo polo país. El dicía, “levo Galicia en min”, e así era. Mantívose sempre firme, rexo, na súa relación coa terra. Unha vez atopouse con Lois Pereiro en Madrid. Comezaron a falar de poesía, e Lois empezou a dicirlle que poetas galegos lle gustaban. Entre os libros que citou, dixo Nimbos. E Díaz Castro díxolle: “pois ese son eu”. Cando vía que alguén estaba falando galego, achegábase, malia a súa timidez, para falarlle. El, realmente, estaba devecendo por volver á terra. (…)”